Հավաքածու մրցույթ – 4. «Մոգական ռեալիզմ» (քվեարկություն և քննարկում)

[Ուլուանա]

Անխիղճնե՛ր։ Էսքան գրել կլինի՞, որ գրել եք ։ Հիմա ես էս տասը էջը ո՞նց եմ կարդալու ։

Պատմվածքներից առաջին յոթն եմ կարդացել դեռ։ Միշտ բոլորը կարդում եմ, հետո ընդհանուր կարծիք գրում, բայց աչքիս՝ էս անգամ ես էլ առանձին–առանձին գրեմ, թե չէ՝ եսիմ երբ կավարտեմ...

[Ուլուանա]

1. «Հրացան»

Հենց սկզբից էլ դուր չեկավ։ Հետո մի քիչ հույսի նշույլներ առաջացան, մտածեցի՝ գուցե քիչ–քիչ շողուլի գա պատմվածքը, բայց չէ. հույսերս դաժանորեն ջարդուխուրդ եղան... Ինչ–որ տարօրինակ, չկապակցված բառեր ու բառակապակցություններ, որ առնվազն ինձ հասու չէին։ Գլուխ չհանեցի ոչ էդ Բլզիկից, ոչ էլ ընդհանուր պատմությունից։ Ինչքան հասկացա, Բլզիկը առնվազն սկզբում երեխա էր, բայց նրա խոսելաձևը, ձևակերպումները հեչ երեխայի չէին։ Իսկ եթե մեծ էր, ապա մեծի էլ չէին։ Ինչ–որ խառը–խշտիկ բան էր։ Գրելաոճն էլ, թեև որոշակի ինքնատիպություն ուներ, բայց անհարթ էր։ Կարծում եմ՝ մի քիչ մշակելու դեպքում կարող է բավական հետաքրքիր գրելաոճ ստանալ։ Բայց էսպիսի տեքստերի դեպքում, կարծում եմ, ոչ մի գրելաոճ էլ չի փրկի։ Ուժեղ դիսկոմֆորտ ունեի կարդալիս։ Չգիտեմ էլ՝ գրելաոճի անհարթությունից էր, թե պատմության ընթացքից։ Ինչ–որ հիստերիկ, խանգարված բան կար, որ հեչ իմը չէր...

Ի դեպ, անհասկանալի էր, որ նույնիսկ չջոկեցի՝ մոգական ռեալիզմ էր, թե չէ։

Չեմ քվեարկի։

[Ուլուանա]

2. «Չկորցնել»

Լավն էր։ Մեծ հետաքրքրությամբ կարդացի։ Պատմվածքի կառուցվածքն էլ էր հաջող, լարվածությունը պահող։ Մոգական ռեալիզմի առումով էլ, կարծում եմ, հաջողված էր։
Էս պահին մտածում եմ, որ կքվեարկեմ, բայց դեռ տարբերակների մեծ մասը չեմ կարդացել, ընթացքում կերևա։

Միայն վերնագիրը դուր չեկավ։ Ինձ թվում է՝ էսպիսի լավ պատմվածքին արժեր ավելի տպավորիչ վերնագիր դնել։

[Մարկիզ]

«Պարիր ինձ համար»-ի հեղինակը միանշանակ տղա է կամ նվազագույնը մոտավորապես իմ տարիքի աղջիկ: Լավն էին նկարագրությունները՝ իրականին բավականին մոտ: Ու ընդհանրապես, գրելու ոճը սիրուն էր… Շատ հետաքրքիր է, թե հեղինակն ով… Ինձ մի պահ թվաց՝ կամ ես եմ գրել, կամ էդ կլուբները սպասարկող ոստիկանության օպեր, կամ ինձ շատ մոտ մարդկանցից որևիցե մեկը… Մի պահ նույնիսկ մտածեցի, որ գրողը գիշերային ակումբի աշխատող է, բայց հետո հիշեցի, որ դրանք գրել-կարդալ չեն իմանում որպես կանոն:

«Նախագահի» հեղինակը պետք է որ իգական սեռի ներկայացուցիչ լինի… Լավն էր էլի…

Հըլը որ էս երկուսը հետաքրքրեցին հասկանալի պատճառներով…)))

[Ուլուանա]

3. «Կճեպները»

Շատ լավն էր՝ թե՛ սյուժեն, թե՛ գաղափարը, թե՛ զարգացումը, թե՛ գրելաոճը։ Ինչքանով որ հասկացել եմ, թե որն է մոգական ռեալիզմը, լրիվ համապատասխանում էր իմ պատկերացրածին։ Հեղինակն, անկասկած, «հին գայլերից» է գրելու գործում։ Կարծում եմ՝ գիտեմ՝ ով է։ Բացի ընդհանուր գրելաոճից, նաև որոշ ձևակերպումներ կային, որ հուշում էին հեղինակի ով լինելը ։

Ի դեպ, ավարտի հետ կապված. չգիտեմ, թե հեղինակը ոնց է նախատեսել, բայց ես շատ հուսով եմ, որ Դիեգոն պառավների ձայնը դրսից լսում է, միանգամից տալիս–փշրում էդ անիծված ձուն ու մեջից դուրս ցատկում , թե չէ՝ ահավոր կջղայնանամ ու չեմ քվեարկի սրա օգտին ։

[Ուլուանա]

4. «Տամիբեի կրակե պարիսպը»

Գաղափարը հավանեցի, բայց գրելաոճը մի քիչ պարզունակ էր, շարադրանքը՝ տեղ–տեղ անվարժ։ Սկսնակությունը զգացվում էր։ Ամեն դեպքում չեմ ձանձրացել կարդալիս, հետաքրքրությամբ առաջ էր գնում։ Հեղինակը մի քիչ շատ է բացատրություններ տալիս։ Բացահայտ բաների վրա կանգ առնելու կարիք չկա, կարդալիս մեկ–մեկ տպավորություն ես ունենում, որ քեզ փոքր երեխայի տեղ են դնում։

Բայց ոնց որ թե էնքան էլ մոգական ռեալիզմ չէր, ավելի շուտ՝ առասպել կամ լեգենդ։

Ընդհանուր առմամբ միջինից մի քիչ բարձր կգնահատեի։ Բայց հաշվի առնելով, որ էս մրցույթում ոնց որ թե լավ գործերը շատ են, էս տարբերակին դժվար թե ձայն տամ։

Կարծում եմ՝ սրա հեղինակին էլ գիտեմ։ Ու եթե ճիշտ եմ գուշակում, ուրեմն նախորդ անգամվա համեմատ առաջընթացը նկատելի է։ Բայց հետաքրքիր կլինի, եթե պարզվի՝ սխալ եմ գուշակել ։

[Ուլուանա]

5. «Ածելիավոր»

Սրանից էլ բան չհասկացա։ Խաբուսիկ խոստումնալից սկիզբ ուներ, բայց ոնց որ ամբողջ պատմվածքը տենց էլ մնաց էդ սկզբի վրա դոփելիս։ Հա սպասում ես, որ, այ, էս ա մի բան կլինի, մի բան կպարզվի, բայց չէ, տենց էլ ոչ մի բան չեղավ, ոչ մի բան էլ չպարզվեց։ Ոչ մի զարգացում, ոչ մի բացահայտում։ Հետաքրքիր է, հեղինակի մտքով չի՞ անցել, որ ընթերցողը չի կարող էդքան չասվածը գուշակել։
Մի խոսքով՝ չհավանեցի ու հաստատ չեմ քվեարկելու։

[Ուլուանա]

6. «Վառվող երազանքի փայլը»

Պարզունակ էր ու սենտիմենտալ՝ թե՛ շարադրանքի, թե՛ գաղափարի առումով։ Վերնագիրն էլ շատ է ճոռոմ ու արհեստական. ոնց որ էսօրվա սերիալների վերնագրերից լինի։ Մոգական ռեալիզմ էլ չտեսա։ Էստեղ էլ է պարզ երևում հեղինակի՝ սկսնակ լինելը։ Ենթադրում եմ, որ հեղինակը մոտ տասնհինգ տարեկան երազկոտ ու խիստ զգայուն աղջնակ է։ Հուսով եմ՝ շատ չի նեղվի գրածս կարծիքից, այլ կփորձի քննադատորեն նայել իր գրածին։

Ի դեպ, մի քիչ համառոտագրելու ու մշակելու դեպքում սրանից լավ հեքիաթ կստացվեր երեխաների համար։ Ծաղրանքով չեմ ասում, լրիվ լուրջ։ Կարդալիս լավ պատկերացնում էի էս պատմվածքը՝ հեքիաթի տեսքով վերածնված։

[Ուլուանա]

7. «Պարտություն»

Էլի՝ սկզբը խոստումնալից էր, ընթացքն էլ ոչինչ, իսկ ավարտը՝ խիստ հիասթափեցուցիչ։ Մի տեսակ անիմաստ պատմվածք էր. ասելիք չտեսա ընդհանրապես։ Նույնիսկ «մոգականությունն» էր անիմաստ՝ ոչինչ չասող, ոչինչ չտվող, կարծես ինքնանպատակ։ Շարադրանքն անվարժ էր, բայց պոտենցիալ ունի, կարծում եմ։ Չնայած էս գործն ընդհանրապես չհավանեցի, բայց, չգիտես ինչու, մտածում եմ, որ հեղինակը կարող է լավ բաներ գրել։ Հուսով եմ՝ դեռ կգրի։

Ի դեպ, էս նախադասության մեջ երկու բան աչքս ծակեց.

Ուժեղ գլխի ցավի հանկարծակի նոպան ինձ ծունկի է բերում:

Գլխի ցավին ընդունված է գլխացավ անվանել ։ Համոզված եմ, որ հեղինակն էլ գիտի դա, ուղղակի գրելիս մտքից թռել էր։ Հետո՝ ծնկի, ոչ թե ծունկի։

Հա, խոստովանեմ, որ սկզբի հատվածը քանդակելու մեծ ցանկություն արթնացրեց մեջս։ Հիշեցի որպես հանձնարարություն արածս միակ քանդակը ու նորից վերապրեցի էն բացառիկ զգացողությունները, որ ունեցել էի քանդակելիս, կարոտեցի ։ Իսկ եթե մեջս նման զգացողություններ առաջացրեց, ուրեմն երևի սկիզբն ընդհանուր առմամբ հաջողված էր, առնվազն ինձ համար։ Բայց դե մենակ սկզբով պատմվածք չես սարքի։

Հեղինակին շնորհակալություն վերոնշյալ զգացողությունների ու հուշերի համար, բայց արդեն ասացի, որ պատմվածքը չեմ հավանել ու չեմ քվեարկի սրա օգտին։

[Ուլուանա]

Ուշադրություն. 22–րդ տարբերակի տեքստը լրացվել է։ Պարզվեց՝ ընդամենը վերջին նախադասությունն էր կիսատ։ Էնպես որ երևի սխալ կլինի համարել, թեհեղինակը կիսատ գործ է ուղարկել։

[Smokie]

Ականջավոր լուսինը. Հետաքրքիր էր, իմաստալից ու էլի խորհրդավոր, բայց շատ մոտ էր Մոգական ռեալիզմ ժանրին Թվում էր թե Խաակը Աղասի հոգին էր իրականում: Վերնագիրը մի տեսակ չէր համընկնում ընդհանուր պատմվածքի հետ, բայց դե կարեւորը պատմությունը լավն էր Ո՞վ գրած կլինի մի տեսակ ամաչում եմ գուշակություններ անել

[Հայկօ]

Որո՞նք կարդամ։

[StrangeLittleGirl]

Վառվող երազանքի փայլը

Հըմ, չգիտեմ, չեմ ուզում շատ խիստ լինել, որովհետև զգում եմ՝ հեղինակը ոչ միայն սկսնակ է, այլև շատ երիտասարդ է, ու բացի լիքը կլիշեներից, անհարթ մասերից ու արհեստական արտահայտություններից, նաև լիքը-լիքը բարություն կար մեջը, ինչն ինձ ահագին դուր եկավ: Ու հա, եթե սա լիներ մանկապատանեկան մրցույթ, անպայման այս գործին ձայն կտայի: Մի խոսքով, հեղինակը թող ների, եթե շատ կոպիտ եմ գրել: Եթե կուզի, հետո ավելի մանրամասն ու կոնկրետ կասեմ, թե ինչը դուրս չի եկել: Բայց մեկ էլ հեղինակին խորհուրդ կտայի դուխը չգցել ու շարունակել գրել: Չեմ քվեարկի:

[StrangeLittleGirl]

Որո՞նք կարդամ։

բոլորը

[Հայկօ]

Օկ