Հանդուրժողականության սահմաններ

[Մարկիզ]

Սարկազմը հանած լրիվ համաձայն եմ։ Ավելացնեմ, որ Պետրոսի ընտանիքն էլ, որ իմանալով, ձեն չի հանում, որ «գողին» ժամանակին բուժեն կամ պատժեն, լրիվ արժանի ա ստացված արդյունքին։

Ես որ ծառայում էի (գիտեմ՝ դու էլ ես ծառայել), մի զինվոր դուրս էր եկել խրամատից և գնացել ականապատված հատված՝ հստակ իմանալով, որ տարածքը հակահետիոտնային ականներով կանապատված է: Ականը պայթել էր, ոտքը սրունք-թաթային հոդի շրջանում պոկել: Վնասվածքը չէր լինի, եթե այդ տղան արկածախնդրություն և հիմարություն չաներ: Ինքը շատ լավ գիտեր, որ ավելի մեծ հավանականությամբ պայթելու է: Ռիսկի էր դիմել: Այսպիսի դեպքեր լինում են: Ի՞նչ անենք էս դեպքում: Չօգնե՞նք: Ես վստահ եմ, որ դու էլ կօգնեիր այդ տղային, բայց հարց է ծագում՝ եթե կօգնեիր, բա էլ ինչու՞ ես հակասական գրառում անում: Ո՞ր ինչ:

[Շինարար]

Գիտես լավ բան ես արել, մի հատ էլ գլուխ ես գովում ....

Դեմք Հետո էլ գլուխ եք գովում, թե եկեք ակումբ, լավ բաներ կսովորացնենք

[Աթեիստ]

Արտակ, շատ ու անտեղի ծայրահեղացնում ես: Դասարանիս տղեն, շատ խելացի ու լավ տղա, կարմիր դիպլոմով ավարտում է բուհը, գնում է Եվրոպա ուսումը շարունակելու, Հոլանդիայում ապրելիս ծանոթանում է թմրանյութերի հետ: Քիչ քիչ թեթև թմրանյութերից անցնում է ծանրներին, ուսումը կիսատ է թողնում, ծնողները հետ են բերում Հայաստան ու իբր թե բուժում: Անցնում են տարիներ, ոնց որ թե էլ թմրանյութեր չի օգտագործում, ծանոթանում է ֆրանսուհու հետ, ամուսնանում է, տեղափոխվում է Ֆրանսիա: Վերջերս իմացա, որ կինը նրանից բաժանվել է ու տեղավորել է հոգեբուժարանում՝ ընտանեկան բռնությունների համար:

Ո՞վ է մեղավոր, մենակ ինքը, որ ինքն իր ձեռով իր կյանքը խորտակեց:

Հիմա էս ջահել, 30 տարեկան սեփական կյանքը խորտակած մարդուն հանդուրժել/չհանդուրժելը ո՞րն ա, ամենաշատը կարող ես խղճալ, կամ հնարավորինս չափով օգնել:

Քո հետ էլ լրիվա համաձայն եմ, բացի խղճալ բառից։ Խի՞ խղճամ, ինքը ուռի, իրան լավ զգա, կողքինների վրա կայֆավատ ըլնի, որ չեն ֆայմում էդ կայֆը փորձեն, վերջում էլ իրան խղճա՞մ։
Չեմ կարա ընկեր, էդ խղճմտանքը համոզելով դժվար առաջացնես, մանավանդ իմ նման անզգայի մեջ։

Մոտիկ մարդ եղավ, կարող ա փորձեմ օգնել, բայց ոչ խղճալ։ Օգնելն էլ շատ խիստ կախված կլնի իրա բուժվելու տրամադրվածությունից։ Եթե պտի զոռով արվի, էն հույսով որ վաղը չի կրկնվելու, մատս մատիս չեմ խփի։

[Նաիրուհի]

Լիլ ջան, չգիտեմ, կարող ա ձենս տաք տեղից ա գալիս, ես չեմ պատկերացնում հանկարծակի, անկախ քեզանից վատ շրջապատ ընկնելը։ Ես Հոկտեմբերյանում եմ մեծացել, ու կյանքում ոչ մի թմրամիջոց չեմ օգտագործել։

Ձենդ տաք տեղից է գալիս։ Էսօրվա հայաստանյան արժեհամակարգը, ուր «նստած-հելած» (բանտը նկատի ունեմ) մարդը համընդհանուր պատկառանքի առարկա է, ուր դեռահաս երեխեքի մեծ մասի երազանքը տենց շրջապատ, մատի շարժումով հարց լուծող պապա ու ընկերոջ պապա ունենալն է, որովհետև ինքը տեսնում է, որ իր ծնողները թեկուզ և ամբողջ օրը չարչարվում են, բայց հազիվ են երկու երեխա պահում, մինչդեռ ընկերոջ հոր «լավ ախպերները» բերդից իրեն նոր այֆոն են ուղարկել, հենց տենց միամիտ տեղն էլ էդ երեխեքին անգամ հանցագործ կսարքի։

Իսկ հերն էնքան զբաղված է իր արժանապատիվ աշխատանքով, որ գիշերը հոգնած տուն է գալիս, առավոտ վազում գործի, տղայի դաստիարակությամբ զբաղվելու ժամանակ իրոք չունի։

Կամ էլ հերն է անասուն, որ իր երեխուն ձրիակերության ու «խառոշի» դառնալու է վարժեցնում։ Ու հավատա, Արտ, էդ երեխեքն էնքան էլ մեղք չունեն։

Ես տենց օրինակ տեսել եմ, ու էդ տղային արժեհամակարգը վերանայելու հարցում օգնեց մենակ անկապ տեղը երկու տարի բանտում անցկացնելը չարած բանի համար, երբ հասկացավ, որ բանտը ռոմանտիկ տեղ չի, էնտեղ հերոսներ չեն։ Երբ ամեն ամիս մուծվում էր, որ չխաղա, նոր ջոկեց՝ ընկերոջ հոր ընկերները ոնց էին բերդից այֆոն ուղարկում։

Իսկ այ «պլանից» հրաժարվել չի կարողանում, թեև կառավարում է ծխելու ցանկությունը։ Հիմա ի՞նչ անենք, հրե՞նք թիկունքից՝ ընկնի անդունդը, պրծնենք։ Կներես, բայց ես էս դեպքում գերադասում եմ թեկուզ «կոլխոզի ռադիոյի» կարգավիճակով իր կողքին լինել։

[Մարկիզ]

Ինձ թվում ա, որ ուղղակի ամեն մեկդ հանդուրժելը բառը մի իմաստով ա օգտագործում:

Որտև ասենք ինձ հաճելի չի շփվել ուղնուծուծով նարկոմանի հետ, կխուսափեմ նման շփումներից: Բայց էդ չի նշանակում, որ անհանդուրժող եմ: Օգնել էլ չեմ պատրաստվում, որտև էդ իմ ուժերից վեր ա: Բայց հաստատ չեմ պատրաստվում վառել, մորթել, վերացնել, աշխարհից կտրել ու տենց բաներ:

Իմ կարծիքով հանդուրժողականության դրևորումն իր տակ ենթադրում է մարդկային վերաբերմունք, այսինքն՝ չխարանել մարդուն, չնպաստել հասարակությունից մարդու օտարացմանն ու մեկուսացմանը, այդպիսով նաև նրա կործանմանը և հնարավորության դեպքում մինիմալ օգնություն ցուցաբերել: Խոսքս միայն «նարկոմանին» չի վերաբերվում: Թեկուզ՝ ցրտին փողոցում ընկած հարբեցողը:

Հանդուրժող վերաբերմունքի մասին խոսք անգամ չի կարող լինել, եթե հիվանդություն ունեցող մարդուն վիրավորում են և նվաստացնում: Դա կլինի հոգեկան կամ նարկոլոգիական հիվանդություն ունեցող մարդ, կապ չունի:

[Աթեիստ]

Սուր, մի խնդրանք ունեմ։ Ունե՞ս վիճակագրություն, թե հայաստանի թմրամոլները որ տարիքից են սկսում օգտագործել։

Ինձ արդեն սկսում ա թվալ, թե մինչև գիտակից տարիք հասնելը արդեն թմրամոլ են, որ իրանց տեղը ուրիշն ա էդ ընտրությունն արել։

[Մարկիզ]

Սուր, մի խնդրանք ունեմ։ Ունե՞ս վիճակագրություն, թե հայաստանի թմրամոլները որ տարիքից են սկսում օգտագործել։

Ինձ արդեն սկսում ա թվալ, թե մինչև գիտակից տարիք հասնելը արդեն թմրամոլ են, որ իրանց տեղը ուրիշն ա էդ ընտրությունն արել։

27-49

[Աթեիստ]

Ես որ ծառայում էի (գիտեմ՝ դու էլ ես ծառայել), մի զինվոր դուրս էր եկել խրամատից և գնացել ականապատված հատված՝ հստակ իմանալով, որ տարածքը հակահետիոտնային ականներով կանապատված է: Ականը պայթել էր, ոտքը սրունք-թաթային հոդի շրջանում պոկել: Վնասվածքը չէր լինի, եթե այդ տղան արկածախնդրություն և հիմարություն չաներ: Ինքը շատ լավ գիտեր, որ ավելի մեծ հավանականությամբ պայթելու է: Ռիսկի էր դիմել: Այսպիսի դեպքեր լինում են: Ի՞նչ անենք էս դեպքում: Չօգնե՞նք: Ես վստահ եմ, որ դու էլ կօգնեիր այդ տղային, բայց հարց է ծագում՝ եթե կօգնեիր, բա էլ ինչու՞ ես հակասական գրառում անում: Ո՞ր ինչ:

Անշուշտ կօգնեի, բայց չէի դադարի քննադատել։ Ու ամեն անգամ, երբ ինքը իրա հաշմանդամությունը առաջ գցի, ինչ որ օգնություն ստանալու համար, երեսին ասելու եմ, որ դա իրա մեղքն ա, ու ինքը մաքսիմում կարա խնդրի, բայց ոչ պահանջի։

[Sagittarius]

Ինձ թվում ա, որ ուղղակի ամեն մեկդ հանդուրժելը բառը մի իմաստով ա օգտագործում:

Որտև ասենք ինձ հաճելի չի շփվել ուղնուծուծով նարկոմանի հետ, կխուսափեմ նման շփումներից: Բայց էդ չի նշանակում, որ անհանդուրժող եմ: Օգնել էլ չեմ պատրաստվում, որտև էդ իմ ուժերից վեր ա: Բայց հաստատ չեմ պատրաստվում վառել, մորթել, վերացնել, աշխարհից կտրել ու տենց բաներ:

իսկ դու համաձա՞յն ես, օրինակ, որ քո վճարված հարկերով, պետությունը այդ մարդկանց մասին հոգ տանի, դեղորայքներ առնի, ապաստան տա, աշխատատեղեր բացի:

[Տրիբուն]

27-49

Թու-թու-թու, ես դեռ ռիսկային խմբում եմ ...

[Chuk]

Իմ կարծիքով հանդուրժողականության դրևորումն իր տակ ենթադրում է մարդկային վերաբերմունք, այսինքն՝ չխարանել մարդուն, չնպաստել հասարակությունից մարդու օտարացմանն ու մեկուսացմանը, նրա կործանմանը նրան և հնարավորության դեպքում մինիմալ օգնություն ցուցաբերել: Խոսքս միայն «նարկոմանին» չի վերաբերվում: Թեկուզ՝ ցրտին փողոցում ընկած հարբեցողը:

Հանդուրժող վերաբերմունքի մասին խոսք անգամ չի կարող լինել, եթե հիվանդություն ունեցող մարդուն վիրավորում են և նվաստացնում: Դա կլինի հոգեկան կամ նարկոլոգիական հիվանդություն ունեցող մարդ, կապ չունի:

Սուր ջան, իմ կարծիքով էդ չխարանել ու նման բաները պետք ա վերաբերեն կոնկրետ գործողություններին:
Այսինքն եթե ես ասենք չեմ շփվում ինչ-որ մեկի հետ ու նաև նենց եմ անում, որ իմ շրջապատի մարդիկ էլ չշփվեն, էդ կոնկրետ գործողություն ա ու հանգում ա անհանդուրժողականության: Եթե ես ինչ-ինչ պատճառով ինքս չեմ շփվում, բայց ոչ մի բան չեմ անում իրա՝ այլոց հետ շփումն արգելելու համար, կարծում եմ էդտեղ անհանդուրժողականության տարր չկա:

Իսկ օգնություն ցուցաբերելը... եսիմ, բռատ, օրը մի հատ հայտարարություն եմ տեսնում, որ էսինչ փոքրիկի կյանքը փրկելու համար գումար ենք հավաքում: Սուտ կլինի ասելը, որ չեմ կարող օրինակ մի հազար դրամ տալ: Բայց դեպքերի մեծ մասում չեմ մասնակցում: ՀԻմա ես էդ փոքրիկների նկատմամբ անհանդուրժո՞ղ եմ:

[Chuk]

իսկ դու համաձա՞յն ես, օրինակ, որ քո վճարված հարկերով, պետությունը այդ մարդկանց մասին հոգ տանի, դեղորայքներ առնի, ապաստան տա, աշխատատեղեր բացի:

Բա իհարկե համաձայն եմ:

[Աթեիստ]

Կամ երեխեք կան, որ դեռահասության շրջանում վատ շրջապատ են ընկնում, թիկունքին էլ նորմալ ընտանիք չեն ունենում, տենց դառնում են թմրամոլ կամ հարբեցող։

Լիլ, հիմի անկեղծ ասա, էս գրածդ ինչքանո՞վ ա վերաբերում 27 ու բարձր տարիքի մարդկանց։

Ես էլ ոչ մի տեղ չեմ գրում, թե իրանց պետք ա ոչնչացնել, բայց, ինչպես և Չուկը չեմ պատրաստվում իրանց օգնել։ Չուկը գրեց, որ չի էլ կարա, բայց դա տենց չի, իրանց մարդատեղ դնելն արդեն ինչ որ օգնություն ա, որին ես անձամբ պատրաստ չեմ։

[Sagittarius]

Լիլ ջան, չգիտեմ, կարող ա ձենս տաք տեղից ա գալիս, ես չեմ պատկերացնում հանկարծակի, անկախ քեզանից վատ շրջապատ ընկնելը։ Ես Հոկտեմբերյանում եմ մեծացել, ու կյանքում ոչ մի թմրամիջոց չեմ օգտագործել։

Հոկտեբմերիան ի՞նչ թմրանյութ, կանեփ չեն ծխու՞մ... ավելի քիչ վնաս ա ու ավելի ուշ ա կախվածություն առաջացնում, քան ծխախոտը, իհարկե, եթե ծխախոտի նման ամեն օր քաշես, անարդյունավետ, կյանքումդ ոչ մի բան չհասցնող բույս կդառնաս:

[Տրիբուն]

իսկ դու համաձա՞յն ես, օրինակ, որ քո վճարված հարկերով, պետությունը այդ մարդկանց մասին հոգ տանի, դեղորայքներ առնի, ապաստան տա, աշխատատեղեր բացի:

Ես համաձայն եմ: Պետության ֆունկցիան առանձին անհատներին ընտրովի պաշտպանելը չի, հասարակական լայ կոնսենսուս ու ընդհանուր պաշտպանվածության մթնոլորտ ստեղծելն ա:

Օրինակ, պատերազմներից, կոնֆլիկտներից, ծանր տնտեսական ճգնաժամերից հետո կամ դրանց ընթացքում ալկոհոլիզմի ու նարկոմանիայի խնդիրը բոլոր հասարակություններում սրվում ա: Պատերազմից վերադառնում են խեղված հոգիներով մարդիկ, ճգնաժամի ընթացքում մարդիկ աշխատանք ու ընտանիք են կորցնում ու էտ հարվածներին չեն դիմանում, իրանց տալիս են ալկոհոլին, պատահում ա ավելի ծանր բաների: Ու պատկերացրու, պետությունն ու հասարակությունը թքած ա ունենում տենց մարդկանց վրա: Քո կարծիքով ինչի՞ կվերածվի տենց պետությունը:

Ես ավելի շու կհասկանամ անհատներին, որոնք չեն ցանկանում նարկոմանին օգնել, բայց պետությանը ամբողջությամբ վերցրած չեմ հասկանա: Պետությունը պարտավոր ա պայմաններ ստեղծել, որ անկախ պատճառներից դժվար իրավիճակում հայտնված ցանկացած մարդ հնարավորություն ստանա վերադառնալ նորմալ կյանքին ու նորից ինտեգրվել հասարակության մեջ: