Ուրեմն՝ մի շա՜տ հարուստ, ազդեցիկ ու գործունյա մարդ է ապրում: Այս շա՜տ հարուստ ու ազդեցիկ մարդուն ունենում է մի շա՜տ լավ, խելոք, ընկերասեր ու ընկերների համար ապրող որդի: Այս տղան շա՜տ ընկերասեր է լինում, շա՜տ… Իր հնարավորությունների չափով միշտ օգնում է ընկերներին, ապրում է նրանցով: Մեծ գումարներ է ծախսում նրանց վրա: Դե հայրը հարուստ է, նա էլ փողի կարիք չունի: Հայրը որդուն հաճախ է հանդիմանում.
- Որդիս, պետք չէ լինել այդպիսին: Ընկերներդ քեզ չեն սիրում, քեզ չեն ընդունում: Ընկերներդ քո մեջ գնահատում են… Չէ, ընկերներդ քեզ գնահատում են միայն… քո փողի մեջ… Մի եղիր այդպիսին: Մի օր կզղջաս ու կզգաս, որ սխալվել ես… Ուշ կլինի…
Որդին հորը չի լսում, միշտ ականջի հետև է գցում նրա խոսքերը… Ուշադրություն չի դարձնում:
- Հայր, իմ ընկերները լավն են: Ինձ նվիրված տղաներ են:
… Անցնում է որոշ ժամանակ: Հայրը ծանր հիվանդանում է: Արդեն մահվան մահճում նա կանչում է որդուն և ասում.
- Որդիս, ես միշտ մտածել եմ քո մասին, քեզ պահել, մեծացրել եմ, քեզ ապահովել եմ ամեն ինչով… Բայց… Կյանք է, հնարավոր է՝ գա մի պահ, երբ դու կհուսահատվես և այլևս չես ուզենա ապրել…
- Լավ էլի, պապ: Էս ի՞նչեր ես ասում…,- փորձում է ընդհատել հորը որդին:
- … լսիր ուշադիր, տղա ջան, մի ընդհատիր, հորդ գոնե հիմա՝ մեռնելիս, լսիր… Երբ չուզենաս այլևս ապրել, երբ կզգաս, որ երկրագնդին դու այլևս պետք չես ու քո ապրելն անիմաստ է… Կիջնես նկուղ… ու այն, ա՛յ այն սենյակը, որի դուռը միշտ փակ է եղել… Հա, կմտնես այնտեղ: Այնտեղ կան քո անիմաստությանը վերջ տալու համար անհրաժեշտ բոլոր պարագաները՝ աթոռ ու… առաստաղից ամուր կախված օղակ արած պարանը… Կկանգնես աթոռին, օղակը կգցես պարանոցդ ու աթոռ ոտքերիդ տակից կհրես… Մի ակնթարթում դու քո անպիտանության ու աննպատակության զգացումից կզրկվես… Սա էլ՝ սենյակի բանալին: Վերցրու ու պինդ պահիր, չկորցնես…
- Լավ էլի, պապ……
Հայրը մահանում է: Որդին շարունակում է ապրել շվայտ ու հիմար կյանքով՝ ապրելով միայն իր ընկերներով: Էհ, դե բնական է: Մի օր էլ հոր աշխատած փողերը վերջանում են… Աստիճանաբար տղան հասարականում է… Որոշ ժամանակ անց առաջվա մեծ հնարավորություններ ունեցող երիտասարդից բան չի մնում… Ընկերները քիչ- քիչ սկսում են արհամարհել, հաճախակի հեգնում են, ծաղրում:
Մի օր ընկերներով որոշում են մեկնել ուտել- խմելու… Դե փող են հավաքում: Էս երիտասարդն էլ այնքան սնանկացած է լինում, որ ոչ մի կոպեկ չի կարողանում ավելացնել ընդհանուր գումարին: Ընկերներով գումարը հավաքելուց հետո՝ որոշում են հենց մեր երիտասարդին էլ ուղարկել հաց ու միս գնելու: Վերջը, հավաքած գումարը տալիս են նրան: Երիտասարդը գնում է խանութ, գնում է միսն ու հացը, տեղավորում է տոպրակի մեջ ու քայլելով ետ դառնում:
Ճանապարհին… Մեկ էլ… Մի գամփռ շուն, զգալով թարմ մսի հոտը, հարձակվում է, երախով խլում մսով ու հացով տոպրակն ու փախչում… Երիտասարդը վազում է, փորձում է մի բան անել… Դե ի՞նչ պետք է անի… Քոռ ու փոշման, գլուխը կախ գնում է ընկերների հավաքատեղին առանց մսի ու հացի…
- Ու՞ր է այն, ինչ որ ասել էինք՝ պիտի բերես…,- զարմացած հարցնում են ընկերները…
- … Ճանապարհին մի թափառական շուն հարձակվեց, տոպրակը ձեռքիցս խլեց ու փախավ… ես էլ չկարողացա բռնել ու տենց …, - պատասխանում է երիտասարդը…
- Հա՜հա՜հա՜… Շունը միսն ու հացը տարա՞վ… Գժվե՞լ ես, արա, ինչ ես՞ խոսում, - ասում է մի ընկերը…
- Արա, բայց դու հո սուտասան չես՞… Փող էր պետք, ասեիր՝ փող ա պետք, կտայինք,- ասում է մյուս ընկերը…
- Բայց զգու՞մ եք, տղերք, անբարոյականությունն ու՜ր է հասնում… Շունը մարդու ձեռքից հացը խլի… Էն էլ ի՞նչ շուն: Թափառական: Հա՜հա՜հա՜…
Եվ այսպես բոլորը միասին ծաղրում են մեր երիտասարդին՝ չհավատալով նրա ոչ մի խոսքին: Մեր երիտասարդն էլ, չդիմանալով ծաղր ու ծանակին, գլխիկոր գալիս է տուն: Նստում է մի անկյունում լացում է, հասկանում է իր վիճակի անելանելիությունը, վերջապես համոզվում է, որ ինքն այլևս ոչ մեկին պետք չէ… և հանկարծ հիշում է հոր խոսքերը… Տեսնում է, որ հայրը ճիշտ էր: Հիմա իսկը ժամանակն է… Պետք է վերջ տալ այդ անիմաստ ու տաղտկալի կյանքին: Ոչինչ չկա, չի մնացել կյանքի հետ կապող… Պետք է վերջ տալ կյանքին:
Տղան վերցնում է բանալին, իջնում նկուղ, բացում է այն սենյակի դուռը, որի մասին ասել էր հայրը: Ամեն ինչ այնպես էր, ինչպես նկարագրել էր հայրը… Աթոռ, ամուր ու հաստ պարան օղակով…
Երիտասարդը կանգնում է աթոռին, օղակը գցում է պարանոցը… և… ոտքով աթոռը հրում է…
Մեկ էլ հանկարծ առաստաղը փլվում է, երիտասարդն ընկնում է գետնին… ու վերևից թղթադրամներ են թափվում նրա գլխին… Թղթադրամնե՜ր… Այն էլ ինչքա՜ն շատ… Այնքան, որքան երևի ինքը ծնված օրվանից չէր ծախսել… Փաստորեն, հայրը խաբե՞լ էր, թե մեռնելու է…
… Անցնում է որոշ ժամանակ: Մեր երիտասարդը վերջ է տալիս իր նախկին կենասակերպին: Ամուսնանում է, ապրում է երջանիկ, խաղաղ ու հանգիստ կյանքով: Հին ընկերների հետ երբեմն, ոչ հաճախ հանդիպում է, զրուցում, բայց նախկինի նման շատ չի շփվում:
Մի օր էլ իր բոլոր ընկերներին հնարվիրում է ճաշկերույթի իր տուն: Լա՜վ սեղան է բացում… Խորովածի համար կրակ է վառում… ու երիտասարդներով հավաքվում են կրակի մոտ, մի- մի բաժակ գցում են… Այստեղ տանտերը մի բահ է բերում, որի մետաղյա հատվածի մի փոքր մասը բացակայում է, կարծես՝ պոկված լինի… Վերցնելով բահը ու բոլորի ուշադրությունը հրավիրելով պոկված մասի վրա՝ երիտասարդ տանտերը հարցնում է.
- Տղերք, մի հարց ունեմ: Տեսնենք՝ ով կպատասխանի: Ո՞վ կարող է ասել… Ինչն է պատճառը, որ այս բահի մետաղյա հատվածն այսպես պոկվել է: Պատասխանեք, տղերք ջան, կարևոր է…
- Երևի հողի մեջ ցցած է եղել. ժանգոտել ու փտել, պոկվել է,- ասում է ընկերներից մեկը:
- Չէ, ճիշտ չէ,- պատասխանում է տանտերը:
- Հա՜, ես իմացա… Հաստատ մի ավելի ամուր երկաթով հարվածել են բահի մետաղյա մասին, պոկվել է…,- ասում է մեկ այլ ընկեր:
- Ո՜չ, ճիշտ չէ…
- Հա՜, ես կարծես իմացա…
Տարբեր պատասխաններ են հնչում, տարբեր կարծիքներ, բայց բոլոր հնչող պատասխաններից հետո երիտասարդը, գլուխը բացասաբար օրորելով, նշում է, որ ճիշտ չէ…
- Լավ, եղբայր: Հանձնվում ենք, ասա՝ տեսնենք ի՞նչն է պատճառը… Խորովածն արդեն ուզում է լինի…,- ասում է ընկերներից մեկը:
- Լավ, եթե հանձնվում եք ու այլևս կարծիքներ չկան, պատասխանեմ… Ուրեմն՝ այսպես: Բահի երկաթյա մասից այս հատվածը բացակայում է, որովհետև բահը եղել է նկուղում, իսկ մեր նկուղում մկներ կան… Մուկն է կերել:
Ընկերները մի պահ շշմում են, միմյանց երեսի են նայում… Բայց, գլուխները դրականորեն տմբտմբացնելով, համաձայնության նշաններ ցույց տալով, իրենց ընկերոջ խոսքին հավատացող հայացքներ ընդունած, տանտիրոջ ընկերները գրեթե միաբերան ասում են, որ հնարավոր է.
- Հա, իհարկե, հնարավոր է: Մուկը շատ կեղտոտ կենդանի է:
- Հա՜, մկներն ահավոր են, դրանք պողպատ էլ կուտեն:
- Հա, հա հնարավոր է, ինչու՞ չպիտի մուկը կարողանա երկաթ կրծել…
Այս խոսքերը լսելուց հետո՝ երիտասարդ տանտերը աջ ձեռքով վերցնում է բահը, ձախով կրակի վրա թշթշացող ու խորովվող մսի մի կտոր ու, նայելով ընկերներին, հարցնում է.
- Տղերք, բա եթե ըստ ձեզ, հնարավոր է, որ մուկը երկաթ ուտի, շունը չի՞ կարող մարդու ձեռքից միսը խլի ու փախչի…
…
- …Գնացեք իմ հոր տնից,: Դուք ինձ ի՞նչ ընկեր:
Մեջբերել
Պատ. Առակներ, իմաստուն պատմություններ
Էջանիշներ