Ունիվերսալ պորտալ

[Նիկեա]

Ապրիլի 13ին առաջին անգամ գործից հետո կոլեգաներիցս մի քանիսի հետ գնացի Ֆրանսիայի հրապարակ։ Ոնց որ առաջին օրն էր, երբ էդ կողմերում ճանապարհները փակել էին։ Ուրիշ բան էի սպասում, ուրիշ բան տեսա։ Օդում ընդհանրապես հեղափոխական տրամադրություն չկար։ Լիքը մարդիկ ուղղակի էկել էին, որովհետև դզում էր Մաշտոցի պողոտայի կենտրոնով քայլելը ու սելֆի անելը, հետո թոռներին ցույց կտային, ի՞նչ ա էղել որ։ Քայլում էինք, կողքներովս արևածաղկի սերմերով զինված երկու երիտասարդ անցան, մեկը մյուսին ասում էր՝ հա, ախպեր, հենց էն սկամեյկի վրա էլ կլռվցնենք։ Շատ տխուր էր գիտակցել, որ լիքը մարդիկ էկել էին ստեղ ոչ թե ինչ-որ սպասելիքների հույսով, այլ ուղղակի լռվցնելու համար։

Հաջորդ օրը գործից հետո էլի իջա Օպերա։ Մթնոլորտը, տրամադրությունը էլի նույնն էր, ոչ մի բան չէր փոխվել։ Ու էդ ամեն ինչից ավելի դեպրեսված որոշեցի, որ իմ համար աջս քաշած ապրելու եմ։

Կիրակի օրը մնացի տանը, ֆեսյբուք չմտա, ազատության ուղիղ միացումները չնայեցի, սերիալ էի գտել, բզբզում էի, ջայլամի պես գլուխս ավազի մեջ խրած սպասում էի։ Համոզում էի ինձ, որ ես լավ եմ, որ սաղ թույն ա, որ իմ ներկայությունը ոչ մի բան մեկ ա չի փոխի, որ ես շատ փոքր եմ, քիչ եմ։ Բայց սիրտս տեղից հելնում էր, չէի դիմանում, պայթում էի։ Ու մեկ էլ որ չտեսա՝ երկուշաբթի օրվանից դասադուլ, գործադուլ ա, մետրոն են կանգնացնելու, փողոցներ փակեն, չեմ կարա նկարագրեմ թե ինչ էղա։

Երկուշաբթի առավոտը մի քիչ խառն էր ու ժամը 2-ին հազիվ կարողացա հասնել կենտրոն։ Իմ սպասածից ավելի շատ մարդ կար։ Բաղրամյանը դեռ փշալարերով չէին փակել։ Մեջտեղերում ամբոխի մեջ կանգանած էինք, երբ պայթեցին նռնակները։ Իրոք վախենալու էր, բայց էդ պահին էդտեղից չէի ուզում փախնել, ոչ մեկը չէր ուզում փախնել։ Հիմա մտածում եմ՝ եթե էդ օրը ձայնային նռնակներ չլինեին ու մարդիկ չվիրավորվեին, գուցե էսքան մարդ փողոց դուրս չգար ու չլիներ էն ինչ էղավ։ Նռնակների պայթյունից հետո մարդիկ մի տեսակ ուրիշ դարձան, ավելի լուրջ, էլ լռվցնելու համար չէին մնում։

Հոդված 3ից ակտիվիստներ էկան, բուկլետներ էին բաժանում թե ինչ պետք ա անել, երբ քեզ բերման են ենթարկում կամ ոնց պաշտպանվել ցույցը ցրելու տարբեր միջոցներից։ Կեսից ես էլ սկսեցի իրենց հետ բաժանել։ Սկզբում խուսափում էի քյառթուներից, մտածում՝ դե լավ, իրանց ինչին ա պետք։ Հետո սկսեցի մտածել, որ գրողը տանի, բայց ախր հենց իրանց ա պետք կրթել, իրանցից պետք ա սկսել հեղափոխությունը։

Էդ օրը ես մնացի փողոցում։ Էդ օրը որոշ փողոցներ ու խաչմերուկներ դարձան իմը, Մոսկովյան-Մաշտոց խաչմերուկի լապտերը՝ ամենասիրածս լապտերը, անգամ աղբամաններին սիրեցի։ Էդ օրը գեյերն ու քյառթուները նույն կրակի շուրջ նստած իրար էդ կրակի մեջ չէին վառում, իրար չէին քֆրտում, ռասիզմից էին խոսում մարդիկ։ Էդ օրը որ կողմ քայլում էիր, քեզ կանչում էին որ տաքանաս կրակի շուրջ ու Ռոդեննոցում սարքած տաք-տաք պլեճ ուտես։ Մարդիկ էնքան բարի էին էդ օրը ու էդ օրվանից հետո, որ ուղղակի անհնար էր իրենց չսիրելը։
Նորայրի տանը չայ խմելուց ու տաքանալուց հետո, երբ Դատարկն ու Մարկուսը արդեն տուն էին գնացել, Մարիօյի հետ Սայաթ-Նովա- Մաշտոց խաչմերուկը փակած նստարանին կիսանստած առաջին անգամ մտածում էի, որ չեմ ուզում արտագաղթել, որ չեմ արտագաղթելու։ Ես համարյա բան չէի արել, ուղղակի մի գիշեր լիքը ուրիշ մարդկանց հետ արթուն էի մնացել, բայց ինձ համար ինչ-որ շատ-շատ կարևոր բան էի արել։ Ես ու Մարիօն խոսում էինք, որ մենք մեծ սպասելիքներով չենք էկել, որ մենք էկել ենք հիասթափությանը պատրաստ ու որ էն, ինչ լինում ա հիմա, արդեն հսկայական քայլ ա։ Side project-ի երազն էինք լսում, մտածում թե ինչ սիրուն ա կարգավորվում երթևեկությունը ու թե ինչ լավն ա, անգամ էն լուսացույցը, որ միշտ կարմիր ա ցույց տալիս ու թե ոնց ա երկնքի կապույտը փոխում երանգները։ Ու խոսում որ եթե հեղոփոխության մասին կինո նկարելու լինեմ, կսկվի ինչ-որ փողոցի լույսերի անջատվելու տեսարանով ու կվերջանա թե ոնց են վառվում էդ նույն փողոցի լույսերը։ Անքնությունը խմածության էֆեկտ էր թողել ու ես լիքը անկապ բաներ էի ասում։

Առավոտ երիտասարդականն էինք փակել։ Մենք երկրորդ գծում էինք կանգնած, երբ ոստիկանները առաջին գծից լիքը ցուցարարների հավաքեցին, լցրեցին մեքենաները ու տարան, բայց էդ պահին ոչ ոք չմտածեց հետ գնալու ու ճանապարհը բացելու մասին։

Երբ իմացա, որ ոչ պաշտոնապես մենք էլ ենք գործադուլ անում, առիթից օգտվեցի, գնացի մի քանի ժամ տուն, քնեցի։ Ավտոբուսի մեջ բոլորը ցույցերից էին խոսում, հատկապես 2 պապի էին շատ բուռն քննարկում։ Մեկը ասեց․
- էրեխա են դեռ, ջահել են, ոտի տակ կտան, կճզմեն, կկոտրեն, ափսոս են։
Ինձանից մի քիչ հեռու մի մամա էր նստած 9-10 տարեկան տղայի հետ։ Էդ պապիկների խոսակցությունից հետո էրեխեն մամային ասեց․
- Մամ, որ մեծանամ, կլնի՞ իրար հետ ցույցի գնանք։
Մաման ոչ մի բան չասեց, ժպտաց մենակ։

Իրիկունը երբ էլի կենտրոն իջա, երբ երթից հետո Նիկոլը բոլորին տուն ուղարկեց, մի տեսակ նեղվեցի։ Մտածեցի, որ էս վերջն էր։ Որ հիմա ամեն օր ավելի ու ավելի քիչ մարդ կգա, շարժումը կմարի ու մենք էլի նույն կոտրած տաշտակը կունենանք։ Չնայած,որ մենք պատրաստ էինք հիասթափությանը, բայց երևի հիասթափությունը էն բաներից ա, որին երբեք, ինչքան էլ ուզում ա պատրաստ լինես, մեկ ա պատրաստ չես։ Նավավարում մի էրկու ժամ նստելուց, մի քիչ գինի խմելուց հետո, թթվածությունս անցավ ու սկսեցի մտածել՝ իսկ ի՞նչ եթե էս ամեն ինչը թույն մտածված պլանի մի մասն ա, իսկ ի՞նչ եթե էդ պլանը էնքան հիասքանչ ա, որ ոչ մեկը դրա մասին սկի գլխի էլ չի ընկնում։ Էդ միքտը մի տեսակ հույս էր տալիս։

Դրանից հետո համարյա ամեն առավոտ գնում էի կենտրոն, ինչ-որ փողոց փակելու, հետո գործի, իրիկունն էլ գործից հետո հանրահավաքի։ Արանքում հասցնում էի լողանալ, մեկ-մեկ էլ հաց ուտել։ Մի տեսակ հավատս էլ չէր գալիս, բայց օր օրի հրաարակում քայլելը ավելի դժվար էր դառնում։ Արդեն սկսել էի ինձանից թաքուն հավատալ, որ ինչ-որ բան փոխվելու ա։

Էսօր Կարմիր գլխարկում նստած էինք, տելեգրամին հերթական նամակը էկավ։ Անկախ ինձանից բարձր կարդում եմ․ Սերժ Սարգսյանը հրաժարական տվեց։ Սաղս իրար ենք նայում, իրար չհավատալով։ Կողքի սեղանից սկսում են գորգոռալ, իրենք էլ են նույնը կարդացել։ 5 րոպե հետո Pan-ն ա գրում էդ մասին։ Ու ես փողոց եմ վազում որ Մարինեին գտնեմ, հետո գրկում ենք իրար ու երկար-երկար ծիծաղում, ծիծաղում էնքան մինչև սկսում ենք լացել։ Գրողը տանի, ես երբեք կյանքում նման զգացողություն չէի ունեցել։ Էն որ սաղ փողոցը, բոլոր բոլոր բոլոր բոլորը հետդ գոռում են, պայթում են։ Էն որ գրողը տանի, 10 օր առաջ մենք փողոց էինք ելել առանց հույսերի ու ակնկալիքների, ելել էինք որովհետև զզվել էինք անարդարությունից ու մնացած ամեն ինչից, չլսված լինելուց, սեփական երկրում ստրուկ լինելուց առանց պատկերացնելու, որ նման ավարտ կարա լինի։

Էս օրերի արդյունքում մենակ վարչակազմը չէ, որ փոխվեց։ Մարդիկ փոխվեցին։ ՈՒ իրոք փոխվեցին։ Ասենք իմ համալսարանի էրեխեքը էսօր մինչև դասադուլը սկսելը հանդիպել են ռեկտորի հետ ու պահանջել որ ՀՀԿ-ական ՈՒԽ-ն լուծարվի ու նորը ընտրվի, որ համալսարանը պահպանի իր ապաքաղաքական դիրքորոշումը ու որ ցույցերի ընթացքում բացակա էղած ոչ մի ուսանող բացակա չստանա ու քննություններին չներկայանալու համար ոչ թե լիկվիդ մնա, այլ ուրիշ օր հանձնի։ Մեր համալսարանի էրեխեքը, հասկանու՞մ եք։ Լիքը մարդիկ, հատկապես ավագ սերնդից, ովքեր թերահավատությամն էին նայում էսօրվա երիտասարդությանը, արդեն ավելի լուրջ կվերաբերվեն մեզ, որովհետև ինչ-ինչ, բայց մենք հեղափոխություն ենք արել։ Լիքը մարդիկ հասկացան, որ երբ իրոք ուզում են ինչ-որ բան փոխել, փոխում են։

Գրողը տանի ինչքան թույն էին վերջին մի քանի օրերը։ Ու անգամ էսքան գրելուց հետո մեկ ա լիքը չասված բաներ են մնում։ Բայց գրողը տանի, բառեր էլ չկան զգացմունքները արտահայտելու համար ու մեջդ մնացած էդ ամեն ինչը չի թողնում որ քնես։ Ինչ գերէմոցիոնալ էր ամեն ինչ, ինչ սիրուն էր։ Ինչքան լավն են էն մարդիկ ում հետ ծանոթացա էս ընթացքում, ում վերաբացահայտեցի էս ընթացքում։ Ես չգիտեմ, թե ինչ են զգում մարդիկ իրենց բանակի ընկերների նկատմամբ կամ պատերազմի ընկերների, բայց շատ թույն ա հեղափոխության ընկերներ ունենալը։ Ու CV-իս մեջ գրելու եմ, որ ես կարողանում եմ փողոց փակել։

Իսկ առավոտ գնում ենք մաքրություն անենք, սկսենք երկիր կերտել։

Ինչ պաթետիկ եմ, գրողը տանի։