Մեռելապաշտություն

[Alphaone]

Տրիբուն ջան, ես ասախի բովանդակության հետ լրիվ համամիտ էի, ասելու ձևն էի վիրավորական համարում, ասենք էս վերջին գրառումը ինձ համար բնավ վիրավորական չի հնչում, քանի որ ծաղրի փոխարեն, ռեալ գրած ա, թե ինչն ա տմարդի ու ինչի համար, եթե իմ գրառումներով էս թեմայում տհաճություն եմ պատճառել, ներեցեք

[Chuk]

Այվի ջան, հիմա դրանց էլ ասում են, էնքան իրանց մեռելին չեն հարգում, որ սկի տուն չտարան

Նենց որ մեր ժողովուրդը երբեք բալանսի չի գա, ուզում ես ոսկի եղի,մեկա ասելու են վրեն կեղտ կա

Հով, լուրջ տենց բան լսե՞լ ես, թե՞ հումոր ես անում

Ես հակառակը, նկատում եմ, որ մարդիկ գնալով ավելի ու ավելի են հակվում եկեղեցում հոգեհանգիստ անելուն, հացատներում հոգեհաց տալուն: Ու ճիշտն ասած դեռ որևէ մեկի կողմից բացասական վերաբերմունք դրա նկատմամբ չեմ լսել: Հակառակը, լսել եմ, որ ասել են «հալալ ա, որ կարողացել են սենց անել», կամ «ճիշտ են արել, որ սենց արել»:

Ու իմ կարծիքով էդ լավ տենդենց ա:

[Տրիբուն]

Հով, լուրջ տենց բան լսե՞լ ես, թե՞ հումոր ես անում

Ես հակառակը, նկատում եմ, որ մարդիկ գնալով ավելի ու ավելի են հակվում եկեղեցում հոգեհանգիստ անելուն, հացատներում հոգեհաց տալուն: Ու ճիշտն ասած դեռ որևէ մեկի կողմից բացասական վերաբերմունք դրա նկատմամբ չեմ լսել: Հակառակը, լսել եմ, որ ասել են «հալալ ա, որ կարողացել են սենց անել», կամ «ճիշտ են արել, որ սենց արել»:

Ու իմ կարծիքով էդ լավ տենդենց ա:

keyboard-ը ճիշտ ա ասում, ես նատուռի լսել եմ տենց բան, բայց անագին վաղուց էր, մի երեք-չորս տարի առաջ, երբ եկեղեցով թաղումը նոր էր մտնում:

Բայց իրոք, էս հարցը էն բացառիկ դեպքերից ա, երբ ՀԱԵ-ն լիքը անելու բան ունի, ու ոնց որ էն ինչ հիմա կատարվում ա, ուղղություն ա դեպի ավելի քաղաքակիրթ թաղումները;

[Նարե91]

Հով, լուրջ տենց բան լսե՞լ ես, թե՞ հումոր ես անում

Ես հակառակը, նկատում եմ, որ մարդիկ գնալով ավելի ու ավելի են հակվում եկեղեցում հոգեհանգիստ անելուն, հացատներում հոգեհաց տալուն: Ու ճիշտն ասած դեռ որևէ մեկի կողմից բացասական վերաբերմունք դրա նկատմամբ չեմ լսել: Հակառակը, լսել եմ, որ ասել են «հալալ ա, որ կարողացել են սենց անել», կամ «ճիշտ են արել, որ սենց արել»:

Ու իմ կարծիքով էդ լավ տենդենց ա:

Ես էլ բացասական ոչ մի բան չեմ լսել: Հովոն կատակում ա, հույս ունեմ:
Հետո մենակ էն հանգամանքը, որ դիակը տանը չլինի, հաստատ արժե 100.000 ավել ծախսել: Ինձ թվում ա` ավելորդ սթրես ա, որ տանն ա լինում :

[Տրիբուն]

Բայց հիմա էլ խնդիրը նրանում ա, որ
-ՀԱԵ-ն թվեր ա դրել եկեղեցում թաղումներ անելու համար (կարծեմ մինիմում 130.000), ու լիքը մարդիկ չեն կարող իրենց դա թույլ տալ, ու ստիպված, իրենք իրենց արդարացնելու համար, կառչում են «ադաթներից»
-որոշ եկեղեցիների դիրքը նենց ա (օրինակ Քանաքեռինը), որ եկեղեցուն մոտ հարևանությամբ բնակվողները սկսել են բողոքել: Մարդիկ չեն ուզում ամեն օր թաղում տեսնել, ու ճիշտ են անում
- Առկա դահլիճները միլիոնանոց քաղաքի համար քիչ են, իսկ ՀԱԵ-ն կահավորված ու սարքավորված հոգեհանգստյան դահլիճներ բացելու փոխարեն (գոնե 1-2 հատ ամեն վարչական շրջանում), շուշաթղթած երկնաքեր եկեղեցիներ ա շարում կողք-կողքի: Փոխարենը կարելի էր բացել նորմալ դահլիճներ՝ կից փոքր մատուռով:

[Jarre]

Հով, լուրջ տենց բան լսե՞լ ես, թե՞ հումոր ես անում

Ես հակառակը, նկատում եմ, որ մարդիկ գնալով ավելի ու ավելի են հակվում եկեղեցում հոգեհանգիստ անելուն, հացատներում հոգեհաց տալուն: Ու ճիշտն ասած դեռ որևէ մեկի կողմից բացասական վերաբերմունք դրա նկատմամբ չեմ լսել: Հակառակը, լսել եմ, որ ասել են «հալալ ա, որ կարողացել են սենց անել», կամ «ճիշտ են արել, որ սենց արել»:

Ու իմ կարծիքով էդ լավ տենդենց ա:

Ես արդեն երեք տարի է Հայաստանում չեմ բնակվում, բայց էն ժամանակ հաստատ կային լիքը մարդիկ իմ ծանոթների միջից, ովքեր հենց տենց էին ասում։ Հիմա ավելի շատ զարմանում եմ զարմացողների վրա։

[keyboard]

Հով, լուրջ տենց բան լսե՞լ ես, թե՞ հումոր ես անում

Ես հակառակը, նկատում եմ, որ մարդիկ գնալով ավելի ու ավելի են հակվում եկեղեցում հոգեհանգիստ անելուն, հացատներում հոգեհաց տալուն: Ու ճիշտն ասած դեռ որևէ մեկի կողմից բացասական վերաբերմունք դրա նկատմամբ չեմ լսել: Հակառակը, լսել եմ, որ ասել են «հալալ ա, որ կարողացել են սենց անել», կամ «ճիշտ են արել, որ սենց արել»:

Ու իմ կարծիքով էդ լավ տենդենց ա:

Արտ ջան, լսել եմ, լսում եմ, դաժե տատիս թաղմանը, դե տղա չունի տատս, պապան, մորաքրոջս ամուսինն ու դե մենք էինք կազմակերպում, բայց նստեցին ազգովի ժողով արեցին, որ թույտվություն ստանանք դիակը եկեղեցուց հուղարկավորելու գերեզմաններ:
Դա ըդամենը անցյալ տարի էր, բայց հարցը սենց էր դրված, որ խոսակցություններ չլինեն, թե փեսաներն ու թոռները իրանց տատուն չեն հարգում, նենց որ, լիքն ա տենց խոսակցություն ու հաստատ հիմա էլ, պանիխիդաների ժամանակ փսփսում են ու դժգոհություններ հայտնում, որ էդ "խեղճ" մեռելին սկի չթողեցին իրա տանը հրաժեշտ տա, պատկերացնում ես, խոսքի մեռել ա, նատուռի ա մեռել էլի ու էդ մեռելի վրով բազառ են անում, որ տնեցիք էնքան վատն են, որ չթողեցին իրա սեփական տանը հրաժեշտ տա

[Chuk]

Արտ ջան, լսել եմ, լսում եմ, դաժե տատիս թաղմանը, դե տղա չունի տատս, պապան, մորաքրոջս ամուսինն ու դե մենք էինք կազմակերպում, բայց նստեցին ազգովի ժողով արեցին, որ թույտվություն ստանանք դիակը եկեղեցուց հուղարկավորելու գերեզմաններ:
Դա ըդամենը անցյալ տարի էր, բայց հարցը սենց էր դրված, որ խոսակցություններ չլինեն, թե փեսաներն ու թոռները իրանց տատուն չեն հարգում, նենց որ, լիքն ա տենց խոսակցություն ու հաստատ հիմա էլ, պանիխիդաների ժամանակ փսփսում են ու դժգոհություններ հայտնում, որ էդ "խեղճ" մեռելին սկի չթողեցին իրա տանը հրաժեշտ տա, պատկերացնում ես, խոսքի մեռել ա, նատուռի ա մեռել էլի ու էդ մեռելի վրով բազառ են անում, որ տնեցիք էնքան վատն են, որ չթողեցին իրա սեփական տանը հրաժեշտ տա

Մդյա, ուրեմն նենց մուղամով պետք ա քարոզ տանել, որ էդ լավ բան ա, սաղ հասարակությունում:

Բայց իսկապես զարմացած եմ, որտև ահագին տենց հոգեհանգիստների եմ եղել, մարդկանց հետ խոսել, զրուցել, տարբեր շերտերի, ու մենակ դրականն եմ լսել: Էնպես որ ամեն դեպքում ասածդ տիպի մտածողները հուսով եմ շատ չեն, հակառակն էլ կա, շատ:

[Chuk]

Բայց հիմա էլ խնդիրը նրանում ա, որ
-ՀԱԵ-ն թվեր ա դրել եկեղեցում թաղումներ անելու համար (կարծեմ մինիմում 130.000), ու լիքը մարդիկ չեն կարող իրենց դա թույլ տալ, ու ստիպված, իրենք իրենց արդարացնելու համար, կառչում են «ադաթներից»
-որոշ եկեղեցիների դիրքը նենց ա (օրինակ Քանաքեռինը), որ եկեղեցուն մոտ հարևանությամբ բնակվողները սկսել են բողոքել: Մարդիկ չեն ուզում ամեն օր թաղում տեսնել, ու ճիշտ են անում
- Առկա դահլիճները միլիոնանոց քաղաքի համար քիչ են, իսկ ՀԱԵ-ն կահավորված ու սարքավորված հոգեհանգստյան դահլիճներ բացելու փոխարեն (գոնե 1-2 հատ ամեն վարչական շրջանում), շուշաթղթած երկնաքեր եկեղեցիներ ա շարում կողք-կողքի: Փոխարենը կարելի էր բացել նորմալ դահլիճներ՝ կից փոքր մատուռով:

Ես մտածում եմ ինչ-որ օլիգարխի խելքի գցենք, որ տենց հաստատություններ բացեն: Որտև իրականում հեչ պարտադիր չի եկեղեցուց տանել, կարելի ա նույնը անել «մասնագիտացած հաստատությունից»: Չգիտեմ էլ, աշխարհում տենց փորձ կա, թե չէ, բայց ամեն դեպքում կարծում եմ աշխատող ա: Մեր եկեղեցիներն իրականում էնքան էլ հարմար շինություններ չեն (մեծ մասը) հոգեհանգստի, հուղարկավորության արարողության համար, իմ կարծիքով:

[Տրիբուն]

Ես մտածում եմ ինչ-որ օլիգարխի խելքի գցենք, որ տենց հաստատություններ բացեն: Որտև իրականում հեչ պարտադիր չի եկեղեցուց տանել, կարելի ա նույնը անել «մասնագիտացած հաստատությունից»: Չգիտեմ էլ, աշխարհում տենց փորձ կա, թե չէ, բայց ամեն դեպքում կարծում եմ աշխատող ա: Մեր եկեղեցիներն իրականում էնքան էլ հարմար շինություններ չեն (մեծ մասը) հոգեհանգստի, հուղարկավորության արարողության համար, իմ կարծիքով:

Միանշանակ կա: Ասածս էլ հենց էտ ա, մասնագիտացված դահլիճ/սրահ՝ կից փոքրիկ մատուռով: Ամեն դեպքում թաղումը դեռ երկար ժամանակ մնալու ա եկեղեցու ու կրոնի ազդեցության դաշտում: Հեչ պարտադիր չի զռլամա եկեղեցին էս հարցում - մի հատ փոքր սենյակ, իրա խաչով, համեստ տերտերով ու հոգեհանգստի բոլոր հարմարություններով ու պարագաներով՝ խալաձելնիկից սկսած:

[Տրիբուն]

Բայց որ օլիգարխները գլխի ընկան, Լֆիկը կսկսի կուտակային քարտեր բաժանել իրա զալերում կազմակերպելու համար - մեռելից 5% կուտակվում ա, հետո Սիթիից զեղչով մոմ ես առնում:

[Chuk]

Միանշանակ կա: Ասածս էլ հենց էտ ա, մասնագիտացված դահլիճ/սրահ՝ կից փոքրիկ մատուռով: Ամեն դեպքում թաղումը դեռ երկար ժամանակ մնալու ա եկեղեցու ու կրոնի ազդեցության դաշտում: Հեչ պարտադիր չի զռլամա եկեղեցին էս հարցում - մի հատ փոքր սենյակ, իրա խաչով, համեստ տերտերով ու հոգեհանգստի բոլոր հարմարություններով ու պարագաներով՝ խալաձելնիկից սկսած:

Ես մտածում էի, որ արժեր նենցը անել, որ եկեղեցուն կից չլիներ: Ասեմ, թե ինչի՞ եմ տենց մտածում.
1. Ամեն դեպքում ունենք աթեիստներ ու այլ կրոնների ներկայացուցիչներ, ում համար եկեղեցու փաստը խոչընդոտ կհանդիսանար: Բայց էդ հաստատությունը կթույլատրեր Առաքելական եկեղեցու հետևորդին հոգևորական կանչել արարողության համար, այլ կրոնի ներկայացուցչին, համապատասխան կրոնավորի: Իսկ ով կուզեր, պարզապես քաղաքացիական արարողություն կաներ:
2. Եկեղեցում նույնն անելը կշարունակեր մնալ, ու այ էդ դեպքում կլիներ մրցակցություն, արդյունքում գներն էլ կնվազեին, պայմաններն էլ կբարելավվեին:

[Տրիբուն]

Ես մտածում էի, որ արժեր նենցը անել, որ եկեղեցուն կից չլիներ:

Հնարավոր ա, որ ճիշտը էտ ա, բայց իմ ասախն էն ա, որ ոչ թե դահլիճը լինի եկեղեցուն կից, այլ մատուռիկը լինի դահլիճին կից: Մատուռիկը գործում ա ըստ պահանջի, սաղ օրը բաց չի: Ուզում ես որ եկեղեցական սպասարկում էլ լինի, պաժալիստա, մուծվի էտ էլ անենք, չես ուզում, էլի պաժալիստ ա, մենակ զալի փողը տուր:
......
Ու վաբշե լիքը բիզնես հետաքրքիր պահեր կան, խոսքի մեռելը զալի կողմից - մարդ կա, ուզում ա մի օր հավեսով թաղում անի, բայց մեռել չկա: Կամ, գնե՛ք մեր տրի-չետվերտ մոմերը և թաղումից հետո կարաք վրեն կոֆե էփեք: Պատվիրեք մեր շտանգիստ դագաղ բռնողին, որը մենակով ու մի ձեռով ձեր օղորմածիկին ոտով կհասացնի ձեր ուզած գերեզմանատունը: Բայց սա դե ամենը չէ (cՌուֆուս), դուք կստանաք նաև նվեր. չորս մետր պսակի սև լենտ, որով կարող եք կապել ցանկացած քաշի մեշոկի բերան:

[Շինարար]

Ժող, իսկ տեղյակ մարդ կա՞: Ամերիկայում և եվրոպական երկրներում ո՞նց ա դա կարգավորվում: Ծանոթներիցս մեկի մայրը մահացել էր Լոս Անջելեսում, թաղումը երևի մի շաբաթից կամ ավելի հետո եղավ, ինչ-որ ասին՝ հատուկ օր ա սահմանվում, դիակը բնականաբար էդքան օր իրանց տանը չի մնում, այլ հատուկ հաստատությունում, ինչ-որ խառը պատմություն:

Ինձ էլ ա թվում, որ շատ ճիշտ տարբերակ ա դիակը տուն չտանելը, նորից տատիս մահվանն անդրադառնամ, տատիս դիակը երբ տուն էինք բերելու, իրենց պադյեզդում էդ նույն օրը հարսանիք կար, մենք ասինք, որ տատին իննսուն տարեկան էր՝ իր ծերությունը իրոք վայելած: Արխային արեք, ոնց անելու եք: Էնպես կազմակերպեցինք, որ հարսանքավորը դագաղի չհանդիպեն, բայց էդ սիգնալներով գալը, դռան մոտով շալախոյով անցնելը իրականում բոլորիս վրա էլ ազդեց բացասաբար, որքան էլ որ նախօրոք համաձայնեցրած չլինեին մեզ հետ. մի կողմ թողնենք, որ էդ անհասկանալի սիգնալների ադաթը որքանով ա ճիշտ ու սխալ, բայց մյուս կողմից ամբողջ շենքը ինչո՞ւ պիտի երեք օր դագաղ տեսնի: Առանձին հաստատությունում էդ ամենը կազմակերպելը համ մեր նյարդերը կխնայեր էդ սիգնալ-սուգնուլից, համ էլ ամբողջ թաղամասինը:

[StrangeLittleGirl]

Էս վերջերս մշակութային շոկ եմ ապրել հայկական մեռելապաշտության հետ կապված: Էս թեմայում ոնց որ ավելի շատ քննարկումը ծավալվել ա թաղման արարողության ու դրա շուրջ զարգացող իրադարձությունների շուրջ, բայց կարծում եմ, որ հայկական մեռելապաշտությունը դրանով չի սահմանափակվում (կներեք, եթե էս բառը որևէ մեկի վիրավորում ա, բայց ուրիշ ավելի հարմար բառ չեմ գտնում):

Նայեք, սկսենք մեռելոցներից: Ո՞ր մի նորմալ երկրում են ժողովրդին պետականորեն, պաշտոնապես տարին հինգ անգամ ուղարկում գերեզմանոց: Սովորաբար ամեն երկիր ունի մի հիշատակի օր, որը սովորաբար կրոնական տոների հետ կապված չէ: Տարվա մեջ մի օր մարդիկ գնում են գերեզմաններ ու վերջ: Բայց տարին հինգ անգամ մարդուն գերեզմաններ ուղարկելն ուղղակի սադիզմ ա:

Հիմա պատմեմ, թե ինչից էի շոկ ապրել: Ուրեմն հունվարի սկզբին որ հերթապահում էի, գործիս տեղը բուժքույրն ու սանիտարը սկսեցին ինչ-որ մեռելային պատմություններ պատմել: Սանիտարն ասում էր, որ Նոր տարվա գիշերը 150 հոգի հավաքվել էր գերեզմաններում եսիմ ում համար (ինչ-որ մի քանի ամիս առաջ մահացած ջահել տղա էր): Դա նորմա՞լ ա: Մազերս բիզ-բիզ էին կանգնել: Հետո էլ պարզվեց, որ բուժքրոջ ինչ-որ ազգական էր մահացել էդ օրերին, ու քննարկում էին, թե երբ ա ճիշտ գերեզմանոց գնալը՝ հունվարի 6-ին, թե մեռելոցին: Մեկն ասում էր՝ հունվարի 6-ը թազա մեռելների համար ա, մեռելոցը՝ հին: Մյուսն ասում էր՝ մեռելոցը սաղի համար ա: Ու ստեղ էական չի որն ա ճիշտ, որը սխալ: Էականն էն ա, որ փաստորեն մարդիկ էդքան խորանում, հին ու թազա մեռել են դասակարգում:

Չգիտեմ, ինձ թվում ա՝ մեր երկրում շատ են ֆիքսվում մեռելի հետ կապված ամեն ինչի վրա, լիքը անկապ ավանդույթներ հորինում: Անդուր ա:

Մեկը ես տարին մեկ-երկու անգամ եմ գնում գերեզմաններ՝ պապիկիս ծննդյան ու մահվան օրը: Գնում ենք տատիկիս հետ, պապիկիս բոլոր թոռներ-էրեխեքով: Գնում ենք, խունկ վառում, ջրիկանում, մեր ընտանեկան ավանդական ոտանավորն ասում խմբով, տատիկս ջղայնանում ա: Հետո էլ հավաքվում ենք մի տեղ (հաճախ տատիկիս տանը) ու սկսում պապիկիս մասին անեկդոտներ պատմել: Տատիկս էլ ինչ-որ տետրեր ա քչփորում, կարդում պապիկիս գրած սիրային բանաստեղծությունները: Նենց հավես ավանդույթ ա, առանց լացի, առանց սգի: Պապիկիս միշտ ուրախ ենք հիշում: