Ֆերմիի պարադոքսը

[Ռուֆուս]

Արէա ջան, Դրեյկի հավասարման գեղեցկությունը նրանում ա, որ կախված ենթադրություններից պարամետրերը կարելի ինչքան ուզում ես փոփոխել ու տարբեր արդյունքներ ստանալ:

Ամենահոռետեսական գնահատականով, իրոք ամեն տվյալ պահին մենակ մեկ քաղաքակրթություն կարա լինի մեր գալակտիկայում, ու էս պահին դա մենք ենք: Բայց մի քիչ պարամետրերը փոխում ես, ու միշտ ստանում ես մեկից մեծ թիվ - ու թե թիվը կարա լինի 10, 50, 10.000, 50.000.000:

Բայց ընդհանուր առմամբ դիտարկումդ շատ տեղին ա, որ պետք ա հավասարմանը նայել «յուրաքանչյուր տվյալ պահին» կտրվածքով: Մեր քաղաքակրթությունը 10.000 տարեկան ա (Քարահունջը չհաշված), հազիվ մի 3-4 հազար տարի առաջվանից մարդիկ սկսել են գրանցումներ անել (էլի Քարահունջը չհաշված), ու հազիվ 120 տարի առաջ առաջին անգամ ռադիոազդանշնան ա դուրս եկել եկրից: Միկրոսպոկիկ ժամանակաշրջան նույնիսկ միայն մեր մոլորակի համար: Թե մի միլիարդ տարվա ընթացքում մեր գալակտիկայում քանի միլիոն քաղաքակրթություն կարա առաջացած ու վերացած լինի, Ապոպը գիտի: Մենակ մեր մոլորակի վրա 300 միլիոն տարվա ընթացքում մի չորս թե հինգ կատակլիզմ ա եղել, որի արդյունքում էկոհամակարգը ռադիկալ փոխվել ա՝ կենդանական աշխարհի լիակատար վերացմամբ ու հետո էլի վերածնունդով:

Էս հեղինակը մի հատ ուրիշ գժական հոդված ունի ժամանակի մասին, ափսոս նկարները շատ շատ են, թե չէ դա էլ կթարգմանեի: Երբ որ նայում ենք գլոբալ պերսպեկտիվայով, մարդկությունը տիեզերքի պատմության մեջ մի վայրկյանի չգիտեմ որերորդ ծիծիլյոներորդ ժամանակահատվածում է ընդամենը գոյատևում ու դեռ 100 տարի էլ չկա ինչ մենք սկսել ենք ատոմներից էներգիա ստանալ, լուսին մարդ ուղարկել, Մարսը ուսումնասիրել ու արդեն ուզում ենք շատ լուրջ հարցերի պատասխանները ստանալ: Բակտերիաների տեսակներ կան, որոնք վայրկյանում մի քանի հազար անգամ հասցնում են կիսվել, բազմանալ ու մեռնել, միգուցե մենք այլմոլորակային բանականության համար հենց էսպիսի բակտերիաներ ենք, իրենք աչք են թարթում, իսկ մեր մոտ արդեն չգիտես քանի սերունդ է փոխվում ու մենք դեռ հույս ունենք, որ մենք կստանանք ու կհասկանանք իրենց ազդանշանները, կամ իրենք մեր ուղարկածները կհասկանան ու կպատասխանեն: Ու սա ճիշտ է միայն այն դեպքում, եթե մեր պատկերացումները ժամանակի, տիեզերքի ու շատ այլ բաների մասին ճիշտ են, հնարավոր է, որ մենք շատ սխալ ուղղությամբ ենք գնում ու ոչ մի ձև չենք կարող մեր սխալը տեսնել: