13-րդ տարբերակ
Ալիսը տղամարդկանց աշխարհում
Ալիսին չեմ տեսել: Իմ ծնվելուց շատ առաջ հեռացել է մեր թաղամասից, որպեսզի իրականանա Հռիփսիկ տատի՝ սուրճի բաժակով կատարած գուշակությունը, այն է՝ դեռ քսան տարին չբոլորած Ալիսն օտար երկրներ պիտի գնա, որ աշխատի ու պահի իր թամբալ ամուսնուն և մանկահասակ աղջկան: Ասում են՝ երբ Հռիփսիկ տատն Ալիսի բաժակն էր նայում, մեջը յոթանասուներկու հատ կետ է տեսել ու մարգարեացել, որ յոթանասուներկուսի մայր է դառնալու, որոնցից միայն ավագն է աղջիկ լինելու: Իսկ թե ինչպես է կետերի սեռը որոշել, էդպես էլ ոչ ոք չի հասկացել: Իմաստուն տատը ներկաների զարմացած հայացքներն արհմարհելով հայտարարել է, որ բոլորն էլ տարբեր հայրերից են լինելու ու անմիջապես հոգին ավանդել, որ հարցեր չտան:
Հռիփսիկ տատի մահվանից ամիսներ անց Ալիսը հավաքել է ճամպրուկները ու գնացել դեպի օտար երկրներ: Ամբողջ թաղամասը դուրս է եկել ճանապարհելու: Մանկահասակ աղջիկը բռնել է մոր ոտքը, չի թողել՝ մեքենա նստի: Թամբալ ամուսինն էլ երեխայի ոտքերից է բռնել, քաշել դեպի իր կողմը, որ Ալիսը հանգիստ հեռանա:
Ասում են՝ առաջին մի քանի տարիների ընթացքում փող էր ուղարկում, զանգում էր, մանկահասակ աղջկա հետ զրուցում, խորհուրդներ տալիս: Հետո կամաց-կամաց սկսել է ավելի հազվադեպ զանգել ու փող ուղարկել, մինչև մեր թաղամասի ու Ալիսի միջև կապը լրիվ ընդհատվել է: Թամբալ ամուսինը դարդին (թե՞ սովին) չի դիմացել ու շատ շուտ մահացել է, իսկ մանկահասակ աղջիկն անհետացել է: Ասում են՝ գնացել է Ալիսի մոտ կամ էլ փախցրել են կամ էլ մոտակա գետում խեղդվել է:
Իսկ Ալիսի մասին պատմում էին, օտար երկրներում նոր ընտանիք ու երեխեք ունի, չի ուզում վերադառնալ թամբալ ամուսնու մոտ: Ըստ մեկ այլ վարկածի, շատ մութ ու դաժան պայմաններում մահացել է. դիակը յոթանասուներկու կտոր են արել, ծանրոցով ուղարկել մեր թաղ, մանկահասակ աղջիկը տեսել է, ճանաչել մորը, խելագարվել: Մի երրորդ խումբ մարդիկ էլ պնդում են, թե՝ Ալիսն օտար երկրներում վիրահատվել, սեռը փոխել է, վերադարձել մեր երկիր, հիմա որպես տղամարդ ապրում է մեր թաղամասի ծայրի շենքերից մեկում: «Տեսնող է եղել»,- ասում են: Բայց յոթանասունմեկ որդիների և թվով նույնքան հայրերի մասին բոլորը լռում էին՝ չհամարձակվելով Հռիփսիկ տատի նայած բաժակը կասկածի տակ առնել:
Այս պատմությունները շատ փոքր ժամանակվանից կցկտուր լսել եմ, բայց մեծ ուշադրություն չեմ դարձրել մինչև այն օրը, երբ քսաներորդ որդուս ունեցա ու դարդոտած սկսեցի մտածել, որ նա էլ մյուսների պես կմեծանա, կին կառնի, տանը կնստացնի, կգնա օտար երկրներ, այլևս չի վերադառնա: Մտածեցի ու որոշեցի դեմն առնել, որովհետև Հռիփսիկ տատի թոռն իմ բաժակը նայելիս գուշակել էր, որ քառասուն որդու մայր եմ դառնալու, քառասունն էլ մի հորից: Ու որոշեցի գտնել Ալիսին, հարցնել, թե ինչպես է մեծացնում իր յոթանասունմեկ տղաներին, որ մեծանան, անասուն չդառնան:
Ալիսի դեմքը ոչ ոք չէր հիշում, անգամ տեսնողները: Նույնիսկ լուսանկարներ չէին պահպանվել: Միայն ասում էին, որ շատ սիրուն էր, բայց հենց մեկնելու օրը թաղի պառավներից մեկն անիծել է, թե՝ էնպես նիհարես, որ թշերիցդ բալեր կախվեն, սև մազերդ էլ սպիտակ խատուտիկ դառնան, որ փչես, թռնեն, հեռու գնան: Անեծքը միտս պահեցի, որ եթե հանկարծ կարիք լինի մեր թաղի Ալիսին ուրիշ Ալիսներից տարբերելու, նայեմ մազերին ու չեղած թշերից կախված բալերին: Նորածին որդուս թողեցի տանը ու ճամփա ընկա:
Ալիսին գտնելը դժվար չէր: Պարզվեց՝ ոչ մի օտար երկրում էլ չէր, վերջին՝ յոթանասուներկուերորդ երեխան ունենալուց հետո տեղափոխվել է կողքի թաղ ու սուսիկ-փուսիկ բնակվում է մի շենքի յոթերորդ հարկում, որտեղից կարելի էր մեր թաղը տեսնել ու բակում նստած պառավներին, որոնք Հռիփսիկի թոռան գուշակությունները կասկածի տակ էին առնում: «Հեչ տատին չի քաշել»,- ասում էին:
Անմիջապես ճանաչեցի Ալիսին. մազերը սպիտակել էին, խատուտիկներ դարձել: Փչեցի: Թռան թևիկները, պատուհանից դուրս եկան, հասան մեր թաղամաս, մեկն էլ հասավ քեզ, իջավ քթիդ վրա, փռշտացրեց քեզ:
Ալիսն իմ տեսած ամենանիհար մարդն էր: Այտոսկրերն էնպես էին դուրս ցցվել, որ դրանցից զույգ բալեր էին կախված էնպես, ինչպես մենք սիրում էինք փոքր ժամանակ մեր ականջներին հարմարացնել: Ինձ ներս հրավիրեց, բալ առաջարկեց, անմիջապես ավելացրեց, որ սառնարանում էլի ունի, պարտադիր չէ՝ իր դեմքինն ուտեմ: Առանց պատասխանի սպասելու հսկայական ափսեն դրեց սեղանին ու հրամայեց, որ օգտվեմ:
Պատմեցի նրան, որ իրենց թաղից եմ, որ ծնվել եմ իր գնալուց շատ տարիներ անց ու որ լսել եմ նրա բոլոր պատմությունները ու չգիտեմ՝ որն է ճիշտ, որը սուտ, որը դեռ չիրականացած: Ալիսը կռահեց, թե ինչ նկատի ունեմ. Հռիփսիկ տատը ճիշտ էր, ինքը յոթանասուներկու երեխա ունի, որոնք բոլորը տղաներ են, բացի առաջինից, ու բոլոր-բոլորը տարբեր հայրերից են: Տղամարդկանց մասին մանրամասներ բաժակում գրված չեն եղել կամ էլ խորամանկ պառավը թաքցրել է դրանք. Ալիսը նրանցից ոչ բոլորի հետ է ամուսնացած եղել, ոչ բոլորին է ճանաչել ընդհանրապես: Մեկի հետ մի տարի է ապրել, մյուսին միայն մի գիշեր է տեսել: Մեկին սիրել է, մյուսի հետ քնել նախորդից վրեժ լուծելու համար: Մեկը սևամորթ է եղել, մյուսը՝ ալբինոս: «Բայց բոլորն էլ նույն անասունն են»,- Ալիսն ավարտեց պատմությունը:
Հարցրի, թե որտեղ են յոթանասուներկու երեխաները: Ասաց, որ բոլորն իր հետ են ապրում: Շուրջս նայեցի: Թեև խոհանոցում էինք նստած, շատ լավ երևում էր, որ բնակարանն ամենաշատը երկու սենյակ ուներ: Էդտեղ յոթանասուներկու հոգի հաստատ չէր տեղավորվի: Էլ չեմ ասում, որ տանը տիրող լռությունը հաստատում էր, որ մենք էնտեղ երկուսով ենք: Ալիսը հասկացավ զարմանքս: Ասաց, որ բոլոր երեխաները խաղասենյակում են, ու եթե ցանկություն ունեմ, կարող ենք գնալ այնտեղ: Ինձ դուր եկավ այդ միտքը, ու հասկացա, որ վերջապես կսովորեմ ղեկավարել իմ քսան ծնված և քսան ծնվելիք որդիներին:
Խաղասենյակի դուռը բացեց Ալիսը: Էնտեղ միայն մի հոգի կար՝ մանկահասակ աղջիկը, որն ինչ-որ տարօրինակ խաղալիքներով խաղում էր: Հարցրի, թե ուր են մնացած յոթանասունմեկը: Ասաց, որ պահարանում են, բացեց դուռը ու ցույց տվեց կողք կողքի շարված զակատ արած բանկաներ, որոնցից յուրաքանչյուրի մեջ մի որդի կար: Ժամանակ առ ժամանակ մանկահասակ աղջիկն ըստ իր ցանկության ընտրում է մեկին, դուրս հանում, բացում, հետը խաղում, նորից զակատ անում, դնում պահարանի մեջ: Մոտեցա դստերն ու իսկապես նկատեցի, որ այդ տարօրինակ խաղալիքները տղաներ են:
Ալիսը բացատրեց, որ տղաներին պետք է հենց էդպես խեղդած պահել, որ հսկողությունից դուրս չգան ու չգնան ուրիշ կանանց հոգին հանելու: Ասաց, որ եթե ժամանակին իր տղամարդկանց մայրերն էլ նույնն արած լինեին, ստիպված չէր լինի յոթանասուներկուսի մեջ երջանկություն փնտրել ու նորանոր տղաներ աշխարհ բերել, այլ հիմա գոհ ու խաղաղ կապրեր թամբալ ամուսնու ու մանկահասակ աղջկա հետ:
Տղաներին զակատ անելու փայլուն գաղափարն ինձ դուր եկավ, ու Ալիսին խնդրեցի, որ ինձ էլ բանկաներ տա, որպեսզի իմոնց հարցերն էլ էդպես լուծեմ: Ալիսը գոհունակությամբ ժպտաց ու բացեց մեկ այլ պահարան, որտեղ հարյուր դատարկ բանկաներ կային ու սպասում էին ինձ նման մայրերի: Քսան հատ հաշվեց, տվեց, կարգադրեց, որ մյուս քսանի հետևից գնամ միայն այն ժամանակ, երբ մնացածն արդեն ծնված լինեն: Բանկաները շալակած դուրս էի գալիս արդեն, երբ Ալիսը խնդրեց մի քանի վայրկյան էլ մնալ: Բեռս դրեցի գետնին ու սպասեցի, թե հետո ինչ կասի: Ալիսը լուռ մոտեցավ ինձ, գլուխը մոտեցրեց գլխիս, ու այտերիս զգացի բալերի սառնությունը, իսկ խատուտիկների թևիկները սկսեցին խուտուտ տալ: Չոր շուրթերը հպեց իմ շուրթերին ու այդպես մի քանի վայրկյան, մինչև խոնավություն ու դառնահամ զգացի: Ալիսի բոլոր մազերը թռել-գնացել էին: Մարմինը փոշի էր դարձել, ընկել գետնին: Եվ միայն իմ շուրթերին մնացել էր մի թարմ, դեղին խատուտիկ՝ որպես հիշատակ յոթանասուներկուսի մայր խոպանչի Ալիսից:
Էջանիշներ