Ճանապարհային երթևեկությունը Երևանում և Հայաստանում

[Տրիբուն]

Լավ կլինի, որ սաղ խաչմերուկների վրա գրեն «խաչմերուկը չարգելափակել», կամ «չմտնել, եթե տեղ չկա» ու տուգանեն խաչմերուկը բլոկ անելու համար:

Սրան Երևանում ասում ենք վաֆլի Կոմիտասի վրա բերեցին մի քանի տեղ դրեցին․ սկզբում մտածում էինք խաչմերուկից ներքև վաֆլիի բուդկա կա, սոված վարորդներին ՃՈ-ն հրավիրում ա ձրի ուտելու, դե հեղափոխություն ա, բան ա։ Հետո մտածում էինք Էրեբունի-Երևանի զարդարանք ա՝ ուրարտական ոճի։ Հետո մինչև հասկացանք ինչի համար ա, արդեն ոչ մկեի տանձին չի։

Նախ, ՃՈ-ն տենց էլ վիզուալ օրինակներով ԹիՎի-ով մանրամասն տենց էլ չբացատրեց թե ոնց ա պետք աշխատացնել էտ վաֆլին, ամեն մեկը սկսեց իրա հասկացածով խաչմերուկ մտնել-չմտնել, ով չէր ջոգում յանի ջոգողին սիգնալ էր տալիս, մինչև սաղ հասկացանք որ հավայի չաշխատող բան ա, ու շարունակեցինք նույն ոգով։

P.S. Վաբշե Հայաստանում սոցիալական գովազդը, հատկապես բիլբորդները, ոչ մի նորմալ նպատակի չեն ծառայում։ Ասենք փոխանակ օգտակար հասարակական պարզ կանոններ լինեն, խոսքի վաֆլի, ՀԴՄ, աղբաման (էս մեկը մեկ ու մեջ կա) փոխարենը Հայաստանում հայերին սովարացնում են «մեր մեծերը» ու ասեք Թումանյանի նկարն ու ծննդյան-մահվան տարեթվերը, Գառնի-Գեղարդի տեղը, ու բոլոր մեղքերիս էս վերջերս Աստվածաշնչից մեջբերումներ, ու բոլորը ապոկալիպտիկ․ «Ապաշխարհի՛ր, զի մոտ է դատաստանի օրը» «Աջ պահի՛ր, զի սրբերը ձախից աբգոն են անում» ․․․ ու սենց ․․․

[Տրիբուն]

ու առհասարակ լավ կլինի սաղ կարգուկանոնը պատճենեն Նահանգներից ու պրծնեն, էդ սաղ ստեղ արդեն փորձվել ու կատարելագործվել ա:

Թիքեթը ճիշտ ա ասում, հավայի ձեր ամերիկաները մի իդեալականացրու։

Ուրեմն սենց վիճակագրական տվյալներ կան, որ ցույց են տալիս ՃՏՊ արդյունքում մահերի թիվը, ըստ երկրների։ Տվյալները կարելի ա համ էլ դաունլոդ անել ու հետը խառը խաղեր տալ, որոշ պարզ եզրահանգումներ համար։

Ուրեմն, 100․000 մարդու հաշվով․
- 2013 ին ԱՄՆ-ում զոհերի թիվը եղել ա 10.6, Հայաստանում՝ 18.3:
- 2016 ին ԱՄՆ-ում բարձրացել ա 12.4, Հայաստանում իջել ա 17.1:

Բայց սա էտքան կարևոր չի։ Կարևորն էն ա, որ ԵՄ երկրներում միջինը 5.9 ա։ Այսինքն ԱՄՆ-ից երկու անգամ քիչ։ Ասել է թե, իմ յանկի ախպեր, եթե մենք որոշենք պատճենել, ԱՄՆ չենք հասնի։

Ի միջի այլոց, նենց աբսուրդ ցածր թվեր կան, ասենք Շվեդիա, Շվեցարիա, Նորվերգիա, ՄԹ-ում 3-ից ցածր ա։ Հատկապես ՄԹ-ի դեպքը հետաքրքիր ա, քանի որ բնակչությունը մեծ ա, քաղաքային բնակչության խտությունը շատ բարձր ա ու լիքը մեքենա ու փիս դվիժենի կա։ Տենաս կամեռաներ ունե՞ն դրանք, թե՞ մենակ նշաններ ու գծանշումներ ա։

[One_Way_Ticket]

ֆանտաստիկ օգտակար ու պարզ համակարգ է։ Առանց դրա դու ժամերով լռվելու ես մեգասիթիների ու մոլերի խաչմերուկներում ու միլիոն հատ վթար ա լինելու։ Կախված տռաֆիկից, կա նաև 2-way-stop, կա ուղղակի yield: Roundabout ամեն տեղ չես կարող իրականացնել, դրա համար տարածք ա պետք։
Ինձ համար ապուշություն ա աջից հարվածողին զիջելու կանոնը։ Ասենք պիկ ժամ ա, ու աջից եկողների պակաս մի 5 ժամ չի լինելու, բարի երթ։

Եթե խաչմերուկը տենց փոքր է, որ roundabout-ի տեղ չկա, ուրեմն ինքը չպիտի այնքան զբաղված լինի, որ 5 ժամ սպասես։ Եթե այնուամենայնիվ այդքան զբաղված է, ապա լուսացույց է պետք։ Իսկ եթե զբաղված չէ, քո ասած 2-way-stop-ը լրիվ բավարար է։ Ոնց էլ չլինի, ճանապարհներից մեկը մի քիչ ավելի գլխավոր է։ Իսկ 4-way-stop-ը այնքան ֆանտաստիկ է, որ ուրիշ գրեթե ոչ մի երկրում չի կիրառվում, երևի չեն ֆայմել։ Ասեմ, որ աջից հարվածողին զիջելու կանոնն էլ եմ ապուշ համարում։ Ավստրալիայում, չնայած այն տեսականորեն գործում է, պրակտիկայում ոչ մի տեղ տենց խաչմերուկ չեմ հանդիպել։

Էս մենակ կարմիրի տակ չի, սեկցիայի տակ էլ կարելի է հետիոտների տակը քցել, կանաչի տակ էլ, ոչ մի տարբերություն չկա։ Միշտ խաչմերուկից աջ կամ ձախ թեքվելիս պիտի հետիոտներին զիջես։ Հետիոտներն էլ միշտ պիտի կողքերը նայեն, առանց կանաչի վրա հույսները դնելու։ Հայաստանում շատ խաչմերուկներում հետիոտներին անցնել թույլատրող կանաչը միանում ա մեքենայի կանաչի կեսից, ասենք Կոմիտասից վերևից իջնելիս աջ դեպի Վաղարշյան սեկցիայով պիտի մտնես ձախից էկողներին զիջելուց հետո ու հատող փողոցի հետիոտների կանաչը կեսից մեկ էլ հո՛պ, միանում ա, ու հետիոտները քցվում են ավտոյիդ տակ։ Նույնը Հաղթանակ կամրջից դեպի ստադիոն թեքվելուց։

Իմ բերածը լրիվ ուրիշ դեպք է։ Ես հենց մեքենայի դիմացով եմ անցնում, քանի որ ինքը կամաց-կամաց իմ զեբրին է մոտեցել, ու ձախ է նայում, սպասում՝ երբ պահ կբռնացնի, որ արագ խցկվի, քանի մյուս մեքենան չի եկել։ Ինձ չի տեսնում, չնայած ուղիղ դիմացը կանգնած եմ։ Ձեռքս թափ եմ տալիս, կապոտին տուկ-տուկ եմ տալիս, թե ես ստեղ եմ, համոզվեմ, որ ինձ տեսել ես, որ հանգիստ անցնեմ։ Երբ կարմրի տակ աջ դարձը արգելված է, նման իրավիճակ լինել չի կարող, քանի որ ինքը խելոք իր կանաչին կսպասի, իսկ երբ իր կանաչի հերթը հասնի, հետիոտնինը վաղուց պիտի կարմիր լինի։ Վարորդն էլ կարիք չի ունենա ձախ նայելու, հանգիստ դիմացը կնայի։ Իր ուղղությամբ քայլող հետիոտններին զիջելը լրիվ ուրիշ պատմություն է։

Սենց բան կարող է լինել ևս մի դեպքում։ Մելբուրնում մի հատ զբաղված roundabout կա(ր), որտեղ նաև զեբրաներ էին շարել հետիոտնների համար։ Բայց քանի որ roundabout-ը չափազանց զբաղված էր, վարորդները մոտենում էին, հայացքները հառում աջ (հիշենք, որ Ավստրալիայում ձախակողմյան շարժում է), պահ բռնացնում, որ արագ մտնեն roundabout, ու չէին նկատում, որ ձախից զեբրայի վրայով հետիոտն է անցնում։ Մի անգամ տենց մի վարորդի էլի տուկ-տուկ տվեցի, սիրտը կանգնել էր, երբ ինձ տեսավ։

Ես ռուսական ու գերմանական ապուշ փորձերին էլ շատ ուշադրություն չէի դարձնի։

Ռուսականը դեռ հասկացանք, գերմանականի նկատմա՞մբ որտեղից այդպիսի սնոբիզմ։ Ոչի՞նչ, որ Գերմանիան շատ ավելի լավ road fatality-ի ստատիստիկա ունի, քան Նահանգները։
https://en.wikipedia.org/wiki/List_o...ted_death_rate

[Ներսես_AM]

Հատկապես ՄԹ-ի դեպքը հետաքրքիր ա, քանի որ բնակչությունը մեծ ա, քաղաքային բնակչության խտությունը շատ բարձր ա ու լիքը մեքենա ու փիս դվիժենի կա։ Տենաս կամեռաներ ունե՞ն դրանք, թե՞ մենակ նշաններ ու գծանշումներ ա։

Կան Red Light Camera-ներ բայց քիչ‎։ Արագաչափեր կան հիմնականում մայրուղիների վրա ու մեկ էլ գյուղերի մեջ իրանց Լենինի հրապարակում պարտադիր մի հատ արագաչափ պիտի լինի։
Բայց մահացությունների քիչ թիվը հիմնականում երևի պայմանավորված ա, նախ որ քաղաքներում ճանապարհները շատ նեղ են‎։ Հիմնականում մի գիծ ամեն ուղղության վրա։ ՈՒ արագության սահմանափակումը 30-45 կմ/ժ։ Մյուս պատճառը էդ ահավոր շատ շրջանաձև երթևեկություն կա։ էս երկու խնդիր ա լուծում‎։ Նախ արագություն ա գցում որովհետև պիտի համոզվես որ աջդ բաց ա նոր մտնես։ Երկրորդ թույլ ա տալիս համարյա հավասարաչափ բոլոր ուղղություններից մեքենաները առաջանան, ոչ թե երկրորդական փողոցի մեքենան տաս ժամ սպասի։ Հազար անգամ ավելի հարմար ու անվտանգ ա ամերիկյան 4-way stop–ից։ Ցանկացած խաչմերուկ կարելի ա սենց սարքել։

[Վիշապ]

...
Բայց սա էտքան կարևոր չի։ Կարևորն էն ա, որ ԵՄ երկրներում միջինը 5.9 ա։ Այսինքն ԱՄՆ-ից երկու անգամ քիչ։ Ասել է թե, իմ յանկի ախպեր, եթե մենք որոշենք պատճենել, ԱՄՆ չենք հասնի։

Ի միջի այլոց, նենց աբսուրդ ցածր թվեր կան, ասենք Շվեդիա, Շվեցարիա, Նորվերգիա, ՄԹ-ում 3-ից ցածր ա։ Հատկապես ՄԹ-ի դեպքը հետաքրքիր ա, քանի որ բնակչությունը մեծ ա, քաղաքային բնակչության խտությունը շատ բարձր ա ու լիքը մեքենա ու փիս դվիժենի կա։ Տենաս կամեռաներ ունե՞ն դրանք, թե՞ մենակ նշաններ ու գծանշումներ ա։

ՄԹ-ում չեմ եղել, չգիտեմ, բայց մնացած եվրոպաները ավտոմեքենան վայթե հիմնական տրանսպորտային ձևը չի, այսինքն քիչ են քշում, ախպերս։ Ամերիկայում բնակչության հաշվով մեքենաների քանակը երկու անգամ ավել է Եվրոպայի հետ համեմատած, էդ էլ հաշվի առ ու թվերը ընկնում են տեղը։

[One_Way_Ticket]

ՄԹ-ում չեմ եղել, չգիտեմ, բայց մնացած եվրոպաները ավտոմեքենան վայթե հիմնական տրանսպորտային ձևը չի, այսինքն քիչ են քշում, ախպերս։ Ամերիկայում բնակչության հաշվով մեքենաների քանակը երկու անգամ ավել է Եվրոպայի հետ համեմատած, էդ էլ հաշվի առ ու թվերը ընկնում են տեղը։

Ճիշտ ես ասում։ Բայց իմ բերած հղումով կարող ես նայել նաև ըստ մեքենաների քանակի, ու նույնիսկ ըստ քշածի։ Էլի ԱՄՆ-ն հյուսիս-արևմտյան Եվրոպայի երկրներից հետ է։

[Վիշապ]

Ճիշտ ես ասում։ Բայց իմ բերած հղումով կարող ես նայել նաև ըստ մեքենաների քանակի, ու նույնիսկ ըստ քշածի։ Էլի ԱՄՆ-ն հյուսիս-արևմտյան Եվրոպայի երկրներից հետ է։

ԱՄՆ-ն բանտարկյալների ու հանցագործների քանակով էլ ա առաջինը։ Կարող ա՞ ասես, անկատար օրենքների պատճառով ա։

[Վիշապ]

Ու թույն հայկական խասյաթ ա, Հայաստանի խայտառակ թիվը թողած սկսեցիք համեմատել ԱՄՆ-ն Եվրոպայի հետ։

[One_Way_Ticket]

ԱՄՆ-ն բանտարկյալների ու հանցագործների քանակով էլ ա առաջինը։ Կարող ա՞ ասես, անկատար օրենքների պատճառով ա։

Հա, զենք կրելու իրավունքը հաստատ կապ ունի։ Որովհետև a good guy with a gun can rarely stop the bad guy with a gun. Բայց թե դուք շարունակեք զենք արտադրողների լոբբինգը լսելը։

[Վիշապ]

Հա, զենք կրելու իրավունքը հաստատ կապ ունի։ Որովհետև a good guy with a gun can rarely stop the bad guy with a gun. Բայց թե դուք շարունակեք զենք արտադրողների լոբբինգը լսելը։

Սուբյեկտիվ պնդումներ ես անում։

[One_Way_Ticket]

Ու թույն հայկական խասյաթ ա, Հայաստանի խայտառակ թիվը թողած սկսեցիք համեմատել ԱՄՆ-ն Եվրոպայի հետ։

Է հա, ԱՄՆ-ն Հայաստանից ճանապարհային ինֆրաստրուկտուրայով մի գլուխ բարձր է, դրա հետ ո՞վ է վիճում։ Բայց երբ առաջարկում ես պատճենել այդ մոդելը, բնական ցանկություն է առաջանում ուրիշ երկրների հետ համեմատել։ Թե չէ ինչու՞ հենց ԱՄՆ-ինը, ու ոչ Հունաստանինը կամ Բարբադոսինը։

[Գաղթական]

Բախման դեպքում առանց կամերայի գրեթե անհնար է եզրահանգել՝ ով էր առաջինը հասել խաչմերուկին։

Անհնար բան չկա ))
ՃՈ-ում տենց հատուկ վականսիա կա՝ road traffic accident investigator:
Ինքը գալիս, սաղ գծում-չափում-հաշվարկում ա, թե ով որ կողմից ինչ անկյան տակ ու ինչ արագությամբ էր գալիս ու ով ա մեղավոր ՃՏՊ-ում:

Էդ եքա գիտություն ա ու Հայաստանում էլ են դրանից սովորացնում:
Մենք անցել ենք:

[Վիշապ]

Է հա, ԱՄՆ-ն Հայաստանից ճանապարհային ինֆրաստրուկտուրայով մի գլուխ բարձր է, դրա հետ ո՞վ է վիճում։ Բայց երբ առաջարկում ես պատճենել այդ մոդելը, բնական ցանկություն է առաջանում ուրիշ երկրների հետ համեմատել։ Թե չէ ինչու՞ հենց ԱՄՆ-ինը, ու ոչ Հունաստանինը կամ Բարբադոսինը։

Որովհետև ԱՄՆ-ն աշխարհում ամենաշատ ավտո քշող երկիրն ա, ու կարելի է ասել՝ ամենաշատ փորձ ունեցողը, այ էդքան պարզ։

[One_Way_Ticket]

Անհնար բան չկա ))
ՃՈ-ում տենց հատուկ վականսիա կա՝ road traffic accident investigator:
Ինքը գալիս, սաղ գծում-չափում-հաշվարկում ա, թե ով որ կողմից ինչ անկյան տակ ու ինչ արագությամբ էր գալիս ու ով ա մեղավոր ՃՏՊ-ում:

Էդ եքա գիտություն ա ու Հայաստանում էլ են դրանից սովորացնում:
Մենք անցել ենք:

Իսկ գործնականու՞մ։ Խիստ կասկածում եմ, որ շարքային բախման դեպքում, եթե քրեական գործ չի հարուցվել, տենց էքսպերտային աշխատանք տարվի։
Ես Ավստրալիայում ընկերոջս հետ պատահած դեպքը կարող եմ նկարագրել։ Ինքը ուղիղ գնում է իր կանաչի տակ, պավառոտ մտնող մեքենայի հետ բախվում են։ Մյուս մեքենան պնդում է, որ իրենք կանաչ սլաք ունեին։ Ընկերս ուղևոր ուներ կողքը, նրանք նույնպես ունեին։ Ստացվում է՝ մեկի խոսքերը մյուսի դեմ։ Նույն ապահովագրական ընկերության մոտ են ապահովագրված, բայց ընկերս միայն 3rd party property damage cover ունի, իսկ նրանք՝ comprehensive: Համապատասխանաբար, ապահովագրական ընկերությանը ձեռնտու է ընկերոջս մեղավոր ճանաչել, որ իր մեքենան չվերանորոգի, միայն այն մեկը վերանորոգի։ Ընկերս ինչ ասես փորձել է՝ իր անմեղությունն ապացուցելու համար։ Այդ խաչմերուկում կարմիր լույսի կամերա կար, փորձել է տեղեկանք ստանալ, որ կամերան այդ պահին աշխատում էր, ու եթե իրեն չի նկարել, նշանակում է՝ ինքը կարմիրի տակով չէր անցել։ Չի կարողացել։ Ապահովագրական ընկերությունն էլ ասել է, որ եթե շատ ես ուզում, դատի տուր, բայց մեր փորձից կարող ենք ասել, որ կպարտվես։

[Վիշապ]

Հազար անգամ ավելի հարմար ու անվտանգ ա ամերիկյան 4-way stop–ից։ Ցանկացած խաչմերուկ կարելի ա սենց սարքել։

Էս էլ ա սուբյեկտիվ պնդումների շարքից։ Roundabout-ը կարող ա մի 20% ավելի էֆեկտիվ ա թողունակության տեսակետից, բայց հաստատ ավելի անվտանգ չի 4-way stop–ից, հաշվի առ հեծանվորդների, մոտոների ու հետիոտների առկայությունը ու հաշվի առ, որ պարտադրված 3 վայրկեանանոց ստոպը ժամանակ է տալիս իրավիճակը ավելի հանգիստ գնահատելու մանրևրելուց առաջ։
Իտալիայում ամեն roundabout-ը ստրես էր, մանավանդ որ անհամբեր ու հիսթերիկ իտալացիներն էլ հետևներից սիգնալ են տալիս, երբ մի չռթ տեղ ա լինում խցկվելու, մի քանի անգամ հազիվ եմ պրծել վթարից։
ՈՒ առհասարակ կողմնակալություն կա միշտ եվրոպական չգիտեմինչը ավելի պուպուշ համարելու ամերիկյանից։ Եվրոպական սնունդը, հասարակական տրանսպորտը, ճարտարապետությունը, արվեստը, հագուստը շատ ավելի լավն ա, բայց ամերիկյան որոշ համակարգեր ավելի լավն են, համակերպվեք։