Հայ ծնողների համախտանիշ

[Ruby Rue]

Էս էլ իմ ցավոտ թեման է:
Ուրեմն, մինչև ԱՄՆ սովորելու գնալս, բավականին կախված էի ծնողներիցս. դե անչափահաս էի, սեփական եկամուտ էլ չունեի: Ինձ տանը շատ էին ասում, որ ինքնուրույն չեմ կարող ապրել, սեփական գլուխս չեմ կարող պահել, անբան եմ, էս եմ, էն եմ: Բայց դե ես հո ինձ գիտեի՞:
Ծնողներիցս լրիվ անկախ՝ թե՛ ֆինանսապես, թե՛ ընդհանրապես կես տարուց էլ քիչ եմ ապրել, բայց դե էդքանն էլ բավարար էլ հասկանալու համար, թե ինչպիսի կյանք եմ ես ուզում: Էնպես չէր, որ ես գիշերը փաբերից ու փարթիներից տուն չէի գալիս, շա՜տ ավելի տնակյաց կյանք էի վարում, քան ասենք էստեղ, բայց մի տեսակ ազատություն կար, որն անփոխարինելի է:

Օրինակ, ծնողներս մի զարմանալի բնավորության գիծ ունեն. հանգիստ սրտով թողեցին, որ հազարավոր մղոններ հեռու գնամ, ոչինչ չասացին, երբ ես մենակս ԱՄՆ-ի մի ծայրից մյուսն էի գնում, բայց արի ու տես, երբ տասնմեկից հետո տուն պիտի գամ, հայրս միշտ ասում է՝ գամ կանգառ, ուղեկցեմ: Ինքը միշտ վտանգավորությունն է վկա բերում, բայց ես հո գիտեմ, որ Երևանը շատ անվտանգ քաղաք է՝ հիշելով Նյու-Յորքում հանդիպող տարօրինակ մարդկանց ու Չիկագոյի մաֆիայի մասին պտտվող լեգենդները, էլ չեմ ասում, որ իմ քաղաքում մի տրոլիկ էր ընդամենն աշխատում ու դրանից բացառապես բոմժերն էին օգտվում:
Ինչևէ, էդ կես տարում ես չափահաս դարձա, բայց ավելի մեծացա, քան զուտ ֆիզիկական տարիքը: Մենակ ու անկախ լինելուց հետո ավելի ցավոտ էր իմ համար էս գերհոգատարությունն ու ինձ մանկապարտեզի բալիկի պես վերաբերելը:

Բայց դե ես ծնողներիս հետ մի քանի անգամ արդեն խոսել եմ, բացատրել եմ ու արդեն իրենք էլ են զգում փոխվելու անհնրաժեշտությունը: Ոչ մի կոնֆլիկտ չեմ ունեցել, ասածի հակառակը չեմ արել, որովհետև էդ հարցին սխալ մոտեցում է: Մնում է աշխատանք գտնեմ ու ամեն ինչ ավելի կլավանա, իսկ մենակ ապրելը... Հմ, երազանք է Հայաստանի պայմաններում:

[Jarre]

Էս էլ իմ ցավոտ թեման է:
Ուրեմն, մինչև ԱՄՆ սովորելու գնալս, բավականին կախված էի ծնողներիցս. դե անչափահաս էի, սեփական եկամուտ էլ չունեի: Ինձ տանը շատ էին ասում, որ ինքնուրույն չեմ կարող ապրել, սեփական գլուխս չեմ կարող պահել, անբան եմ, էս եմ, էն եմ: Բայց դե ես հո ինձ գիտեի՞:
Ծնողներիցս լրիվ անկախ՝ թե՛ ֆինանսապես, թե՛ ընդհանրապես կես տարուց էլ քիչ եմ ապրել, բայց դե էդքանն էլ բավարար էլ հասկանալու համար, թե ինչպիսի կյանք եմ ես ուզում: Էնպես չէր, որ ես գիշերը փաբերից ու փարթիներից տուն չէի գալիս, շա՜տ ավելի տնակյաց կյանք էի վարում, քան ասենք էստեղ, բայց մի տեսակ ազատություն կար, որն անփոխարինելի է:

Օրինակ, ծնողներս մի զարմանալի բնավորության գիծ ունեն. հանգիստ սրտով թողեցին, որ հազարավոր մղոններ հեռու գնամ, ոչինչ չասացին, երբ ես մենակս ԱՄՆ-ի մի ծայրից մյուսն էի գնում, բայց արի ու տես, երբ տասնմեկից հետո տուն պիտի գամ, հայրս միշտ ասում է՝ գամ կանգառ, ուղեկցեմ: Ինքը միշտ վտանգավորությունն է վկա բերում, բայց ես հո գիտեմ, որ Երևանը շատ անվտանգ քաղաք է՝ հիշելով Նյու-Յորքում հանդիպող տարօրինակ մարդկանց ու Չիկագոյի մաֆիայի մասին պտտվող լեգենդները, էլ չեմ ասում, որ իմ քաղաքում մի տրոլիկ էր ընդամենն աշխատում ու դրանից բացառապես բոմժերն էին օգտվում:
Ինչևէ, էդ կես տարում ես չափահաս դարձա, բայց ավելի մեծացա, քան զուտ ֆիզիկական տարիքը: Մենակ ու անկախ լինելուց հետո ավելի ցավոտ էր իմ համար էս գերհոգատարությունն ու ինձ մանկապարտեզի բալիկի պես վերաբերելը:

Բայց դե ես ծնողներիս հետ մի քանի անգամ արդեն խոսել եմ, բացատրել եմ ու արդեն իրենք էլ են զգում փոխվելու անհնրաժեշտությունը: Ոչ մի կոնֆլիկտ չեմ ունեցել, ասածի հակառակը չեմ արել, որովհետև էդ հարցին սխալ մոտեցում է: Մնում է աշխատանք գտնեմ ու ամեն ինչ ավելի կլավանա, իսկ մենակ ապրելը... Հմ, երազանք է Հայաստանի պայմաններում:

Ռուբի ջան, ես քո պապային շատ լավ հասկանում եմ։ Բացատրեմ, թե ինչու։
Հայաստանում շատ են քյառթ լակոտ «լավ տղերքը», որոնց համար աղջիկ կպցնելը ինքնահաստատվելու ու իրանց մտային ուռոդությունը բավարարելու մեթոդ ա։ Ու որպես տղամարդ ինքը շատ լավ գիտի, թե քեզ նման երևույթները ոնց կարան նայեն։

Վստահ կարամ ասեմ, որ շատ ամերիկացիների, եվրոպացիների ու այլ ազգերի ներկայացուցիչների համար դա տենց խնդիր չի։ Նույն Ռուսաստանը վերցրու։ Ռուսի համար աղջիկ կպցնելը տենց ռիտուալ չի, ոնց որ Հայաստանում։ Չեն նվաստացնում էտ աստիճան։

Նույնն էլ ստեղ՝ դոմինիկյանում, որտեղ ամեն քայլափոխի տղերքը աղջիկ ու տղա են կպցնում, աղջիկներն էլ տղա ու աղջիկ։ Բայց ստեղ տենց վուլգար չի դա։ Դաժը կպցվող աղջիկները «բոզ» ու «փչացած» պիտակները չեն ստանում իրանց վրա։

Իսկ Հայաստանում մի անգամ աղջիկը շփոթվի ժպտա մեկին արդեն ինչ ասես չեն ասի։
Ես չեմ ընդհանրացնում, պարզապես նշում եմ, որ նման մտածելակերպի մարդիկ ինքս շատ-շատ եմ տեսել Հայաստանում։

Կարծում եմ դրա համար էլ պապադ նման կերպ է արձագանքում։ Որովհետև ինչքան էլ ցավալի լինի էտ փաստը, բայց դա տենց ա, որ տաս հազար կիլոմետր հեռու ամերիկայում քո խաթրին նենց չեն կպնի, ոնց քո հայրենիք Հայաստանում քո եղբայրները քեզ կկպնեն։

[Ruby Rue]

Ռուբի ջան, ես քո պապային շատ լավ հասկանում եմ։ Բացատրեմ, թե ինչու։
Հայաստանում շատ են քյառթ լակոտ «լավ տղերքը», որոնց համար աղջիկ կպցնելը ինքնահաստատվելու ու իրանց մտային ուռոդությունը բավարարելու մեթոդ ա։ Ու որպես տղամարդ ինքը շատ լավ գիտի, թե քեզ նման երևույթները ոնց կարան նայեն։

Ժառ ջան, պահ է գալիս, որ նույնիսկ ես եմ հայրիկիս հասկանում: Հասկանում եմ, որ Հայաստանում քյառթերի սուրբ պարտականությունն է աղջիկների կպցնելը, կամ նվազագույն դեպքում՝ մի քիչ տարբերվող արտաքինով աղջիկներին ռեպլիկահարելը: Բայց ես երբեք էլ բանի տեղ չեմ դրել, չեմ կպել ու չեմ հրահրվել: Ախր էդ աղջիկ կպցնողներն էնքան ուռոդ ու բռի երևույթներ են, որ սիրտդ խառնում է, էլ ու՞ր մնաց բանի տեղ դնես իրենց կամ վատ զգաս դրանից: Մի քանի օր առաջ էստեղ գրել էի էդպիսի մի քանի ուռոդի մասին:

Վստահ կարամ ասեմ, որ շատ ամերիկացիների, եվրոպացիների ու այլ ազգերի ներկայացուցիչների համար դա տենց խնդիր չի։ Նույն Ռուսաստանը վերցրու։ Ռուսի համար աղջիկ կպցնելը տենց ռիտուալ չի, ոնց որ Հայաստանում։ Չեն նվաստացնում էտ աստիճան։
Նույնն էլ ստեղ՝ դոմինիկյանում, որտեղ ամեն քայլափոխի տղերքը աղջիկ ու տղա են կպցնում, աղջիկներն էլ տղա ու աղջիկ։ Բայց ստեղ տենց վուլգար չի դա։ Դաժը կպցվող աղջիկները «բոզ» ու «փչացած» պիտակները չեն ստանում իրանց վրա։
Իսկ Հայաստանում մի անգամ աղջիկը շփոթվի ժպտա մեկին արդեն ինչ ասես չեն ասի։
Ես չեմ ընդհանրացնում, պարզապես նշում եմ, որ նման մտածելակերպի մարդիկ ինքս շատ-շատ եմ տեսել Հայաստանում։

Սրա հետ էլ եմ համարյա լրիվ համաձայն: Օրինակ՝ Նյու Յորքի Empire State Building-ում էի, մի քանի տղա փորձեցին ինձ էսպես ասած կպցնել: Բայց էդ ամենն էնքան քաղաքակիրթ ու նորմալ էին անում, որ դու ոչ թե նեղվում էիր դրանից, այլ նույնիսկ ինչ-որ տեղ լավ զգում: Ու քո պատասխանն էլ ընդունում էին ու մեկ անգամից ավել չէին շարունակում: Ժպտում էին, ասում, որ ուրախ էին ծանոթանալ ու անցնում առաջ: Մեկն էլ վերջում ասաց, որ ընկերոջս փոխանցեմ, որ շատ սիրուն եմ: Դե ես էլ փոխանցեցի:
Նույնն էլ Չիկագոյում, Վաշինգտոնում ու մեր գեղերում. ամեն ինչ էլ վուլգարությունից ու հետին մտքերից զուրկ էր, որովհետև էնտեղ մարդիկ ասում են այն ինչ իրենց մտքին կա:

Կարծում եմ դրա համար էլ պապադ նման կերպ է արձագանքում։ Որովհետև ինչքան էլ ցավալի լինի էտ փաստը, բայց դա տենց ա, որ տաս հազար կիլոմետր հեռու ամերիկայում քո խաթրին նենց չեն կպնի, ոնց քո հայրենիք Հայաստանում քո եղբայրները քեզ կկպնեն։

Ուղղակի ես ուզում եմ, որ հայրս հասկանա, որ կարող եմ ինքս ինձ պաշտպանել: Հա, ես համոզված եմ, որ սույն քյառթակերպերը միայն մեծ-մեծ խոսել են կարող ու վտանգավորությամբ չեն կարող մանյակներ հետ համեմատվել: Բայց երեկոյան ամեն ուշ տուն գալս պատմություն դարձնելը ոչ միայն սույն էակներն են, այլև հարևանները, ովքեր պարտադիր պիտի քննարկեն, թե ով ժամը քանիսին է տուն գալիս ու ըստ դրա լավ աղջիկ լինելու աստիճանը որոշեն:
Իսկ ես ընդհանրապես թքած ունեմ հասարակության էս հատվածի վրա ու ուզում եմ՝ իրենք էլ փոխվեն ու չկարևորեն դա:

Հ.Գ. Կարոտել եմ Ալաբամաս:

[StrangeLittleGirl]

Ժառ, բայց մի բան ասեմ էլի: Քյառթերը օրը ցերեկով էլ են աղջիկ կպցնում: Հիմա ի՞նչ, պիտի հայ պապաները չթողնե՞ն, որ իրանց աղջիկները մենակով տնից դուրս գան:

[Jarre]

Ժառ, բայց մի բան ասեմ էլի: Քյառթերը օրը ցերեկով էլ են աղջիկ կպցնում: Հիմա ի՞նչ, պիտի հայ պապաները չթողնե՞ն, որ իրանց աղջիկները մենակով տնից դուրս գան:

Բյուր ջան, իհարկե դա նկատի չունեմ։
Պարզապես ուզեցել եմ նշել, որ հոր անհնագստությունն իրա հիմքերն ունի ու որ էտ 10 հազա կմ հեռու լինելը ավելի թեթև են տանում դա ունի իր պատճառները։ Էտ գրառումս ավելի շատ լրիկական շեղում էր թեմայից

Իմ կարծիքով ծնողները պետք է դաստիարակեն ինքնուրույն մարդ անկախ նրանից, թե որ երկրում են գտնվում։

[StrangeLittleGirl]

Բյուր ջան, իհարկե դա նկատի չունեմ։
Պարզապես ուզեցել եմ նշել, որ հոր անհնագստությունն իրա հիմքերն ունի ու որ էտ 10 հազա կմ հեռու լինելը ավելի թեթև են տանում դա ունի իր պատճառները։ Էտ գրառումս ավելի շատ լրիկական շեղում էր թեմայից

Իմ կարծիքով ծնողները պետք է դաստիարակեն ինքնուրույն մարդ անկախ նրանից, թե որ երկրում են գտնվում։

Ժառ ջան, հանուն արդարության մի բան էլ պիտի ասեմ: Մեզ մոտ ինչքան էլ աղջիկ կպցնելը վուլգար ու զզվելի լինի, «անշառ» բան ա, մինչդեռ էդ մի քանի հազար կմ էն կողմ բռնաբարության դեպքերը հեչ քիչ չեն: Երևի հայ պապաները դրա մասին չգիտեն, եսի՞մ:

[Jarre]

Ժառ ջան, հանուն արդարության մի բան էլ պիտի ասեմ: Մեզ մոտ ինչքան էլ աղջիկ կպցնելը վուլգար ու զզվելի լինի, «անշառ» բան ա, մինչդեռ էդ մի քանի հազար կմ էն կողմ բռնաբարության դեպքերը հեչ քիչ չեն: Երևի հայ պապաները դրա մասին չգիտեն, եսի՞մ:

Բյուր, ես էլ հանուն արդարության պիտի խոստովանեմ, որ իմ կարծիքը հայկական քյառթ մասսայի հանդեպ ու իրանց ցանկացած արարքի հանդեպ խիստ չափազանցված ու սուբյեկտիվ ա։ Ես ուղղակի գենային մակարդակով զզվում եմ էտ երևույթներից, դրա համար էլ էս հարցում իմ համար ամեն ինչ սև ու սպիտակ ա՝ կամ ոչինչ, կամ ամեն ինչ։

Ես ուղղակի արտասահմանում, նույնիսկ հենց նույն ռուսաստանում, որից զզվում եմ, հազար անգամ հարգալից վերաբերմունք եմ տեսնում ու ավելի արխային ու հանգիստ եմ անցկացնում առօրյաս քան Հայաստանում։

[Smokie]

Ծնողական անհանգստությունն ու հոգատարությունը պետք է չափի մեջ լինի՝ հակառակ դեպքում երեխան կարող է որոշ բաներ թաքցնի ու երբ մի օր այդ ամենը ջրի երես դուրս գա, հաստատ լավ հետևանքներ չեն լինի: Կարծում եմ բոլոր երեխաներն էլ քիչ թե շատ վստահության կարիք են զգում, ամեն ինչ չի, որ պետք է ծնողը որոշի:
Երբ երեխան հիվանդանում է՝ ծնողի հոգատարությունը հասնում է վերին աստիճանի, անձամբ ե՛ս նման դեպքերում շատ եմ նեղվել ու ջղայինացել, հիվանդությունն ինձ համար ավելի՛ տանելի է եղել քան իրենց անհանգստությունը, որովհետև մի թեթև բանից մեծ պատմություն են սարքում:
Բայց շատ դեպքերում ծնողական խորհուրդն ու միջամտությունը իրոք օգնում է, օրինակ՝ կարող է պատահել, որ ծնողը ավելի լավ հասկանա, թե ի՞նչ է ուզում իր երեխան, ի՞նչ է նրան պետք, իսկ երեխան հետո՛ է հասկանում, որ ճիշտ ուղու վրա է, իսկ եթե գործեր իր ուզածով, անպայման մի բանի պակաս կզգար:
Իսկ կոնֆլիկտներով, վեճերով ու աղմուկ-աղաղակով հաստատ հարց չի լուծվի, այլ ընդհակառակը, եթե անգամ չսրվեն հարաբերությունները ու վեճն ավարտվի շատ հանգիստ զրույցով, միևնույնն է ամեն մեկը կմնա իր կարծիքին ու հետագայում տվյալ թեման նորից կարծարծվի, նույն ոգով: Ծնողն ամեն անգամ երեխայի հակաճառությանն ու արժանանալով ավելի ու ավելի կկորցնի իր վստահությունը, իսկ երեխան ամեն անգամ հանդիմանություններ լսելով՝ կնեղվի, կմտածի, որ իրեն ոչ ոք չի հասկանում:

[Նարե91]

Էկա ասեմ, որ ուղեղիս ոչ մի հատվածում չեմ կարող տեղավորել էն հանգամանքը, որ աղջիկ- էրէխեքի անունները Տիգրանուհի, Հայկուհի, Հրաչուհի և առավելևս Սեյրանուհի են դնում:
Ու պատկերացրեք, թե դրանց կրճատ տարբերակները ո՞նց պիտի լինի.. Տիկո՞, Հայկո՞, Հրաչո՞ կամ Սերո՞:
Չգիտեեեեմ...ամեն դեպքում անուն ընտրելիս` պիտի առաջնորդվել այն սկզբունքով, որ դրանց կրճատ տարբերակները բարեհունչ լինեն: Ինչի՞ պիտի ձեր սխալ ընտրությունը պատճառ դառնա, որ ձեր էրէխեն բարդույթավորվի:
Հա, ի դեպ, վերը նշված անունների արական տարբերակները սիրում եմ ու դրանց դեմ ոչինչ չունեմ

[Նարե91]

Խայտառակ էղաաա
Մոդերնեեեեր, փրկեեեք` տեղափոխելով էն անունների թեմա
Ծերացել եմ
Հ.Գ. Ապրես Գև

[Փոքրիկ շրջմոլիկ]

6-րդ դասարանում ծնողներս համոզում էին, որ Ֆիզմաթ դպրոց տեղափոխվեմ: Բայց ես ոչ մի կերպ չէի համաձայնվում: Մամաս առանց ինձ ասելու գործերս տվել էր Ֆիզմաթ, որ քննությանը մասնակցեմ, եղբայրս էլ հետս մաթեմ էր պարապում, բայց նենց, որ ես չհասկանամ քննության համար ա, ետ ընթացքում էլ համոզում էին: Բայց ինչքան շատ էին խոսում ետ մասին, ենքան հակակրանք էր առաջանում մոտս, մի կողմից էլ արդեն «պրինցիպի» հարց էր դառել, որ չէ, պիտի իմ ասածով լինի ու վերջ : Տենց էլ չհամոզվեցի ու եթե էն ժամանակ ակումբ մտնեի, հաստատ «Ի՞նչն է ազդում ձեր նյարդերի վրա» թեմայում Ֆիզմաթ Դպրոց էի գրելու: Մի խոսքով ինձ չկարացան քննությանը տանեն ու ես մնացի իմ դպրոցում, իսկ հաջորդ տարի, երբ մամաս հույսը լրիվ կտրել էր, ինքս ցանկացա, պարապեցի ու ընդունվեցի ֆիզմաթ Հիմա Ֆիզմաթը իմ դպրոցի իդեալն ա ու իմ նախկին դասարանցիներից յուրաքանչյուրը ինձ համար գնալով ավելի ու ավելի թանկ ա դառնում: ես չեմ կարա հաստատ ասեմ, որ եթե ստիպողաբար գնայի, վատ էր լինելու, բայց ես մեկ ա ոչ մի վայրկյան չեմ փոշմանել, որ չեմ լսել մերոնց: 9-րդ դասարանում էլ չլսեցի ու քոլեջ ընդունվեցի: մինչև հիմա մերոնց կարծիքով ես սխալ եմ արել, բայց մեկ ա ես գոհ եմ իմ ընտրությունից ու չեմ փոշմանել

Ուզում եմ ասեմ, ամեն դեպքում կարծում եմ ծնողը երեխայի տեղը որոշելու իրավունք չունի: Մարդ ինքն ավելի լավ գիտի ինչ ա ուզում, քան թեկուզ հարազատ ծնողը:


Ծանոթներիցս մեկը, ով 18 տարեկան աղջիկ ա, սիրահարվել ա ռուս տղայի, ով Հայաստան գնում գալիս ա: Բայց ծնողները ոչ մի կերպ չեն ուզում ընդունեն, որ իրանց փեսան կարա ռուս լինի ու ընտրության առաջ են դրել՝ կամ մենք, կամ ինքը: Խեղճ աղջիկը չգիտի ինչ անի: Բա սենց կարելի ա՞