Երբ նոր էի եկել Գերմանիա, մի քանի տարի շարունակ մի հայ ընտանիքի էի այցելում: Ամուսինը հայ էր, կինը՝ իսպանացի, ու մի տղա ունեին, անունը՝ Արամ: Արամի մասին լիքը գրել եմ ժամանակին թե բլոգումս, թե Ակումբում: Հայրը գործի բերումով տանը քիչ էր լինում, ու ինձ կանչում էին, որ Արամի հետ հայերեն խոսեմ, որ լեզուն սովորի: Վեց ամսականից գիտեի Արամին ու շաբաթը մի քանի անգամ գնում էի մոտը՝ «խոսելու»: Իմ ճանաչած առաջին եռլեզու երեխան էր. երեք տարեկանում շատ լավ խոսում էր բոլոր երեք լեզուներով: Ու նենց հավես էր, որ ես իրեն «հայերեն տվողն» էի, դե չնայած հայրն ու հայ բարեկանրեն էլ կային կողքից: Իսկ սովորեցնելը էն էր, որ հետը խոսում էի տարբեր թեմաներով ու ամեն անգամ նոր բառապաշար օգտագործում: Նենց էր սովորում, լույսի արագությամբ:
Իր հորեղբայրն էլ Բուլղարիայում էր ապրում. էնտեղ էլ էր «խառը» ընտանիք, ու երեխաներն էլ ահագին մեծ էին՝ միջին դպրոցական տարիքում: Երբեմն տեսնում էի էդ երեխաներին, երբ հյուր էին գալիս Բուլղարիայից: Երբ խոսում էին, ընդհանրապես չէիր զգա, որ Հայաստանում չեն ծնվել-մեծացել, լրիվ մաքուր հայերեն էր: Ու հետն էլ կարդում գրում էին, էն դեպքում, որ երբևէ հայկական դպրոց ոտք դրած չկային: Արամն էլ նույն ձևով էր մեծանում: Հետո ինքն էլ սկսեց դպրոց գնալ, հիմա ինը տարեկան է: Վերջերս հանդիպել էի հետները, հետս խոսելիս ոչ մի գերմաներեն բառ չէր օգտագործում, միայն հայերեն ու շատ սիրուն հայերեն: Էն դեպքում, որ նույնսիկ մաման չի հայ, այլ միայն պապան:
Արամին գիտեի դեռ շատ վաղուց՝ մինչև Սոնյայի ծնվելը: Ու էդ ընտանիքը էնքան բնական դարձրեց ինձ համար էն միտքը, որ եռլեզվությունը լրիվ նորմալ է, երբ ամեն մեկն իր մայրենին է փոխանցում երեխային:
Ու հիմա որ Սոնյային եմ նայում, էնքան է հիշեցնում Արամին՝ իր տարիքում: Էդ նույն եռանդը ու հաճույքը, որով կլանում է լեզուները: Որովհետև մենք էլ նույն հաճույքով իրեն ենք փոխանցում: Ամեն օր նոր բառեր եմ տալիս իրեն, ոչ թե հատուկ «սովորեցնելով», այլ մի քանի անգամ տարբեր նախադասությունների մեջ նույն բառն օգտագործելով, որ կոնտեքստից հասկանա իմաստը: Մեկ էլ տեսնում եմ, ինքն էլ սկսեց օգտագործել: Ու հետո հոմանիշների վրա եմ շատ աշխատում, որ նույն միտքը տարբեր բառերով ու արտահայտություններով կարողանա ձևակերպել, որ լեզվի համուհոտն էլ զգա:
Չնայած «չհաջողված դեպքեր էլ» կան տեսադաշտումս, բայց ինձ դրական օրինակները էնքան ավելի բնական են թվում: Չէի էլ պատկերացնի, որ իմ դեպքում կարող է էդպես չլինել:
Գրել-կարդալու հանդեպ հետաքրքրությունն էլ ինքնիրեն եկավ՝ մոտ կես տարի առաջ: Մենք տանը լիքը հայերեն գրքեր ունենք մանկական, որոնք ինքը ընտրում բերում է, կարդում եմ իր համար: Հետո սկսեց հարցնել, թե ոնց եմ կարդում, ինչու ինքը չի կարող կարդալ, ու էդպես սկսեցինք տառերը սովորել: Հիմա կարողանում է հեշտ բառերը կարդալ ու փորձում է գրել: Քանի որ զուգահեռաբար նաև գերմաներեն գրել-կարդալ է սովորում, իրեն լեզուների «համեմատությունը» շատ հետաքրքրիր է թվում: Ասենք ամեն անգամ տառերի մեջ գտնում է S-ն ու ասում՝ սա գերմաներեն «ս» է, իսկ հայերեն՝ «տ»: Նույնն էլ U-ի դեպքում. սա հայերեն «ս» է, իսկ գերմաներեն «ու»:
Երկուսս էլ հաճույք ենք ստանում իր սովորելուց
Բարեկամ-ի խոսքերից
Մեջբերել
Էջանիշներ