Chuk-ի խոսքերից
«էդտեղ կար պատմության մի հսկա շերտի խտացված արտահայտություն»
Էս մի տեսակ օդի մեջ խոսք ա, Մեֆ ջան, որը չի հիմնավորվում հետո, դրանից հետո գալիս են կաթողիկոսի որակումները՝ քո գրառման մեջ:
Իսկ ո՞րն ա սահմանը: Ո՞նց ա որոշվում, տվյալ շինությունը՝ Կաթողիկեն, ազատել ու ավելի հրապարակային դարձնե՞լն ա կարևոր, թե՞ ասածդ «պատմական շերտը» պահպանելը: Ժամանակին, որքան գիտեմ, խնդիր ա լուծվել իրան պաշտպանելու, կոպիտ ասած եկեղեցու շուրջը չափառ են սարքել, որ ոչ մեկը ձեռ չտա, որտև կարող ա ձեռ տվող լիներ: Էդ չափառը՝ շենքը, հրաշալի կատարել ա իրա դերը, բայց էսօր արդեն էդ խնդիրը չկար: Չքանդեի՞ն չափառը, որ Կաթողիկեն մեզ հասանելի լիներ:
Տես, դեռ բացարձակ չեմ խոսում նոր շինության մասին, խոսում եմ միայն չափառի՝ շենքի մասին: Հիմա ասենք նույն խնդիրը ունենար Նորավանքը, բռնեին չորս կողմը պարիսպ սարքել, իրան թաքցնել, որ ոչ մեկի աչքին չերևար: Բետոնե պարիսպ, որևէ արժեք չներկայացնող: Ընդամենը իրան պաշտպանող: Հիմա չքանդեի՞ն ու էդ հրաշք հուշարձանը մեզ ցույց տային: Քո կարծիքով ավելի կարևոր կլիներ, որ եթե էդպիսի բան արված լիներ, տենց բետոնապատված մնա՞ր, որ ցույց տրվեր պատմական ընթա՞ցքը:
Իսկ եթե տասնապատիկ ավելի տգեղ ու հիմար շե՞նք լիներ Լեզվի ինստիտուտի շենքը: Նորից չքանդեի՞ն: Ո՞րն ա սահմանը:
Տատիդ օրինակն ես բերում: Լավ ես անում: Գաղթի ժամանակ եղել են թուրք ընտանիքներ, որ հայ մարդկանց իրենց մոտ պատսպարել են՝ նախօրոք հայկական տարազները վրաներից հանելով, իրենց մշակույթին հարիր շորեր հագցնելով, որպես թուրք ներկայացնելով: Պաշտպանական ֆունկցիա է եղել: Երբ որ արդեն պաշտպանվելու խնդիր չկար, էդ մարդիկ էլի թու՞րք ներկայանային, թե՞ արդեն ասեին որ իրենք հայ են, ու մի հատ մեծ դաֆթարի մեջ գրեին իրենց պատմությունը, սերնդե սերունդ պատմեին, որ այ սենց լավ թուրք ընտանիք ա եղել, որ իրանց պատսպարել ա:
Չէ՞ որ էդ պաշտպանելը հենց իրանց ինքնությունը պահելու, պահպանելու համար ա եղել: Ու երբ արդեն վտանգը անցել ա, դիմակը կարելի ա բացել: Չէ որ ոչ մեկը չի առաջարկում մոռանալ պատմությունը, ջնջել հիշողությունը: Չէ՞ որ նույն ճարտարապետական պատմության մեջ մնալու ա լեզվի ինստիտուտի պատմությունը՝ անկախ նրանից, որ ապամոնտաժվել ա:
Ի վերջո լեզվի ինստիտուտի շենքը ժամանակավոր կառույց ա եղել՝ կառուցվելու պահից: Էդ տիպի շենքերը հարյուրամյակներ չեն գոյատևում: Ի տարբերություն Կաթողիկեի:
Կաթողիկեն հրաշք եկեղեցի ա ասենք իմ համար: Կուկլա ա ուղղակի: Բայց ինքը թաքնված կուկլա էր: Քաղաքի կենտրոնում լինելով ոչ մեկն իրան չէր տեսնում: Լավ նկար ես դրել, մի տեսակ ընդգծված ա էդ նկարում, իրա հետևի գորշ շենքի ֆոնի վրա: Բայց արի չմոռանանք, որ թերևս միակ դիրքն էր, որտեղից ինքը էդպես երևում էր: Բակի կոնկրետ մի անկյունից: Ինքը կորել էր: Պահպանվել էր, բայց կորել էր: Չէր երևում, իր արժեքը չէր զգացվում: Դրա համար էլ անձամբ ես Լեզվի ինստիտուտի շենքի ապամոնտաժումը ճիշտ եմ համարում:
Քիչ անց կխոսեմ նոր շինության մասին:
Մեջբերել
Էջանիշներ