ԼԳԲՏԻՔ համայնք ու հավասար իրավունքներ

[Lion]

Լրիվ համաձայն եմ, եղբայր, ինքս էլ հենց այդ կարծիքին եմ: Կյանքը ինքնին կբերի կամ չի բերի դրան, այս գործընթացը պետք չէ որ արհեստականորեն արգելակել, ոչ էլ փորձել այն նույն կերպ արհեստականորեն արագացնել...

[StrangeLittleGirl]

Իսկ դու ինչքանով ես վստահ, որ դասագիրք կազմողը առաջնորդվել ա հեղինակի սեռի կրիտերիայով? Ախր հենց էտ ա հարցը, որ ինքը շատ հանգիստ կարա բացատրի, որ ընդգրկված հեղինակները, այդ թվում նաև Կապուտիկյանը, իր համար ամենամեծ արժեք տվողներն են։

Նշել եմ մայր բառը որպես կնոջ արժեք հասարակության մեջ։ Ու նշել եմ, որ չեմ լսել, թե կինը արժեք ստեղծող չի կարա լինի։ Իսկ խնդիր, իհարկե, կա։ Բայց էս խնդիրը ոչ կոնվենցիաներով, ոչ օրենսդրական նախագծերով դժվար լուծվի։ Հայաստանում դեռ շատ հեռու ենք էն պատկերացումից, որ կին թե տղամարդ նույն մարդն են։

Отправлено с моего MI 8 Lite через Tapatalk

Ծլնգը համարյա սաղ ասեց, բայց ես էլ ավելացնեմ։
Ուրեմն գոյություն ունի էսպես կոչված չգիտակցված կողմնակալություն (implicit bias, կարաս գուգլես, ծանոթանաս երևույթի հետ), ըստ որի էն ամեն ինչը, ինչի վրա կնոջ անուն ա կպցված, ավելի ցար ա գնահատվում, քան երբ տղամարդու անուն ա կպցված (սկսած սիվիներից, վերջացրած կոլեգայիդ կոմպետենտությունը գնահատելով, արվեստի գործերով և այլնով)։ Ու էդ չգիտակցված կողմնակալությունից ոչ ոք զուրկ չի. ո՛չ ես, ո՛չ դու, ո՛չ դասագիրք կազմողը։ Այսինքն, դասագիրք կազմողը հատուկ չի նստել, որոշել, որ եթե կին ա, ուրեմն պիտի դուրս թողնեմ իրան։ Այլ իրա արժեհամակարգում տղամարդու ստեղծած արժեքները ավելի բարձր են (ու դա ինքը կարա ընդհանրապես չգիտակցի)։ Հետևաբար, ինքը չի ընտրում ըստ սեռի, ինքը ընտրում ա ըստ նրա, թե որն ա իրա համար ավելի բարձր արժեք, բայց սեռով պայմանավորված կողմնակալություն ա անում առանց գիտակցելու։ Իսկ Սիլվա Կապուտիկյանի օրինակը բավարար չի, որովհետև ամբողջ հայ գրականության ծրագրում ինքը միակ կինն ա տասնյակ տղամարդկանց անունների կողքին։

Դե հենց էդ ա, որ մայր բառը որպես կնոջ արժեք նշելով՝ դու կնոջը նույնացնում ես մոր հետ, ու ստացվում ա, որ եթե կինը մայր չի, ուրեմն արժեք չի։ Իսկ կինը մենակ մայր չի կամ պարտադիր չի մայր լինի։ Կանայք կան, որոնք չեն ուզում մայր լինել։ Իրանք չպիտի հասարակության պակաս անդամ լինեն։ Կանայք կան, որոնք չեն կարող մայր լինել։ Պետք ա կնոջ՝ արտադրողականության ֆունկցիան առանձնացնել։ Մայրը լինելը կարևոր ֆունկցիա ա, բայց չպիտի կին ասելով ավտոմատ մայր հասկանալ։ Իսկ մեր հասարակությունը դեռ էդ փուլում ա, որ կին ու մայր բառերը նույնացնում ա։ Ու էդ նույնացումից սկսվում են բոլոր տեսակի խնդիրները, էդ թվում՝ բռնությունը, որովհետև կինը դիտարկվում ա որպես երեխա բերելու ու մեծացնելու մեքենա, ոչ թե որպես մարդ, որն իր կարիքները, ցանկություններն ու նպատակներն ունի, որոնց հետ պետք ա հաշվի նստել։ Ու ամբողջ կոնվենցիայի իմաստը հենց էդ ա։

Իսկ կինն ու տղամարդը նույն մարդը չեն։ Երկու տարբեր կանայք էլ նույն մարդը չեն։ Ոչ ոք նույն մարդը չի։

[StrangeLittleGirl]

Հայաստանում կանանց ու տղամարդկանց անհավասարության մի կարկառուն օրինակ բերեմ, քանի որ հենց բանակից խոսք գնաց։ Օրենսդրորեն իհարկե ոչ մի տեղ չի ասվում, որ տղամարդիկ կանանց նկատմամբ առավելություն ունեն, ֆլան֊ֆստան, բայց փաստացի տղամարդիկ ունեն էդ առավելությունները հենց կարծրատիպերի ու ավանդույթների պատճառով։ Մի քանի օրինակ բերեմ, որ հասկանալի լինի։

1. Իմ կուրսում մի գերազանցիկ աղջիկ կար։ Ինքը բոլոր տվյալներն ուներ լավ մասնագետ դառնալու ու հրաշալի կարիերա անելու։ Ու լավ էլ առաջ էր գնում մինչև երեխայի ծնվելը։ Ինչ երեխան ծնվել ա, չի աշխատում, որովհետև երեխային մեծացնել ու տան գործերը մենակ հազիվ ա հասցնում, ամուսինը չի ուզում տան/երեխայի հետ կապված գործերի մի մասն իր ուսերին վերցնի, որ կինը հետ գնա, աշխատի։ Ամուսնու արդարացումը. դա տղամարդու գործ չի։ Օրենքն արգելու՞մ ա։ Չէ։ Ի՞նչն ա խնդիրը։ Ավանդույթը։
2. Իմ մի ընկերուհին երբ նոր էր ամուսնացել ու աշխատանք էր փնտրում, հարցազրույցների գնալիս ամուսնական մատանին հանում էր, որովհետև գիտեր, որ գործի ընդունվելու շանսերը կտրուկ նվազելու էին։ Տղամարդը եթե ամուսնական մատանիով ներկայանա, իրա՝ գործի ընդունվելը շանսերը կնվազե՞ն։ Չէ։ Այ էստեղ նաև օրենսդրական խնդիր ունենք, որովհետև առայժմ, եթե չեմ սխալվում, ՀՀ֊ում գործատուն հանգիստ կարա ամուսնական կարգավիճակ ու երեխաների թվի մասին հարցեր տա (նույնիսկ որոշ գործատուների սիվիների բլանկներում առանձին հարց կա դրա վերաբերյալ)։
3. Ամեն անգամ, երբ Հայաստան եմ գալիս, հեռու֊մոտիկ ծանոթ֊բարեկամ հարցնում են «նորություն կա, թե չէ»։ Երբ ստանում են որոշակի պատասխան, որ հիմա «նորության ժամանակ չի», միանգամից ճպպացնում են՝ խելքդ տվել ես գիտությանը, բա կին ես, ոնց կարելի ա սենց և այլն։ Խելքը գիտության տալը օրենքի խախտու՞մ ա։ Չէ։ Բայց պատկերացնում եմ Հայաստանում ապրելով ու անելով էն, ինչ հիմա եմ անում, ինչ մասշտաբների էր հասարակական ճնշումը հասնելու։
4. Հավեսի համար վերցրեք Զառա Բաթոյանի ու Արսեն Թորոսյանի ֆեյսբուքյան էջերը։ Հայուգենին սարսափացնող նմանատիպ պոստերի տակ Զառան տոննաներով քֆուր ա ստանում, Արսենը՝ չէ։ Հայաստանում օրենքն արգելու՞մ ա կնոջը նախարար լինել։ Չէ։ Բայց կնոջը հայհոյանքներ ու սպառնալիքներ են սպասվում շատ ավելի մեծ քանակությամբ, քան տղամարդուն (իհարկե ուրիշ պատճառներ էլ կան, որ կին նախարարներ չկան, էստեղ Նիկոլն էլ ա մեծ մեղավորներից, բայց չենք խորանում դրա մեջ)

Ու սենց դեպքերը շատ֊շատ են։ Բռնություններից դեռ չեմ էլ խոսում։ Հենց դրա համար ա կոնվենցիան ընդունելը կարևոր։ Ու կոնվենցիան ոչ մի եղանակ չի փոխելու իրականում։ Ընդամենը ուշադրության ա հրավիրելու գոյություն ունեցող խնդիրներին։ Իսկ խնդրի լուծման առաջին քայլը խնդրի ընդունումն ա, ինչը հենց լրջագույն խնդիր ա էս պահին Հայաստանում։

[Յոհաննես]

Մենք ապրում ենք մի հասարակության մեջ որտեղ արական սեռի ներկայացուցիչները ոռահան են լինում իրենց ողջ կյանքի ընթացքում ու էդ հավասրության մասին լսելուց վաշյէ ցնդում են։Հլը տեսեք.Կանանց համար էս <<վատ>> պայմաներում,որ սենց ոռահան են լինում,հավասարության դեպքում վաշյէ բոլոլա կլնի,մե՜ծ բոլոլա

[StrangeLittleGirl]

Մենք ապրում ենք մի հասարակության մեջ որտեղ արական սեռի ներկայացուցիչները ոռահան են լինում իրենց ողջ կյանքի ընթացքում ու էդ հավասրության մասին լսելուց վաշյէ ցնդում են։Հլը տեսեք.Կանանց համար էս <<վատ>> պայմաներում,որ սենց ոռահան են լինում,հավասարության դեպքում վաշյէ բոլոլա կլնի,մե՜ծ բոլոլա

Սաղ հարցն էն ա, որ կանանց հեչ պետք չի իրանց համար ոռահան լինել։ Ու հենց «կանանց համար ոռահան լինելու» պատճառով ա, որ ունենք անհավասարություն։ Ընտանեկան բռնության ենթարկվող կինը ոստիկանություն չի դիմում, որովհետև ամուսինը իրա համար «ոռահան ա լինում», հետևաբար ինքը եթե էդ ամուսնուց հեռանա, ֆինանսական ապահովությունը կկորցնի։ Կինը ճաշ էփող, էրեխա բերող ու տուն մաքրող ա, որտև ամուսինը «ոռահան ա լինում», բա կնիկն էլ պիտի տունը աշխատի, բա ինչ։ Ու որ նույն կինն ուզում ա աշխատել, ամուսինն ասում ա՝ կարո՞ղ ա գիտես էսքան ոռահան եմ լինում, որ դու աշխատես։ Ու այ սենց ունենում ենք էն, ինչ ունենք։

[Lion]

Հենց դրա համար ա կոնվենցիան ընդունելը կարևոր։ Ու կոնվենցիան ոչ մի եղանակ չի փոխելու իրականում։

Կարևոր է..., բայց բան չի փոխելու: Եթե այդպես, գուցե կարևո՞ր էլ չէ: Իհարկե ճիշտ պոստ էր, StrangeLittleGirl ջան, անիմաստ է այդ ամենը վիճարկելը, այդպես է պատմական հանգամանքների բերումով՝ էս ասեմ, որպես պատմաբան:

Բայց կրկին հարցերի հարցը մնում է - ինչ որ մեկը խանգարո՞ւմ է կնոջը չլինել այնպես, ինչպես դու նկարագրեցիր՝ ոչ և կրկին ոչ: Եվ ուրեմն, ոնց կասեր դասականը, խնդիրը կոնվենցիան չէ, այլ հասարակությունը, իսկ հասարակություն ինչո՞ւ է այդպես, դա արդեն այլ հարց է:

Ի դեպ, ինչպե՞ս ես վերաբերվում 18 տարեկանից աղջիկներին բանակ տանելու գաղափարին:

Սաղ հարցն էն ա, որ կանանց հեչ պետք չի իրանց համար ոռահան լինել։ Ու հենց «կանանց համար ոռահան լինելու» պատճառով ա, որ ունենք անհավասարություն։ Ընտանեկան բռնության ենթարկվող կինը ոստիկանություն չի դիմում, որովհետև ամուսինը իրա համար «ոռահան ա լինում», հետևաբար ինքը եթե էդ ամուսնուց հեռանա, ֆինանսական ապահովությունը կկորցնի։ Կինը ճաշ էփող, էրեխա բերող ու տուն մաքրող ա, որտև ամուսինը «ոռահան ա լինում», բա կնիկն էլ պիտի տունը աշխատի, բա ինչ։ Ու որ նույն կինն ուզում ա աշխատել, ամուսինն ասում ա՝ կարո՞ղ ա գիտես էսքան ոռահան եմ լինում, որ դու աշխատես։ Ու այ սենց ունենում ենք էն, ինչ ունենք։

Ընենց ես ասում, ոնց որ ոռահան լինելը հեշտ ու լավ բան է...

Ի դեպ, եթե դա զույգերի ընտրությունն է, ի՞նչ խնդիր: Շատ ընտանիքներում հենց այդպես է, կա պարտականությունների բաժանում՝ տղամարդը դրսում ոռահան է լինում և փող է բերում, կինն էլ տան ներսն է պահում՝ երեխա, կենցաղ և այլն: Կարծում եմ վատ չէ, մանավանդ, եթե զույգի համար դա ընդունելի է...

Ասում ես. "Սաղ հարցն էն ա, որ կանանց հեչ պետք չի իրանց համար ոռահան լինել" - ի՞նչ գիտես և արդյո՞ք հիմքեր ունես այդպես խոսել բոլոր կանանց փոխարեն: Շատ կանայք էլ կան, որ, այո, իրենց հենց պետք են իրենց համար ոռահան եղող տղամարդիկ, որ իրենք էլ ապահով ապրեն իրենց տղամարդու թիկունքում: Օրինակ, քեզ պե՞տք չէ նման իրավիճակ, է մի ընտիր այն, քեզ ո՞վ է ստիպում: Բայց արի ընդունիր նաև, որ դու չես կարող միանշանակ գրել, թե սաղ կանանց ինչ է պետք, ինչ պետք չէ, ընդ որում դեռ հարց է, թե տարբեր արժեքային գնահատականների տեսանկյունից ով է ճիշտ ապրում, ով ոչ:

Ինքս այս հարցում բնականաբար իմ կարծիքն ունեմ, բայց չեմ փաթաթում այն մարդկանց վզին, իսկ հաճախ նույնիսկ չեմ էլ արտահայտվում, բայց եկեք բոլոր կարծիքներին կյանքի իրավունք տանք...

[Վիշապ]

Ի դեպ, ինչպե՞ս ես վերաբերվում 18 տարեկանից աղջիկներին բանակ տանելու գաղափարին:

Ես դրական եմ վերաբերվում, ու Հայաստանի պարագայում վայթե անհրաժեշտություն է։

Ընենց ես ասում, ոնց որ ոռահան լինելը հեշտ ու լավ բան է...

Ի դեպ, եթե դա զույգերի ընտրությունն է, ի՞նչ խնդիր: Շատ ընտանիքներում հենց այդպես է, կա պարտականությունների բաժանում՝ տղամարդը դրսում ոռահան է լինում և փող է բերում, կինն էլ տան ներսն է պահում՝ երեխա, կենցաղ և այլն: Կարծում եմ վատ չէ, մանավանդ, եթե զույգի համար դա ընդունելի է...

Ասում ես. "Սաղ հարցն էն ա, որ կանանց հեչ պետք չի իրանց համար ոռահան լինել" - ի՞նչ գիտես և արդյո՞ք հիմքեր ունես այդպես խոսել բոլոր կանանց փոխարեն: Շատ կանայք էլ կան, որ, այո, իրենց հենց պետք են իրենց համար ոռահան եղող տղամարդիկ, որ իրենք էլ ապահով ապրեն իրենց տղամարդու թիկունքում: Օրինակ, քեզ պե՞տք չէ նման իրավիճակ, է մի ընտիր այն, քեզ ո՞վ է ստիպում: Բայց արի ընդունիր նաև, որ դու չես կարող միանշանակ գրել, թե սաղ կանանց ինչ է պետք, ինչ պետք չէ, ընդ որում դեռ հարց է, թե տարբեր արժեքային գնահատականների տեսանկյունից ով է ճիշտ ապրում, ով ոչ:

Էս դեմագոգիա է։ Ազատ ընտրությունն ու սոցիալական նորմերից, սովորույթներից ու ավանդույթներից բխող պարտադրանքն ու բռնությունը խառնում ես իրար։ Ու առհասարակ Ստամբուլի կոնվենցիան «Կանանց նկատմամբ բռնության և ընտանեկան բռնության կանխարգելման» մասին է, պարտականությունների բաժանման մասին չի։ Ու առհասարակ, ես մի քիչ զարմացած եմ՝ թեման գոնե կրթված մարդկանց համար պիտի որ քչից շատից հասկանալի լիներ։

[Lion]

Իզուր մի զարմացիր, կրթությունն էլ գործին մի խառնիր՝ եթե արտահայտվում ենք, ուրեմն դրա կարիքը կա, հիմա դու ինձ կրթված կհամարե՞ս, թե՞ ոչ:

Մի հատ էս պահը պարզաբանի, էլի, ի՞նչ նկատի ունես ասելով. "Ազատ ընտրությունն ու սոցիալական նորմերից, սովորույթներից ու ավանդույթներից բխող պարտադրանքն ու բռնությունը խառնում ես իրար։": Հա, ու մեկ է հիմնավորիր, ինչո՞ւ էր ասածս դեմագոգիա:

[Վիշապ]

Իզուր մի զարմացիր, կրթությունն էլ գործին մի խառնիր՝ եթե արտահայտվում ենք, ուրեմն դրա կարիքը կա, հիմա դու ինձ կրթված կհամարե՞ս, թե՞ ոչ:

Մի հատ էս պահը պարզաբանի, էլի, ի՞նչ նկատի ունես ասելով. "Ազատ ընտրությունն ու սոցիալական նորմերից, սովորույթներից ու ավանդույթներից բխող պարտադրանքն ու բռնությունը խառնում ես իրար։": Հա, ու մեկ է հիմնավորիր, ինչո՞ւ էր ասածս դեմագոգիա:

Պարտականությունների համաձայնեցրած բաշխումը ազատ ընտրություն է, հասարակական նորմերից բխող ստիպողաբար բաշխումը (ասենք՝ տղամարդը պիտի ոռահան լինի, կինը զբաղվի տան գործերով) ցանկություններին հակառակ պարտադրանք է, և այդ պարտադրանքին դեմ գնալը Հայաստանում հաճախ ուղեկվցում է բռնությամբ։ Վերոհիշյալները նույնականացնելն կամ լողոզելն այնպես, որ ընթերցողին թվա, թե դրանք նույնն են՝ դեմագիոգիա է։ Իսկ բուն խնդիրը հասկանալու անկարողությունը ինձ մոտ բնական կասկածներ է հարուցում սուբյեկտի կրթվածության լիարժեքության վերաբերյալ։
Եթե էլի չհասկանաս Լիոն, ապա խնդրում եմ կարդալ Տրիբունի քֆուրներով գրառումները ։Ճ

[Lion]

Լղոզվածը հենց քո գրածն էր, քանի որ ես հստակորեն ասացի, որ, եթե դա զույգերի ընտրությունն է, որևէ խնդիր չկա, սակայն դու կրկին բերեցիր և ամեն ինչ հանգեցրիր իմ իսկ կողմից չընդունվող բռնությանը: Ավելին, եթե ես խոսում եմ կամքի ազատության մասին, ապա հենց դու, հանդես գալով կարծես թե լիբերալ դիրքերից, բռնանում ես նույն այդ կամքի ազատության վրա՝ թույլ չտալով մարդկանց ընտրել:

Ինչ վերաբերվում է քֆուրներով ուղեկցված Տրիբունի գրառմանը, որն ուղղակի խոսում է իր անդաստիարակության մասին, ապա այն խորհուրդ կտամ կարդալ հենց քեզ, քանի որ, ինչքան հասկացա, այն քեզ շատ է դուր եկել...

[Յոհաննես]

Սաղ հարցն էն ա, որ կանանց հեչ պետք չի իրանց համար ոռահան լինել։ Ու հենց «կանանց համար ոռահան լինելու» պատճառով ա, որ ունենք անհավասարություն։ Ընտանեկան բռնության ենթարկվող կինը ոստիկանություն չի դիմում, որովհետև ամուսինը իրա համար «ոռահան ա լինում», հետևաբար ինքը եթե էդ ամուսնուց հեռանա, ֆինանսական ապահովությունը կկորցնի։ Կինը ճաշ էփող, էրեխա բերող ու տուն մաքրող ա, որտև ամուսինը «ոռահան ա լինում», բա կնիկն էլ պիտի տունը աշխատի, բա ինչ։ Ու որ նույն կինն ուզում ա աշխատել, ամուսինն ասում ա՝ կարո՞ղ ա գիտես էսքան ոռահան եմ լինում, որ դու աշխատես։ Ու այ սենց ունենում ենք էն, ինչ ունենք։

Բյուր ջան, ճշմարիտ են խոսքերը քո,բայց կարծում եմ ինձնից լավ գիտես,որ ընդգծված մասը ֆենթզիի ժանրից է,եթե խոսքը գնում է հայ(և ոչ միայն) հասարակության մասին,կանանց հենց էդ էլ պետք է ու ես վստահեցնում եմ,որ այս բազմազան հասրակությունում լիքը տարբեր խմբերի իգական սեռի ներկայացուցիչները էս հարցում միանշանակ չեն կիսում քո կարծիքը։Լիքը հարցեր կան,որ կարելի է քննարկել,նու կարելի է քո կարծրատիպային մտքերին հակադարձել,քանի որ այն չափից դուրս միակողմանի է գրված և պարզ է,որ արական սեռն էլ ոռահան լինելուց բացի լիքը ուրիշ խնդիրներ ունի ու բոլորի խնդիրները ու դեպքերը մի հարթության վրա դնելը նույնպես քիչ մը սխալ է։Ես անկեղծ կողմ եմ հավասարությանը ու էդ հավասարությունը ինձ համար կայանում է հավասար հնարավորությունների մեջ,որ էն ձեր ասած աղջիկը ցանկության դեպքում կոմբայն էլ քշի ու ես էլի չեմ կարա չասեմ,որ էդ սաղ հարցերի լուծումները էդ անտեր կրթական համակարգի մեջ է,որը անհապաղ պետք է զրոյից կառուցել։

[Վիշապ]

Կոնկրետ մի օրինակ էլ ես բերեմ՝ քեռիներս խելացի աղջիկներ ունեն, բայց էդ աղջիկների կրթության նկամամբ ձգտումը մեր ցեղական ավանդական նորմերից բխելով սահմանափակվել է մաքսիմում բուժքույր ու դասվար ընտրություններով, աղջիկները շատ դեմ չեն էլ եղել սա բնական համարելով, բայց որ ասենք ընտրեին գյուղատնտեսական, արդյունաբերական ոլորտներ, առնվազն կենթարկվեին հոգեբանական ճնշումների։
Ասելիքս այն է, որ բացի բռնության ու անհավասարության խնդիրներից, մեր հասարակության մեջ տարածված ապուշ սեքսիստական ավանդույթներն ու սովորույթները բերում են նաև պոտենցիալի փոշիացմանն ու հասարակության դեգրադացմանը։ Ու Հայաստանի պես երկրին օդ ու ջրի պես հիմա անհրաժեշտ է մաքսիմում ազատականացնել ժողովդրի հայացքները, որ բալքիմ կարողանանք ճահճից դուրս գալ։
Միակ ավանդույթը, որ Հայաստանում պիտի ձևավորվի ու պահպանվի դա անիմաստ ջուր ծեծող ու դիմադրող հետադիմական հայացքների տեր մարդկանց ու մեկ էլ Ռոբիկի փողերի մնացորդներով սնվող բոտերին հնարավորինս անտեսելն ա։

[Վիշապ]

․․․կանանց հենց էդ էլ պետք է ու ես վստահեցնում եմ,որ այս բազմազան հասրակությունում լիքը տարբեր խմբերի իգական սեռի ներկայացուցիչները էս հարցում միանշանակ չեն կիսում քո կարծիքը։․․․

Հենց սա էլ է խնդիր, որովհետև ընդունված նորմերը կանանց մեծ մասի մեջ սպանում են ձգտումն ու մրցակցությունը ու պոտենցիալը չի օգտագործվում: Տենց որ խորանանք, լիքը կնիգ ապրում ա «եթե խփում ա, ուրեմն սիրում ա» տրամաբանությունով :Ճ Ու բան պետք չի անել, սաղ լավ ա:

[Յոհաննես]

Հենց սա էլ է խնդիր, որովհետև ընդունված նորմերը կանանց մեծ մասի մեջ սպանում են ձգտումն ու մրցակցությունը ու պոտենցիալը չի օգտագործվում: Տենց որ խորանանք, լիքը կնիգ ապրում ա «եթե խփում ա, ուրեմն սիրում ա» տրամաբանությունով :Ճ Ու բան պետք չի անել, սաղ լավ ա:

Վիշապ ջան,իհարկե էս է ամենագլխավոր խնդիրներից մեկը ու էդ շատ վատ է ու պետք է ինչ որ բան անել ու գրել եմ ինչից պետք է սկսել։
Հարցը էնա,որ Բյուրի գրածը չէր համապատասխանում իրականությանը

[Վիշապ]

Վիշապ ջան,իհարկե էս է ամենագլխավոր խնդիրներից մեկը ու էդ շատ վատ է ու պետք է ինչ որ բան անել ու գրել եմ ինչից պետք է սկսել։
Հարցը էնա,որ Բյուրի գրածը չէր համապատասխանում իրականությանը

Ճիշտ ես ասում, կրթական համակարգից է պետք սկսել։ Բայց կրթությունը ավարտածներին էլ դրական պրոպագանդայով կրթելն, օրենքներն ու կարգերը վերամշակելը էլի անհրաժեշտություն է երևի, որովհետև էդ կրթական համակարգը փոխելը վայթե հիմիկվա կրթվածների միջոցով ա արվելու, այսինքն կոմպլեքս խնդիր ա։ Դե մարդիկ էլ երկար-բարակ մտածել կոնվենցիա են մոգոնել, բայց տես մենք ավելի խելոք ու ավելի երկար մտածած մասնագետներ ունենք, որ ասում են էս սաղ էշություն ա, սաղիս գենդեռ են ուզում սարքել․, Սոռոսը մանիակ ա, ուզում ա հայուգենը վերացնի։