«Ճարտարապետություն» բաժնի թեմայից դուրս քննարկումներ

[Աթեիստ]

Բժշկության մեջ ես ամեն մասնագետի իհարկե չեմ վստահի, որտև էդ հարցում անձնական շահի հարց կա։ Այսինքն վստահում եմ մենակ էն մարդում, ու համ որոշ չափով ճանաչում եմ, համ վստահ եմ, որ իմ հաշվին չի փորձում փող աշխատել։

Ասենք երբ իմ ծանոթներին ես մի բան եմ ասում, իսկ ասենք hardware-ի աշխատողը այլ, ծանոթներս իրանք են որոշում ում հավատում։ Էս դեպքում մի կողմում Մեֆն ա, անշահախնդիր, մյուս կողմ դեռ չկա, եթե լինի էլ, 90%-ով լինելու ա կամ քաղաքապատարանից կամ տերտերստանից, այսինքն շահախնդիր կողմ։ Կարծում եմ ակնհայտ ա, թե էդ դեպքում ում ես կվստահեմ։

Ես էլ միանում եմ վերջին խնդրանքիդ, որ Մեֆը մի քիչ պատմի էդ կառույցի մասին։

[Mephistopheles]

Օք, Արտ ջան, այսինքն կարճ ասած դու ինձ ասում ես, որ ես չեմ հասկանում, նորմալ ա

Մենակ թե եթե բնագավառից չես հասկանում, աներկբա վստահելը սխալ ա: Եթե տենց ա վստահի մի ուրիշ մասնագետի, ով եղել ա նախաձեռնողը լեզվի ինստիտուտը քանդելու ու պնդում ա, որ դա ճիշտ ա եղել:

Կարճ ասած՝ ինձ էս քննարկումն ահագին տխրեցրեց: Տպավորություն ա, որ մարդիկ հերիք չի չգիտեն Կաթողիկեի արժեքը, չեն էլ ուզում իմանան:


Մեֆ, մի հարց. խոսիր Կաթողիկեի արժեքը մասին, մի քիչ, խնդրում եմ: Գնահատիր էդ եկեղեցին, որպես առանձին արժեք, ոչ թե նորի կամ լեզվի ինստիտուտի միջավայրում, այլ որպես առանձին կառույց: Ահավոր հետաքրքիր ա տեսակետդ:

Չուկ, դու կարող ա՞ չես կարդում ինչ եմ գրում… ո՞վ ա ստեղ կաթողիկեի արժեքը նսեմացրել կամ բարձրացրել… բեր էդ տողերը ու մեջբերում արա… հատուկ ուզում եմ մեջբերում անես, չեմ ուզում քո բառերով գրես…

եկեղեցու ճարտարապետական արժեքը ստեղ բացարձակապես կապ չունի բանավեճի բուն էության հետ… ի դեպ ասեմ 13-ր դարի եկեղեցի ա հայկական ճարտարապետության գոհարը չի… ու դա կապ չունի մեկ ա պետք ա պահպանել… 1600 ականների վերջում էլ բազիլիկա են սարքել, հնի մի մասը քանդել են… հետո՞… ոչ ոք չի ասում եկեղեցին քանդենք…

դու ուղղակի ուզում ես Լեզվի ինստիտուտի քանդումը արդարացնել կաթողիկեի ճարտարապետական արժեքով… չի ստացվի… էս էդ դեպքը չի… 13-րդ դարի շատ ավելի ուշագրավ եկեղեցիներ ու համալիրներ կան… կաթողիկեն ուղղակի երևանում ա ու հնից մնացել ա… մնացածները քանդվել են երկրաշարժի ժամանակ ու տեղները բազիլիկաներ են կառուցվել… կաթողիկեն պահպանվել ա, բայց կցակառուցվել ա…

ավելի շատ ինֆորմացիա կա, բայց ես չունեմ, ես ծավալատարածականն եմ ավարտել ու ռեստավրատորների պես խարացված չեմ անցել… բայց եզակի ա որովհետը երկրաշարժից չի փլվել ոչ թե "կատարյալ համաչափություններ ունի" … ոչ ոք քեզ չի խանգարում որ ցույց տաս էդ աշխատությունը որ դա ա ապացուցում… խնդրել էի մեջբերում անես՝ ասես որ աշխատությունն ա… չնայած մեր բանավեճի հետ դա էական կապ չունի…

էլի եմ կրկնում… էդ մասշտաբների շենքերի քանդումը Երևանի կենտրոնում պահանջում ա քաղաքաշաինական ճարտարապետական մաև տնտեսական արդարացում… կաթողիկեի հնությունը չի արդարացնում, մանավանդ որ ոչ ոք չի ասում որ նույն ձևի պտի մնար… պետք ա ուրիշ մոտեցում լիներ ու տենց մոտեցումներ կան…

կաթողիկեի ճարտարապետական արժեքը կապ չունի…

[Chuk]

ո՞վ ա ստեղ կաթողիկեի արժեքը նսեմացրել կամ բարձրացրել… բեր էդ տողերը ու մեջբերում արա… հատուկ ուզում եմ մեջբերում անես, չեմ ուզում քո բառերով գրես…

Մեֆ, Աթեիստին էի արձագանքել, ով գրել էր, որ իմ՝ Կաթողիկեի մասին ասածը օդի մեջ հայտարարություն ա:
Էդտեղից ա իմ մոտ տպավորություն, որ մեկը ինքը չի վստահում իմ ասածին ու էդքան էլ արժեք չի համարում:
Գուցե և սխալ եզրահանգում եմ արել:

Կաթողիկեի մասին հետո կգրեմ, բայց ասեմ, որ ժամկետ չեմ նշում, որտև լիքը գործեր ունեմ, իսկ պետք ա տարբեր գրքերից սկաներ անեմ, տեքստ մուտքագրեմ և այլն:
Էդ ժամանակ էլ կանդրադառնամ պնդումներիդ: Նաև կփորձեմ որոշ գծագրեր անել, որոնցով կհիմնավորեմ տեսակետս:
Մի տեսակ պրինցիպի եմ ընկել

[Mephistopheles]

Արտ, մի քիչ խնդալու ա սենց հարցում աներկբա վստահել մասնագետին ու չվստահել ոչ մասնագետին: Մի քիչ չէ, շատ խնդալու ա, որտև ասենք ես կարող ա էս կոթողի ու իրա պատմության հետ կապված ավելի շատ բան գիտեմ, քան այդ մասնագետը (ու կարծես տենց էլ կա), պլյուս նենց հարցեր են, որտեղ չկա բացարձակ ճշմարտության հասկացությունը: Նույն մասնագետները տարբեր տեսակետներ ունեն, ու շատ ուրիշ մասնագետներ ճիշտ ա ակումբում չկան, էս գրառումները չեն կարդում, բայց Մեֆին հակառակ կարծիքն ունեն: Լուրջ խնդալու ա սենց թեմաներում մասնագետ ոչ մասնագետով շարժվելը:

Արտ, եթե չալարեմ, դնեմ «ապացուցեմ» որ եզակի կառույց ա, արդեն կսկսե՞ս իմ կարծիքը կիսել:

Չուկ, ոչ ոք էլ չի ասում ներկբա ինչ որ մասնագետի վսըտահել… դու ուշադիր չես կարդում ու սկսում ես աղավաղել իմ գրածները… ես լուծում չեմ առաջարկել… ընդհակառակը ասվել պարզ հայերենով որ պետք ա լուծումները դրվեր հասարակական քննարկման, իսկ դա նշանակաում ա որ հաշվի են առնվելու նաև ոչ մասնագիտականա կարծիքները…

…ոչ ոք քեզ չի ասում որ դու պարտավոր ես կամ միանշանակ պետք ա բոլոր մասնագիտական կարծիքները ընդունվի առանց հարցադրման ու կասկածի… տենց բան չի ասվել… հիմնավորի՝ կընդունենք որպես ալտերնատիվ մոտեցում…

… ուղղակի քո մոտ մի հատ տեսակետ ա ձևավորվել որ "ես այդպես եմ կարծում", "սա իմ անձնական կարծիքն ա", "ճաշակին ընկեր չկա" "դու մնա քո կարծիքին" տիպի մոտեցումները ավտոմատիկ քո կարծիքը դնում են հիմնավորված կարծիքների հետ նույն մակարդակին… տենց հեշտ չի…

դու մի բան պետք ա ճիշտ հասկանաս, քո առաջարկը արդեն ձախողված ա, որովհետը արդեն քանդել են ու տեղը էդ են սարքել… պրծ… սարքած ա…

[Mephistopheles]

Մեֆ, Աթեիստին էի արձագանքել, ով գրել էր, որ իմ՝ Կաթողիկեի մասին ասածը օդի մեջ հայտարարություն ա:
Էդտեղից ա իմ մոտ տպավորություն, որ մեկը ինքը չի վստահում իմ ասածին ու էդքան էլ արժեք չի համարում:
Գուցե և սխալ եզրահանգում եմ արել:

Կաթողիկեի մասին հետո կգրեմ, բայց ասեմ, որ ժամկետ չեմ նշում, որտև լիքը գործեր ունեմ, իսկ պետք ա տարբեր գրքերից սկաներ անեմ, տեքստ մուտքագրեմ և այլն:
Էդ ժամանակ էլ կանդրադառնամ պնդումներիդ: Նաև կփորձեմ որոշ գծագրեր անել, որոնցով կհիմնավորեմ տեսակետս:
Մի տեսակ պրինցիպի եմ ընկել

որ հիմնավորես ես էլ կվստահեմ Չուկ ջան… ուղղակի հենց off the bet ասեմ որ "կատարյալ համաչափություններով" արտահայտությունն արդեն տեղից սխալ ոտի վրա ա կանգնացնում… ու ամենակարևորը բուն թեմայից շեղում ա…

կաթողիկեի քանդումը չենք քննարկում ես… ու որևէ մեկը դա չի քննարկում… հարցն էս ա… հնարավո՞ր էր առանց լեզվի ինստիտուտը քանդելու կաթողիկեն դարձնել մատչելի՝ հասանելի ու ներկայացվելիք… ինքանով էր արդարացված լեզվի ինստիտուտի քանդումը, որի պատմությունը միայն լեզվի ինստիտուտով չէր սահմանափակվում…

[Mephistopheles]

Չուկ դու գործիդ նայի… դրանք ավելի կարևոր են… էսի կսպասի…

եթե ասես ով ա արել էդ աշխատությունը, ու անունը տաս, ահագին կօգնի…

[Kuk]

շատ լավն ա, նայեք

[Chuk]

Կաթողիկեի մասին մանրամասն, ռուսերեն հոդված:

Հոդվածի հեղինակը Ալեքսանդր Սիվկովն է (1890-1968), Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժի գլախվոր ճարտարապետը: Հոդվածը հետաքրքիր է, բայց վստահ չեմ, որ բոլորն ամբողջությամբ հետաքրքրությամբ կկարդան:

Երկու մեջբերում՝ ռուսերենով.

Этот маленький, компактный памятник поражает изысканностью пропорций, про-
стотой и строгостью форм. Архитектор позволил себе, вероятно, вследствие небольших
размеров церкви применение полихромной окраски по камню для выявления орнамен-
тальных деталей. Окраска, следы которой обнаружены на стенах, преимущественно
черного и красного цветов, хорошо вяжетс я с основным тоном туфового камня, в оттен-
ках которого имеются сочетания того и другого цветов. Эффект, достигнутый окрас-
кой, по-видимому, оправдывал себя, придавая сооружению нарядный, праздничный вид
в сочетании с окружавшей ранее церковь зеленью.

Особую ценность этот памятник архитектуры приобретает вследствие своей сохран-
ности, что позволяет с большей достоверностью вновь подтвердить, преемственность
развития архитектуры XIII в. от архитектуры Армении более древнего времени и про-
следить характерные ее черты. В то же время некоторые особенности архитектурного
оформления церкви дают представление и о редко применявшихся приемах оформле-
ния, как, например, полихромная окраска орнамента с плоским рельефом. Сохрани-
вшиеся следы разметки построения сталактитов и других орнаментальных частей дают
понятие о строительных приемах, имевших место в XIII в.; о том же говорят и обли-
цовочного типа кладка стен и сводов, изготовление туфовой черепицы и т. п.
Надписи на стенах церкви позволяют расширить наши познания об общественной
жизни XIII—XIV веков.
Открытие в 1937 году этого памятника архитектуры —маленькой центрально-ку-
польной церкви—является событием большого значения для истории культуры и искус-
ства Армении, для расширения наших познаний об этой стране, столь богатой дошед-
шими до нас памятниками материальной культуры прошлого.

Հետո կաշխատեմ հայերեն նյութեր էլ դնել: Մեֆ, իսկ մնացած հարցերով մի քանի օրից կորոշեմ արձագանքե՞լ, թե՞ իզուր կրկնվելու եմ ու սաղի զահլան տանեմ:

[Mephistopheles]

Կաթողիկեի մասին մանրամասն, ռուսերեն հոդված:

Հոդվածի հեղինակը Ալեքսանդր Սիվկովն է (1890-1968), Սանկտ Պետերբուրգի Էրմիտաժի գլախվոր ճարտարապետը: Հոդվածը հետաքրքիր է, բայց վստահ չեմ, որ բոլորն ամբողջությամբ հետաքրքրությամբ կկարդան:

Երկու մեջբերում՝ ռուսերենով.





Հետո կաշխատեմ հայերեն նյութեր էլ դնել: Մեֆ, իսկ մնացած հարցերով մի քանի օրից կորոշեմ արձագանքե՞լ, թե՞ իզուր կրկնվելու եմ ու սաղի զահլան տանեմ:

չուկ ջան, իզուր մի չարչարվի... ապացուցելով կաթողիկեի արժեքը բոլորվին չի արդարացնում լեզվի ինստիտուտի քանդումը... կաթողիկեն էլ պետք չի գերագնահատել... մենք ավելի արժեքավոր գործեր ունենք էդ դարի, բայց դա էլ չի նսեմացնում կաթողիկեի հմայքը...

հարցը շատ պարզ ա.... արժեր քանդել լեզվի ինստիտուտը...

որպեսզի ապացուցես կամ հիմնավորես որ արժեր, դու պետք ա ապացուցես որ առանց քանդելու հնարավոր չի հուշարձանը դարձնել հասանելի ու ներկայացնել.... էս ա....

պետք չի ապացուցել կաթողիկեի կարևորությունը...

[Chuk]

չուկ ջան, իզուր մի չարչարվի... ապացուցելով կաթողիկեի արժեքը բոլորվին չի արդարացնում լեզվի ինստիտուտի քանդումը... կաթողիկեն էլ պետք չի գերագնահատել... մենք ավելի արժեքավոր գործեր ունենք էդ դարի, բայց դա էլ չի նսեմացնում կաթողիկեի հմայքը...

հարցը շատ պարզ ա.... արժեր քանդել լեզվի ինստիտուտը...

որպեսզի ապացուցես կամ հիմնավորես որ արժեր, դու պետք ա ապացուցես որ առանց քանդելու հնարավոր չի հուշարձանը դարձնել հասանելի ու ներկայացնել.... էս ա....

պետք չի ապացուցել կաթողիկեի կարևորությունը...

Մեֆ ջան, Կաթողիկեի արժեքն ապացուցելը անում եմ օրինակ Աթեիստի համար, որ չկարծի, որ օդի մեջ խոսում եմ: Ու նաև որպեսզի կառույցի մասին լավ չիմացողները ավելի լավ իմանան, թե ինչ կոթողի հետ գործ ունենք, եթե իհարկե հետաքրքրում ա:

Լեզվի ինստիտուտի քանդելու մասին իմ կարծիքը վաղուց եմ գրել, հիմնավորումներս էլ բերել եմ: Գրառմանս մեջ էլ նշել էի, որ մյուս գրածներիդ, էդ թվում իմ կարծիքով անհիմն պնդումներիդ, որ չի կարելի էդ շենքը քանդել, արձագանքել-չարձագանքելս կորոշեմ հետո:

[Mephistopheles]

Մեֆ ջան, Կաթողիկեի արժեքն ապացուցելը անում եմ օրինակ Աթեիստի համար, որ չկարծի, որ օդի մեջ խոսում եմ: Ու նաև որպեսզի կառույցի մասին լավ չիմացողները ավելի լավ իմանան, թե ինչ կոթողի հետ գործ ունենք, եթե իհարկե հետաքրքրում ա:

Լեզվի ինստիտուտի քանդելու մասին իմ կարծիքը վաղուց եմ գրել, հիմնավորումներս էլ բերել եմ: Գրառմանս մեջ էլ նշել էի, որ մյուս գրածներիդ, էդ թվում իմ կարծիքով անհիմն պնդումներիդ, որ չի կարելի էդ շենքը քանդել, արձագանքել-չարձագանքելս կորոշեմ հետո:

հիմնավորումը չես բերել, որովհետև հիմնավորումը պետք ա լինի նախ աաղաքաշինական և ապա ճարտարապետական...

ա) քաղաքաշինական հիմնավորման համար պտի ցույց տաս որ քաղաքի էդ հատվածը առանց շենքը քանդելու չի աշխատի... քաղաքաշինությունը գիտական ոլորտ ա ու անձնական գեղագիտական ճաշակի արգումենտը չի աշխատում... հիմնավորումը պետք ա լինի ֆունկցիոնալ... դու դա չես արել ... դա պարզապես հնարավոր չի անել... ներկա լուծումը ոչ մի կերպ դա չ արել... պրոբլեմը չկա որ լուծումն էլ լինի...

բ) քանի որ քաղաքաշինակա անհրաժեշտություն չկա, ճարտարապետական հիմնա որումը դառնում ա համարյա անհնար... կարծիքը էս դեպքում ևս դառնում ա խիստ սուբյեկտիվ... հուշարձանի մատչելի/հասանելիությունը բացարձակապես կախված չի լեզվի ինստիտուտից և դու էլ ես համաձայնվել որ կարելի էր լեզվի իստիտուտի հետ աշխատել... ասինքն քանդումը պարտադիր պայման չի...

գ) պատմական տեսանկյունից լեզվի ինստիտուտի գոյությունը կապվում ա կաթողիկեի հետ զուտ իրա ալտերնատիվ նպատակի պատճառով ու դարձնում ա կաթողիկեի պատմության մի մասը )կաթողիկեն նաև դրանով ա հայտնի)....

դ) կաթողիկեն էլ լեզվի ինստիտուտն էլ եղել են իրենց ժամանակաշրջանի տիպիկ կառույցներ, գրագետ արված ու երկուսն էլ իրավունք ունեն գոյության... մեկը պաշտամունքային կառույցի նմուշ ա մյուսը հասարակական քաղաքային ճարտարապետության նմուշ, որը միակը չի, այնուամենայնիվ դա հիմք չի տալիս այն քանդելու համար...

հիմնավորման պայմանները սրանք են.... դու սրանցից որևէ մեկը չես արել... ու հնարավոր էլ չ անել...

[Chuk]

Մեֆ, զահլես մի տար: Ինչ գրել ես արդեն գրել էիր: Ասեցի, որ եթե տեսնեմ նորովի կարող եմ հիմնավորեմ, կգրեմ, թե չէ խասյաթ ա դառել, որ ամեն մեկս նույն կարծիքը հազար անգամ գրում ենք:

[Mephistopheles]

Մեֆ, զահլես մի տար: Ինչ գրել ես արդեն գրել էիր: Ասեցի, որ եթե տեսնեմ նորովի կարող եմ հիմնավորեմ, կգրեմ, թե չէ խասյաթ ա դառել, որ ամեն մեկս նույն կարծիքը հազար անգամ գրում ենք:

զահլեդ չեմ տանում, եթե թվարկածս հիմնավորումերն ունես, որոնք իմ քմահաճույքները չեն, բեր... հակառակ դեպքում քո կարծիքը քաշ չունի... ամեն մարդ էլ կարա ինչ խելքին փչի ասի... մի ասա հիմնավորել ես...

[Chuk]

Մեֆ, մի քիչ քո աշխատանքներից կներկայացնե՞ս, քեզ որպես ճարտարապետ, ոչ թե որպես «տեսաբան» գնահատենք:

[Mephistopheles]

Մեֆ, մի քիչ քո աշխատանքներից կներկայացնե՞ս, քեզ որպես ճարտարապետ, ոչ թե որպես «տեսաբան» գնահատենք:

օքեյ… առաջ մի քանի բան ունեի, բայց հանեցի… ամեն բան չեմ ուզմում դնեմ, մի հատ վրեքներով անցնեմ նոր…