ԼԳԲՏԻՔ համայնք ու հավասար իրավունքներ

[StrangeLittleGirl]

Կարևոր է..., բայց բան չի փոխելու: Եթե այդպես, գուցե կարևո՞ր էլ չէ: Իհարկե ճիշտ պոստ էր, StrangeLittleGirl ջան, անիմաստ է այդ ամենը վիճարկելը, այդպես է պատմական հանգամանքների բերումով՝ էս ասեմ, որպես պատմաբան:

Բայց կրկին հարցերի հարցը մնում է - ինչ որ մեկը խանգարո՞ւմ է կնոջը չլինել այնպես, ինչպես դու նկարագրեցիր՝ ոչ և կրկին ոչ: Եվ ուրեմն, ոնց կասեր դասականը, խնդիրը կոնվենցիան չէ, այլ հասարակությունը, իսկ հասարակություն ինչո՞ւ է այդպես, դա արդեն այլ հարց է:

Ի դեպ, ինչպե՞ս ես վերաբերվում 18 տարեկանից աղջիկներին բանակ տանելու գաղափարին:

Բանակի մասով. էս թեմայում էլ եմ ասել, նախկինում եմ էլ եմ ասել, որ ոտքով֊ձեռքով կողմ եմ կանանց՝ բանակում ծառայելուն։ Դրանից թե՛ կանայք, թե՛ տղամարդիկ, թե՛ բանակը կշահեն։

Էլի եմ ասում. խնդրի լուծումը սկսվում ա խնդրի առկայությունն ընդունելով։ Եթե մենակ հայ հասարակությունը ընդունի, որ խնդիր կա, որ հասկանա, թե ինչքան շատ բան ա կորցնում կանանց ու տղամարդկանց հավասարության հարցը օրակարգ չմտցնելով, որոշ բաներ իրենք իրենց կլուծվեն, որոշ բաների համար էլ լրացուցիչ քայլեր պետք կլինի ձեռնարկել։

Ու հա՛, Հայաստանում կնոջ առաջ լիքը խոչընդոտներ կան՝ սկսած ընտանիքից, շրջապատից ու հասարակությունից գործադրած ճնշմամբ, պատիժներով, վերջացրած role model֊ների բացակայությամբ ու ստացած դաստիարակությամբ, որ «աղջիկը պիտի սենց լինի»։ Գրողը տանի, Հայաստանում ես չկարողացա ասպիրանտուրա ընդունվել ինչ ա թե աղջիկ եմ։ Իմ աղջիկ ընկերներից շատերը չեն կարողացել, գնացել են դրսում ասպիրանտուրա։ Դու հարցնում ես՝ խանգարող կա՞։ Ահավոր շատ են խանգարող հանգամանքները, հաճախ նույնիսկ ոչ միայն հասարակության նորմերն ու ավանդույթներն են, այլև հենց իրավական համակարգը։

Ընենց ես ասում, ոնց որ ոռահան լինելը հեշտ ու լավ բան է...

Ի դեպ, եթե դա զույգերի ընտրությունն է, ի՞նչ խնդիր: Շատ ընտանիքներում հենց այդպես է, կա պարտականությունների բաժանում՝ տղամարդը դրսում ոռահան է լինում և փող է բերում, կինն էլ տան ներսն է պահում՝ երեխա, կենցաղ և այլն: Կարծում եմ վատ չէ, մանավանդ, եթե զույգի համար դա ընդունելի է...

Ասում ես. "Սաղ հարցն էն ա, որ կանանց հեչ պետք չի իրանց համար ոռահան լինել" - ի՞նչ գիտես և արդյո՞ք հիմքեր ունես այդպես խոսել բոլոր կանանց փոխարեն: Շատ կանայք էլ կան, որ, այո, իրենց հենց պետք են իրենց համար ոռահան եղող տղամարդիկ, որ իրենք էլ ապահով ապրեն իրենց տղամարդու թիկունքում: Օրինակ, քեզ պե՞տք չէ նման իրավիճակ, է մի ընտիր այն, քեզ ո՞վ է ստիպում: Բայց արի ընդունիր նաև, որ դու չես կարող միանշանակ գրել, թե սաղ կանանց ինչ է պետք, ինչ պետք չէ, ընդ որում դեռ հարց է, թե տարբեր արժեքային գնահատականների տեսանկյունից ով է ճիշտ ապրում, ով ոչ:

Ինքս այս հարցում բնականաբար իմ կարծիքն ունեմ, բայց չեմ փաթաթում այն մարդկանց վզին, իսկ հաճախ նույնիսկ չեմ էլ արտահայտվում, բայց եկեք բոլոր կարծիքներին կյանքի իրավունք տանք...

Լիոն, իմ ասածն էլ էդ ա, որ այո՛, դա պիտի զույգերի ընտրությունը լինի, ոչ թե հասարակության ու պետության սահմանած նորմ։ Էսօր Հայաստանում նույնիսկ օրենսդրական կարգավորում չկա, եթե օրինակ զույգերը որոշեցին, որ երեխայի հայրը մի քանի ամսով ֆիզարձակուրդ գնա, երեխային խնամի, իսկ մայրը աշխատի։ Հետևաբար, Հայաստանում զույգերն էս մի ընտրության հնարավորությունը չունեն։

Իհարկե դեմ չեմ, որ կլինեն կանայք, ովքեր կուզեն, որ տղամարդիկ հացը բերեն, իրենք տան գործերով զբաղվեն։ Բայց Հայաստանում դա ընտրություն չի, դա պարտադրանք ա, դա կնոջ համար նախասահմանված ճակատագիր ա, որից շատ քչերն են կարողանում դուրս պրծնել ու հիմնականում Հայաստանից հեռանալով։ Ու դեռ շատ կանայք Հայաստանում նաև ֆիզիկական, հոգեբանական ու սեռական բռնության են ենթարկվում, իսկ բռնարարներն անպատիժ ֆռֆռում են։ Էս անտեր կոնվենցիան հենց դրա համար ա, որ կանանց ազատ շունչ քաշելու ու ազատ ընտրության հնարավորություն տրվի։

[Lion]

Ճիշտ ես ասում, կրթական համակարգից է պետք սկսել։ Բայց կրթությունը ավարտածներին էլ դրական պրոպագանդայով կրթելն, օրենքներն ու կարգերը վերամշակելը էլի անհրաժեշտություն է երևի, որովհետև էդ կրթական համակարգը փոխելը վայթե հիմիկվա կրթվածների միջոցով ա արվելու, այսինքն կոմպլեքս խնդիր ա։ Դե մարդիկ էլ երկար-բարակ մտածել կոնվենցիա են մոգոնել, բայց տես մենք ավելի խելոք ու ավելի երկար մտածած մասնագետներ ունենք, որ ասում են էս սաղ էշություն ա, սաղիս գենդեռ են ուզում սարքել․, Սոռոսը մանիակ ա, ուզում ա հայուգենը վերացնի։

Չէ, ապեր, Սոռոսը քնում, արթնանում, մտածումա՝ ոնց հայերի կյանքը բարելավի: Ինքը տենց... բարի պապիկա, էլի...

Բանակի մասով. էս թեմայում էլ եմ ասել, նախկինում եմ էլ եմ ասել, որ ոտքով֊ձեռքով կողմ եմ կանանց՝ բանակում ծառայելուն։ Դրանից թե՛ կանայք, թե՛ տղամարդիկ, թե՛ բանակը կշահեն։

Սկզբունքորեն ես էլ եմ կողմ կանանց ծառայելուն, բայց, բնականաբար, ոչ այն զորանոցային ուղղամիտ տեսքով, որը կա տղամարդկանց պարագայում: Այս առումով ընդունելի է իսրայելական մոդելը:

Ու հա՛, Հայաստանում կնոջ առաջ լիքը խոչընդոտներ կան՝ սկսած ընտանիքից, շրջապատից ու հասարակությունից գործադրած ճնշմամբ, պատիժներով, վերջացրած role model֊ների բացակայությամբ ու ստացած դաստիարակությամբ, որ «աղջիկը պիտի սենց լինի»։ Գրողը տանի, Հայաստանում ես չկարողացա ասպիրանտուրա ընդունվել ինչ ա թե աղջիկ եմ։ Իմ աղջիկ ընկերներից շատերը չեն կարողացել, գնացել են դրսում ասպիրանտուրա։ Դու հարցնում ես՝ խանգարող կա՞։ Ահավոր շատ են խանգարող հանգամանքները, հաճախ նույնիսկ ոչ միայն հասարակության նորմերն ու ավանդույթներն են, այլև հենց իրավական համակարգը։

Հա, բայց կոնվենցիադ վավերացրիր, թե չվավերացրիր, էդ ընդհանուր մտածողության վրա չի ազդի, է, էսա ասածս: Ավելին, ոնց հասկանում եմ էդ կոնվենցիա իր հետ նաև "գենդեռային բոբոներ" կբերի ի դեմս ամեն տեսակի ԼԳՏԲ այլանդակության (էս իմ կարծիքնա, որն իրավունք ունեմ արտահայտելու), ինչն էլ համապատասխան ուժերը ռասկռուտկա կանեն ու կարժեզրկեն քո ասած տեսականորեն լավ գաղափարները: Օրինակ, ասենք, Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացումից հետո ասենք Հանրապետության հրապարակում գեյ-պառադ լինի - գմփունը դրանից հետո պատկերացնում ե՞ս: Մեկը ես մի գռուզավիկի շոֆեր ծանոթ ունեի դեռևս բանակում, որը երդվում էր իր բոլոր սրբություններով, որ այդ պարագայում ինքը կխոդի իր գռուզավիկն ու ուղիղ կմխրճվի էդ պառադի մեջ՝ "ինչքան շատ ճզմեմ, էնքան լավ" սկզբունքով:

Լիոն, իմ ասածն էլ էդ ա, որ այո՛, դա պիտի զույգերի ընտրությունը լինի, ոչ թե հասարակության ու պետության սահմանած նորմ։ Էսօր Հայաստանում նույնիսկ օրենսդրական կարգավորում չկա, եթե օրինակ զույգերը որոշեցին, որ երեխայի հայրը մի քանի ամսով ֆիզարձակուրդ գնա, երեխային խնամի, իսկ մայրը աշխատի։ Հետևաբար, Հայաստանում զույգերն էս մի ընտրության հնարավորությունը չունեն։

Կակ ռազ էդ վերջինը կա, ուղղակի ընդունված չի այն գործադրել

ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի

Հոդված 173.

Մինչև երեք տարեկան երեխայի խնամքի համար տրամադրվող արձակուրդը

1. Երեխային փաստացի խնամող ընտանիքի մոր (խորթ մոր), հոր (խորթ հոր) կամ խնամակալի ցանկությամբ տրամադրվում է երեխայի խնամքի արձակուրդ մինչև երեխայի երեք տարեկան դառնալը: Արձակուրդը վերցվում է ամբողջությամբ կամ մաս առ մաս: Նման իրավունք ունեցող աշխատողը այն կարող է ստանալ արտահերթ:

Բա, տե՞ս, նույնիսկ քեզ նման մարդը սենց բաներից տեղյակ չի, տեղյակ չեք, որ մեր օրենսդրությունը ունի նման մեխանիզմներ, ուղղակի դրանք չեն կիրառվում կամ սահմանափակ են կիրառվում: Եկեք դրանք կիրառենք!

Իհարկե դեմ չեմ, որ կլինեն կանայք, ովքեր կուզեն, որ տղամարդիկ հացը բերեն, իրենք տան գործերով զբաղվեն։ Բայց Հայաստանում դա ընտրություն չի, դա պարտադրանք ա, դա կնոջ համար նախասահմանված ճակատագիր ա, որից շատ քչերն են կարողանում դուրս պրծնել ու հիմնականում Հայաստանից հեռանալով։ Ու դեռ շատ կանայք Հայաստանում նաև ֆիզիկական, հոգեբանական ու սեռական բռնության են ենթարկվում, իսկ բռնարարներն անպատիժ ֆռֆռում են։ Էս անտեր կոնվենցիան հենց դրա համար ա, որ կանանց ազատ շունչ քաշելու ու ազատ ընտրության հնարավորություն տրվի։

Իհարկե, հարգում եմ քո կարծիքը, բայց... ես չէի ասի, որ տենց ծանրա վիճակը: Իրականում Հայաստանում, հաշվի առնելով սոցիալական ծանր դրությունը, տղամարդն ու կինը աշխատում են ուժերի ներածին չափով՝ ըստ էության հավասարապես լուծելով տնտեսական ապահովության խնդիրը ով ինչպես կարողանում է: Մեկը իմ շրջապատում անհամեմատ, նույնիսկ կասեի՝ խիստ հազվադեպ, են դեպքերը, երբ նյութապես ապահոված տղամարդը արգելում է կնոջն աշխատել: Սովորաբար կամ կինը հարմար աշխատանք չի ունենում, կամ երկուսով աշխատում են, կամ էլ, եթե տղամարդը այդ հնարավորությունն ունի, մի թեթև գործ է մոգոնում կնոջ համար, որ նա զուտ միայն զբաղվի: Ասածս ինչ է՝ ամեն ինչ այնքան էլ ծանր տեսք չունի, ինչքան քեզ թվում է:

[StrangeLittleGirl]

Բյուր ջան, ճշմարիտ են խոսքերը քո,բայց կարծում եմ ինձնից լավ գիտես,որ ընդգծված մասը ֆենթզիի ժանրից է,եթե խոսքը գնում է հայ(և ոչ միայն) հասարակության մասին,կանանց հենց էդ էլ պետք է ու ես վստահեցնում եմ,որ այս բազմազան հասրակությունում լիքը տարբեր խմբերի իգական սեռի ներկայացուցիչները էս հարցում միանշանակ չեն կիսում քո կարծիքը։Լիքը հարցեր կան,որ կարելի է քննարկել,նու կարելի է քո կարծրատիպային մտքերին հակադարձել,քանի որ այն չափից դուրս միակողմանի է գրված և պարզ է,որ արական սեռն էլ ոռահան լինելուց բացի լիքը ուրիշ խնդիրներ ունի ու բոլորի խնդիրները ու դեպքերը մի հարթության վրա դնելը նույնպես քիչ մը սխալ է։Ես անկեղծ կողմ եմ հավասարությանը ու էդ հավասարությունը ինձ համար կայանում է հավասար հնարավորությունների մեջ,որ էն ձեր ասած աղջիկը ցանկության դեպքում կոմբայն էլ քշի ու ես էլի չեմ կարա չասեմ,որ էդ սաղ հարցերի լուծումները էդ անտեր կրթական համակարգի մեջ է,որը անհապաղ պետք է զրոյից կառուցել։

Հա, որովհետև կանանց փոքրուց դաստիարակում են, որ իրանց կոչումը մայր դառնալն ա ու տղամարդկանց ծառայելը, որ իրանք թույլ սեռի ներկայացուցիչ են, որ իրանց համար ուսումը հաջող ամուսնանալու միջոց ա։ Ընդհանրապես, Հայաստանում երեք խումբ կանայք կան. նրանք, ովքեր հետևում են ավանդույթներին ու հավատացած են, որ իրանց դերն ու կոչումը տղամարդկանց ծառայելն ա։ Իրանց պետք ա կրթել (ու նաև տղամարդկանց, որ հասկանան տենց չի), նրանք, ովքեր հետևում են ավանդույթներին ու ծառայում տղամարդկանց, բայց ուզում են դուրս պրծնել դրանից։ Իրանց պետք ա օգնել դուրս գալ էդ վիճակից (նախևառաջ օրենսդարական կարգավորումներով), նրանք, ովքեր կոտրել են կարծրատիպերը ու անում են էն, ինչ ուզում են, բայց հազար ձևի հարձակումների, սպառնալիքների ու հայհոյանքների են արժանանում։ Իրանց պետք ա օգնել հարձակվողներին պատժելով (ստեղ էլ արդեն իրավապահ մարմիններն են թերանում, պիտի իրանց գործն անեն, երբ իրանց դիմում են)։

Իսկ ընդհանրապես կանանց չեն սովորեցնում ֆինանսապես անկախ լինել, իսկ տղամարդկանց՝ իրանց սեփական սննդային ու մաքրության կարիքները հոգալ։ Արդյունքում ունենք էն, ինչ ունենք։ Արդյունքում լիքը կանացի պոտենցիալ գնում, կորում ա կուխնիներում։ Իհարկե արական սեռն ունի խնդիրներ, բայց էս պահին արական սեռը Հայաստանում արտոնյալ սեռն ա ներարգանդային կյանքից սկսած. իրանց աբորտ չեն անում, իրանք կարան հանգիստ վերընկնեն բազմոցին դեռ փոքր տարիքից, մինչ իրանց քույրերն ու մայրերը սպասարկում են իրանց, իրանք գործի ընդունվելուց նախընտրելի տարբերակ են, իրանք ավելի հավանական ա, որ պաշտոն կստանան, բարձր աշխատավարձով աշխատանք, ասպիրանտուրա կավարտեն և այլն, և այլն։ Ու քանի դեռ էս ամենը կա, պետք ա խոսել էս բոլորի մասին։

[Ծլնգ]

Ապեր, ոչ մի լուրջ փաստարկ չբերեցիր, որ կանայք չունեն ինչ որ հնարավորություն կամ տղամարդկանցից պակաս ունեն դրանք: Կաթացնելն արդեն այլ հարց է՝ ուզո՞ւմ ես, քո աղջկան այլ կերպ դաստիարակի, շա՞տ ես ուզում, ելիր, քարոզ արա, բայց մի ասա, թե կանայք ինչ որ բանից զրկված են: Որևէ կոնվենցիա այս դրությունը չի փոխի, պետք չի հասարակության մեջ անիմաստ զոհի սինդրոմ ներարկել՝ ըստ իս, իհարկե:

Լիոն, ոնցոր թե ստեղ անձնական դաստիարակչական սկզբունքները չենք քննարկում, ու լավ կլինի՝ կոռռեկտության մեջ մնաս ու անձնականի չանցնես, թե չէ նույնն էլ քեզ կարանք ասենք, թե ուզո՞ւմ ես, գնա կնոջդ կուխնյւմ փակի, բայց մի ասա, թե կանայք ունեն տղամարդկանց հավասար հնարավորություններ արդի հայ հասարակության մեջ։

Իսկ դրանց անունը ոչ թե փաստարկ ա, այլ վիճակագրություն, ինչը մի քանի անգամ արդեն դեմդ դրել են թե նախարարների մոմենտով, թե նույն պատգամավորների, որ բավարար մինիմում ապահովելու համար ԸՕ-ում հատուկ դրույթներ կան։ Ու կան նաև բազում հետազոտություններ, որոնք պարզ ու բացահայտ բնութագրում են, թե կանայք ոնց ու ինչքան հավասար չեն, լինի օրենսդրական բազա, թե չէ։ Սրանից բացի էլ կան բազում անհատական օրինակներ, որոնց նույնպես ցուցադրում են, որ կինը հայաստանում նույն հնարավորությունն ու ազատությունները չունի ինչ տղամարդը։

Բայց ամենակարևորը կոնկրետ էս թեմայում կարծես այն է, որ այնքան էլ չենք հասկանում, թե այսպիսի կոնվենցիաներն ինչի համար են։ Այ օրինակ դու ի՞նչ ես կարծում, ինչի համար է այսպիսի կոնվենցիան, որ ի՞նչ անի, կամ ի՞նչ ստեղծի ու տենց։ Այ էս հարցի շուրջ որ պայմանավորվենք, միգուցե մնացած բաներում էլ կարողանանք մի ձև իրար հասկանալու ուղղությամբ քայլ անել։

[StrangeLittleGirl]

Հա, բայց կոնվենցիադ վավերացրիր, թե չվավերացրիր, էդ ընդհանուր մտածողության վրա չի ազդի, է, էսա ասածս: Ավելին, ոնց հասկանում եմ էդ կոնվենցիա իր հետ նաև "գենդեռային բոբոներ" կբերի ի դեմս ամեն տեսակի ԼԳՏԲ այլանդակության (էս իմ կարծիքնա, որն իրավունք ունեմ արտահայտելու), ինչն էլ համապատասխան ուժերը ռասկռուտկա կանեն ու կարժեզրկեն քո ասած տեսականորեն լավ գաղափարները: Օրինակ, ասենք, Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացումից հետո ասենք Հանրապետության հրապարակում գեյ-պառադ լինի - գմփունը դրանից հետո պատկերացնում ե՞ս: Մեկը ես մի գռուզավիկի շոֆեր ծանոթ ունեի դեռևս բանակում, որը երդվում էր իր բոլոր սրբություններով, որ այդ պարագայում ինքը կխոդի իր գռուզավիկն ու ուղիղ կմխրճվի էդ պառադի մեջ՝ "ինչքան շատ ճզմեմ, էնքան լավ" սկզբունքով:

Լիոն ջան, ախր էդ կոնվենցիայի հետ ոչ մի ԼԳԲՏ թեմա չի մտնում Հայաստան (սա առանձին թեմա ա իհարկե, կարծում եմ ԼԳԲՏ անձանց իրավունքներով էլ պետք ա զբաղվել, բայց թողնենք)։ «Գենդեր» բառը ընդամենը նշանակում ա «սոցիալական սեռ»։ Ու ի դեպ, եթե չեմ սխալվում, հորինվել ա sex բառը փոխարինելու համար, որտև վախտին մարդիկ սեքս բառից էին հուշտ ըլնում։ Ստամբուլյան կոնվենցիան Հայաստան գեյ պառադ չի բերում, չկա ոչ մի տենց բան, հանգիստ էղի։

Կակ ռազ էդ վերջինը կա, ուղղակի ընդունված չի այն գործադրել
Հոդված 173.

Մինչև երեք տարեկան երեխայի խնամքի համար տրամադրվող արձակուրդը

1. Երեխային փաստացի խնամող ընտանիքի մոր (խորթ մոր), հոր (խորթ հոր) կամ խնամակալի ցանկությամբ տրամադրվում է երեխայի խնամքի արձակուրդ մինչև երեխայի երեք տարեկան դառնալը: Արձակուրդը վերցվում է ամբողջությամբ կամ մաս առ մաս: Նման իրավունք ունեցող աշխատողը այն կարող է ստանալ արտահերթ:

Բա, տե՞ս, նույնիսկ քեզ նման մարդը սենց բաներից տեղյակ չի, տեղյակ չեք, որ մեր օրենսդրությունը ունի նման մեխանիզմներ, ուղղակի դրանք չեն կիրառվում կամ սահմանափակ են կիրառվում: Եկեք դրանք կիրառենք!

Սպասի սա էլ մեջբերեմ, նոր քննարկենք.

Հոդված 172.

Հղիության և ծննդաբերության արձակուրդը
1. Աշխատող կանանց տրամադրվում է հղիության և ծննդաբերության արձակուրդ`

1) 140 օր (70 օր` հղիության, 70 օր` ծննդաբերության).

2) 155 օր (70 օր` հղիության, 85 օր` ծննդաբերության)` բարդ ծննդաբերության դեպքում.

3) 180 օր (70 օր` հղիության, 110 օր` ծննդաբերության)` միաժամանակ մեկից ավելի երեխաներ ունենալու դեպքում:

Այդ արձակուրդը հաշվարկվում է միասին և կնոջը տրամադրվում է ամբողջությամբ: Ժամանակից շուտ ծննդաբերելու դեպքում հղիության արձակուրդի չօգտագործված օրերը գումարվում են ծննդաբերության արձակուրդի օրերին:

Նայի ինչ ա ստացվում. հորը ոչ մի օր չի հասնում (ես չգիտեի, կարծում էի Հայաստանում էլ ա երկու շաբաթ հասնում երեխայի ծնվելուց անմիջապես հետո)։ Հետո, էդ արձակուրդը փաստացիորեն չվճարվող ա (թե՞ էս 140 օրը վճարվում ա մասնակի, դու ինձնից լավ կիմանաս, բայց մինչև երեք տարեկանը չի վճարվում)։ Այսինքն, չկա երկու ծնողների համար նախատեսված արձակուրդ, որ իրանք երկուսով որոշեն՝ ոնց են օգտագործում, չկա տղամարդու համար վճարվող արձակուրդ։ Դե հասարակության ընկալումների, աշխատավարձերի տարբերությունների, մսուրների բացակայության ու մատչելիության ու մնացած տարբեր պատճառներով արդյունքում ունենում ես տանը նստած կնիգ ու ոռահան էղող տղամարդ։

Իհարկե, հարգում եմ քո կարծիքը, բայց... ես չէի ասի, որ տենց ծանրա վիճակը: Իրականում Հայաստանում, հաշվի առնելով սոցիալական ծանր դրությունը, տղամարդն ու կինը աշխատում են ուժերի ներածին չափով՝ ըստ էության հավասարապես լուծելով տնտեսական ապահովության խնդիրը ով ինչպես կարողանում է: Մեկը իմ շրջապատում անհամեմատ, նույնիսկ կասեի՝ խիստ հազվադեպ, են դեպքերը, երբ նյութապես ապահոված տղամարդը արգելում է կնոջն աշխատել: Սովորաբար կամ կինը հարմար աշխատանք չի ունենում, կամ երկուսով աշխատում են, կամ էլ, եթե տղամարդը այդ հնարավորությունն ունի, մի թեթև գործ է մոգոնում կնոջ համար, որ նա զուտ միայն զբաղվի: Ասածս ինչ է՝ ամեն ինչ այնքան էլ ծանր տեսք չունի, ինչքան քեզ թվում է:

Ստեղ արգելելու հարցը չի։ Ես օրինակներ գիտեմ (հենց իմ բերած օրինակում) ամուսինը չի արգելում աշխատել, բայց նաև չի էլ ուզում տնային հոգսերը կիսել, ինչի արդյունքում կինը ստիպված տանն ա մնում։
Դե նայի, դու ասում ես «մի թեթև գործ մոգոնում կնոջ համար»։ Իսկ կինը գուցե ավելի մեծ պոտենցիալ ունի, ավելի շատ բան կարա անի։ Ինչու՞ չտալ իրան էդ հնարավորությունը։ Բայց տնային գործերն իրա ուսերին լցնելով ու թմբկահարելով իրա մայր կոչումը՝ դու զրկում ես իրան էդ հնարավորությունից։ Ինչու՞ պիտի կինը «թեթև գործ անի», իսկ տղամարդը «ոռահան լինի»։

[Յոհաննես]

Հա, որովհետև կանանց փոքրուց դաստիարակում են, որ իրանց կոչումը մայր դառնալն ա ու տղամարդկանց ծառայելը, որ իրանք թույլ սեռի ներկայացուցիչ են, որ իրանց համար ուսումը հաջող ամուսնանալու միջոց ա։ Ընդհանրապես, Հայաստանում երեք խումբ կանայք կան. նրանք, ովքեր հետևում են ավանդույթներին ու հավատացած են, որ իրանց դերն ու կոչումը տղամարդկանց ծառայելն ա։ Իրանց պետք ա կրթել (ու նաև տղամարդկանց, որ հասկանան տենց չի), նրանք, ովքեր հետևում են ավանդույթներին ու ծառայում տղամարդկանց, բայց ուզում են դուրս պրծնել դրանից։ Իրանց պետք ա օգնել դուրս գալ էդ վիճակից (նախևառաջ օրենսդարական կարգավորումներով), նրանք, ովքեր կոտրել են կարծրատիպերը ու անում են էն, ինչ ուզում են, բայց հազար ձևի հարձակումների, սպառնալիքների ու հայհոյանքների են արժանանում։ Իրանց պետք ա օգնել հարձակվողներին պատժելով (ստեղ էլ արդեն իրավապահ մարմիններն են թերանում, պիտի իրանց գործն անեն, երբ իրանց դիմում են)։

Իսկ ընդհանրապես կանանց չեն սովորեցնում ֆինանսապես անկախ լինել, իսկ տղամարդկանց՝ իրանց սեփական սննդային ու մաքրության կարիքները հոգալ։ Արդյունքում ունենք էն, ինչ ունենք։ Արդյունքում լիքը կանացի պոտենցիալ գնում, կորում ա կուխնիներում։ Իհարկե արական սեռն ունի խնդիրներ, բայց էս պահին արական սեռը Հայաստանում արտոնյալ սեռն ա ներարգանդային կյանքից սկսած. իրանց աբորտ չեն անում, իրանք կարան հանգիստ վերընկնեն բազմոցին դեռ փոքր տարիքից, մինչ իրանց քույրերն ու մայրերը սպասարկում են իրանց, իրանք գործի ընդունվելուց նախընտրելի տարբերակ են, իրանք ավելի հավանական ա, որ պաշտոն կստանան, բարձր աշխատավարձով աշխատանք, ասպիրանտուրա կավարտեն և այլն, և այլն։ Ու քանի դեռ էս ամենը կա, պետք ա խոսել էս բոլորի մասին։

Բյուր,սկզբի հատվածում գրածդ ինձ հետաքրքիր չի,քանի որ ես էդ ամենը լավ գիտեմ ու էլի վիճելի հարցեր կան,բայց մեկա էդ հեչ,հիմա ինձ մի հարց է տանջում,դու ընդունու՞մ ես,որ սխալվել ես։
Բյուր ի՞նչ ես խոսում,լուրջ եմ ասում երանի քո շրջապատից ես էլ ունենայի,որ տենց կյանքը թույնա անցնում,բայց էս տիպի իրականությունից կտրվել լուրջ շշմել եմ

[Thom]

Ծլնգը համարյա սաղ ասեց, բայց ես էլ ավելացնեմ։
Ուրեմն գոյություն ունի էսպես կոչված չգիտակցված կողմնակալություն (implicit bias, կարաս գուգլես, ծանոթանաս երևույթի հետ), ըստ որի էն ամեն ինչը, ինչի վրա կնոջ անուն ա կպցված, ավելի ցար ա գնահատվում, քան երբ տղամարդու անուն ա կպցված (սկսած սիվիներից, վերջացրած կոլեգայիդ կոմպետենտությունը գնահատելով, արվեստի գործերով և այլնով)։ Ու էդ չգիտակցված կողմնակալությունից ոչ ոք զուրկ չի. ո՛չ ես, ո՛չ դու, ո՛չ դասագիրք կազմողը։ Այսինքն, դասագիրք կազմողը հատուկ չի նստել, որոշել, որ եթե կին ա, ուրեմն պիտի դուրս թողնեմ իրան։ Այլ իրա արժեհամակարգում տղամարդու ստեղծած արժեքները ավելի բարձր են (ու դա ինքը կարա ընդհանրապես չգիտակցի)։ Հետևաբար, ինքը չի ընտրում ըստ սեռի, ինքը ընտրում ա ըստ նրա, թե որն ա իրա համար ավելի բարձր արժեք, բայց սեռով պայմանավորված կողմնակալություն ա անում առանց գիտակցելու։ Իսկ Սիլվա Կապուտիկյանի օրինակը բավարար չի, որովհետև ամբողջ հայ գրականության ծրագրում ինքը միակ կինն ա տասնյակ տղամարդկանց անունների կողքին։

Դե հենց էդ ա, որ մայր բառը որպես կնոջ արժեք նշելով՝ դու կնոջը նույնացնում ես մոր հետ, ու ստացվում ա, որ եթե կինը մայր չի, ուրեմն արժեք չի։ Իսկ կինը մենակ մայր չի կամ պարտադիր չի մայր լինի։ Կանայք կան, որոնք չեն ուզում մայր լինել։ Իրանք չպիտի հասարակության պակաս անդամ լինեն։ Կանայք կան, որոնք չեն կարող մայր լինել։ Պետք ա կնոջ՝ արտադրողականության ֆունկցիան առանձնացնել։ Մայրը լինելը կարևոր ֆունկցիա ա, բայց չպիտի կին ասելով ավտոմատ մայր հասկանալ։ Իսկ մեր հասարակությունը դեռ էդ փուլում ա, որ կին ու մայր բառերը նույնացնում ա։ Ու էդ նույնացումից սկսվում են բոլոր տեսակի խնդիրները, էդ թվում՝ բռնությունը, որովհետև կինը դիտարկվում ա որպես երեխա բերելու ու մեծացնելու մեքենա, ոչ թե որպես մարդ, որն իր կարիքները, ցանկություններն ու նպատակներն ունի, որոնց հետ պետք ա հաշվի նստել։ Ու ամբողջ կոնվենցիայի իմաստը հենց էդ ա։

Իսկ կինն ու տղամարդը նույն մարդը չեն։ Երկու տարբեր կանայք էլ նույն մարդը չեն։ Ոչ ոք նույն մարդը չի։

Հիմա որ վաղը չէ մյուս օրը ինչ-որ կոնվենցիա ընդունվեց, քանաքեռցի Գագուլիկը "կնգան" չի ծեծելու, իրա քրոջը չեն գալու "ուզելու", ինքն էլ մորը սրբություն չի համարելու?? Ախր պարզ բան ա, որ էտ անտեր գիտակցությունը գալիս ա մարդու կրթության մակարդակից, հասարակության կենսամակարդակից։ Ինչի մասին ա խոսքը, երբ դպրոցում կենսաբանությունից հետո հայոց եկեղեցու պատմության դաս ա, իրա աշխարհի ստեղծման պատմությամբ, որտեղ կինը ստեղծվում ա տղամարդու մարմնից։ Խնդիրը խորքային ա, լուծումը մի քանի սերունդ ա տևելու ու մենք երբեք էլ չենք տեսնի մեր կյանքի օրոք էն հավասար հասարակությունը, որ ուզում ենք։ Բայց կա հստակ ուղղություն, էտ մարդկանց կրթության որակի բարձրացումն ա։

Ու էսքանի հետ մեկտեղ ես էլի նկատում եմ, որ քեզ թվում ա թե էտ անհավասարությունից մի կողմը մենակ շահում ա, մյուսը մենակ վնասվում։ Էտ տենց չի, ես քեզ վստահեցնում եմ։

Ներքևում բերածդ օրինակներն էլ ընդամենը հասարկության պարտադրած նորմեր են, մինչդեռ ես քեզ մի պարզ օրինակ ասեցի, որտեղ օրենսդրորեն ստեղծվում ա անհավասարություն երկու սեռերի միջև, ի օգուտ իգականի։ Հիմա որն ա ավելի վատ, օրենսդրական խտրականությունը թե հասարակական??

Հ.Գ. Ոչ մի կոնվենցիայի ծանոթ չեմ, հետևաբար կարծիք չեմ կարող արտահայտել։ Գրառումներս ուղղված են նրան, որ անհավասարությունը վնասում ա երկու սեռերի էլ, ու պետք չի ստեղ մի սեռին զոհի կարգավիճակով ներկայացնել, մյուսին հրեշի։

[Lion]

Լիոն, ոնցոր թե ստեղ անձնական դաստիարակչական սկզբունքները չենք քննարկում, ու լավ կլինի՝ կոռռեկտության մեջ մնաս ու անձնականի չանցնես, թե չէ նույնն էլ քեզ կարանք ասենք, թե ուզո՞ւմ ես, գնա կնոջդ կուխնյւմ փակի, բայց մի ասա, թե կանայք ունեն տղամարդկանց հավասար հնարավորություններ արդի հայ հասարակության մեջ։

Նմանատիպ խոսակցության մեջ, հատկապես անծանոթ մարդկանց հետ, իսկ դու ինձ անծանոթ ես, ես մշտապես հետևում եմ կոռեկտության կանոններին, այնպես որ համարում եմ իմ՝ ոչ կոռեկտության և անձնականին անցնենելու մեջ մեղադրանքդ անտեղի և պահանջում եմ հիմնավորել այն:

Իսկ դրանց անունը ոչ թե փաստարկ ա, այլ վիճակագրություն, ինչը մի քանի անգամ արդեն դեմդ դրել են թե նախարարների մոմենտով, թե նույն պատգամավորների, որ բավարար մինիմում ապահովելու համար ԸՕ-ում հատուկ դրույթներ կան։ Ու կան նաև բազում հետազոտություններ, որոնք պարզ ու բացահայտ բնութագրում են, թե կանայք ոնց ու ինչքան հավասար չեն, լինի օրենսդրական բազա, թե չէ։ Սրանից բացի էլ կան բազում անհատական օրինակներ, որոնց նույնպես ցուցադրում են, որ կինը հայաստանում նույն հնարավորությունն ու ազատությունները չունի ինչ տղամարդը։

Դեմս ոչինչ էլ չես դրել, քանի որ ինքս հիանալի գիտեմ այդ ամենը: Մի քանի անգամ էլ ես ասացի, հարց բարձրացրի, որին պատասխան չստացա: Կրկնեմ՝ որևէ մեկը սահմանափակե՞լ է որևէ կնոջ իրավունք հասնել մի որևէ նպատակի՞, լինի դա նախարարի, սահմանադրագետի կամ տրակտորի վարորդի կարգավիճակը, իրավական նման մի որևէ սահմանափակում կա՞: Պատասխանիր այս հարցին՝ կշարունակենք...

Բայց ամենակարևորը կոնկրետ էս թեմայում կարծես այն է, որ այնքան էլ չենք հասկանում, թե այսպիսի կոնվենցիաներն ինչի համար են։ Այ օրինակ դու ի՞նչ ես կարծում, ինչի համար է այսպիսի կոնվենցիան, որ ի՞նչ անի, կամ ի՞նչ ստեղծի ու տենց։ Այ էս հարցի շուրջ որ պայմանավորվենք, միգուցե մնացած բաներում էլ կարողանանք մի ձև իրար հասկանալու ուղղությամբ քայլ անել։

Ես արդեն ասացի իմ կարծիքը՝ ավելորդ, մեռելածին կոնվենցիա է, որը արդյունքում ոմանց փող աշխատելու հնարավորություն կտա՝ վերջնարդյունքում հասարակության մեջ լարելով, որոշակի հիստերիկ պահեր առաջացնելով:

Լիոն ջան, ախր էդ կոնվենցիայի հետ ոչ մի ԼԳԲՏ թեմա չի մտնում Հայաստան (սա առանձին թեմա ա իհարկե, կարծում եմ ԼԳԲՏ անձանց իրավունքներով էլ պետք ա զբաղվել, բայց թողնենք)։ «Գենդեր» բառը ընդամենը նշանակում ա «սոցիալական սեռ»։ Ու ի դեպ, եթե չեմ սխալվում, հորինվել ա sex բառը փոխարինելու համար, որտև վախտին մարդիկ սեքս բառից էին հուշտ ըլնում։ Ստամբուլյան կոնվենցիան Հայաստան գեյ պառադ չի բերում, չկա ոչ մի տենց բան, հանգիստ էղի։

Հուսանք, հուսանք, բայց ինքս այդքան լավատես չեմ: Երեկ կրկին զրուցեցի ընկերներիցս մեկի հետ, որը սահմանադրագետ է, ինքն էլ ասաց, որ այդ կոնվենցիան խնդիր ունի սահմանադրության հետ, քանի որ, մասնավորապես, ըստ մեր սահմանադրության օրինակ ամուսնությունը հենց կնոջ և տղամարդու միասնություն է, իսկ այդ կոնվենցիան կարծես այլ բան է նախատեսում: Տես, թեական եմ գրում, քանի որ ինքս խորապես չեմ ուսումնասիրել այդ թեման և ուրիշների կարծիքների վրա եմ հիմնվում:

Նայի ինչ ա ստացվում. հորը ոչ մի օր չի հասնում (ես չգիտեի, կարծում էի Հայաստանում էլ ա երկու շաբաթ հասնում երեխայի ծնվելուց անմիջապես հետո)։ Հետո, էդ արձակուրդը փաստացիորեն չվճարվող ա (թե՞ էս 140 օրը վճարվում ա մասնակի, դու ինձնից լավ կիմանաս, բայց մինչև երեք տարեկանը չի վճարվում)։ Այսինքն, չկա երկու ծնողների համար նախատեսված արձակուրդ, որ իրանք երկուսով որոշեն՝ ոնց են օգտագործում, չկա տղամարդու համար վճարվող արձակուրդ։ Դե հասարակության ընկալումների, աշխատավարձերի տարբերությունների, մսուրների բացակայության ու մատչելիության ու մնացած տարբեր պատճառներով արդյունքում ունենում ես տանը նստած կնիգ ու ոռահան էղող տղամարդ։

ՉԷ, էդ 172-ը միայն կանանց է վերաբերվում, պարզ է, տղամարդիկ չեն կարող հղիանալ: Դա ընդգրկում է հղիության արձակուրդը՝ գործնականում՝ հղիության 6-7-րդ ամսից սկսած: Դե իրոք, 6-7 ամսական հղի կինը զուտ ֆիզիկապես դժվարանում է նույնիսկ օֆիսային գործ անել:

Ստեղ արգելելու հարցը չի։ Ես օրինակներ գիտեմ (հենց իմ բերած օրինակում) ամուսինը չի արգելում աշխատել, բայց նաև չի էլ ուզում տնային հոգսերը կիսել, ինչի արդյունքում կինը ստիպված տանն ա մնում։
Դե նայի, դու ասում ես «մի թեթև գործ մոգոնում կնոջ համար»։ Իսկ կինը գուցե ավելի մեծ պոտենցիալ ունի, ավելի շատ բան կարա անի։ Ինչու՞ չտալ իրան էդ հնարավորությունը։ Բայց տնային գործերն իրա ուսերին լցնելով ու թմբկահարելով իրա մայր կոչումը՝ դու զրկում ես իրան էդ հնարավորությունից։ Ինչու՞ պիտի կինը «թեթև գործ անի», իսկ տղամարդը «ոռահան լինի»։

Հասկացա, Բյուր ջան, էդ կրկին զույգի գործն է: Եթե կինը ուզում է ավելին, թող ամուսնու հետ փոխհամաձայնությամբ ավելիին գնա, վերջում էլ, եթե չի ստացվի, բաժանվի, սա է ասածս - ոչ մի օրենսդրական արգելք դրա համար չկա, էսա ասածս: Ասածս նաև նրանում է, որ շատ կանայք լավ էլ գոհե են այս ամենից, ընդ որում ողջ այս գործընթացը նաև կնոջը մեծարելու տարր ունի իր մեջ՝ տղամարդը չի թողնում, որ կինը տանջվի, դրսի աշխատանքի ստրեսների մեջ հայտնվի: Որևէ մեկի համար գուցե կարևոր չէ մեծարանքի այդ պահը, նա ինքն է ուզում անել ամեն ինչ, թող անի, բայց անձամբ ես շատ կանայք գիտեմ, որոնց հենց այդ մեծարանքի պահը շատ էլ դուր է գալիս՝ այն, որ իրենց տղամարդը պատի պես կանգնած է իրենցից առաջ՝ պաշտպանելով նրանց սթրեսներից և կյանքի դժվարություններից:

Thom-ի վերջին պոստին միանում եմ, ես ել հենց դա եմ ասում:

[StrangeLittleGirl]

Բյուր,սկզբի հատվածում գրածդ ինձ հետաքրքիր չի,քանի որ ես էդ ամենը լավ գիտեմ ու էլի վիճելի հարցեր կան,բայց մեկա էդ հեչ,հիմա ինձ մի հարց է տանջում,դու ընդունու՞մ ես,որ սխալվել ես։
Բյուր ի՞նչ ես խոսում,լուրջ եմ ասում երանի քո շրջապատից ես էլ ունենայի,որ տենց կյանքը թույնա անցնում,բայց էս տիպի իրականությունից կտրվել լուրջ շշմել եմ

Յոհան, վա՞տ ես, ի՞նչն եմ սխալվել։ Դրանք բոլորը կան հայ իրականության մեջ ու կան թվերով։ Եթե քո նեղ շրջապատում ամեն ինչ ուրիշ կերպ ա (իսկ ես գիտեմ, որ ուրիշ կերպ չի, Հայաստանի նույնիսկ ամենապռոգրեսիվ կռուգներում լուրջ խնդիր կա գենդերային դիսկրիմնացիայի), դա դեռ չի նշանակում, որ Հայաստանով մեկ կանայք ստորադասված սեռ չեն։ Գրողը տանի, հեչ որ չէ, բռնության ձայնի պատմությունները վկա։ Հենց էդ ա, որ Հայաստանում գենդերային հավասարության առաջին քայլը ընդունելն ա, որ հավասարություն չկա, բայց դա չի լինի, քանի դեռ դու ու քո նման լիքը մարդիկ ջայլամի քաղաքականություն են վարում։

Ու ի վերջո, ոնց որ իմ լավ կոլեգաներից մեկն ա ասում, արտոնյալները չեն նկատում իրանց արտոնությունները։ Հայաստանում էս բոլոր խնդիրները հասկանալու համար պետք ա կին լինել, որովհետև տղամարդիկ չեն նկատում, թե ինչքան արտոնյալ են։ Մեկը ես անձամբ ԵՊԲՀ֊ում լիքը դիսկրիմինացիայի եմ ենթարկվել՝ սկսած գնահատականներից (օրինակ, դասախոսներ ունեի, որ տղաներին առանց պատասխանելու բարձր էին դնում, իսկ ես մեջտեղից ճղվում էի նույն գնահատականը ստանալու համար։ Ու էդ դասախոսները չէին էլ թաքցնում, որ ոտերի արանքի օրգանի համար են բարձր դնում։ Թե կուզես լիքը ուրիշ պատմություններ էլ կպատմեմ)։ Գրողը տանի, բժշկական համալսարան ա, պիտի որ մարդիկ մի քիչ պրոգրեսիվ լինեն, բայց չէ։ Ու չասես, թե ինչ֊որ հրաշքով վերջին տասը տարում ինչ֊որ բան փոխվել ա։ Ու ես կարամ սենց էջերով լիքը բաներ պատմեմ, բայց քանի դեռ դու ու քո նման շատերն ասում են իրականությանը չի համապատասխանում, էս խնդիրները չեն լուծվելու, Հայաստանը լիքը պոտենցիալ ա կորցնելու, կանայք էլ շարունակելու են ճնշված մնալ։

[StrangeLittleGirl]

Հիմա որ վաղը չէ մյուս օրը ինչ-որ կոնվենցիա ընդունվեց, քանաքեռցի Գագուլիկը "կնգան" չի ծեծելու, իրա քրոջը չեն գալու "ուզելու", ինքն էլ մորը սրբություն չի համարելու?? Ախր պարզ բան ա, որ էտ անտեր գիտակցությունը գալիս ա մարդու կրթության մակարդակից, հասարակության կենսամակարդակից։ Ինչի մասին ա խոսքը, երբ դպրոցում կենսաբանությունից հետո հայոց եկեղեցու պատմության դաս ա, իրա աշխարհի ստեղծման պատմությամբ, որտեղ կինը ստեղծվում ա տղամարդու մարմնից։ Խնդիրը խորքային ա, լուծումը մի քանի սերունդ ա տևելու ու մենք երբեք էլ չենք տեսնի մեր կյանքի օրոք էն հավասար հասարակությունը, որ ուզում ենք։ Բայց կա հստակ ուղղություն, էտ մարդկանց կրթության որակի բարձրացումն ա։

Ու էսքանի հետ մեկտեղ ես էլի նկատում եմ, որ քեզ թվում ա թե էտ անհավասարությունից մի կողմը մենակ շահում ա, մյուսը մենակ վնասվում։ Էտ տենց չի, ես քեզ վստահեցնում եմ։

Ներքևում բերածդ օրինակներն էլ ընդամենը հասարկության պարտադրած նորմեր են, մինչդեռ ես քեզ մի պարզ օրինակ ասեցի, որտեղ օրենսդրորեն ստեղծվում ա անհավասարություն երկու սեռերի միջև, ի օգուտ իգականի։ Հիմա որն ա ավելի վատ, օրենսդրական խտրականությունը թե հասարակական??

Հ.Գ. Ոչ մի կոնվենցիայի ծանոթ չեմ, հետևաբար կարծիք չեմ կարող արտահայտել։ Գրառումներս ուղղված են նրան, որ անհավասարությունը վնասում ա երկու սեռերի էլ, ու պետք չի ստեղ մի սեռին զոհի կարգավիճակով ներկայացնել, մյուսին հրեշի։

Նայի, չէ, իհարկե կոնվենցիայի ընդունումից հետո Գագուլիկը շարունակելու ա կնգան ծեծի (ու շարունակում ա, որտև կոնվենցիան արդեն ընդունվել ա)։ Բայց կոնվենցիայի ընդունումը ընդամենը մի շատ փոքր քայլ ա, որով պետությունը ընդունում ա, որ կա խնդիր, որը լուծման կարիք ունի, իսկ մնացածն արդեն պետության գործն ա օրենսդրական կարգավորումներ անելու։
Հավատա, խնդիրը մենակ կրթությունով չի լուծվի, որովհետև նախ խտրական վերաբերմունքը սկսվում ա ներարգանդային կյանքից, այսինքն՝ աղջկան աբորտ արեցին, տղային պահեցին, տղան ծնվեց, սկսեցին իրան արքայի նման դաստիարակել։ Մինչև էդ տղայի՝ կրթական համակարգ մտնելը իրան արդեն որոշակի ձևով «դզել֊փչել» են։ Իհարկե, կրթությունը կարևոր ա, բայց միակ լուծումը չի։

Չէ, իհարկե անհավասարությունից տղամարդիկ էլ են տուժում։ Կարամ նույնիսկ թվարկեմ, թե ոնց են տուժում։ Բայց տղամարդկանց տուժածը շատ փոքր ա կանանց տուժածի համեմատ, որովհետև էս անհավասարության մեջ նաև շահողն են տղամարդիկ։

Ինչ վերաբերում ա քո ասած օրինակին, էլի եմ ասում, երկու ոտքով֊ձեռքով կողմ եմ կանանց՝ բանակում ծառայելուն։ Բայց նաև էն փաստը, որ մենակ տղամարդիկ են ծառայում Հայաստանում, դարձվում ա մատի փաթաթան, երբ քննարկվում են մնացած բոլոր֊բոլոր ոլորտները, որտեղ կանայք են խտրական վերաբերմունքի արժանանում։ Իսկ կանանց նկատմամբ բացի հասարակականից նաև օրենսդրական խտրականություն կա։ Ֆիզարձակուրդի օրինակը բերեցի։ Մի հատ էլ օրինակ բերեմ բռնության վերաբերյալ.

«Պատասխանատվությունը եւ պատիժը մեղմացնող հանգամանքներ են՝
7) տուժողի վարքագծի հակաօրինականությունը կամ հ ա կ ա բ ա ր ո յ ա կ ա ն ո ւ թ յ ո ւ նը, որով պայմանավորվել է հանցագործությունը»:

ՀՀ գործող Քրեական օրենսգիրք, 62-րդ հոդված, 2019թ.:

Այսինքն, Գագուլիկը կարա իրա կնգան բռնաբարի, հետո էլ ասի՝ կնիկս անբարոյական ա, պատիժը մեղմացվի։

Այ էդ կոնվենցիայի ընդունումը նրանով ա լավ, որ այ էս կարգի օրենքները կվերանայվեն։ Ու լրացուցիչ օրենքներ կընդունվեն, որոնք կարգելեն խտրական վերաբերմունքը։

[StrangeLittleGirl]

Հուսանք, հուսանք, բայց ինքս այդքան լավատես չեմ: Երեկ կրկին զրուցեցի ընկերներիցս մեկի հետ, որը սահմանադրագետ է, ինքն էլ ասաց, որ այդ կոնվենցիան խնդիր ունի սահմանադրության հետ, քանի որ, մասնավորապես, ըստ մեր սահմանադրության օրինակ ամուսնությունը հենց կնոջ և տղամարդու միասնություն է, իսկ այդ կոնվենցիան կարծես այլ բան է նախատեսում: Տես, թեական եմ գրում, քանի որ ինքս խորապես չեմ ուսումնասիրել այդ թեման և ուրիշների կարծիքների վրա եմ հիմնվում:

Կոնվենցիան ուղղակի չի սահմանում, թե ամուսնությունն ինչ սեռի մարդկանց միջև ա։ Չեմ կարծում, թե դա խնդիր ա։ Ու չեմ կարծում, թե ինչ֊որ մեկը ստիպելու ա Հայաստանին սահմանադրություն փոխել դրա պատճառով։

ՉԷ, էդ 172-ը միայն կանանց է վերաբերվում, պարզ է, տղամարդիկ չեն կարող հղիանալ: Դա ընդգրկում է հղիության արձակուրդը՝ գործնականում՝ հղիության 6-7-րդ ամսից սկսած: Դե իրոք, 6-7 ամսական հղի կինը զուտ ֆիզիկապես դժվարանում է նույնիսկ օֆիսային գործ անել:

Հա, հասկանում եմ։ Բայց գիտե՞ս, որ էդպիսի արձակուրդ տարբեր երկրներում տղամարդկանց էլ ա հասնում երեխայի ծնվելուց հետո երկու շաբաթով, որովհետև նոր ծննդաբերած կինն ի վիճակի ամեն ինչ մենակով հասցնելու։ Հայաստանում չկա էդպիսի բան, փաստորեն, ու էսպիսի օրենսդրությամբ հղիություն֊ծննդաբերությունը մենակ «կնոջ պրոբլեմ» ա դառնում։ Ու հետո, հենց էս նույն արձակուրդը տարբեր երկրներում տարբեր չափերով, բայց կիսովի ա տղամարդու ու կնոջ միջև (այսինքն, կնոջը տրվում ա հղիության վերջի, ծննդաբերության ու հետծննդաբերական կարճ արձակուրդ, տղամարդուն՝ հետծննդաբերական կարճ արձակուրդ, իսկ մնացածը երկուսը իրար միջև կիսում են։ Իհարկե, հանուն արդարության ասեմ, որ հիմնականում կանայք են դա վերցնում, բայց ամեն դեպքում գոնե օրենսդրորեն հնարավոր ա լինում)։

Հասկացա, Բյուր ջան, էդ կրկին զույգի գործն է: Եթե կինը ուզում է ավելին, թող ամուսնու հետ փոխհամաձայնությամբ ավելիին գնա, վերջում էլ, եթե չի ստացվի, բաժանվի, սա է ասածս - ոչ մի օրենսդրական արգելք դրա համար չկա, էսա ասածս: Ասածս նաև նրանում է, որ շատ կանայք լավ էլ գոհե են այս ամենից, ընդ որում ողջ այս գործընթացը նաև կնոջը մեծարելու տարր ունի իր մեջ՝ տղամարդը չի թողնում, որ կինը տանջվի, դրսի աշխատանքի ստրեսների մեջ հայտնվի: Որևէ մեկի համար գուցե կարևոր չէ մեծարանքի այդ պահը, նա ինքն է ուզում անել ամեն ինչ, թող անի, բայց անձամբ ես շատ կանայք գիտեմ, որոնց հենց այդ մեծարանքի պահը շատ էլ դուր է գալիս՝ այն, որ իրենց տղամարդը պատի պես կանգնած է իրենցից առաջ՝ պաշտպանելով նրանց սթրեսներից և կյանքի դժվարություններից:

Իրականում էնքան էլ հեշտ չի, որովհետև բաժանվելու դեպքում էդ կինը նորից երեխայի հետ մենակով ա մնալու ու չի կարողանալու աշխատել։ Ուրիշ խնդիրներ էլ կան բնակության վայրի և այլնի հետ կապված։
Կնոջը մեծարել տարբեր ձևերով ա հնարավոր։ Ամանները լվանալ ու ճաշ էփելն էլ ա մեծարանք, երբ կինը հոգնած գործից տուն ա գալիս։ Տան գործերով զբաղվելն ինքնին կարա շատ ավելի սթրեսային լինի, քան դրսում աշխատելը։ Ու թեև իրոք ոտքով֊ձեռքով կողմ եմ, որ զույգերն իրենք ընտրեն իրենց հարմար բանաձևը, բայց ավելի շատ են իրենց կամքին հակառակ ավանդական բանաձևին ենթարկվող կանայք։ Ընդ որում, իրենց տղամարդիկ կարծում են, թե իրենց կանայք գոհ են էդ բանաձևից, բայց խոսում ես կնոջ հետ, լրիվ ուրիշ բան ա ասում։

[StrangeLittleGirl]

Ի դեպ, մի բան ասեմ։ Հայաստանում ահագին առաջընթաց կա մի տասը֊տասնհինգ տարի առաջվա համեմատ։ Հիմա քննարկում ենք գենդերային դերեր, օրենսդրական փոփոխություններ և այլն։ Էն ժամանակ զրույցները դեռ «տղամարդիկ են ավելի խելացի, թե կանայք» մակարդակի են։

[Thom]

@StrangeLittleGirl Եթե դու զբաղվես էս սերնդի կրթության գործով, իհարկե էտ չի ազդի աբորտների ներկայիս մակարդակի վրա։ Բայց 10 տարի հետո, էտ սերնդի ավելի մեծ մասը կգիտակցի, որ էրեխեն երեխա ա ու սեռի պատճառով աբորտ չի անի։ Իսկ ներկա սերնդի որոշումների վրա, հավատա, դու ազդելու մեխանիզմ չունես, եթե չհաշվենք արգելելն ու մեծ պատիժ դնելը։ Չափահաս մարդու (Գագուլիկի) գիտակցությունն ու աշխարհայացք փոխելը գրեթե անհնար առաջադրանք ա։Իսկ կրթությունը ու դրա միջոցով ինֆորմացիա տալը իրա պտուղները ուշ ա տալու, բայց հաստատ տալու ա։

Թե անհավասարությունից ով ա տուժում, մեծ, բայց անկարևոր հարց ա։ Որովհետև վերջիվերջո տուժելու չափը կապ չունի, կա փաստ, որ տուժում են երկու կողմն էլ։ Ու ոնց դու ասեցիր, պետք ա էտ սեռից լինես, որ խտրականությունը ամբողջությամբ զգաս քո մաշկի վրա։
Ընդ որում, եթե համեմատական տանենք այլ երկրների հետ, պարզ երևում ա, որ որքան հետամնաց ա հասարակությունը, էնքան ավելի մեծ ա էտ խտրականությունը։ Նույն Իրանում կամ արաբական երկրներում կանայք կենդանուց շատ քիչ են տարբերվում։

Բանակում ծառայելու պահով. ես ընդհանրապես դեմ եմ ցանկացած պարտադիր երևույթի, քանի որ էտ հակասում ա մարդու ազատության իրավունքին։ Բայց էս լրիվ առանձին թեմա ա։ Ուղղակի խտրականության վառ օրինակ էր։

Ու եթե էտ կոնվենցիան էտքան օգնելու ա, ես մենակ ուրախ կլինեմ։ Բայց, նորից կգրեմ, պետք չի ամեն ինչ միակողմանի ներկայացնել։

[StrangeLittleGirl]

@StrangeLittleGirl Եթե դու զբաղվես էս սերնդի կրթության գործով, իհարկե էտ չի ազդի աբորտների ներկայիս մակարդակի վրա։ Բայց 10 տարի հետո, էտ սերնդի ավելի մեծ մասը կգիտակցի, որ էրեխեն երեխա ա ու սեռի պատճառով աբորտ չի անի։ Իսկ ներկա սերնդի որոշումների վրա, հավատա, դու ազդելու մեխանիզմ չունես, եթե չհաշվենք արգելելն ու մեծ պատիժ դնելը։ Չափահաս մարդու (Գագուլիկի) գիտակցությունն ու աշխարհայացք փոխելը գրեթե անհնար առաջադրանք ա։Իսկ կրթությունը ու դրա միջոցով ինֆորմացիա տալը իրա պտուղները ուշ ա տալու, բայց հաստատ տալու ա։

Թե անհավասարությունից ով ա տուժում, մեծ, բայց անկարևոր հարց ա։ Որովհետև վերջիվերջո տուժելու չափը կապ չունի, կա փաստ, որ տուժում են երկու կողմն էլ։ Ու ոնց դու ասեցիր, պետք ա էտ սեռից լինես, որ խտրականությունը ամբողջությամբ զգաս քո մաշկի վրա։
Ընդ որում, եթե համեմատական տանենք այլ երկրների հետ, պարզ երևում ա, որ որքան հետամնաց ա հասարակությունը, էնքան ավելի մեծ ա էտ խտրականությունը։ Նույն Իրանում կամ արաբական երկրներում կանայք կենդանուց շատ քիչ են տարբերվում։

Բանակում ծառայելու պահով. ես ընդհանրապես դեմ եմ ցանկացած պարտադիր երևույթի, քանի որ էտ հակասում ա մարդու ազատության իրավունքին։ Բայց էս լրիվ առանձին թեմա ա։ Ուղղակի խտրականության վառ օրինակ էր։

Ու եթե էտ կոնվենցիան էտքան օգնելու ա, ես մենակ ուրախ կլինեմ։ Բայց, նորից կգրեմ, պետք չի ամեն ինչ միակողմանի ներկայացնել։

Բանակի պահով համաձայն եմ, բայց իրոք, դա լրիվ ուրիշ թեմա ա

Հա, համաձայն եմ, որ դու ոչ մի Գագուլիկի հիմա չես փոխի։ Բայց կարաս զսպես Գագուլիկներին։ Եթե Գագուլիկն իմանա, որ կնգան ծեծի, բանտ կնստի, կնիկն էլ կգնա իրա մոտից, կարող ա մի քիչ մտածի հաջորդ անգամ ձեռքերին ազատություն տալուց առաջ։ Այ ստեղ են պետք օրենսդրական փոփոխությունները։ Զարգացած երկրներում քեզ թվում ա չկա՞ ընտանեկան բռնություն։ Կա, ուղղակի կան կնոջը պաշտպանելու ու ֆինանսական անկախությունն ապահովելու օրենսդրական մեխանիզմներ, ինչի արդյունքում թե՛ բռնությունն ա նվազում, թե՛ կինը պաշտպանված ա լինում բռնությունից։

Կրթությունով դու շատ դանդաղ ես հասնելու արդյունքի։ Պիտի մի քանի սերունդ անցնի, որ նոր հասնես նորմալ հավասարության, իսկ էդ ընթացքում լիքը պոտենցիալ (ու կյանքեր) կկորցնես։ Նույն Սկանդինավիայում, որ առաջատար ա համարվում հավասարության հարցերում, դեռ լիքը չլուծված խնդիրներ կան, ու խնդիրները լուծել սկսել են 70֊ականներից։ Դու պատկերացրու, որ սա համապարփակ օրենսդրական, կրթական ու հասարակական փոփոխություններով ա սենց դանդաղ գնում, Հայաստանում եթե մենակ կրթության վրա հույս դնես, ինչքան դանդաղ կգնա։ Դու դեռ պիտի կրթողներին կրթես, որովհետև ՀՀ֊ում ամեն կրթական հաստատությունում դասավանդող տոննաներով implicit ու explicit bias գրկած ման ա գալիս։

[Յոհաննես]

Յոհան, վա՞տ ես, ի՞նչն եմ սխալվել։ Դրանք բոլորը կան հայ իրականության մեջ ու կան թվերով։ Եթե քո նեղ շրջապատում ամեն ինչ ուրիշ կերպ ա (իսկ ես գիտեմ, որ ուրիշ կերպ չի, Հայաստանի նույնիսկ ամենապռոգրեսիվ կռուգներում լուրջ խնդիր կա գենդերային դիսկրիմնացիայի), դա դեռ չի նշանակում, որ Հայաստանով մեկ կանայք ստորադասված սեռ չեն։ Գրողը տանի, հեչ որ չէ, բռնության ձայնի պատմությունները վկա։ Հենց էդ ա, որ Հայաստանում գենդերային հավասարության առաջին քայլը ընդունելն ա, որ հավասարություն չկա, բայց դա չի լինի, քանի դեռ դու ու քո նման լիքը մարդիկ ջայլամի քաղաքականություն են վարում։

Ու ի վերջո, ոնց որ իմ լավ կոլեգաներից մեկն ա ասում, արտոնյալները չեն նկատում իրանց արտոնությունները։ Հայաստանում էս բոլոր խնդիրները հասկանալու համար պետք ա կին լինել, որովհետև տղամարդիկ չեն նկատում, թե ինչքան արտոնյալ են։ Մեկը ես անձամբ ԵՊԲՀ֊ում լիքը դիսկրիմինացիայի եմ ենթարկվել՝ սկսած գնահատականներից (օրինակ, դասախոսներ ունեի, որ տղաներին առանց պատասխանելու բարձր էին դնում, իսկ ես մեջտեղից ճղվում էի նույն գնահատականը ստանալու համար։ Ու էդ դասախոսները չէին էլ թաքցնում, որ ոտերի արանքի օրգանի համար են բարձր դնում։ Թե կուզես լիքը ուրիշ պատմություններ էլ կպատմեմ)։ Գրողը տանի, բժշկական համալսարան ա, պիտի որ մարդիկ մի քիչ պրոգրեսիվ լինեն, բայց չէ։ Ու չասես, թե ինչ֊որ հրաշքով վերջին տասը տարում ինչ֊որ բան փոխվել ա։ Ու ես կարամ սենց էջերով լիքը բաներ պատմեմ, բայց քանի դեռ դու ու քո նման շատերն ասում են իրականությանը չի համապատասխանում, էս խնդիրները չեն լուծվելու, Հայաստանը լիքը պոտենցիալ ա կորցնելու, կանայք էլ շարունակելու են ճնշված մնալ։

Ես լավ եմ,դու ո՞նց ես ։ճ
Սխալվել ես գրելով,որ կանանց պետք չի տղամարդկանց ոռահան լինելը ։ճ
Իսկ մնացածը քո միակողմանի ներկայացման մասին է,ըստ որի տղաները բույս են ու սաղ օրը թախտին նստած շեյխի կայֆեր են անում ։ճ