Sambitbaba-ի խոսքերից
Եթե 550 էջանոց "Ուլիսեսն" ունի մոտ 150 էջ մեկնություններ, ուրեմն կարելի է այն ոչ թե 500, այլ 1500 էջանոց գիրք համարել: Իսկ եթե դու փորձես կարդալ "Ուլիսեսն" առանց մեկնաբանությունների՝ ինչպես ասում ես, սեփական մտածողությունն ինչ-որ տեղ չմոռանալու համար, - ավելի լավ է ընդհանրապես չկարդաս այդ գիրքը, քանզի հիմնականում ոչինչ չես հասկանա դրանից: Ջոյսի նման գրողները հաճախ ամեն ասած խոսքի տակ մի քանի այլ խոսքեր էլ նկատի ունեն, և առանց որոշակի ինֆորմացիոն պատրաստվածության անհնար է լրիվ ընկալել նրանց ասածը: Եվ մեկնություններն արվում են հենց նրա համար, որպեսզի նրանք, ովքեր չունեն այդ ինֆորմատիվ պատրաստվածությունը, "Շատ եմ սիրում էս մտքերը" կարգի հեգնական արտահայտություններ չանեն:
Այսքանն ընդամենը "Ուլիսեսի" մասին էր, ընդամենը գեղարվեստական ստեղծագործության, այլ ոչ թե ուսմունքի, և այն էլ այնպիսի մի ուսմունքի, որն արդեն երկու հազար տարի իր հետևից է տանում մարդկության առնվազն մեկ երրորդին: Ուրեմն ինչու՞ զարմանալ, որ 15 էջանոց ուսմունքն ունի 500 էջանոց մեկնություն, մի՞թե դա լրիվ նորմալ չէ նման հզոր ուսմունքի համար...
Դրա հետ մեկտեղ եկ չմոռանանք, որ երկու հազար տարի առաջ ցանկացած ուսմունք՝ գաղտնի էր և ինչ խոսք, որ Հիսուսի խոսքերն էլ պետք քողարկեին ուսմունքի հիմնական միտքը, որպեսզի միայն որոշակի մակարդակի վրա հասանելի լինեին ուսմունքն ընկալելու ընդունակ սակավաթիվ անհատականություններին: Իսկ նրանք, ովքեր չկարողացան թափանցել այդ քողից այն կողմ, ուսմունքը տարան այնտեղ, որտեղ գտնվում է այսօր քրիստոնեությունը: Եթե այդպես չի, ուրեմն ասա խնդրեմ, սիրելի Գերրի, ո՞րն է պատճառը, որ քրիստոնեությունը մասնատվել է հազար ու մի մեկը մեկից անկապ ուղղությունների և այդ ուղղություններից յուրաքանչյուրն իրեն է համարում միակ ճշմարիտը:
Եվ հենց այս մասնատվածոությունն է, որ ստիպում է չհավատալ հիշատակածդ չորս աստվածաշնչյան ավետարանների անարատությանը, չէ՞ որ այդ բազմաթիվ ուղղություններից յուրաքանչյուրը հենց նրանցից է բխում, և երևի թե լրիվ տրամաբանական է համարելը, որ նրանցից ամեն մեկը չափուձևել է այդ չորս ավետարաններն իրեն հարմար ձևով, այնպես, ինչպես հարմար է կոնկրետ տվյալ ուղղության գաղափարախոսությանը:
Իսկ պարականոն ավետարանները գտնվել են, կարելի է ասել, արդեն մեր օրերում (1947թիվ) և այդ պատճառով նրանց անարատությունն ավելի հավանական է, քան աստվածաշնչյաններինը: Ընդ որում, ինչ մեղքս թաքցնեմ, Գերրի ջան, որևէ մեկնությունների էլ առայժմ չեմ հանդիպել, չհաշված հիշատակածս "Մանանեխի հատիկը": Իսկ սրա մեջ էլ ես ոչ մի տեղ "ծիծաղելի ու չհիմնված" ինչ-որ բան չեմ նկատել: Եթե դու գիտես այլ մեկնություններ, խնդրում եմ, տուր հղուները, ես էլ ծանոթանամ: Իսկ եթե խոսքդ Օշոյի գրքի մասին է, ուրեմն ասա, խնդրում եմ, թե ինչն է քեզ համար ծիծաղելի ու անհիմն և եկ միասին ծիծաղենք, լա՞վ...
Էջանիշներ