Ֆերմիի պարադոքսը

[Ռուֆուս]

Որտե՞ղ են բոլորը:

Իրավիճակը ավելի տարօրինակ է դառնում, քանի որ մեր արեգակը համեմատաբար երիտասարդ է տիեզերքում: Գոյություն ունեն ավելի հին աստղեր ավելի հին Երկրին նման մոլորակներով, ինչը նշանակում է, որ պետք է գոյություն ունենան ավելի զարգացած քաղաքակրթություններ, քան մերը: Եկեք օրինակի համար համեմատենք մեր 4.54 միլիարդ տարեկան Երկիր մոլորակը 8 միլիարդ տարեկան ենթադրյալ մոլորակ X-ի հետ.



Եթե մոլորակ X-ը նույն ձևով է զարգացել, ինչպես Երկիրը, ապա տեսեք, թե որտեղ կլինի նրանց քաղաքակրթությունը հիմա (նարնջագույն գիծն ընդամենը ցույց է տալիս, թե ինչքան երկար ժամանակ է անցել):



Մեզանից ընդամենը 1000 տարի առաջ գտնվող քաղաքակրթության տեխնոլոգիաներն ու գիտության զարգացումները մեզ նույնպիսի շոկի մեջ կգցի, ինչպես օրինակ մեր ներկան շոկի մեջ կգցի միջնադարյան մարդուն: Իսկ մոլորակ X-ը մեզանից առաջ է 3.4 միլիարդ տարի...

Գոյություն ունի այսպես կոչված Կարդաշևի մասշտաբը, որը օգնում է բանական քաղաքակրթությունները դասակարգել ըստ օգտագործած էներգիայի քանակի.

Առաջին տիպի քաղաքակրթությունը կարող է օգտագործել մոլորակի վրայի ամբողջ էներգետիկ պաշարը: Մենք դեռևս առաջին տիպի քաղաքակրթություն չենք, սակայն մոտ ենք (Կառլ Սագանը այս մաստաբի համար բանաձև էր պատրաստել, համաձայն որի մենք 0.7 տիպի քաղաքակրթություն ենք):

Երկրորդ տիպի քաղաքակրթությունը կարող է օգտագործել իրենց աստղի ամբողջ էներգետիկ պաշարը: Մեր խղճուկ առաջին տիպի ուղեղները ի վիճակի չեն սա պատկերացրել, սակայն այն նման կլինի Դայսոնի սֆերային.



Երրորդ տիպի քաղաքակրթությունը կարող է օգտագործել ամբողջ գալակտիկայի էներգետիկ ռեսուրսները:

Եթե նման զարգացումը ձեզ անհավատալի է թվում, հիշեք, որ մոլորակ X-ը ու մյուս հին մոլորակները մեզանից 3.4 միլիարդ տարի առաջ են (մոտ կես միլիոն անգամ ավելի երկար, քան մարդու գոյություն երկրի վրա): Եթե մոլորակ X-ի քաղաքակրթությունը նման է մեր քաղաքակրթությանը և նրանք ի վիճակի են եղել գոյատևել ու դառնալ երրորդ տիպի քաղաքակրթություն, ապա նրանք նաև հավանաբար ի վիճակի կլինեն միջգալակտիկ ճանապարհորդություններ կատարել, ու նույնիսկ գաղութացնել գալակտիկաները:

Գալակտիկայի գաղութացման հիպոթեզներից մեկն այն է, որ գեր-զարգացած քաղաքակրթրությունը կարող է ստեղծել մեքենաների կոմպլեքս, որոնք կճանապարհորդեն այլ մոլորակներ և մոտ 500 տարի օգտագործելով նոր մոլորակի ռեսուրսային պաշարները կստեղծեն ևս երկու օրինակ մեքենաների կոմպլեքսներ, որոնք կճանապարհորդեն երկու նոր մոլորակներ՝ այն գաղութացնելով և այսպես շարունակ: Եթե նույնիսկ այս մեքենաները ճանապարհորդեն լույսի արագությունից էլ դանդաղ, ապա մեկ ամբողջական գալակտիկայի գաղութացումը կտևի ընդամենը 3.75 միլիոն տարի, ինչը շատ կարճ է միլիարդավոր տարիների հետ համեմատած:



Շարունակելով ենթադրությունները, եթե բանական կյանքի 1%-ը այնքան կգոյատևի, որ վերջում կվերածվի երրորդ տիպի քաղաքակրթության, ապա միայն մեր գալակտիկայում պիտի որ 1000 երրորդ տիպի քաղաքակրթություն լինի: Ու հաշվի առնելով այս տիպի քաղաքակրթության հզորությունը, նրանց ներկայությունը պետք է, որ տեսանելի լինի մեր համար: Սակայն, մենք նրանց ոչ տեսել ենք, ոչ լսել, ոչ էլ հանդիպել: