Արամ ջան, նախ ուզում եմ ողջունեմ էնտուզիազմդ՝ սենց բան անելու: Հայերեն թարգմանված կինոների կարիք իրոք կա: Բայց ամեն դեպքում ես էլ ունեմ որոշակիորեն քննադատական խոսք ու քո թույլտվությամբ կխոսեմ էդ մասին (եթե հետաքրքիր չէ, կարող ես չկարդալ, խնդիր չկա):
Դու ասում ես, որ դերասանի իրական ձայնը հնչելով վերևից երկրորդ ձայն դնելը դիտողին լարված չի պահի: Թույլ տուր չհամաձայնել, դա սաստիկ լարված է պահում: Մի կողմից ֆոնային՝ իրական ձայնն այնքան կամաց է, որ հնչերանգները, առոգանությունը, համ ու հոտը չես կարողանում ընկալել, մյուս կողմից այնքան բարձր է, որ խանգարում է լսել թարգմանած լեզվով խոսքը: Այդպես՝ դեպքերի մեծ մասում: Էս առումով, ոնց նշեց Տիրիբունը, կարելի ա ուսումնասիրել ռուսական թարգմանությունները, որովհետև իրենք որոշակի վարպետության են հասել: Ավելին, կան ձայներ, որոնք արդեն իսկ ասոցացվում են կոնկրետ դերասանների հետ, ասենք Դե Նիրոյին կամ Ալ Պաչինոյին նույն ստուդիայում միշտ նույն մարդն է իրականացնում: Իրանք որպես կանոն ամբողջովին ջնջում են իրական ձայնը ու թողնում զուտ թարգմանածը: Բայց նախ նկատենք, որ դա վիթխարի ծախսերի հետ է կապված.
1. Վարձատրություն պրոֆեսիոնալ թարգմանիչների
2. Վարձատրություն պրոֆեսիոնալ դերասանների
3. Ֆիլմի հեղինակային իրավունքների ձեռք բերում, այդ թվում ձեռք բերում ֆոնային ձայների
և այլն:
Պարզ է, որ դու էդ որակի գործ չես կարող անել, եթե նույնիսկ կարողանաս գումար ճարել, ապա մեր «պրոֆեսիոնալ դերասաններ»-ն էլ էդ վարպետությամբ չեն անում (վկան՝ հայերեն թարգմանված ֆիլմերն ու սերիալները), իսկ որ ավելի կարևոր է, ստեղի շուկան էնքան փոքր ա, որ ծախսերդ հանել չես կարողանա:
Ռուսերեն թարգմանած ֆիլմերի մեջ, իհարկե, կհանդիպենք քո նշած տիպի թարգմանություններ էլ: Դրանք հիմնականում երկու դեպքում են լինում. մասնավոր (չակերտավոր ասեմ՝ «խուժան») կազմակերպություններ ու անհատներ ոչ պրոֆեսիոնալ թարգմանություններ են անում՝ լավ տարբերակից առաջ ընկնելու, ինտերնետում գովազդով փող աշխատելու համար, մինչև որ նորմալ թարգմանվածը շուկա դուրս գա: Երկրորդ դեպքը ոչ էնքան «կարևոր» ֆիլմերն են, որոնց վրա էդքան ռեսուրս ծախսել չարժի: Ոնց տեսնում ես ռուսական շուկայում, որը թարգմանության մակարդակով իսկապես լավն է, քո ասած տարբերակը երկրորդ սորտային է:
Մի կարևոր բան. ի՞նչ ենք շահելու հայերեն ֆիլմեր ունենալուց: Եթե նպատակն ինքնանպատակ է, ապա ոչինչ: Եթե նպատակը հայերենը զարգացնելն է, ապա պետք է ոչ սիրողական գործ: Հավատա, որ ինչքան էլ քո արած գործը դուրդ գա ու կողքից քո մտերիմները գովեն, մի 100-200 հոգի էլ դիտող ճարես, քո արածը շարունակում է մնալ սիրողական: Սիրողական է պատահական մարդկանց առաջարկելը ձայնագրվել: Սիրողական է ձայնագրվել հեռախոսով: Սիրողական է մենակով նստել ու թարգմանելը: Որակյալ ապրանք, էս պայմաններում, ինչքան ուզում է հրաշալի նպատակներ ունենաս ու ինչքան ուզում է լավ լեզու իմանաս, չես կարող ստանալ: Եթե սրան գումարում ենք էն, որ քեզ օգնել ցանկացողին դու ոչ թե ուզում ես լսել ու ընդհանուր հայտարարի գալ, այլ ասում ես «իմ որոշածով ենք անելու» (հավատա, որ մենք գիտենք, որ քո թարգմանություններն էնքան դիտող չունեն, որ դու ըստ դրանց հասարակական կարծիք իմանաս), ապա եթե նույնիսկ էնտուզիազմով մի քանի հոգու գտնես, նրանք շատ շուտ կհոգնեն էդ գործից՝ իրենց կարծիքը հաշվի չառնելու, գործից որևէ օգուտ (նյութական կամ այլ) չունենալու ու այլ պատճառներով: Արդյունքում նման նախաձեռնությունը, ինչքան էլ ցավալի է, ի սկզբանե դատապարտված է ձախողման: Մանավանդ որ դու թարգմանելու ես ֆիլմեր, որոնք արդեն իսկ հասանելի են ռուսերեն կամ անգլերեն՝ այսինքն բնագրով կամ լավ թարգմանությամբ, ու որոնցից գոնե մեկը քո պոտենցիալ դիտողը հասկանալու է:
Շատ ավելի լավ միտք է ենթագրերով թարգմանելը: Շատ ավելի օգտակար է համակարգչային ծրագրերի թարգմանությունը, էնպես որ խորհուրդ կտամ որ այդ ուղղությունների վրա էնտուզիազմդ օգտագործես: Բայց դրական արդյունքի հասնելու համար մի կարևոր պայման պետք է ասեմ. այդ թարգմանություններից ՅՈՒՐԱՔԱՆՉՅՈՒՐԸ դիր քննարկման, դիր հենց էս կայքում էլ, ստեղ լիքը լավ մասնագետներ ու փորձառու մարդիկ կան: Ու պատրաստ եղիր քննադատության, ուղղումների, որովհետև էստեղ գիտենք թե քննադատել, թե քննադատության արդյունավետությունը, օգուտը: Դրանց շնորհիվ լիքը լավ բան է ստեղծվել, եթե միայն գործ անողը պատրաստ է այն լսել: Ես ինքս եմ էդ սուր քննադատությունները էստեղ լսել արդյունքում մի քանի օրից էս կայքը դառնալու ա 10 տարեկան՝ չկորցնելով իր արդիականությունը:
Բռնածդ գործերին հաջողություն եմ ցանկանում:
Էջանիշներ