ԱՄՆ-ում արդյունաբերական հեղափոխությունը եվրոպականից մոտ կես դար ուշ էր ուժ հավաքել։ Բայց դե ո'չ արդյունաբերական հեղափոխությունը, ո'չ էլ հանրակրթական համակարգի կայացումը մեկ օրում չէր եղել։ Բայց իմ նկարագրած գործոնը արդյունաբերեկան հեղափոխության երկրորդ փուլին էր վերաբերվում՝ մասսայական արտադրության ձևավորմանն (որին հարկավոր էին գործարանային աշխատողների մինչ այդ չլսված թվեր) ու, դրան հետևած երկրորդ արդյունաբերական հեղափոխությանը։ Քանի որ սա իսկապես հետաքրքրաշարժ պատմության հարց է, թողեմ որ դուք ինքներդ այս թեման պրպտեք։ Ու եթե իմ վերաբեմունքը սրան չերևած, նորից ասեմ, ես ոչ մի սխակ կամ վատ բան չեմ տեսնում արդյունաբերականության համար աշխատուժի մասսայական պատրաստման մեջ։ Ի դեպ ներկայիս հանրակրթական մոդելը ծագում է առել Պրուսսիայում մինչև իրենց համատարած արդյունաբերականացումը ու մեծ դեր է ունեցել արդյունաբերական հեղափոխության արագընթացության մեջ (սկսել են ուշ, բայց հետագայում հասել ու գերազանցել են)։ Ու հանրակրթության միջոցով հնազանդության սերմանումը ստեղծվող համակարգի դիզայնի բացահայտ մասնիկ է եղել։
Էջանիշներ