Երկրորդ շանս

[Գաղթական]

Բոլորն էլ սխալվելու «իրավունք» ունեն..
Մարդն արժանի է երկրորդ (երրորդ/չորրորդ ...) շանս ստանալուն..
Եթե ապտակել են մի այտիդ, մյուսը դեմ տուր..

Այո, հումանիզմը վեհ գաղափար է:
Այո, ներելու և/կամ ներողություն խնդրելու փիլիսոփայությունը բոլորին չէ, որ հասու է..

Բայց արդյո՞ք ցանկացած արարք է, որ ներել է կարելի..
Արդյո՞ք ցանկացած մարդ է, որ երկրորդ շանսի է արժանի..

կարծում եմ՝ մեծամասնության համար առաջին տրամաբանական պատասխանն «այո» է:
բայց ամեն ինչ մի քիչ ավելի է բարդանում, եթե գիտակցում ես, որ, շատ դեպքերում, դու էլ ես այդ քո «այո»-ով որոշակի պատասխանատվություն վերցնում քեզ վրա..
ասենք եթե դու քենզնից թաշկինակ գողացողին, բռնելուց
հետո, ներես ու բաց թողնես ու նա 1ժ հետո մեկ ուրիշի ամբողջ ունեցվածքը թալանի, ուրեմն չէ՞ որ այդտեղ քո մեղքի չափաբաժինն էլ կա (իսկ գուցե քո ներումն իրեն ավելի՞ քաջալերեց)..

իհարկե՝ այստեղ պիտի փաստենք, որ մեր մեծահոգությունն ու ներելու ընդունակությունը միշտ չէ, որ զուգահեռ է քայլում «մեղավոր»-ի զղջման ու ներումի հայցման հետ..
(սա շատ կարևոր նրբություն է)


Սա հարցի մի մասն է, որ առաջարկում եմ քննարկել այս թեմայում:

Իսկ մյուս մասը.

Պատկերացնենք, թե մենք չենք սպասում «մեղավոր»-ի զղջմանը կամ դրա ակնհայտ նշաների ցուցադրմանը ու առաջինն ենք քայլ անում՝ ներելով նրան (մեջներս խղճմտանք արթնացավ, առաջնորդվեցինք հումանիզմի/ներողամտության/.., կամ այլ վեհ գաղափարով և այլն)..
Սա միամտությո՞ւն է, թուլությո՞ւն, թե՞ մեծություն ու մարդասիրություն..

[StrangeLittleGirl]

Ժամանակակից աշխարհը դժվարությամբ ա հասկանում երկրորդ շանսի հնարավորությունը ու չի տալիս։ Ոչ ոք չի փորձել էդ ռիսկին գնալ, որովհետև չգիտես՝ ինչ կլինի։

Երկրորդ շանսի հետ կապված միակ նախադեպը որ գիտեմ, Օրհուսյան մոդելն ա, երբ Դանիա վերադարձող ջիհադիստներին բանտ նստացնելու փոխարեն ոստիկանությունը փորձել ա վերաինտեգրել հասարակության մեջ։ Շշմեցուցիչ արդյունքներ են ստացվել։ Երևի պետք ա փորձել տալ երկրորդ շանս, որտև ոնց հասկանում ենք չտալն արդյունավետ չի։ Գուցե տալն արդյունավետ լինի։

[Վիշապ]

Ինձ թվում է, ներել-չներելը բացարձակապես էմոցիոնալ հենք է։ Խելամիտ հասարակություններում հանցագործներին պատժում են պաշտպանողական, ու նախապաշտպանողական (պրևենտիվ) նպատակներով։ Նույն պատճառներով որոշվում է պատժաչափն ու պատժամիջոցը։ Ներում շնորհվում է միայն այն համոզմունքից ելնելով, որ դատապարտյալի մոտ վտանգավորության հետքեր այլևս չեն բացահայտվում։ Տեսականորեն։
Ու ինչքան վերջերս նկատեցի, անխոհեմ ռոմանտիզմը ստեղ շատերի մոտ չգիտես ինչու հումանիզմ ա կոչվում։

[Գաղթական]

Ժամանակակից աշխարհը դժվարությամբ ա հասկանում երկրորդ շանսի հնարավորությունը ու չի տալիս։ Ոչ ոք չի փորձել էդ ռիսկին գնալ, որովհետև չգիտես՝ ինչ կլինի։

Երկրորդ շանսի հետ կապված միակ նախադեպը որ գիտեմ, Օրհուսյան մոդելն ա, երբ Դանիա վերադարձող ջիհադիստներին բանտ նստացնելու փոխարեն ոստիկանությունը փորձել ա վերաինտեգրել հասարակության մեջ։ Շշմեցուցիչ արդյունքներ են ստացվել։ Երևի պետք ա փորձել տալ երկրորդ շանս, որտև ոնց հասկանում ենք չտալն արդյունավետ չի։ Գուցե տալն արդյունավետ լինի։

կարծեմ Օրհուսյան մոդելի մասին մեկ անգամ արդեն կարծիքս գրել էի, բայց մի անգամ էլ ասեմ..

ես շատ բան կարող եմ հասկանալ..
ինքս ինձ էլ համարում եմ երբեմն չափից շատ ու անհարկի խղճմտանքով..

բայց էդ մոդելը` չէ էլի..
չի կարելի զա կայֆ ծեր ու մանուկ ոչնչացրած, մի ամբողջ ժողովուրդ ցեղասպանած ջիհադիստ անասունին բերել ու Դանիայում, բյուջեի հաշվին, տուն ու վարորդական իրավունք ապահովել, թոշակ նշանակել ու վերաինտեգրացիոն կուրսերի ուղարկել հույսով, որ մարդ կդառնա...

Երանի թե աշխարհը նենց վարդագույն լիներ, ոնց էս մոդելի հեղինակներն են պատկերացնում,
բայց կարծում եմ, որ նրանք իրենց օֆիսի պատուհանից քիչ են դուրս նայում ու կյանքում իրական ցավ չեն զգացել..

թող ինձ կոչեն անտիհումանիստ, անմարդկային, փու-քխ, բայց տենց աննասունին ես մեծ հաճույքով կգնդակահարեյի...


...
չէ` սենց մտածեցի, որ դժվար թե ձեռքերս դրա վրա կեղտոտեյի ու գնայի նստեյի, բայց վերը գրածս չեմ ջնջում..
համենայն դեպս` եթե մի ասենք եզդի տղա լիներ, ով ուզենար ինքը տենց անասունների ոչնչացնել ու իր ազգի վրեժը լուծել, հաստատ ես իմ կողմից ահագին իրեն կօգնեյի...

[Ծլնգ]

բայց էդ մոդելը` չէ էլի..
չի կարելի զա կայֆ ծեր ու մանուկ ոչնչացրած, մի ամբողջ ժողովուրդ ցեղասպանած ջիհադիստ անասունին բերել ու Դանիայում, բյուջեի հաշվին, տուն ու վարորդական իրավունք ապահովել, թոշակ նշանակել ու վերաինտեգրացիոն կուրսերի ուղարկել հույսով, որ մարդ կդառնա...

Մոդելին շատ լավ ծանոթ չեմ, բայց Բյուրի բերած հոդվածից ինձ ընդգծածս մասը հեչ չերևաց։ Այս մոդելը շատ ավելի ռեալ-պոլիտիկ մոտիվներ կարծես ունի, քան մարդասիրությունը։ Այսինքն սրանով ուզում են առնել էպիդեմիայի հասնող ռադիկալիզացիայի ախտի դեմը, սրանց էլ օգտագործում են որպես լծակներ՝ այդ աշխարհը ներթափանցելու համար։ Չէի անվանի դա երկրորդ շանս, չնայած որ դա իրենց փաստորեն տրվում է։

[StrangeLittleGirl]

կարծեմ Օրհուսյան մոդելի մասին մեկ անգամ արդեն կարծիքս գրել էի, բայց մի անգամ էլ ասեմ..

ես շատ բան կարող եմ հասկանալ..
ինքս ինձ էլ համարում եմ երբեմն չափից շատ ու անհարկի խղճմտանքով..

բայց էդ մոդելը` չէ էլի..
չի կարելի զա կայֆ ծեր ու մանուկ ոչնչացրած, մի ամբողջ ժողովուրդ ցեղասպանած ջիհադիստ անասունին բերել ու Դանիայում, բյուջեի հաշվին, տուն ու վարորդական իրավունք ապահովել, թոշակ նշանակել ու վերաինտեգրացիոն կուրսերի ուղարկել հույսով, որ մարդ կդառնա...

Երանի թե աշխարհը նենց վարդագույն լիներ, ոնց էս մոդելի հեղինակներն են պատկերացնում,
բայց կարծում եմ, որ նրանք իրենց օֆիսի պատուհանից քիչ են դուրս նայում ու կյանքում իրական ցավ չեն զգացել..

թող ինձ կոչեն անտիհումանիստ, անմարդկային, փու-քխ, բայց տենց աննասունին ես մեծ հաճույքով կգնդակահարեյի...


...
չէ` սենց մտածեցի, որ դժվար թե ձեռքերս դրա վրա կեղտոտեյի ու գնայի նստեյի, բայց վերը գրածս չեմ ջնջում..
համենայն դեպս` եթե մի ասենք եզդի տղա լիներ, ով ուզենար ինքը տենց անասունների ոչնչացնել ու իր ազգի վրեժը լուծել, հաստատ ես իմ կողմից ահագին իրեն կօգնեյի...

Հենց էդ ա. Օրհուսյան մոդելը մինչև հիմա մեզ ծանոթ տրամաբանության սահմաններից դուրս ա: Ախր ո՞նց չպատժես էդ մարդկանց, որ էդքան մարդու գլուխ են կերել: Բայց գիտե՞ս ինչ ա լինում, երբ էդ մարդիկ պատիժ են կրում: Ավելի են չարանում, բանտում նստած ուրիշներին ռադիկալացնում են, դրդում տեռորիզմի, որ ավելի շատ կյանքեր խլեն: Բեռլինի տեռորիստը վկա:

Գրողը տանի, ուղեղներիս մեջ չի տեղավորվում, որտև էդ մարդիկ պիտի պատիժ կրեն: Բայց արի ու տես, որ պատիժ չկրելու արդյունքում նախ իրանց ռադիկալիզացիան ա պակասում, երկրորդ ուրիշներին չեն ռադիկալացնում: Էս մարդիկ լիքը մարդկանց կյանք են խլել, բայց գոնե կանխվում ա հետագայում նոր կյանքերի կորուստը: Գրողը տանի, աշխատում ա, իսկ պատիժը ոնց որ թե մինչև հիմա չի աշխատել: Ուրեմն ինչու՞ հրաժարվել դրանից:

[StrangeLittleGirl]

Մոդելին շատ լավ ծանոթ չեմ, բայց Բյուրի բերած հոդվածից ինձ ընդգծածս մասը հեչ չերևաց։ Այս մոդելը շատ ավելի ռեալ-պոլիտիկ մոտիվներ կարծես ունի, քան մարդասիրությունը։ Այսինքն սրանով ուզում են առնել էպիդեմիայի հասնող ռադիկալիզացիայի ախտի դեմը, սրանց էլ օգտագործում են որպես լծակներ՝ այդ աշխարհը ներթափանցելու համար։ Չէի անվանի դա երկրորդ շանս, չնայած որ դա իրենց փաստորեն տրվում է։

Դե հա, երկրորդ շանսն անուղղակի հետևանք ա։ Նպատակը հանցագործության կանխումն ա։

[Ծլնգ]

Գրողը տանի, աշխատում ա, իսկ պատիժը ոնց որ թե մինչև հիմա չի աշխատել: Ուրեմն ինչու՞ հրաժարվել դրանից:

Սա դեռ, կոպիտ ասած, հեչ հայտնի չի։ Բավականաչափ տվյալներ չկան, որ պնդենք, թե մի 10 տարի հետո սա չի բերի ավելի մեծ թոհուբոհության, այն աստիճանի, որ Դանիան համարվի արևմտյան աշխարհի ռադիկալների սեյֆ հեվեն։

Վերը նշածս ռեալ-պոլիտիկության տեսանկյունից հետաքրքիր մոդել եմ համարում, բայց, միևնույն է, շատ զգույշ է պետք լինել... ու կարծես՝ են։ Իսկ ներել-մերելու հարց այստեղ չկա էլ։ Խնդիրը ոչ թե մարդասիրական հասարակություն կառուցելն է, այլ սուր ախտի դիմացը առնելը։

[Գաղթական]

Ինձ թվում է, ներել-չներելը բացարձակապես էմոցիոնալ հենք է։ Խելամիտ հասարակություններում հանցագործներին պատժում են պաշտպանողական, ու նախապաշտպանողական (պրևենտիվ) նպատակներով։

Վիշապ ջան թեմանյում միայն հանցագործներին ի նկատի չունեյի..
դիտարկենք <ներման> երևույթը ընդհանրապես..

չէ որ շատ են լինում դեպքեր, երբ ասենք Ա մարդը գազազածա Բ-ի վրա ու երդվումա կյանքում չներել,
բայց կողքից շատերի կարծիքով Բ-ի գործած մեղքը այնքան էլ մահացու չէր..


կամ ուրիշ օրինակ բերեմ.

2015-ին, երբ Հոլանդիայի գլխավոր հեռուստաընկերություններից մեկով սկսեցին հեռարձակել <Արյունակից եղբայրները> (Bloedbroeders) վավերագրական սերիալը` Հայոց Ցեղասպանությանը վերաբերող (Հոլանդիայում մեծացած մի հայտնի հայ դերասան ու թուրք լրագրող որոշում են վերջապես պարզել, թե ում պատմության տարբերակն է ճիշտ ու միասին` նկարահանող խմբի հետ, մեկնում են թուրքիա` ամեն մեկը սեփական ընտանիքի պատմության ու արմատների մեջ խորանալու), դրանից հետո շատ մեծ աղմուկ բարձրացավ ու բոլոր թոք շոուներում հայ ու թուրք երիտասարդները բանավեճերի էին բռնվում..
ինչի եմ սա պատմում..
էդ թուրք հայտնի լրագրողը (Sinan Can) արդյունքում համոզվեց, որ Եղեռն եղել է ու իր ապուպապն էլ անմասն չի մնացել,
հենց ֆիլմի շրջանակներում, նկարահանող խմբի հետ, եկավ Երևան, Եղեռն վերապրած մի ծերունու գտավ ու ներողություն խնդրեց..

հետո ամբողջ Հոլանդիայում նախաձեռնվեց (բոլոր սոցկայքերի միջոցով) մի պրոյեկտ, որը պետք է մտերմացներ հայերին ու թուրքերին..
պրոյեկտի շրջանակներում պետք է թուրքերը հայտարարեյին, որ ներողություն էին հայցում հայերից,
իսկ հայերն էլ հայտարարեյին, որ այլևս ներում են թուրքերին..

կարծես թե մեր համար երկար սպասված պահ էր չէ..
բայց երբ իմ հերթը եկավ պետիցիան ստորագրելու, մի պահ ձեռքս դողաց..
չգիտեմ` տենց խորը դրա մասին չէի մտածել դրանից առաջ..
բայց հենց էդ պահին ստորագրում ես, որ ներում ես թուրքերին Հայոց Եղեռնի համար...
իրոք պատրաստ ես ներել??
ու վերջը չստորագրեցի....

[Վիշապ]

Վիշապ ջան թեմանյում միայն հանցագործներին ի նկատի չունեյի..
դիտարկենք <ներման> երևույթը ընդհանրապես..

չէ որ շատ են լինում դեպքեր, երբ ասենք Ա մարդը գազազածա Բ-ի վրա ու երդվումա կյանքում չներել,
բայց կողքից շատերի կարծիքով Բ-ի գործած մեղքը այնքան էլ մահացու չէր..


կամ ուրիշ օրինակ բերեմ.

2015-ին, երբ Հոլանդիայի գլխավոր հեռուստաընկերություններից մեկով սկսեցին հեռարձակել <Արյունակից եղբայրները> (Bloedbroeders) վավերագրական սերիալը` Հայոց Ցեղասպանությանը վերաբերող (Հոլանդիայում մեծացած մի հայտնի հայ դերասան ու թուրք լրագրող որոշում են վերջապես պարզել, թե ում պատմության տարբերակն է ճիշտ ու միասին` նկարահանող խմբի հետ, մեկնում են թուրքիա` ամեն մեկը սեփական ընտանիքի պատմության ու արմատների մեջ խորանալու), դրանից հետո շատ մեծ աղմուկ բարձրացավ ու բոլոր թոք շոուներում հայ ու թուրք երիտասարդները բանավեճերի էին բռնվում..
ինչի եմ սա պատմում..
էդ թուրք հայտնի լրագրողը (Sinan Can) արդյունքում համոզվեց, որ Եղեռն եղել է ու իր ապուպապն էլ անմասն չի մնացել,
հենց ֆիլմի շրջանակներում, նկարահանող խմբի հետ, եկավ Երևան, Եղեռն վերապրած մի ծերունու գտավ ու ներողություն խնդրեց..

հետո ամբողջ Հոլանդիայում նախաձեռնվեց (բոլոր սոցկայքերի միջոցով) մի պրոյեկտ, որը պետք է մտերմացներ հայերին ու թուրքերին..
պրոյեկտի շրջանակներում պետք է թուրքերը հայտարարեյին, որ ներողություն էին հայցում հայերից,
իսկ հայերն էլ հայտարարեյին, որ այլևս ներում են թուրքերին..

կարծես թե մեր համար երկար սպասված պահ էր չէ..
բայց երբ իմ հերթը եկավ պետիցիան ստորագրելու, մի պահ ձեռքս դողաց..
չգիտեմ` տենց խորը դրա մասին չէի մտածել դրանից առաջ..
բայց հենց էդ պահին ստորագրում ես, որ ներում ես թուրքերին Հայոց Եղեռնի համար...
իրոք պատրաստ ես ներել??
ու վերջը չստորագրեցի....

Ես կարող ա լավ չեմ հասկանում ինչ ես ասում։ Ես խնդիրները բարդացնել չեմ սիրում։ Սովորական, հավայի սխալների համար, որոնք մարդկային վնասներ չեն պատճառել, նեղանալու կամ ներելու թեմա չկա։ Մարդկային կամ բարոյական վնասների դեպքում, արդեն անվտանք ե՞ս զգում, վստահ ե՞ս։ Կարող ես ներել։ Չէ՞, պաշտպանվի՛ր, պաշտպանվի՛ր, պաշտպանվի՛ր։

[StrangeLittleGirl]

Սա դեռ, կոպիտ ասած, հեչ հայտնի չի։ Բավականաչափ տվյալներ չկան, որ պնդենք, թե մի 10 տարի հետո սա չի բերի ավելի մեծ թոհուբոհության, այն աստիճանի, որ Դանիան համարվի արևմտյան աշխարհի ռադիկալների սեյֆ հեվեն։

Վերը նշածս ռեալ-պոլիտիկության տեսանկյունից հետաքրքիր մոդել եմ համարում, բայց, միևնույն է, շատ զգույշ է պետք լինել... ու կարծես՝ են։ Իսկ ներել-մերելու հարց այստեղ չկա էլ։ Խնդիրը ոչ թե մարդասիրական հասարակություն կառուցելն է, այլ սուր ախտի դիմացը առնելը։

Տենց վտանգ չկա, որովհետև ինչքան գիտեմ, ծրագիրն արդեն դադարեցրել են, բայց սկսել էին բավական վաղուց, նենց որ պտուղներն արդեն երևում են:
Բայց դե Դանիայում մի այլ կարգի իսլամաֆոբիկ ալիք ա բարձրացել վերջին երկու տարիների ընթացքում: Նենց որ, եթե էդ մի քանիսին օրհուսյան մոդելով «փրկել» են ուրիշներին ռադիկալացնելուց, դա դեռ չի նշանակում, որ ռադիկալիզացիա չի գնում ստեղ: Էս կարգի քսենոֆոբիայի պայմաններում քիչ ա մնում՝ ես ռադիկալիզացվեմ, ուր մնաց՝ մահմեդական ընտանիքներում մեծացած, փոքրուց մեղմ ասած ոչ դրական վերաբերմունքի արժանացողները չռադիկալացվեն:

[Գաղթական]

Մոդելին շատ լավ ծանոթ չեմ, բայց Բյուրի բերած հոդվածից ինձ ընդգծածս մասը հեչ չերևաց։ Այս մոդելը շատ ավելի ռեալ-պոլիտիկ մոտիվներ կարծես ունի, քան մարդասիրությունը։ Այսինքն սրանով ուզում են առնել էպիդեմիայի հասնող ռադիկալիզացիայի ախտի դեմը, սրանց էլ օգտագործում են որպես լծակներ՝ այդ աշխարհը ներթափանցելու համար։ Չէի անվանի դա երկրորդ շանս, չնայած որ դա իրենց փաստորեն տրվում է։

ինձ թվում էր, թե ասածս <մարդ դառնալ>-ը բառացի չէր դիտարկվի, այլ` փոխաբերական իմաստով )))

նույն Բյուրի հղումից.

The so-called Aarhus model aims to create trust between the authorities and the social circles in which radicals operate, helping them find a way back into society.

սա էլ որպես բոնուս Շվեդիայից

[Ծլնգ]

ինձ թվում էր, թե ասածս <մարդ դառնալ>-ը բառացի չէր դիտարկվի, այլ` փոխաբերական իմաստով )))

նույն Բյուրի հղումից.



սա էլ որպես բոնուս Շվեդիայից

Դա, ըստ իս, երկրորդական հետևանք է... պատրաստ են սատանայի հետ էլ պայմանագիր կապեն, մենակ թե ավելի մեծ ախտը չշարունակվի։ Ու դե սատանան էլ է դրանից շահում, բայց սա ներում չի ենթադրում, այլ, արդեն ասեցի, ռեալ-պոլիտիկ է։

[anslov]

Մոդելին շատ լավ ծանոթ չեմ, բայց Բյուրի բերած հոդվածից ինձ ընդգծածս մասը հեչ չերևաց։ Այս մոդելը շատ ավելի ռեալ-պոլիտիկ մոտիվներ կարծես ունի, քան մարդասիրությունը։ Այսինքն սրանով ուզում են առնել էպիդեմիայի հասնող ռադիկալիզացիայի ախտի դեմը, սրանց էլ օգտագործում են որպես լծակներ՝ այդ աշխարհը ներթափանցելու համար։ Չէի անվանի դա երկրորդ շանս, չնայած որ դա իրենց փաստորեն տրվում է։

Ենիչերիներ (օսման.՝ يڭيچرى yeniçeri - նոր զինվոր), կանոնավոր հետևակ սուլթանական Թուրքիայում։ Ենիչերի զորքերը ստեղծվել են 14-րդ դարում։ Սկզբում հավաքագրվում էին ռազմագերիներից, իսկ ավելի ուշ՝ համալրվում Օսմանյան կայսրության քրիստոնյա պատանիներով...
https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B5...B6%D5%A5%D6%80

Հիմա էլ քրիստոնյաներն էլ հավաքագրում մուսուլման "պատանիներից"
Իմիջայլոց այս մոդելը դեռ շատ հնուց մեծ հաջողությամբ կիրառում էին հռոմեաիցք և ոչ միայն իրանք:
Սա շատ գործուն միջոց է

[anslov]

Բոլորն էլ սխալվելու «իրավունք» ունեն..

Մարդ կա ունի, մարդ էլ կա չունի:

Սա շատ անձնական խնդիր է, ու կախված է նորողից, իր հոգեվիճակից, նախատրամատրվածությունից, տրամադրությունից ... ու կարող է ծանր հանցանքի համար մեկին ներես, իսկ մյուսին թարս խոսքի համար չագուջով գլխին տաս:

Հ.Գ. Խոսքս իհարկե Դալայ-Լամային ու նրան հավասարեցված ՛ներողներին" չի վերաբերվում
Ու ընդանրապես զզվանքով եմ վերաբերվում էն մարդուն, ով "ներում" է ասենք իր ծնողին սպանողին կամ իր զավակին ինքնասպանության հասցրածին: Նրանք նողկալի են իրենց ճղճիմ էությամբ