Ֆերմիի պարադոքսը

[Ռուֆուս]

1. Մենք հազվագյուտ ենք (Մեծ Ֆիլտրը մեր հետևում է)
Մեր հույսն այն է, որ Մեծ Ֆիլտրը մեր հետևում է ու մենք կարողացել ենք այն հաղթահարել, ինչը նշանակում է, որ մենք շատ հազվագյուտ արարածներ ենք, որ հասել ենք մեր ներկա գիտակցական մակարդակին: Ներքևի նկարը ցույց է տալիս, որ ընդամենը երկու տեսակ է կարողացել անցնել Մեծ Ֆիլտրը ու մենք դրանցից մեկն ենք:



Այս սցենարը բացատրում է, թե ինչու գոյություն չունեն երրորդ կարգի քաղաքակրթություններ, սակայն այն նաև նշանակում է, որ մենք բացառություն ենք, ի վիճակի լինելով հասնել զարգացման այսպիսի մակարդակի: Սա նշանակում է, որ մենք դեռ հույս ունենք: Սա նման է նրան, որ ընդամենը 500 տարի առաջ մարդիկ մտածում էին, որ Երկիրը տիեզերքի կենտրոնն է, սա նշանակում է, որ մենք յուրահատուկ ենք:

Սակայն գիտնականների անվանած «Դիտարկման ընտրության էֆեկտը» ասում է, որ յուրաքանչյուր ոք, ով կարծում է իր հազվագյուտությունը բանական կյանքի հաջողության մասն է կազմում ու անկախ նրանից թե նրանք հազվագյուտ են, թե ոչ, նրանց մտքերն ու եզրակացությունները միանման են: Սա նշանակում է, որ յուրահատուկ լինելը գոնե մի փոքրիկ հնարավորություն է:

Ու եթե նույնիսկ մենք յուրահատուկ ենք, ապա կոնկրետ ե՞րբ մենք դարձանք յուրահատուկ, ո՞ր քայլը մենք կարողացանք կատարել, ինչը մյուս քաղաքակրթությունները ի վիճակի չեղան հաղթահարել:

Առաջին հնարավորություն. Մեծ Ֆիլտրը ամենասկզբում է, կյանքի գոյությունը ինքնին վերին աստիճանի անհնարին բան է: Երկրագնդին պետք եկավ 1 միլիարդ տարի մինչև կյանքը ի հայտ եկավ ու ինչքան էլ մենք հիմա փորձում ենք վերարտադրել այս իրադարձությունը լաբորատորիաներում, մինչև հիմա դա մեզ չի հաջողվել: Եթե իրոք սա է Մեծ Ֆիլտրը, սա նշանակում է, որ տիեզերքում ոչ միայն այլ բանական կյանք գոյություն չունի, այլ ընդհանրապես ուրիշ կյանք գոյություն չունի:

Մեկ այլ հնարավորություն, Մեծ ֆիլտրը պարզ պրոկարյոտ բջջից բարդ էուկարյոտ բջիջ ցատկն է: Պրոկարյոտ բիջիների առաջացումից հետո կյանքը մնաց այսպես մոտավորապես 2 միլիարդ տարի, նախքան էվոլուցիոն ցատկ կատարելը ու բարդ բջիջների ձևավորումը: Եթե սա է Մեծ Ֆիլտրը, ապա տիեզերքը լի է պարզագույն պրոկարյոտ բջիջներով ու ուրիշ ոչնչով:
Էվոլյուցիոն ոչ բոլոր ցատկերն են Մեծ Ֆիլտրի թեկնածուներ: Մեծ Ֆիլտրը պետք է լինի խիստ հազվադեպ, միլիարդավոր հնարավորություններից մեկը, այս պատճառով միաբջիջից բազմաբջիջ կյանքի անցնելը թեկնածու չէ, քանի որ այն երկրագնդի վրա կատարվել է իրարից անկախ 46 անգամ: Նույն պատճառներով եթե մենք գտնենք էուկարյոտ բջիջ Մարսի վրա, ապա սա կհերքեր Մեծ Ֆիլտր լինելը, քանի որ այն կատարվել է թե Երկրի, թե Մարսի վրա:

Եթե մենք իրոք հազվագյուտ ենք, ապա սա կարող է լինել նաև այսպես կոչված Հազվագյուտ Երկրի հիպոթեզի պատճառով, որն ասում է, որ չնայած գոյություն ունեն բազմաթիվ Երկրին նման մոլորակներ, Երկրի նման պայմաններ նրանք չունեն, ինչպիսիք են օրինակ՝ Լուսնի ներկայությունը (այս չափսի լուսինը շատ հազվադեպ երևույթ է այսպիսի փոքր մոլորակի համար և այն շատ մեծ ազդեցություն է թողնում Երկրի օվկիանոսների ու եղանակի վրա) ու այլ պայմաններ, որոնք բարենպաստ պայմաններ են ստեղծում կյանքի համար: