Ներկա Պահի ուժը

[Sambitbaba]

Էկհարտ Թոլլեն մեծ ճանաչում ունի որպես մեր ժամանակի ամենայուրահատուկ և ոգեշնչող հոգևոր ուսուցիչներից մեկը: Նա չի հավակնում որևէ կոնկրետ կրոնի և ոչ մի ավանդի, և դրա հետ մեկտեղ, չի հերքում գոյություն ունեցող կրոններից ու ավանդներից և ոչ մեկը: Նրա խորը, բայց հասարակ ու պրակտիկ փիլիսոփայությունն օգնել է հազարավոր մարդկանց գտնել իրենց ներքնաշխարհը, ապաքինվել և ավելի ամբողջականորեն իրականացվել կյանքում:

Թոլլեի ուսմունքի հիմքը` Ներկա Պահի հետ հարաբերության խնդիրն է: Հարաբերությունը Ներկա Պահի հետ` հարաբերություն է հենց իր` իրականության հետ, հենց իր` Կյանքի հետ, քանզի այն (կյանքը) գոյություն ունի միայն Այժմ: Այստեղ, ներկայում է նաև մեր մարմինը, և գոյության ուրախությունը, և սերը, և Աստված: Բայց պարադոքսն այն է, որ մեզ իրական Կյանքից բաժանում է միտք կոչվող մի ինչ-որ էներգետիկական կազմություն, որն այդ նպատակի համար օգտագործում է կորցնելու վախի վրա հիմնված շատ էֆեկտիվ, մեծաքանակ էներգիաներ խլող տեխնոլոգիաներ, ինչպիսիք են. անհատական պատմության պատրանքային կերպարի ստեղծումը, անբավարարվածություն անցյալից, վախ ապագայի հանդեպ, նույնացնելը քեզ սոցիալական կարգավիճակի և նյութական ձևերի հետ: Միայն գիտենալն այդ “մտքի տեխնոլոգիաները”, հետևելը նրանց քո մեջ որպես օտար մարմինների, թույլ է տալիս մարդուն ազատվել բազմաթիվ պրոբլեմներից և իր կենսաուժը պատրանքների վրա չծախսել:

[Sambitbaba]

ԷԿՀԱՐՏ ԹՈԼԼԵ




ՆԵՐԿԱ ՊԱՀԻ ՈՒԺԸ







Դուք անհրաժեշտ եք Տիեզերքին այն բանի համար,
որպեսզի նա կարողանա իրականացնել
իր աստվածային ծրագիրը:
Սա է ձեր իսկական դերը:

Էկհարտ Թոլլե

[Sambitbaba]

ՆԵՐԱԾԱԿԱՆ ԽՈՍՔ

Երբեմն մայրամուտի ոսկե-նարնջագույն ճառագայթները, պատված երկնքի լազուրի շղարշով, թափանցիկ գեղեցկության այնպիսի մի պահ են նվիրում մեզ, որ մենք շշմած քարանում ենք, դեպի այն ուղղելով մեր սառած հայացքի բյուրեղիկը: Պահի հրաշալիությունն այնպես է կուրացնում մեզ իր փայլքով, որ մեր անհանգիստ և շաղակրատ միտքը դադար է տալիս, որպեսզի մեզ մտովի չփախցնի այն բանից, ինչ տեղի է ունենում Այստեղ և Հիմա: Եվ ասես անտեսանելի ծիածանագույն դուռ է բացվում ինչ-որ տեղ կողքիդ, մեկ այլ իրականության սահմանի վրա, որը միշտ մեզ հետ է, բայց այնքան հազվադեպ է բացվում մեր հայացքին:

Աբրահամ Մասլոուն նման պահերն անվանել է “գագաթնակետային ապրումներ”: Դրանք իրոք որ մեր կյանքի կուլմինացիոն պահեր են, երբ ոմն անբացատրելի ուժ հանկարծակի մեզ մեր առօրեականությունից դուրս է նետում: Թերևս, նույն հաջողությամբ նա կարող էր կնքել դրանք որպես իրադարձային ապրումներ. չէ՞ որ այդ անհավանական պահերի տեսահարթակից մենք աչքի ծայրով հաջողեցնում ենք հայացք նետել իրեն` Գոյության հավերժական ապարանքները: Եվ նրանց մեջ, թող որ միայն մեկ պահ, գտնել մեր իսկական էությունը:

“Ախ, - կգոչի ինչ-որ մեկը, - այդ ամենն այնքան վեհ է, բայց այնքան անցողիկ… Այ, եթե հնարավոր լիներ մնալ այնտեղ… Մի՞թե չկա որևէ միջոց, որը թույլ կտար հավերժ բնակություն հաստատել այդ հմայիչ վայրերում”:

Վերջին տաս տարիները ես նվիրել եմ այդ հարցի պատասխանի նպատակամետ որոնումներին: Այդ ընթացքում ինձ բախտ է վիճակվել բազմիցս զրույցի բռնվել “ապագայի պարադիգմի” ամենահամարձակ, ամենաոգեշնչված և խորաթափանց հետազոտողների հետ բժշկության, գիտության, հոգեբանության, բիզնեսի, կրոնի և հոգևոր պրակտիկայի աշխարհներից: Մեկմեկուց կտրականապես տարբերվող այդ մարդկանց մերձեցնում է գիտակցված հասկացումն այն բանի, որ մարդկությունն այսօր քվանտային թռիչք է կատարում իր բարեշրջական զարգացման մեջ: Այդ գլոբալ փոփոխությունն ուղեկցվում է առաջընթացով մեր աշխարհընկալման մեջ` իրականության այն ներքին պատկերի մեջ, որը ստիպում է մեզ տեսնել հենց այս, այլ ոչ թե մի այլ կերպ: Ցանկացած աշխարհընկալման շրջանակների մեջ մենք երկու կենսականորեն կարևոր հարց ենք դնում. “Ո՞վ ենք մենք” և “Ինչպիսի՞ն է բնությունը Տիեզերքի, որտեղ մենք ապրում ենք”: Այս հարցերի պատասխաններով ձևավորվում են մեր մոտիկների, ընկերների և աշխատակիցների հետ մեր փոխհարաբերությունների որակն ու առանձնահատկությունները: Իսկ սրանց ավելի խոշոր մասշտաբով իմաստավորմամբ է պայմանավորված հասարակարգի կառուցվածքը:

Արժե՞ ուրեմն զարմանալ, որ մեր աչքերի առջև ծնունդ առնող նոր աշխարհընկալումը կասկածի է առնում արևմտյան հասարակարգի շատ առասպելներ և աքսիոմաներ:

ԱՌԱՍՊԵԼ 1. Մարդկությունը հասել է իր զարգացման գագաթնակետին:

Հիմնվելով համեմատական կրոնի, բժշկության, մարդաբանության և սպորտի բնագավառներում նորագույն հետազոտությունների վրա, “Էսալեն” կազմակերպության հիմնադիրներից մեկը` Մայքլ Մերֆին, առաջ քաշեց և հիմնավորեց մարդկային բարեշրջման մեջ զարգացման ավելի բարձր աստիճանների առկայության մասին հիպոթեզը: Երբ մարդ հասնում է իսկական հոգևոր հասունության, նրա մոտ բացահայտվում են զարմանալի ունակություններ այն հարցում, ինչ վերաբերվում է սիրոն, կենսական էներգիային, անհատական արժանիքներին, ֆիզիոլոգիական պրոցեսների գիտակցմանը, կամքի պոտենցիալին ու տեղեկություններ տալու և ստանալու միջոցներին:

Ընդունել այս աստիճանների գոյության փաստը` նշանակում է առաջին քայլը կատարել նրանց հասնելու համար: Դրանից հետո միայն կարելի է գիտակցված և նպատակամետորեն կիրառել այս կամ այլ մեթոդները:
Բայց մարդկանց մեծամասնությունը, ցավոք, դեռևս չի հանդգնում այդ քայլն անել:

ԱՌԱՍՊԵԼ 2. Մարդիկ ոչ մի կերպ կապված չեն բնության և տիեզերքի հետ:

Բազմաթիվ պատերազմների, մոլորակին անարգանքի ենթարկելու և մարդկային անարդարության ամենահնարավոր արտահայտումների մեղավորն է “Ես` ես չեմ, իմը` իմը չէ” անունը կրող առասպելը: Եվ իրոք, կգտնվե՞ր արդյոք առողջ դատողություն ունեցող որևէ մեկը, ով վնաս կհասցներ իր մերձավորին, եթե վերջինիս հենց իր մասնիկը համարեր: Հանրագումարի բերելով գիտակցության արտասովոր վիճակների իր բազմամյա ուսումնասիրությունները, Ստանիսլավ Գրոֆը նշեց, որ “շնորհիվ մարմնի/էգո և կյանքի ամբողջ միագումարի միջև բացարձակ սահմանների բացակայության, յուքանչյուր մարդու գիտակցությունն ու հոգեկանը հարաբերակից են “ամենայն գոյին”, ինչի մասին ասում են նորագույն հետազոտությունների արդյունքները”:

Դոկտոր Լարրի Դոսսիի` “Էրա-3” անունը ստացած վերջին բժշկական կատարելագործումների հիմքում ընկած է մարդու ունակությունը, մտքի, բուժական հրահանգների և համապատասխան ներքին կարգավորման օգնությամբ ազդել ուրիշ մարդկանց ֆիզիոլոգիայի վրա: Այդ կատարելագործումները հաստատվում են աղոթքի բուժիչ ուժի գիտական հետազոտումներով: Տրադիցիոն գիտության մեջ տիրապետող պատկերացումների համաձայն, այդ ամենը կատարելապես անհնար է: Եվ այնուհանդերձ փաստերը` համառ բաներ են: Եվ նրանք պնդում են, որ մեր կապը մեկմեկու և աշխարհի հետ` լրիվ իրական է:

ԱՌԱՍՊԵԼ 3. Մեր իրականությունը սահմանափակված է ֆիզիկական աշխարհի շրջանակներով:

Տրադիցիոն գիտությունն աշխարհի վրա իր մատերիալիստական հայացքով պնդում է. այն, ինչ չի կարելի չափել, հետազոտել լաբորատորիայում կամ ընկալել հինգ զգայական օրգանների օգնությամբ, ուղղակի գոյություն չունի: Չէ՞ որ այն “իրական չէ”: Նման մոտեցման հետևանքն է դարձել կյանքի ամբողջ հարստությունն իր ամենատարբեր արտահայտումներում խցկել միայն ֆիզիկական իրականության շրջանակների մեջ: Ընդ որում հոգևոր կամ, ինչպես ես եմ անվանում, ոչ-ֆիզիկական տարածքների գոյությունը բացեիբաց հերքվում է:

Այդպիսի դիրքավորմանը հակադրվում է “հավերժական փիլիսոփայությունը”` ընդհանրացված փիլիսոփայական հայացք աշխարհի վրա, որն իր մեջ ընդգրկում է տարբեր դարաշրջաններ, կրոններ, ավանդություններ և մշակույթներ: Այդ ըմբռնման շրջանակներում ընդունվում է իրականության` ոչ նման, բայց իրար հետ համադրելի տարածքների գոյությունը, ամենախիտ և ամենաանգիտակցականից (այն, ինչը մենք “նյութ” ենք անվանում), մինչև ամենանոսր և ամենագիտակցականը (ինչը կոչվում է ”հոգևորի ոլորտ"):

Ամենահետաքրքիրն այն է, որ իրականության այսպիսի մոդել` լայնացած, բազմատարածքային, - մեզ առաջարկում են քվանտային ֆիզիկայի տեսաբանները, մասնավորապես Ջեկ Սքարֆետտին, ով առաջինը նկարագրեց տարածության մեջ գերլուսային տեղաշարժերը: Ֆիզիկական արագության մինչև օրս չգերազանցված գագաթնակետին` լույսի արագությանը գերազանցող արագությամբ շարժվելու հնարավորությունը նա բացատրում է իրականության այլ տարածքների գոյությամբ: Այստեղ տեղին է հիշել նաև լեգենդար Դէվիդ Բոմի աշխատությունները և նրա` իրականության ընդարձակ (ֆիզիկական) և սեղմված (ոչ-ֆիզիկական) բազմատարածքային մոդելը:

Եվ դա ուղղակի թեորիա չէ: 1982 թվականին Ֆրանսիայում անց կացվեց այսպես կոչված “տեսանկյունային էքսպերիմենտ”: Այն ցույց տվեց, որ երկու քվանտային մասնիկներ, որոնք երբևիցէ միացած էին իրար հետ, ինչ-որ կերպ պահպանում են այդ կապը, նույնիսկ երբ հեռանում են մեկմեկուց հսկայական տարածություններ: Մի մասնիկի վրա ազդեցության դեպքում մյուսն անմիջապես փոխում էր իր վարքը համապատասխան կերպով: Բացատրել գերլուսային տեղափոխությունների հիմքում ընկած մեխանիզմը գիտնականներն առայժմ չեն կարողանում, սակայն որոշ տեսաբաններ ենթադրում են, որ այդ կապն իրագործվում է ավելի նուրբ տարածքների “մուտքերի” միջոցով:

Հակառակ նրանց կարծիքին, ովքեր պնդում են իրենց նվիրվածության մասին Տիեզերքի ընդունված պարադիգմին, գիտական շրջաններում վաստակավոր հարգանք ունեցող շատ նորարարներ համարում են, որ մարդկությունը դեռևս չի հասել իր զարգացման գագաթնակետին, որ մենք առանձնացված չենք այլ կենսաձևերից, այլ, ընդհակառակը, կապված ենք նրանց հետ ամենատարբեր մակարդակներում և որ գիտակցության ամբողջական տարրապատկերն ամփոփում է իր մեջ ոչ միայն ֆիզիկական աշխարհը, այլ նաև բազմակերպ ոչ-ֆիզիկական իրականությունը:

Աշխարհի նոր պատկերացման իմաստը` ընդունակությունն է ընկալել մեզ, այլ կենդանի էություններին և կյանքն ամբողջությամբ ոչ թե մեր փոքրիկ, երկրային անհատականության աչքերով, ով ծնվում և ապրում է ժամանակի մեջ, այլ ավելի շուտ մեր հոգու և մեր Գոյության` մեր իսկական “Ես”-ի աչքերով: Այսօր մարդիկ մեկը մյուսի հետևից քվանտային թռիչք են կատարում դեպի իրականության ավելի բարձր ոլորտներ:


“Ներկա պահի ուժը” գիրքը Էկհարտ Թոլլեին ներդրեց մեր ժամանակների ամենաականավոր հոգևոր ուսուցիչների հետ նույն շարքում: Այդ գրքում նա ձգտում է ցուցադրել, որ մարդկության բոլոր պրոբլեմներն իրենց արմատներով գնում են դեպի մարդու մտքի խորքերը: Իսկ ավելի ճիշտ` այն մոլորությունների խորքերը, որոնք մեզ ստիպում են նույնացնել մեզ մեր մտքի հետ:

Ցրված ուշադրությունն ու ամենափոքր դիմադրության ճանապարհն ընտրելու հակումը, ինչը բացատրվում է Ներկայում միայն մասնակիորեն և կիսագիտակցված գտնվելու մեր սովորությամբ, - մեր մեջ ներքին վակուում են ծնում: Այդ դիսբալանսը փոխհատուցվում է իրեն մեր տերը համարել շտապող ժամանակային շրջանակների մեջ սահմանափակված մտքով, չնայած ի սկզբանե նրան հատկացվել էր ընդամենն օգտակար և ճարպիկ ծառայի դերը: Ծաղկից ծաղիկ թրև եկող թիթեռնիկի նման, մեր միտքը մեկ կյանքի է բերում անցյալը, մեկ կանխավայելում է ապագան, դրանով ոչ լավագույն որակի հեռուստասերիաներ պատկերագծելով մեր մտքերի էկրանին: Եվ միայն երբեմն մեզ հաջողվում է հանգստանալ ու լիցքաթափվել անհուն խորքերում նրա, ինչ կատարվում է Այժմ և Այստեղ: Չէ՞ որ հենց այս տեղում և այս կոնկրետ պահին մենք ձեռք ենք բերում մեր մահկանացու մարմնի, փոփոխական հույզերի և շատախոս մտքի սահմաններից դուրս գտնվող մեր իսկական Եսը:

Մեր գիտակցելու և դատելու ունակությունը բոլորովին էլ մարդկային բարեշրջման գագաթնակետը չէ, չնայած հենց այն է, որ մեզ տարբերում է կենդանիներից: Բանականությունը, ճիշտ ինչպես բնազդը, մեր առաջընթացային զարգացման էտապ է ընդամենը: Իսկ այդ ճանապարհի վերջնական նպատակն է` վերամիացումը մեր Գոյության իմաստի հետ, հանուն նրա զարմանահրաշ աստվածային իրականությունն ակնթարթ ակնթարթի հետևից մեր ֆիզիկական աշխարհում մարմնավորելու: Ասել այդ մասին հեշտ է, իսկ այ` հանդիպել նրանց, ով մոտեցել է մարդկային զարգացման ամենահեռավոր հորիզոններին, այնքան էլ հասարակ բան չէ:

Բարեբախտաբար, այդ ճանապարհին մեզ հոգևոր ուսուցիչներ և ուղեկիցներ են տրվում: Էկհարտ Թոլլեի` որպես ուսուցչի և ուղեկցի ուժը, - ոչ այնքան զվարճալի պատմություններով մեզ ուրախացնելու, վերացականը կոնկրետացնելու և մեզ բազում օգտակար ու պետքական գործելաձևերով զինելու մեջ է, որքան նրա անմիջական ապրումների փորձի մեջ, փորձի մեջ մարդու, ով գիտի: Այդ գիտելիքը վարակում է նրա խոսքերն այնպիսի հզոր էներգիայով, որին տիրապետում են միայն բացառիկ հոգևոր ուսուցիչները: Իր լայնածիր իրականության խորքերից Էկհարտ Թոլլեն ճանապարհ է հարթում նրանց համար, ովքեր կցանկանային հետևել իրեն:

Իսկ եթե դա հանկարծ տեղի՞ ունենար… Կարելի է չկասկածել, որ աշխարհն, ինչպիսին մենք այն գիտենք, կվերափոխվեր դեպի լավը: Մեր արժեքները կփոխվեին անճանաչելիորեն, և աշխարհը կհարստանար սկզբունքորեն նոր քաղաքակրթության ծնունդով:

“Բայց արդյո՞ք դուք ունեք ապացույցներ, որ այդ լայնածավալ իրականությունն իրոք գոյություն ունի”, - կհարցնեք դուք: Ի պատասխան կարող եմ առաջարկել միայն համեմատություն: Գիտնականների մի ամբողջ լեգիոն օրեր շարունակ կարող է ձեզ գիտական փաստարկներ բերել, որ բանանները կծու են: Եվ սակայն բավական է գոնե մեկ անգամ փորձել գոնե մեկ բանան, որպեսզի հասկանաս, որ այդպես չէ: Վերջին հաշվով ապացույցները, որոնց մասին գնում է խոսքը, հարկ է փնտրել ոչ թե մտավոր փաստարկների մեջ, այլ անմիջական շփման մեջ սրբազան սկզբնաղբյուրի հետ քո ներսում և ամենում, ինչ քեզ շրջապատում է: Եվ Էկհարտ Թոլլեն մեզ հիանալի հնարավորություն է տալիս հպվել Գոյության այդ անտեսանելի էությանը:

Ռասսել Դիկառլո,“Դեպի աշխարհի նոր ընկալումը. Զրույցներ
առաջավոր սահմանագծերին” գրքի հեղինակը
Էրի, նահանգ Պենսիլվանիա, ԱՄՆ
Հունվար, 1998

[StrangeLittleGirl]

Կմեռնեմ, եթե չարտահայտվեմ:
Սամ ջան, հազար ներող, ամենայն հարգանք ցուցաբերելով քո անձի, հավատալիքների ու կատարածդ ահռելի թարգմանչական աշխատանքի հանդեպ, այնուամենայնիվ, թույլ տուր նկատել, որ էս թեմաներդ ճիշտ բաժնում չեն: Սա կոչվում ա գրականություն, իսկ նեղ իմաստով գրականությունը գեղարվեստական գրականությունն ա: Ես վստահ եմ, որ դու քո թարգմանած գրքերին որպես գեղարվեստական գրականություն չես վերաբերվում, էդ դեպքում ինչու՞ բաժինը լցնել դրանցով: Թե չէ ես էլ կարող եմ, ասենք, Պարադիի «Երկլեզվության նյարդալեզվաբանությունը» գիրքը սկսել թարգմանել ու էստեղ դնել, բայց բաժնին չի համապատասխանի:
Էլի հազար անգամ ներող արտահայտվելու համար

[Նոյեմ]

Ես էս գիրքը կիսատ թողեցի, ինձ թվաց Կարնեգիի նման մի բան ա: Շատ քիչ եմ կարդացել, երևի սխալվել եմ: Կարելի ա մի հատ վերանայել:

[Sambitbaba]

Կմեռնեմ, եթե չարտահայտվեմ:
Սամ ջան, հազար ներող, ամենայն հարգանք ցուցաբերելով քո անձի, հավատալիքների ու կատարածդ ահռելի թարգմանչական աշխատանքի հանդեպ, այնուամենայնիվ, թույլ տուր նկատել, որ էս թեմաներդ ճիշտ բաժնում չեն: Սա կոչվում ա գրականություն, իսկ նեղ իմաստով գրականությունը գեղարվեստական գրականությունն ա: Ես վստահ եմ, որ դու քո թարգմանած գրքերին որպես գեղարվեստական գրականություն չես վերաբերվում, էդ դեպքում ինչու՞ բաժինը լցնել դրանցով: Թե չէ ես էլ կարող եմ, ասենք, Պարադիի «Երկլեզվության նյարդալեզվաբանությունը» գիրքը սկսել թարգմանել ու էստեղ դնել, բայց բաժնին չի համապատասխանի:
Էլի հազար անգամ ներող արտահայտվելու համար :(

Ներելու հարց բոլորովին չկա, Բյուր ջան, որովհետև "նեղ իմաստով" դու շատ ու շատ ճիշտ ես: Բայց, ասենք դու, ի՞նչ թեմա կառաջարկեիր. հավանաբար` կրո՞ն... ցավում եմ, բայց սա կրոն չի, փիլիսոփայութու՞ն... սա փիլիսոփայություն էլ չի: Դու ասա, ի՞նչ... Եթե համոզես ինձ, կամ մի նոր բան ասես, ինչի մասին ես չեմ մտածել ու չգիտեմ, - խոստանում եմ հետևել խորհրդիդ, սիրելիս: Միակ հնարավոր բանը, որ կարելի էր անել` բացել նոր բաժին և անվանել "Նյու Էյջ" կամ "Նոր Դար"` (ի միջի այլոց, լավ էլ համահունչ է "Դար Ակումբին"...) կամ "Ոչ տրադիցիոն հոգևոր գրականություն", որտեղ "հոգևոր" բառը ոչ մի կապ չունի կրոնի հետ... Ժամանակին մտածում էի նույնիսկ Չուկին առաջարկություն անել այդ մասին, բայց փոխեցի միտքս, և գիտե՞ս ինչու...

Որովհետև "գրականություն" բառի մեջ ոչ մի նեղ իմաստ չտեսա: Եվ արդյո՞ք ճիշտ չէր լինի Չուկը, եթե մերժեր առաջարկս, ասելով, թե ինչի՞ց եմ եզրակացրել, որ չեմ կարող այդ գործերը տեղադրել հենց "Գրականություն" (լայն իմաստով) բաժնում: Մի՞թե այն ունի կոնկրետ "Գեղարվեստական գրականություն" անունով նեղ իմաստը: Իմիջիայլոց, վերոհիշյալ բաժնում շատ էլ հանգիստ ապրում է, օրինակ, "Ջորջ Ռ.Ռ. Մարտին - Սառույցի ու Հրո Երգ / George R.R. Martin - A Song of Ice and Fire" թեման, որը շատ ավելի քիչ կապ ունի գրականության հետ, քան այն, ինչը դու նշել ես, քանզի այնտեղ հիմնականում քննարկվում է ֆիլմը, այլ ոչ թե գրքերը: Ու եթե դա համարում ենք ճիշտ, ուրեմն կինոարվեստին վերաբերվող թեման ընդհանրապես կարելի է փակել, քանզի ֆիլմերի շատ մեծ քանակությունը նկարահանված է գրքերի հիման վրա, իսկ որոնք էլ ոչ, միևնույն է, նրանց սցենարներն էլ` գրականություն է բառի լայն իմաստով...

Բյուր ջան, ես համոզված եմ հարյուր տոկոսով, որ դու իմ դեմ ոչինչ չունես ու սրտանց շնորհակալ եմ բարի խոսքերիդ համար: Եվ այդ պատճառով թույլ տուր ես էլ քեզ խորհուրդ տամ. հանգիստ խղճով թարգմանիր և այստեղ տեղադրիր Պարադիի «Երկլեզվության նյարդալեզվաբանությունը» գիրքը, - ոչ ոք չի ասի, թե դա գրականություն չի լայն իմաստով. թող որևէ մեկն ասի, թե գրականություն չի Հիպոկրատի ստեղծագործությունները: Եվ համոզված եղիր, որ կգտնվի նույնիսկ նա, ով շնորհակալ կլինի քեզ դրա համար:

[Sambitbaba]

Ես էս գիրքը կիսատ թողեցի, ինձ թվաց Կարնեգիի նման մի բան ա: Շատ քիչ եմ կարդացել, երևի սխալվել եմ: Կարելի ա մի հատ վերանայել:

Կարծում եմ, չես փոշմանի...

[StrangeLittleGirl]

Ներելու հարց բոլորովին չկա, Բյուր ջան, որովհետև "նեղ իմաստով" դու շատ ու շատ ճիշտ ես: Բայց, ասենք դու, ի՞նչ թեմա կառաջարկեիր. հավանաբար` կրո՞ն... ցավում եմ, բայց սա կրոն չի, փիլիսոփայութու՞ն... սա փիլիսոփայություն էլ չի: Դու ասա, ի՞նչ... Եթե համոզես ինձ, կամ մի նոր բան ասես, ինչի մասին ես չեմ մտածել ու չգիտեմ, - խոստանում եմ հետևել խորհրդիդ, սիրելիս: Միակ հնարավոր բանը, որ կարելի էր անել` բացել նոր բաժին և անվանել "Նյու Էյջ" կամ "Նոր Դար"` (ի միջի այլոց, լավ էլ համահունչ է "Դար Ակումբին"...) կամ "Ոչ տրադիցիոն հոգևոր գրականություն", որտեղ "հոգևոր" բառը ոչ մի կապ չունի կրոնի հետ... Ժամանակին մտածում էի նույնիսկ Չուկին առաջարկություն անել այդ մասին, բայց փոխեցի միտքս, և գիտե՞ս ինչու...

Որովհետև "գրականություն" բառի մեջ ոչ մի նեղ իմաստ չտեսա: Եվ արդյո՞ք ճիշտ չէր լինի Չուկը, եթե մերժեր առաջարկս, ասելով, թե ինչի՞ց եմ եզրակացրել, որ չեմ կարող այդ գործերը տեղադրել հենց "Գրականություն" (լայն իմաստով) բաժնում: Մի՞թե այն ունի կոնկրետ "Գեղարվեստական գրականություն" անունով նեղ իմաստը: Իմիջիայլոց, վերոհիշյալ բաժնում շատ էլ հանգիստ ապրում է, օրինակ, "Ջորջ Ռ.Ռ. Մարտին - Սառույցի ու Հրո Երգ / George R.R. Martin - A Song of Ice and Fire" թեման, որը շատ ավելի քիչ կապ ունի գրականության հետ, քան այն, ինչը դու նշել ես, քանզի այնտեղ հիմնականում քննարկվում է ֆիլմը, այլ ոչ թե գրքերը: Ու եթե դա համարում ենք ճիշտ, ուրեմն կինոարվեստին վերաբերվող թեման ընդհանրապես կարելի է փակել, քանզի ֆիլմերի շատ մեծ քանակությունը նկարահանված է գրքերի հիման վրա, իսկ որոնք էլ ոչ, միևնույն է, նրանց սցենարներն էլ` գրականություն է բառի լայն իմաստով...

Բյուր ջան, ես համոզված եմ հարյուր տոկոսով, որ դու իմ դեմ ոչինչ չունես ու սրտանց շնորհակալ եմ բարի խոսքերիդ համար: Եվ այդ պատճառով թույլ տուր ես էլ քեզ խորհուրդ տամ. հանգիստ խղճով թարգմանիր և այստեղ տեղադրիր Պարադիի «Երկլեզվության նյարդալեզվաբանությունը» գիրքը, - ոչ ոք չի ասի, թե դա գրականություն չի լայն իմաստով. թող որևէ մեկն ասի, թե գրականություն չի Հիպոկրատի ստեղծագործությունները: Եվ համոզված եղիր, որ կգտնվի նույնիսկ նա, ով շնորհակալ կլինի քեզ դրա համար:

Սամ, ինչքան էլ դու համաձայն չլինես, ինչքան էլ համոզված լինես, որ սա կրոն չի, ես կողքից որպես կրոն եմ տեսնում: Սա քո հավատալիքն ա, քո կրոնն ա: Հետո ի՞նչ, որ կրոն բառն էդքան չարչրկվել ա: Մեկ ա, էս ամեն ինչը կրոնի ավելի ա նման: Կամ գոնե փիլիսոփայության: Բայց սա գրականություն չի: Մարտինի թեման չեմ մտնում, չգիտեմ: Բայց եթե սերիալն ա քննարկվում, ավելի լավ կլինի՝ տեղափոխվի կինոյի բաժին: Կինոյի բաժինն ինչու՞ պիտի փակվի: Էնտեղ կինոներ են քննարկվում, ոչ թե գրքեր, իսկ ֆիլմի սցենարի քննարկումը գրքի քննարկում չի, ֆիլմի սցենարի քննարկում ա:

Եթե ես Պարադի թարգմանեմ, դա կդնեմ լեզուների բաժնում, որովհետև դա լեզվաբանություն ա, բայց ոչ գրականություն: Թե չէ գրականություն լայն իմաստով ակումբն ինքը տեղով մեկ գրականություն ա, հո ամեն ինչ չես կարա խցկես էդ բաժնում:

[Sambitbaba]

ՆԱԽԱԲԱՆ


ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ ՍՏԵՂԾՎԵՑ ԱՅՍ ԳԻՐՔԸ

Իմ այժմեական կյանքում ես համարյա չեմ հենվում անցյալի վրա և հազվադեպ եմ հիշում նրա մասին: Բայց և այնպես կցանկանայի համառոտ պատմել այն մասին, թե ինչպես դարձա հոգևոր ուսուցիչ, և այն մասին, թե ինչպես այս գիրքը լույս աշխարհ եկավ:

Մինչև քսանինը տարեկան ես ապրել եմ համարյա մշտական տագնապի վիճակում, որը երբեմն վերասահմանազատվում էր ինքնակործանական դեպրեսիայի ժամանակաշրջաններով: Հիմա ինձ թվում է, որ ես պատմում եմ իմ նախկին մարմնավորման, կամ ընդհանրապես մի այլ մարդու մասին:

Մի անգամ, քսանինը տարիս լրանալուց համարյա անմիջապես հետո, ես արթնացա խորը գիշերը, համակված սառեցնող սարսափով: Եղել էր, առաջ էլ էի արթնացել նման զգացմունքներով, սակայն այս անգամ այն շատ ավելի ուժեղ էր: Գիշերային լռությունը, կահույքի անորոշ ուրվագծերը մութ սենյակում, ինչ-որ տեղ սլացող գնացքի հեռավոր աղմուկը` այդ ամենն ինձ այնքան օտար, թշնամական և բացարձակ անիմաստ էր թվում, որ ինձ համակել էր խորին զզվանքն ամբողջ աշխարհի հանդեպ: Եվ ամենազզվելին այս աշխարհում իմ սեփական գոյությունն էր: Արժե՞ր արդյոք ապրել անելանելիության այդպիսի բեռան տակ: Ու՞մ է պետք ինքդ քեզ հետ այդ անվերջ պայքարը: Ես զգում էի, որ ձգտումը դեպի անէությունն ու ինքնակործանումը հաղթահարում է ապրելու բնական ցանկությանը:

“Ես այլևս չեմ կարող ապրել ինքս ինձ հետ”: Այդ միտքն անդադրում պտտվում էր գլխիս մեջ: Եվ հանկարծ խելքիս հասավ, թե ինչ տարօրինակ է այն հնչում: “Ո՞վ եմ ես` մի՞ մարդ: Թե՞ մենք երկուսն ենք: Եթե ես չեմ կարողանում ապրել ինքս ինձ հետ, նշանակում է իմ մեջ կա “ես” և “էլի մեկ ուրիշը”, ում հետ ես չեմ կարողանում այլևս ապրել”: “Միգուցէ, - մտածեցի ես, - իրական է այդ երկուսից մե՞կը միայն”:

Այդ հայտնագործությունն ինձ այնքան շշմեցրեց, որ միտքս քար կտրեց: Ես գտնվում էի լրիվ գիտակցության մեջ, բայց գլխումս ոչ մի միտք չմնաց: Շուտով ես զգացի, թե ինչպես մի ինչ-որ էներգետիկական հողմ սկսում է ներառնել ինձ իր ոլորտը. սկզբում դանդաղ, հետո ավելի ու ավելի արագ: Վախը կաշկանդել էր ձեռքերս ու ոտքերս, ամբողջ մարմինս դողում էր: Բայց այդ պահին կարծես ինչ-որ մեկն իմ ներսում արտասանեց. “Ոչնչի մի դիմադրիր”: Եվ ես զգացի, թե ինչպես է ինձ սկսում կլանել դատարկությունը: Այնպիսի զգացում էր, որ այդ դատարկությունը ոչ թե դրսում, այլ ներսումս է: Հանկարծ ամեն վախ անէացավ, և ես թույլ տվեցի ինձ գլորվել այդ դատարկության մեջ: Թե ինչ տեղի ունեցավ հետո, չեմ հիշում:

Ինձ արթնացրեց պատուհանի մոտ ծլվլացող ճնճղուկը: Երբեք նախկինում բախտ չէր վիճակվել այդպիսի ձայն լսել: Աչքերս շարունակում էին մնալ փակված, բայց մտավոր հայացքիս առջև հառնել էր մի զարմանահրաշ ադամանդի պատկերը: “Եթե ադամանդը կարողանար ձայն հանել, - մտածեցի ես, - այն կհնչեր հենց այսպես”: Ես բացեցի աչքերս: Վարագույրի հետևում շողում էր լուսաբացը: Չհասցնելով մտածել ինչ-որ բանի մասին, ես ոչ այն է հասկացա, ոչ այն է զգացի, որ լույսն իր մեջ թաքցնում է անհասանելիորեն ավելին, քան մենք գիտենք նրա մասին: Առավոտյան փափուկ լույսի հետ վարագույրների միջով իմ սենյակն էր թափանցում ինքը սերը: Աչքերս արցունքակալեցին: Ես վեր կացա անկողնուցս և սկսեցի քայլել սենյակով: Ես ճանաչում էի այն, բայց դրա հետ մեկտեղ հասկանում էի, որ նախկինում երբեք չեմ տեսել այն իսկական լույսի տակ: Ամեն ինչ այնքան թարմ ու նախաստեղծ էր, ինչպես հենց նոր բացված կոկոնը: Ես ձեռքս էի առնում տարբեր առարկաներ` մատիտ, դատարկ շիշ, - և ապշում էի. ամեն մի առարկա այնքան կենդանի էր թվում, այնքան սքանչելի՜:

Այդ օրը ես թափառում էի քաղաքով ցնցված ու զարմացած կյանքի մեծ հրաշքով: Թվում էր, թե հենց նոր եմ լույս աշխարհ եկել:

Հաջորդ հինգ ամիսն ապրեցի աներեր հանգստի և երանության վիճակում: Հետագայում զգացումների սրությունը քիչ թե շատ բթացավ` հնարավոր է, որ այդ վիճակն ինձ համար ուղղակի լրիվ բնական էր դարձել: Արտաքին աշխարհի հետ կարողանում էի փոխներգործել նախկինից ոչ վատ, չնայած գերազանց հասկանում էի. ավելի լավացնել այն, ինչ իմ մեջ արդեն կա, անհնար է, որքան էլ ես ջանամ և ինչ էլ որ անեմ:

Ես, իհարկե, հասկանում էի, որ ինձ հետ մի շատ նշանակալի բան է կատարվել, բայց գլուխ հանել այդ ամենից չէի կարողանում: Միայն մի քանի տարի անց, ծանոթանալով հոգևոր բովանդակությամբ տեքստերի հետ և շփվելով հոգևոր ուսուցիչների հետ, ես կռահեցի. այն, ինչին բոլորն այդպես ձգտում են, ինձ հետ արդեն տեղի՜ է ունեցել: Ես հասկացա, որ այն գիշեր հոգևոր տանջանքներիս անտանելի ծանրությունը ստիպեց գիտակցությանս հրաժարվել իր սովորությունից` նույնացնել իրեն դժբախտ, վախեցած “ես”-ի հետ, որն, ըստ էության, ընդամենը պատրանք է: Այդ մերժումն, ակնհայտորեն, այնքան անառարկելի էր, որ կեղծ տառապող “ես”-ն ակնթարթորեն անէացավ: Իսկ նրա տեղում երևաց իմ իսկական էությունը հավերժ-իրական, դեռևս իրեն ձևի հետ չնույնացրած մաքուր գիտակցության` “Ես Եմ”-ի տեսքով: Ավելի ուշ ես սովորեցի ճանապարհ գտնել դեպի ժամանակից և մահից դուրս գտնվող իմ այդ ներքին տարածությունը, որը սկզբում ընդունել էի որպես դատարկություն, - և գտնվել այնտեղ լրիվ գիտակցության մեջ: Ես հագստանում էի այնտեղ այնպիսի անարտահայտելի սրբազան երանության վիճակում, որ նրա ֆոնի վրա խամրում է նույնիսկ այդ ապրումների հենց նոր նկարագրած փորձը: Եկավ մի պահ, երբ ֆիզիկական մակարդակի վրա ես ժամանակավորապես զրկվեցի ամեն ինչից: Ոչ մոտիկ մարդ ունեի, ոչ աշխատանք, ոչ տուն, ոչ հասարակական կարգավիճակ: Համարյա երկու տարի անց եմ կացրել այգիների և պուրակների նստարանների վրա, լողալով անասելի ուրախության զգացման մեջ:

Բայց նույնիսկ ամենասքանչելի պահերը գալիս և հեռանում են: Բոլոր այդ ապրումներից շատ ավելի կարևոր դարձավ այն հանգստությունը, որն այն ժամանակվանից իմ գոյության հիմքն է կազմում: Երբեմն այնքան զգալի է այն, համարյա տեսանելի, որ այն զգում են նույնիսկ իմ շուրջ գտնվող մարդիկ: Իսկ երբեմն այն նահանջում է հետին պլան, ինչպես ինչ-որ տեղ հեռվում լսվող երաժշտությունը:

Ժամանակ առ ժամանակ ինձ մոտ էին գալիս մարդիկ և ասում. “Ես ուզում եմ ձեռք բերել այն, ինչ ունես դու: Կարո՞ղ ես կիսվել ինձ հետ այդ բարիքով կամ ցույց տալ, թե ինչպես գտնել այն”: Իսկ ես պատասխանում էի. “Դու այն արդեն ունես: Դու ուղղակի չես զգում այն, որովհետև քո միտքը չափից շատ խոչընդոտներ է ստեղծում”: Ավելի ուշ այդ պատասխանից ծնվեց գիրք, որն այժմ դուք բռնել եք ձեր ձեռքին:

Չհասցնելով գիտակցել, թե ինչն ինչոց է, ես նորից ձեռք բերեցի արտաքին անհատականություն: Ես դարձա հոգևոր ուսուցիչ:

[Sambitbaba]

Սամ, ինչքան էլ դու համաձայն չլինես, ինչքան էլ համոզված լինես, որ սա կրոն չի, ես կողքից որպես կրոն եմ տեսնում: Սա քո հավատալիքն ա, քո կրոնն ա: Հետո ի՞նչ, որ կրոն բառն էդքան չարչրկվել ա: Մեկ ա, էս ամեն ինչը կրոնի ավելի ա նման: Կամ գոնե փիլիսոփայության: Բայց սա գրականություն չի: Մարտինի թեման չեմ մտնում, չգիտեմ: Բայց եթե սերիալն ա քննարկվում, ավելի լավ կլինի՝ տեղափոխվի կինոյի բաժին: Կինոյի բաժինն ինչու՞ պիտի փակվի: Էնտեղ կինոներ են քննարկվում, ոչ թե գրքեր, իսկ ֆիլմի սցենարի քննարկումը գրքի քննարկում չի, ֆիլմի սցենարի քննարկում ա:

Եթե ես Պարադի թարգմանեմ, դա կդնեմ լեզուների բաժնում, որովհետև դա լեզվաբանություն ա, բայց ոչ գրականություն: Թե չէ գրականություն լայն իմաստով ակումբն ինքը տեղով մեկ գրականություն ա, հո ամեն ինչ չես կարա խցկես էդ բաժնում:

Ստացվում է, որ դու կարճատես ես, սիրելիս...
Քանի որ հասել ենք սրան, թույլ տուր ես էլ կարծիք հայտնեմ կրոնի և Աստծո հանդեպ քո վերաբերմունքի մասին: Չեմ պնդում, թե ճիշտ եմ, բայց, հնարավոր է, սխա՞լ էլ չեմ...

Հավանաբար, ժամանակին կրոնը քեզ ինչ-որ ցավ է պատճառել կամ, ավելի փափուկ ասած, չի արդարացրել քո ինչ-որ սպասումները... Դա շատ սովորական երևույթ է և շատերն են իրենց կյանքում ապրում նման պահեր: Բայց ոմանք հանգիստ են տանում դա, իսկ ոմանք` շատ հիվանդագին: Կարծում եմ, դու երկրորդներից ես: Իսկ ավելի ցավալին այն է, որ այդ հիվանդագին հրաժարականդ կրոնից տեղափոխել ես նաև Աստծո վրա, և հիմա, հենց մի տեղ լսում ես Աստծո անունը, համարում ես, որ դա էլ կրոն է, ոտքերդ ձեռքերդ ես առնում և...

Դժվար թե դու Թոլլեի գրքի շուքի տակ անգամ նստած լինես: Հակառակ դեպքում գոնե ուշադրության կարժանացնեիր գրքի վերնագիրը` "Ներկա Պահի ուժը": Ներկա Պահի, Բյուր... Թոլլեի մոտ ամեն ինչ ամփոփված է Ներկա Պահի մեջ: Իսկ իմացածդ կրոններից ո՞ր մեկն է խոսում ներկա պահի մասին, բոլորի գագաթնակետը մի՞թե հետմահու կյանքը չէ:

Ես դեմ չեմ, հնարավոր է, որ ավելի հարմար տեղ կարելի է գտնել այս գրքի համար: Ոմանք որպես հարմար տեղ կարող են նշել նույնիսկ աղբարկղը:
Բայց տեղափոխլ այն կրոնի բաժին... բացառվում է:

Հ.Գ. Համ էլ վախենում եմ. հոգևորականները կարող են ինձ դատի տալ...

[StrangeLittleGirl]

Ստացվում է, որ դու կարճատես ես, սիրելիս...
Քանի որ հասել ենք սրան, թույլ տուր ես էլ կարծիք հայտնեմ կրոնի և Աստծո հանդեպ քո վերաբերմունքի մասին: Չեմ պնդում, թե ճիշտ եմ, բայց, հնարավոր է, սխա՞լ էլ չեմ...

Հավանաբար, ժամանակին կրոնը քեզ ինչ-որ ցավ է պատճառել կամ, ավելի փափուկ ասած, չի արդարացրել քո ինչ-որ սպասումները... Դա շատ սովորական երևույթ է և շատերն են իրենց կյանքում ապրում նման պահեր: Բայց ոմանք հանգիստ են տանում դա, իսկ ոմանք` շատ հիվանդագին: Կարծում եմ, դու երկրորդներից ես: Իսկ ավելի ցավալին այն է, որ այդ հիվանդագին հրաժարականդ կրոնից տեղափոխել ես նաև Աստծո վրա, և հիմա, հենց մի տեղ լսում ես Աստծո անունը, համարում ես, որ դա էլ կրոն է, ոտքերդ ձեռքերդ ես առնում և...

Դժվար թե դու Թոլլեի գրքի շուքի տակ անգամ նստած լինես: Հակառակ դեպքում գոնե ուշադրության կարժանացնեիր գրքի վերնագիրը` "Ներկա Պահի ուժը": Ներկա Պահի, Բյուր... Թոլլեի մոտ ամեն ինչ ամփոփված է Ներկա Պահի մեջ: Իսկ իմացածդ կրոններից ո՞ր մեկն է խոսում ներկա պահի մասին, բոլորի գագաթնակետը մի՞թե հետմահու կյանքը չէ:

Ես դեմ չեմ, հնարավոր է, որ ավելի հարմար տեղ կարելի է գտնել այս գրքի համար: Ոմանք որպես հարմար տեղ կարող են նշել նույնիսկ աղբարկղը:
Բայց տեղափոխլ այն կրոնի բաժին... բացառվում է:

Հ.Գ. Համ էլ վախենում եմ. հոգևորականները կարող են ինձ դատի տալ...

Սամ, ինչու՞ ես շուռ տալիս ինձ վրա: Կրոնն ինձ ցավ չի պատճառել երբեք, ես ունեմ իմ հավատալիքներն ու իմ համոզմունքները՝ լինեն դրանք ներկայի, թե ապագայի մասին: Ինքս իմ հավատքը կրոն չեմ համարում, բայց եթե ուզենամ դրա մասին խոսել, կմտնեմ կրոն բաժին, ոչ թե գրականություն:

Իսկ կրոն բաժինը մենակ հոգևորականների համար չի, ցանկացած տեսակի կրոնի մասին էլ էնտեղ խոսվում ա:

[Sambitbaba]

Սամ, ինչու՞ ես շուռ տալիս ինձ վրա: Կրոնն ինձ ցավ չի պատճառել երբեք, ես ունեմ իմ հավատալիքներն ու իմ համոզմունքները՝ լինեն դրանք ներկայի, թե ապագայի մասին: Ինքս իմ հավատքը կրոն չեմ համարում, բայց եթե ուզենամ դրա մասին խոսել, կմտնեմ կրոն բաժին, ոչ թե գրականություն:

Իսկ կրոն բաժինը մենակ հոգևորականների համար չի, ցանկացած տեսակի կրոնի մասին էլ էնտեղ խոսվում ա:

Եթե սխալ եմ, կներես: Ու քեզ վրա շուռ չեմ տալիս, ուղղակի խոսում ենք իրար հետ, ինչ անեմ, Աթեիստի մասի՞ն խոսեմ: (Աթեիստ ջան, գիտեմ, չես նեղանա, այդ պատճառով հենց քո անունն ընտրեցի... )

Բայց հետաքրքիր մարդ ես դու, Բյուր ջան... Ուրեմն, դու քո հավատքը կրոն չես համրում, ու դրա հետ մեկտեղ, էսպես կպած ինձ ստիպում ես, որ ես իմը կրո՞ն համարեմ... Այ քեզ բա՜ն... Տեղով պարադոքս ես, լսիր...

Ու հա, Բյուր ջան... Ես էլ, երբ ցանկանում եմ կրոնի մասին խոսել, խելոք-խելոք "Կրոն" բաժին եմ գնում, այլ ոչ թե "Գրականություն": Եվ դրա լիքը ապացույցներ ունեմ, գնա նայիր: Դժվար թե վերջին տարիներս ինձանից շատ խոսած լինես կրոնի մասին և կրոնի բաժնում...

[StrangeLittleGirl]

Եթե սխալ եմ, կներես: Ու քեզ վրա շուռ չեմ տալիս, ուղղակի խոսում ենք իրար հետ, ինչ անեմ, Աթեիստի մասի՞ն խոսեմ: (Աթեիստ ջան, գիտեմ, չես նեղանա, այդ պատճառով հենց քո անունն ընտրեցի... )

Բայց հետաքրքիր մարդ ես դու, Բյուր ջան... Ուրեմն, դու քո հավատքը կրոն չես համրում, ու դրա հետ մեկտեղ, էսպես կպած ինձ ստիպում ես, որ ես իմը կրո՞ն համարեմ... Այ քեզ բա՜ն... Տեղով պարադոքս ես, լսիր...

Ու հա, Բյուր ջան... Ես էլ, երբ ցանկանում եմ կրոնի մասին խոսել, խելոք-խելոք "Կրոն" բաժին եմ գնում, այլ ոչ թե "Գրականություն": Եվ դրա լիքը ապացույցներ ունեմ, գնա նայիր: Դժվար թե վերջին տարիներս ինձանից շատ խոսած լինես կրոնի մասին և կրոնի բաժնում...

Սամ ջան, իմ ասածն էլ հենց էդ ա, որ ցանկացած մարդ իրա հավատալիքը կրոն չի համարում: Բայց մեկ ա էդ ամեն ինչը մի բառի մեջ ա ամփոփվում ու կոչվում ա կրոն: Իսկ կրոնի բաժնում որևէ քննարկման մասնակցելու հավես բացարձակապես չունեմ:

[Sambitbaba]

ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ՆՇՈՒՅԼԸ ԿԱ ԲՈԼՈՐԻՍ ՄԵՋ

Այս գիրքը` արդյունքն է անհատական և խմբակային պարապմունքների, որ վերջին տաս տարիների ընթացքում ես անց եմ կացրել Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում իրենց հոգևոր զարգացման վրա խորապես աշխատող մարդկանց հետ: Ես կուզենայի իմ անկեղծ սերն ու երախտագիտությունն արտահայտել այդ արտասովոր մարդկանց և շնորհակալություն հայտնել իրենց խիզախության ու պատրաստակամության համար ներքին փոփոխությունների հանդեպ, լրջամիտ հարցերի համար և լսելու ունակության համար: Առանց նրանց այս գիրքը կմնար չգրված: Այդ մարդիկ` պիոներներ են հոգևոր որոնումների ոլորտում: Առայժմ նրանք այնքան էլ շատ չեն, բայց, բարեբախտաբար, նրանց շարքերն անընդհատ ավելանում են: Դրանք մարդիկ են, ովքեր հասել են զարգացման այնպիսի մակարդակի, որը նրանց թույլ է տալիս դուրս պրծնել հազարամյակներով մարդուն տառապանքների գերության մեջ պահող կոլեկտիվ մտածողության շաբլոնի շրջանակներից:

Ես հույս ունեմ, որ այս գիրքը կընկնի ձեռքը նրանց, ով արդեն պատրաստ է արմատական ներքին վերափոխմանը`վերափոխում, որտեղ գիրքը, հնարավոր է, կատալիզատորի դեր կխաղա: Ցանկանում եմ հավատալ, որ այն օգտակար կլինի նաև շատ ուրիշ ընթերցողների, ովքեր առայժմ պատրաստ չեն գլխովին սուզվել նոր կյանքի մեջ կամ պրակտիկորեն օգտագործել նրա միջից վերցրած գիտելիքը, բայց նրա մեջ հումք կգտնեն մտորումների համար: Բացառված չէ, որ ընթերցման ընթացքում նրանց մեջ բռնկված կայծը մի սքանչելի պահ կմիանա յուրաքանչյուր մարդու ներսում նշույլող պայծառացման բոցի հետ, և վերջինս հանկարծ կկենդանանա ու կբոցավառվի հստակ ու վառ լույսով:

Այս գիրքը ձևավորվել է (հաճախ ինքնակա) այն հարցերի պատասխաններից, որոնք տվել են ինձ ամենատարբեր մարդիկ սեմինարների, մեդիտատիվ պարապմունքների ժամանակ և անհատական խորհրդատվությունների ընթացքում, - ահա թե ինչու է այն կազմված երկխոսության ձևով: Այդ զրույցներից ու պարապմունքներից ես ինձ համար քաղել եմ ոչ ավելի քիչ, քան նրանք, ովքեր տվել են ինձ այդ հարցերը: Որոշ հարցեր ու պատասխաններ ես համարյա բառացիորեն կրկնել եմ այստեղ: Որոշ տեղեր միացրել եմ ամենահաճախ հանդիպող հարցերը և տարբեր պատասխաններից ընդհանրացված բացատրություններ եմ տվել: Երբեմն գրքի վրա աշխատելու ընթացքում ի հայտ է եկել լրիվ նոր պատասխան, ավելի խոր և խորաթափանց, քան ամենն, ինչ ինձ հաջողվել էր արտահայտել խոսքերով բանավոր ելույթների ժամանակ: Որոշ կարևոր պահեր լուսավորելու վրա ուղղված մի քանի հավելյալ հարցեր էլ ինձ տվել է այս գրքի խմբագիրը:

Սկսելով կարդալ, դուք կտեսնեք, որ սկսած առաջին էջից մինչև վերջինը այստեղ ներկայացված բոլոր երկխոսությունները ծավալվում են երկու անընդհատ իրար հաջորդող մակարդակների վրա:

Մի մակարդակի վրա ես ջանում եմ ձեր ուշադրությունը կենտրոնացնել այն բանին, ինչը կեղծ է ձեր մեջ: Ես քննարկում եմ այստեղ անգիտակցականի բնությունը և մարդկային մեխանիզմի ներքին անսարքության պատճառները, ինչպես նաև ցուցադրում եմ ձեզ, թե ինչպես է այդ ամենն արտացոլվում մեր վարքի վրա, սկսած տարբեր մարդկանց միջև կոնֆլիկտներից և վերջացրած ցեղերի ու ժողովուրդների միջև զինված բախումներով: Առանց այդ գիտելիքի դուք չեք կարող առաջ շարժվել: Քանի դեռ չեք սովորել ճանաչել ձեր մեջ այն, ինչը կեղծ է, ինչը ձեր հետ ոչ մի կապ չունի, ձեր փոխակերպումը շատ կարճատև կլինի, դուք անընդհատ կընկնեք պատրանքների թակարդը և նորից տառապանքներ կապրեք այս կամ այն ձևի մեջ: Այդ մակարդակի վրա ես նմանապես բացատրում եմ, թե ինչպես անել այնպես, որ ամբողջ կեղծը մոլախոտի պես արմատներ չտա ձեր “ես”-ի մեջ և ձեր համար անհատական պրոբլեմ չդառնա (չէ՞ որ հենց այդ կերպ է իրեն մեր մեջ հավերժացնում ամեն կեղծ բան):

Իսկ մյուս մակարդակի վրա ես նկարագրում եմ մարդկային գիտակցության արմատական փոխակերպումը` ոչ այն, ինչը, հնարավոր է, տեղի կունենա հեռու ապագայում, այլ այն, ինչը հասանելի է ձեզ արդեն այժմ, անկախ այն բանից, թե ով և ինչ եք դուք: Ես ցույց եմ տալիս, թե ինչպես դուրս պրծնել մտքի գերությունից, ճանապարհ գտնել դեպի գիտակցության պայծառացած վիճակը և չկորցնել այն առօրեական կյանքում:

Այդ մակարդակի վրա ես խոսքերն օգտագործում եմ ոչ միայն ինֆորմացիա փոխանցելու համար: Հաճախ նրանք ծառայում են այն բանին, որպեսզի ընթերցման ընթացքում դուք կարողանաք սուզվել գիտակցության այդ նոր վիճակի մեջ: Նորից ու նորից ես ջանում եմ հրապուրել ձեզ և տանել իմ հետևից դեպի ժամանակային սահմանափակումներից դուրս ընկած Կյանքի Ներկա Պահի մեջ ներկա լինելու հզոր և գիտակցված զգացումը, որպեսզի հենց տեղում ձեզ հնարավորություն տամ առընչվել պայծառացման վիճակի հետ: Քանի դեռ այստեղ նկարագրված ամեն ինչ չի դարձել ձեր անձնական փորձի մասը, երբեմն ձեզ կթվա, թե ես կրկնվում եմ: Սակայն համոզված եմ, որ, հենց դա տեղի ունենա, դուք կտեսնեք, թե ինչ հզոր հոգևոր լիցք են կրում իրենց մեջ այդ նկարագրությունները: Բացառված չէ, որ հենց նրանք այս գրքի մեջ ամենակարևորը կդառնան ձեր համար: Ավելին, քանի որ ձեզանից ամեն մեկն իր մեջ կրում է պայծառացման կայծը, ես երբեմն հղում եմ իմ խոսքերն այն ամենագետ սկզբին, ով ապրում է ձեր “մտածողի” մեջքի հետևում, - այն իրական ներքին էության, ով ակնթարթորեն ճանաչում է հավերժական ճշմարտությունը, անդրադարձվում է նրա հետ միևնույն հաճախականության վրա և ուժ է ձեռք բերում նրա մեջ:

Դադարի նշանը ∫, որ կհանդիպի տեքստի այս կամ այն հատվածի վերջում, ասում է այն մասին, որ այդ տեղում ձեր մոտ կարող է ցանկություն առաջանալ ժամանակավորապես մի կողմ դնել գիրքն ու նստել անշարժության մեջ, որպեսզի զգաք ասվածի ճշմարտությունը: Իսկ այլ դեպքերում դուք, հնարավոր է, ինքներդ կցանկանաք անել այդ ինքնակամորեն և առանց հուշման:

Սկզբում ձեզ կարող է ոչ այնքան հասկանալի թվալ, թե ինչ են նշանակում այնպիսի խոսքերն, ինչպիսիք են, ասենք, “Լինելությունը” կամ “ներկայությունը”: Բայց թող դա ձեզ չշփոթեցնի: Ընթերցման ընթացքում ձեր մոտ այլ հարցեր ու առարկություններ էլ կարող են ծագել: Նրանց պատասխաններն, ամենայն հավանականությամբ, դուք կստանաք հաջորդ գլուխներում: Կամ էլ այդ հարցերը կիմաստազրկվեն ինքնստինքյան, երբ դուք խորանաք այս գիրքն ուսումնասիրելու մեջ` և ձեր մեջ:

Այս գիրքը կարդալիս, միայն մտքի վրա մի ապավինեք: Հետևեք ձեր ռեակցիաներին այս կամ այն զգացմունքների վրա, լսեք ձեր բնազդին, որը հուշում է ձեզ, որ մի ինչ-որ չօգտագործված մակարդակի վրա դուք ամեն ինչ գիտեք առանց իմ բացատրությունների էլ: Իմ հոգևոր պաշարի մեջ չկա գոնե մեկ ճշմարտություն, որի հետ դուք արդեն ծանոթ չլինեք ինչ-որ տեղ ձեր հոգու խորքում: Ես կարող եմ միայն հիշեցնել այն, ինչ դուք մոռացել եք: Եվ երբ այդ հիշողությունները վերածնվեն, ձեր մարմնի ամեն մի բջջի մեջ կարթնանա կենդանի գիտելիքը` հինավուրց, բայց դրա հետ մեկտեղ հավերժ նոր:

Միտքը ծարավի է անվերջ համեմատել և որակավորել, բայց և այնպես այս գիրքը ձեզ ավելի շատ օգուտ կբերի, եթե դուք աշխատեք չհամեմատել այստեղ օգտագործվող տերմինաբանությունը նրա հետ, ինչը հանդիպում է այլ ուսմունքներում: Դա միայն կխառնի ձեզ և կբարդեցնի ընկալումը: Իմաստը, որը ես դնում եմ այնպիսի բառերի մեջ, ինչպիսիք են “միտքը”, “երջանկությունը” և “գիտակցությունը”, ոչ միշտ է համընկնում այլ ուսմունքներում այդ նույն բառերի նշանակությանը: Հույս մի՛ դրեք բառերի վրա: Դրանք` ընդամենն աստիճաններ են, որոնց վրայով պետք է վեր բարձրանալ հնարավորինս արագ, որպեսզի հետագայում կառավարվես առանց նրանց:

Ժամանակ առ ժամանակ մեջբերելով Հիսուսի և Բուդդայի ասածները կամ հատվածներ այլ ուսմունքների “Հրաշքների դասընթացներից”, ես անում եմ այդ ոչ թե համեմատելու նպատակով, այլ փորձում եմ ձեզ ցույց տալ, որ իրականում կա և միշտ եղել է միայն մեկ հոգևոր ուսմունք, չնայած և ամենատարբեր ձևերի մեջ: Այդ ձևերից ոմանք, և մասնավորապես հին կրոնները, ուռճացել են բազում արտաքին կողմնակի պարագաներով, որոնց հետևում արդեն համարյա անհնար է դարձել հասկանալ նրանց հոգևոր էությունը: Ահա թե ինչու այսօր շատ քչերն են իրոք հասկանում նրանց իսկական իմաստը, իսկ նրանց փոխակերպիչ ուժը գարծականապես հավասարեցվել է զրոյի: Բերելով քաղվածքներ հնագույն կրոններից և այլ ուսմունքներից, ես ջանում եմ երևան բերել նրանց խորին իմաստն ու վերականգնել այդ ուժի նախկին հզորությունը` ինչը հատկապես կարևոր է տվյալ տվյալ կրոնները և ուսմունքները դավանող ընթերցողների համար: Ես ասում եմ նրանց. պետք չէ ճշմարտությունը որոնել դրսում: Դուք սովորեք սուզվել այնտեղ, որտեղ այդ ճշմարտությունն առկա է ի սկզբանե, - ձեր խորքերը:

Չնայած դրան, ես ջանացել եմ օգտագործել հնարավորինս չեզոք տերմինաբանություն, որը հասկանալի կլիներ ընթերցողների ամենալայն շրջանին: Այս գիրքը կարելի է ընկալել որպես բոլոր կրոնների իմաստն իր մեջ ներծծած անանցողիկ հոգևոր ուսմունքի ժամանակակից շարադրություն: Այն իր սկիզբն է առնում ոչ թե արտաքին ակունքներում, այլ այն միակ իսկական Ակունքում, որը գտնվում է ամեն մարդու ներսում: Այդ պատճառով դուք չեք գտնի այստեղ ոչ անհիմն ենթադրություններ, ոչ էլ թեորետիկական մոգոնվածքներ: Իմ դատողություններում ես ելնում եմ իմ սեփական փորձից, և եթե ժամանակ առ ժամանակ ինչ-որ բանի համար պնդում եմ չափազանց, այդ նրա համար միայն, որպեսզի ճեղքեմ-անցնեմ ձեր մտավոր դիմադրության խիտ շերտերի միջով և հասնեմ ձեր հոգու գաղտնարաններում թաքցված սրբազան տեղին, որտեղ դուք ամեն ինչ գիտեք ինփանից ոչ վատ և որտեղ լսված ճշմարտությունն անմիջապես ճանաչվում է: Հենց այնտեղ է ծնվում հիացմունքի զգացմունքը և զգացումը, որ ամեն ինչ ձեր շուրջ ավելի իրական և հարյուր անգամ ավելի կենդանի է դարձել: Հենց այնտեղ է ծնվում ձայնը, որ ասում է ձեզ. “Ահա այն` իսկական ճշմարտությունը”:

[Sambitbaba]

ԳԼՈՒԽ ԱՌԱՋԻՆ


ԴՈՒՔ ԵՎ ՁԵՐ ՄԻՏՔԸ` ՆՈՒՅՆ ԲԱՆԸ ՉԵՔ


ՊԱՅԾԱՌԱՑՄԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻՆ ԸՆԿԱԾ ԳԼԽԱՎՈՐ ԽՈՉԸՆԴՈՏԸ

Ի՞նչ է պայծառացումը:

Երեսուն տարուց ավել մուրացկանը նստել էր ճամփեզրին և ողորմություն էր խնդրում: Մի անգամ նրա կողքով մի օտարական էր անցնում: “Օգնե”ք սննդի համար”, - քրթմնջաց մուրացկանը, մեքենայաբար դեպի անցորդը ձգելով բեսյբոլի հին կեպին: “Ես ոչինչ չունեմ քեզ տալու, - ասաց օտարականն ու հետաքրքրվեց. – Իսկ այդ ինչի՞ վրա ես նստել”: “Հեչ, - պատասխանեց աղքատը: - Ինչ-որ հին սնդուկ է: Որքան հիշում եմ ինձ, նրա վրա եմ նստած”: “Իսկ երբևիցէ մեջը նայե՞լ ես”, - հարցրեց օտարականը”: “Չէ, - ասաց աղքատը: - Ինչի՞ս է պետք”: “Իսկ դու այնուհանդերձ հետաքրքրվիր”, - շարունակում էր պնդել օտարականը: Աղքատը փնթփնթալով վեր կացավ և դժվարությամբ բարձրացրեց սնդուկի կափարիչը: Եվ ինչպիսին էին նրա հիացմունքն ու զարմանքը, երբ հայտնաբերեց, որ սնդուկը բերնեբերան լիքն է ոսկով:

Ես` այն օտարականն եմ, ով տալու ոչինչ չունի, բայց ով ձեզ կոչ է անում ներս նայել: Բայց ոչ թե առածի միջի ինչ-որ սնդուկի, այլ ձեր ներսը:

“Բայց ես աղքատ չեմ”, - կանխատեսում եմ ձեր առարկությունները:

Բոլորը, ովքեր դեռ չեն հասկացել, որ իսկական հարստությունը պետք է փնտրել ոչ թե ինչ-որ տեղ, այլ Լինելության շողուն ուրախության և նրան համընթաց խորին և հաստատուն հանգստի մեջ, - աղքատից ոչնչով ավելի լավը չեն, եթե նույնիսկ հսկայական նյութական հարստություն ունեն: Նրանք այսուայն կողմ են ընկնում իրենց դղյակի պատերի ներսում սիրո և անցողիկ հաճույքների ապարդյուն որոնումներում, ինքնահաստատման հետևից ընկած և ձգտելով գոնե ինչ-որ կերպ արդարացնել իրենց գոյությունը, այն ժամանակ երբ գանձերով բերնեբերան լիքը սնդուկը, որի մասին այս մոլորակի բնակիչների մեծամասնությունը նույնիսկ անկարող է մտածել, գտնվում է հենց իրենց մեջ:

“Պայծառացում” բառը զուգորդվում է գերբնական նվաճումների գաղափարի հետ (ինչը շատ ձեռ է տալիս մեր էգոյին), սակայն իրականում դա` Լինելության հետ զգացվող միասնության վիճակ է ընդամենը, որը հասանելի է յուրաքանչյուր մարդու: Դա կապի զգացում է անվերջանալի և քայքայման ոչ ենթակա ամենասկզբի հետ, նրա հետ, ինչը` որքան էլ տարօրինակ չհնչի դա, - ըստ էության, հենց ինքներդ եք, բայց ինչը միաժամանակ շատ ավելի մեծ է, քան դուք: Դա մարդու` ոչ մի անվանումներով ու ձևերով չսահմանափակված իր իսկական բնույթը ձեռք բերելու պահն է: Այդ կապն զգալու անընդունակությունն ինքդ քեզանից և քեզ շրջապատող աշխարհից կտրված լինելու պատրանք է ծնում: Արդյունքում դուք, գիտակցված թե ոչ, սկսում եք ընկալել ձեզ որպես անհայտ է թե ինչի առանձին, կցկտուր ֆրագմենտ: Սրանից է, որ ծնվում է վախը, իսկ արտաքին և ներքին կոնֆլիկտները սովորական երևույթ են դառնում:

Ինձ շատ է դուր գալիս այն հասարակ և անխրթին սահմանումը, որը պայծառացմանը տվել է Բուդդան: Պայծառացումը` “տառապանքների դադարեցում” է: Համաձայնվեք, որ այսպիսի ձևակերպման մեջ գերբնական ոչինչ չկա: Իհարկե, այս սահմանումն անլրիվ է: Այն ցույց է տալիս ընդամենը տառապանքի բացակայությունը, այսինքն պարզաբանում է, թե պայծառացումն ինչ չի: Բայց ի՞նչ կմնա, եթե վերանա տառապանքը: Այս հարցին Բուդդան լռությամբ է պատասխանում, նկատի ունենալով, որ սրա պատասխանը պետք գտնեք ինքներդ: Բուդդան իր սահմանումը մերժման ձևի մեջ է դրսևորում նրա համար, որպեսզի միտքը չկարողանա այն հավատի օբյեկտ դարձնել, ծածկել գերբնականի քողով և պատկերացնել այն որպես անհասանելի նպատակ: Եվ այնուհանդերձ, չնայած նախազգուշական այդ միջոցին, բուդդիստների մեծամասնությունը մինչև օրս համոզված են, որ պայծառացումը հասանելի է միայն Բուդդային, բայց ոչ մի կերպ իրենց (ծայրահեղ դեպքում, ոչ այս կյանքում):