Ամուսնությունը սպանու՞մ է սերը

[Ուլուանա]

Վերջերս հաճախ եմ հանդիպում այն տեսակետին, որ ամուսնությունը սպանում է սերը, ռոմանտիկան, որ համատեղ կյանքի առօրեականության մեջ սերը կամաց–կամաց մաշվում է՝ վերածվելով սովորության, պարտականության, լավագույն դեպքում փոխակերպվում է պարզապես հարազատության, ընկերության, վստահության, վատագույն դեպքում՝ ձանձրույթի կամ միմյանցից հոգնած, միմյանց տանջող ու նյարդայնացնող մարդկանց ծանր համակեցության, եթե, իհարկե, ամուսինները չեն որոշում վերջ դնել իրենց համատեղ կյանքին։

Ըստ այս տեսակետի՝ վերը նկարագրված փոխակերպումներն անխուսափելի են, ու գործնականում ցանկացած ամուսնություն դատապարտված է այդ վիճակին, պարզապես որոշ դեպքերում դա ավելի ուշ է տեղի ունենում, որոշ դեպքերում՝ ավելի շուտ, ընդամենը ժամանակի հարց է։

Ի՞նչ եք կարծում, որքանով է վերոնշյալ տեսակետն իրականությանը մոտ։ Համաձա՞յն եք, որ բոլոր ամուսնացածների վերջը դա է։ Եթե ոչ, ապա, ըստ ձեզ, ի՞նչ պատճառներով, ո՞ր դեպքերում է էդպես պատահում։ Իսկ եթե այո, ապա ո՞րն է, ձեր կարծիքով, լուծումը։ Չամուսնանա՞լ, չապրե՞լ միասին (կարծես տվյալ դեպքում ամուսնանալն ու միասին ապրելը նույնանում են, քանի որ ամուսնությունն ամեն դեպքում ենթադրում է համատեղ կյանք)։ Էստեղ պետք է հաշվի առնել նաև երեխաների հարցը։

Հարցին կարելի է նայել նաև այլ տեսանկյունից. իսկ գուցե, այնուամենայնիվ, նորմա՞լ է, որ որոշ ժամանակ համատեղ կյանքով ապրելուց հետո բուռն, կրքոտ սերը փոխակերպվի հարազատության ու վստահության, թեկուզև առանց կրակի ու սկզբնական ռոմանտիկայի։ Ի վերջո, միգուցե պարզապես մարդկանց՝ ամուսնությունից ունեցած ակնկալիքնե՞րն են սխալ կամ անիրական։

Եկեք քննարկենք էս հարցերը։


Հ.Գ. Ինքնանպատակ սրամտությունները թեմայում չեն ողջունվում։

[StrangeLittleGirl]

Ես էն կարծիքին չեմ, որ ամուսնությունը սպանում ա սերը։ Այսինքն, ավելի շուտ կարա սպանի սերը, եթե ճիշտ քայլեր չկատարվեն։

Առաջին հերթին ամուսնության բացասական հետևանքները լինում են էն պատճառով, որ ամուսնությունը դառնում ա նպատակակետ, ոչ թե հարաբերությունը շարունակելու միջոց։ Հետևաբար, ամուսնանալուց հետո մարդիկ լիքը բաներ էլ չեն անում, որ անում էին մինչև էդ (ասենք, կինո կամ ռեստորան գնալ)։ Երկրորդ, նաև ոչ իրատեսական սպասելիքների հետևանքով կարա սերը վարի գնա։ Շատերը պատկերացնում են, թե ամուսնանան, դիմացինը փոխվելու ա կամ դիմացինին իդեալականացված ա տեսնում, ու միասին ապրելիս արդեն լիքը հատկանիշներ ջրի էրես են դուրս գալիս։ Էս բոլորը կռվի բուն են։ Ու հարցերը լավ չքննարկելու դեպքում կարան կուտակվեն ու ի վերջո սպանեն սերը։

Իսկ ի՞նչ անել, որ սերը չմեռնի։ Պետք ա առաջին հերթին շարունակել ժամադրությունների գնալ։ Մի բան ա, որ ամբողջ օրը մարդիկ տանն իրար տեսնում են։ Մի ուրիշ բան ա, երբ միասին գնում են ռեստորան կամ կինո նենց, ոնց որ իրենց սիրո սկզբնական շրջանում։ Երկրորդը պետք ա կռվելիս կամ իրար չհասկանալիս նստել ու քննարկել, թե խնդիրն ինչից առաջացավ, փորձել լուծել, միմյանցից ներողություն խնդրել, ոչ թե էդ բոլորը կուտակել, հետո պասիվ ագրեսիվ ձևով դուրս թողնել։

Կարծում եմ՝ ամուսնությունից հետոյի սերը կարա շատ ավելի ուժեղ ու խորը լինի, եթե ճիշտ աշխատանք ա տարվում դրան հասնելու համար։

[anslov]

Դանիել Վարուժան
Հին Սեր

Մամ ու ծերուկ, երկու թարշամ հոգիներ,
Եկան նստիլ շուքին ներքև ծիրանվույն`
Որուն քնքույշ ծաղիկներն են զարդարեր
Օր մը գլուխը հանվույն:

Անոնք սաստիկ կդողդոջեն, իբր ըլլան
Սիրահարներ հանկարծ իրար հանդիպած.
Բայց քովերնին` ցուպերն իրենց լոկ կմնան
Խոտին վրա` գրկված:

Չունին այլևս հրդեհումներն արյունին.
Անոնց հոգին համբույրի երգը չունի.
Ոչ ալ հոգնած կողերնուն մեջ կծաղկին
Սերմերը` նման շուշանի:

Պապուն նայվածքն աչվըներուն մեջ մամուն
Կնվաղի` չթափանցած դեռ սրտին.
Եվ կմսի գաղջ ճառագայթն արևուն
Անոնց ծոցին մեջ ցրտին:

Եթե փորձեմ իսկ տարփանքի փորձ մ’անմեղ
Գարնան դրդիչ բուրումներեն սրարբած`
Կփշրի սիրտն, իբրև բաժակ մը բյուրեղ
Հանկարծ կրակին դեմ ճաթած:

Վարդերն անցա~ն, անցան բոցերն այտերե.
Սերն անոնց կայծ մ’է մոխիրին մեջ թաղված,
Զոր հիշատակն իր շունչով իսկ կմարե
Վայրկյան մ’հազիվ արծարծած:

Ու հիմակ այս գարնանային իրիկունն,
Երբ կբուրեն կինամոնները բլրան,
Կիյնա անոնց միտքը հին սերն հանկարծույն`
Հին աղոթքի մը նման:

Եվ կհիշեն, շուքին տակ նույն ծիրանվույն,
Մեռած գգվանքն, իրենց տարփանքը հեշտին,
Հետո համբույրն ու հետո ճի՛չը մամուն`
Եվ իրարու կժպտի~ն…

..............
Ու հիմակ այս գարնանային իրիկունն,
Երբ կբուրեն կինամոնները բլրան,
Կիյնա անոնց միտքը հին սերն հանկարծույն`
Հին աղոթքի մը նման:
...............

[Lion]

Սերը՝ դա կարծես մի տուն է, որը պետք է մշտապես նորոգել, որի ընթացիկ վիճակին պետք է մշտապես հետևել, որ այն լավ վիճակում լինի, այդ տունը պետք է մշտապես կառուցել ու զարգացնել:

Զույգերը, հաճախ մինչամուսնական հարաբերություններում լինելով <ռոմանտիկ ու գեղեցիկ>, քանի որ դա որոշակի ջանքերի հետ է կապված, հետագայում, երբ ամուսնանում են ու արդեն կարծես հասած են լինում իրենց նպատակին, դադարում են ջանքեր թափել:

Ասածս ինչ է՝ սերը և երջանկությունը մշտապես <տեխնիկական սպասարկման> կարիք ունեն: Զույգը ինչքան լավ այդ անի, այնքան սերը երկար կմնա ու կպահպանվի, իսկ հաճախ նաև՝ կզարգանա

[LisBeth]

Ես էն կարծիքին չեմ, որ ամուսնությունը սպանում ա սերը։ Այսինքն, ավելի շուտ կարա սպանի սերը, եթե ճիշտ քայլեր չկատարվեն։

Առաջին հերթին ամուսնության բացասական հետևանքները լինում են էն պատճառով, որ ամուսնությունը դառնում ա նպատակակետ, ոչ թե հարաբերությունը շարունակելու միջոց։ Հետևաբար, ամուսնանալուց հետո մարդիկ լիքը բաներ էլ չեն անում, որ անում էին մինչև էդ (ասենք, կինո կամ ռեստորան գնալ)։ Երկրորդ, նաև ոչ իրատեսական սպասելիքների հետևանքով կարա սերը վարի գնա։ Շատերը պատկերացնում են, թե ամուսնանան, դիմացինը փոխվելու ա կամ դիմացինին իդեալականացված ա տեսնում, ու միասին ապրելիս արդեն լիքը հատկանիշներ ջրի էրես են դուրս գալիս։ Էս բոլորը կռվի բուն են։ Ու հարցերը լավ չքննարկելու դեպքում կարան կուտակվեն ու ի վերջո սպանեն սերը։

Իսկ ի՞նչ անել, որ սերը չմեռնի։ Պետք ա առաջին հերթին շարունակել ժամադրությունների գնալ։ Մի բան ա, որ ամբողջ օրը մարդիկ տանն իրար տեսնում են։ Մի ուրիշ բան ա, երբ միասին գնում են ռեստորան կամ կինո նենց, ոնց որ իրենց սիրո սկզբնական շրջանում։ Երկրորդը պետք ա կռվելիս կամ իրար չհասկանալիս նստել ու քննարկել, թե խնդիրն ինչից առաջացավ, փորձել լուծել, միմյանցից ներողություն խնդրել, ոչ թե էդ բոլորը կուտակել, հետո պասիվ ագրեսիվ ձևով դուրս թողնել։

Կարծում եմ՝ ամուսնությունից հետոյի սերը կարա շատ ավելի ուժեղ ու խորը լինի, եթե ճիշտ աշխատանք ա տարվում դրան հասնելու համար։

Նենց հետաքրքիր ա էս տեսական թեորեաները, որ պրակտիկայում գրեթե չեն աշխատում/չհաշված բացառությունները։ Նախ սերը ո՞րն ա։ Ինչ-որ սահմանում գոյություն ունի՞։
Ուրիշ հարց ա ընդհանրապես ամուսնանալու անհրաժեշտությունը։ Ի՞նչ ա տալիս մի պեչատը, ի՞նչ ա փոխում զգացմունքային ոլորտում, ու եթե կարա ուժեղացնի, ինչի՞ չի կարա սպանի։ Շատ հետաքրքիր ա ինձ էս հարցերի պատասխանը։
Ասածս էն ա որ եթե սերը էդքան փխրուն բան ա, որ պետք ա դողացնես վրան, որ չմեռնի, արդյոք դա սեր ա՞։ Մի տեսակ չեմ հասկանում էս պահերը էլի։

[StrangeLittleGirl]

Նենց հետաքրքիր ա էս տեսական թեորեաները, որ պրակտիկայում գրեթե չեն աշխատում/չհաշված բացառությունները։ Նախ սերը ո՞րն ա։ Ինչ-որ սահմանում գոյություն ունի՞։
Ուրիշ հարց ա ընդհանրապես ամուսնանալու անհրաժեշտությունը։ Ի՞նչ ա տալիս մի պեչատը, ի՞նչ ա փոխում զգացմունքային ոլորտում, ու եթե կարա ուժեղացնի, ինչի՞ չի կարա սպանի։ Շատ հետաքրքիր ա ինձ էս հարցերի պատասխանը։
Ասածս էն ա որ եթե սերը էդքան փխրուն բան ա, որ պետք ա դողացնես վրան, որ չմեռնի, արդյոք դա սեր ա՞։ Մի տեսակ չեմ հասկանում էս պահերը էլի։

Հենց էդ ա, որ էստեղ թեորետիկ ոչինչ չկա: Լավ աշխատող, ֆունկցիոնալ զույգերը, որոնք անգամ 30 տարվա համատեղ կյանքից հետո դեռ իրարից չեն զզվել հենց նրանք են, ովքեր «ջանք են թափում» էդ սերը պահելու համար: Պարբերաբար ժամադրության գնալն ու պրոբլեմներ առաջանալիս դրանք նստել, քննարկել, լուծումներ գտնելը չոր ու պրակտիկ գործողություններ են, որոնք աշխատում են ինչպես իմ շրջապատի շատ զույգերի մոտ, էնպես էլ հենց իմ սեփական հարաբերության մեջ։

Չգիտեմ՝ ոնց ես ուզում սահմանել սերը, բայց ինձ համար սիրո լավագույն սահմանումը Վիլյամսի «Սթոուներ» վեպում ա տված.

"Լove is not an end but a process through which one person attempts to know another."

Սերը վերջանում ա էնտեղ, որտեղ վերջանում ա դիմացինին ավելի լավ ճանաչելու ցանկությունը։

Ինչ վերաբերում ա ամուսնանալուն, ապա թեման բացելիս Ուլուանան էլ նշեց, մնացածներն էլ քննարկելիս ոչ թե պեչատի մասին են խոսում, այլ համատեղ կյանքի, ինչը, կարծում եմ, ինքդ էլ կհամաձայնես, որ հսկայական քայլ ա զույգերի կյանքում։ Իսկ ամեն օր մեկին տեսնելը շատ վտանգավոր բան ա։ Էդպես լիքը հարաբերություններ են փչանում՝ սկսած ընկերականից, վերջացրած ծնող-զավակայինով։ Ու դրա համար հատուկ աշխատանք ա պետք տանել հարաբերությունը պահելու համար։

[LisBeth]

Հենց էդ ա, որ էստեղ թեորետիկ ոչինչ չկա: Լավ աշխատող, ֆունկցիոնալ զույգերը, որոնք անգամ 30 տարվա համատեղ կյանքից հետո դեռ իրարից չեն զզվել հենց նրանք են, ովքեր «ջանք են թափում» էդ սերը պահելու համար: Պարբերաբար ժամադրության գնալն ու պրոբլեմներ առաջանալիս դրանք նստել, քննարկել, լուծումներ գտնելը չոր ու պրակտիկ գործողություններ են, որոնք աշխատում են ինչպես իմ շրջապատի շատ զույգերի մոտ, էնպես էլ հենց իմ սեփական հարաբերության մեջ։

Չգիտեմ՝ ոնց ես ուզում սահմանել սերը, բայց ինձ համար սիրո լավագույն սահմանումը Վիլյամսի «Սթոուներ» վեպում ա տված.

Սերը վերջանում ա էնտեղ, որտեղ վերջանում ա դիմացինին ավելի լավ ճանաչելու ցանկությունը։

Ինչ վերաբերում ա ամուսնանալուն, ապա թեման բացելիս Ուլուանան էլ նշեց, մնացածներն էլ քննարկելիս ոչ թե պեչատի մասին են խոսում, այլ համատեղ կյանքի, ինչը, կարծում եմ, ինքդ էլ կհամաձայնես, որ հսկայական քայլ ա զույգերի կյանքում։ Իսկ ամեն օր մեկին տեսնելը շատ վտանգավոր բան ա։ Էդպես լիքը հարաբերություններ են փչանում՝ սկսած ընկերականից, վերջացրած ծնող-զավակայինով։ Ու դրա համար հատուկ աշխատանք ա պետք տանել հարաբերությունը պահելու համար։

Սերը լրիվ սուբյեկտիվ բան ա, քո համար դա պրոցեսս ա որում դու ճանաչում ես, ու քեզ են ճանաչում, մեկ ուրիշի համար դա լրիվ զգացական մակարդակի վրա կարա լինի, դրա համար էս վարյանտը չի կարա աշխատող լինի, քանի որ ինչպես նշեցիր չոր ու պրակտիկ գործողությունները կարող ա չտեղավորվեն իրենց ընկալման մեջ։ Եթե դու ուզում ես ճանաչել մարդուն, առանց բազայի /կարդա զգացմունքի/ ճանաչումը կարող ա բերի այլ հետևանքների, ու սիրո պահպանությունը որպես խնդիր այլևս չի լինի։
Մի տեսակ շատ ծանրաբեռնող բան չի՞ դառնում էդպիսի հարաբերությունը որ հատուկ աշխատանք ա պահանջում։ Ես զույգ գիտեմ որ ոչ միայն չեն աշխատում այլ հակառակը, մարդիկ իրար ուտում են վերջի ձևով, երբեք ոչինչ չեն քննարկում ու դեյթի չեն գնում, բայց միասին են տասը տարուց ավելի, ու իրանց զգացմունքները հեչ չի պակասել։ Բա սա ինչ ա, հիվանդ հարաբերություննե՞ր։

[StrangeLittleGirl]

Սերը լրիվ սուբյեկտիվ բան ա, քո համար դա պրոցեսս ա որում դու ճանաչում ես, ու քեզ են ճանաչում, մեկ ուրիշի համար դա լրիվ զգացական մակարդակի վրա կարա լինի, դրա համար էս վարյանտը չի կարա աշխատող լինի, քանի որ ինչպես նշեցիր չոր ու պրակտիկ գործողությունները կարող ա չտեղավորվեն իրենց ընկալման մեջ։ Եթե դու ուզում ես ճանաչել մարդուն, առանց բազայի /կարդա զգացմունքի/ ճանաչումը կարող ա բերի այլ հետևանքների, ու սիրո պահպանությունը որպես խնդիր այլևս չի լինի։
Մի տեսակ շատ ծանրաբեռնող բան չի՞ դառնում էդպիսի հարաբերությունը որ հատուկ աշխատանք ա պահանջում։ Ես զույգ գիտեմ որ ոչ միայն չեն աշխատում այլ հակառակը, մարդիկ իրար ուտում են վերջի ձևով, երբեք ոչինչ չեն քննարկում ու դեյթի չեն գնում, բայց միասին են տասը տարուց ավելի, ու իրանց զգացմունքները հեչ չի պակասել։ Բա սա ինչ ա, հիվանդ հարաբերություննե՞ր։

Ընդհանուր առմամբ համաձայն եմ, որ սերը սուբյեկտիվ ա, բայց դրա բացակայության դեպքում լիքը խնդիրներ են առաջանում. ամուսնալուծություն, դավաճանություն, դեպրեսիա ու էլ ինչ մտքովդ անցնի: Չգիտեմ, սենց հարցերում մարդիկ ինձ պրագմատիկ են համարում ու ոչ ռոմանտիկ, բայց փաստն էն ա, որ շրջապատիս ռոմանտիկները շատ արագ անելանելի վիճակներում են հայտնվում ու սկսում նախանձել իմ հարաբերությանը: Փաստ ա նաև էն, որ էն սիրուն-միրուն կրակները մի օր հանգելու են, ու եթե տակը ամուր հենք չկա, հարաբերությունը դատապարտված ա ձախողման (հատկապես միասին ապրելու դեպքում):

Չէ, ծանրաբեռնող չի: Ինչու՞ պիտի ծանրաբեռնող լինի սիրելի մարդու հետ առանձին ժամանակ անցկացնելը: Կամ ինչու՞ պիտի ծանրաբեռնող լինի որևէ բանից նեղված լինելու դեպքում նստել, խոսելը էդ թեմայով ու արդյունքում թեթևանալը: Չխոսելու դեպքում էդ բոլորը կուտակվում ու պայթում ա ամենավերջին վիրավորանքների ձևով, իսկ դա շատ ավելի ծանրաբեռնող ա:

Ես չգիտեմ՝ քո նկարագրած զույգի հարաբերությունների դինամիկան ու չգիտեմ՝ «իրար ուտել» ասելով ինչ ես հասկանում, բայց մի քիչ կասկածում եմ, որ էդ հարաբերության ներսում իրանք երջանիկ են: Չեմ պատկերացնում, թե ոնց կարա հոգեպես առողջ մարդը իրար ուտելուց կայֆ ստանա: