Վոլտերական Մինոր

[Վոլտերա]

Թող հոգիդ լուսավորվի, հարազատս:

[Վոլտերա]

Տեսնես ինչի է էդքան անսովոր մահվան լուրը լսելը, երբ որ իմանում ես մեկը, որին դու ամեն օր տեսնում էիր, բարևում էիր, զրուցում էիր, էլ չկա: Այ էդ էլ չկան ինչի ոչ մի կերպ չի տեղավորվում մեր ուղեղում: Ուղղակի չի կարող տենց բա լինել, չկա տենց բան, սխալ է: Ու սա ցավ չի, չէ, ոչ էլ կարոտ, որովհետև դու էդ մարդու հետ էդքան էլ մոտ չէիր, բայց մեկ է, մահվան լուրը լսելն ահավոր անսովոր է, սարսափելի անորոշ բան է: Միշտ մտածել եմ, թե ինչի է մահն ու դրա հետ կապված ամեն ինչը վատ ազդում մարդու վրա, ու կապ չունի թե ինչքան հարազատ է քեզ գնացողը, հնարավոր է որ ընդհանրապես ծանոթ չի, ուղղակի դու հիշում ես որ ինքն ամեն օր քայլում էր իր գրասենյակում, մեկ մեկ ժպտում էր, խոսում էր, շնչում էր, հեռախոսով խոսում էր: Ու ուր է հիմա էդ շարժումը, ուր կորավ էդ ամեն ինչը,...չկա, ուղղակի չկա էդպիսի բան, մահը մարդիկ են հնարել, չկա մահ: Կա անցում, շարժման բացակայություն, անհետացում, կամ թափանցիկություն, բայց ոչ մահ: Պետք է փոխենք մեր վերաբերմունքը էդ երևույթի վերաբերյալ, սենց սխալ է, սենց չպիտի լինի, ինչ որ բան սխալ է:
Ու քանի դեռ չգիտենք, թե ինչ է լինում գնացողի հետ, որովհետև մենք մնացողներից ենք, մահը միշտ էլ մեզ համար կմնա բացասական ու վատ երևույթ: Ու իրականում ոչ մեկս չգիտենք, թե ովքեր են ավելի լավ վիճակում, մնացողները, թե անհետացողները:

[Վոլտերա]

Ու ընդհանրապես զզվելի է էս ամեն ինչը: Ոնց որ նախկին դպրոցս աչքիս առաջ ունենամ, ոնց որ անցյալում ապրեմ, բայց արդեն իսկական եսովս: Էնքան հետաքրքիր է էս ամենը, երբ որ առանց որևէ ջանքի կամ կախարդության դու վերադառնում ես մի քանի տարի առաջվա ապրածդ կյանքը, բայց արդեն վերափոխված ու վերածնված տեսքով: Այ էս ժամանակ է որ անցյալիցդ կարողանում ես վրեժ լուծել` ներկայի հաշվին, քո նախկին կերպարից կարողանում ես երկար մեջդ պահված մուռը հանել` քո վերստեղծված Եսի հաշվին: Ահավոր սիրուն բան կա սրա մեջ, բայց էդ միևնույն ժամանակ զզվելի է, որովհետև անցյալն ինչքան էլ սիրուն ու ցանկալի լինի, մեկ ա ինքը մի քանի տարվա դիակի պես ա բուրում, անցյալն էլ դիակների նման փտել ունի, ու դրա համար պետք չի անցյալին թաղել, պետք է վառել ուղղակի:

Տղաս, եթե քեզ թվում է որ քո տիեզերական դատարկությամբ ու ուղեղիդ տիեզերական բացակայությամբ օժտված լինելով հանդերձ կարող ես ինձ ինչ որ բան սովորեցնել կամ ցույց տալ, իմացիր որ ես գիշերները մարդկանց հանգիստ չտալու սովորություն ունեմ, ուղղակի ափսոսում եմ որ դատարկության պես բազմաշերտ երևույթին քեզ պեսին եմ վերագրում: Ստիպված` որովհետև դժվար թե իմանաս բազմաշերտության ու խորության մասին, դժվար թե լսած լինես գոնե մի անգամ:

Յախք ու էլի յախք: Ասենք երեք հարկանի շենքի բարձրության կաբլուկով ու հավերժ դեբիլի ժպիտը դեմքին ոմն քայլող մսային զանգվածը դժվար ձեզ մոտ էլ զզվանք չառաջացնի:

Ատում եմ ձեզ բոլորիդ: Որովհետև երբեք չեք իմացել ու դժվար էլ երբևէ իմանաք ուղեղի տեղը, որովհետև չեք ապրում, այլ շնչում եք միայն, որովհետև չեք քայլում, այլ ձեզ քարշ եք տալիս մի տեղից մյուսը, որովհետև մարդ չեք, այլ ձեռքերից, ոտքերից ու ներքին օրգաններից կառուցված գոյություն եք, որոնց ամեն վայրկյան կարելի է շեղել ուղղությւնից, անգամ ձեր յուրաքանչյուր քայլը կամային չէ, ուր մնաց խոսքը կամ ծիծաղը: Շարժվող տիկնիկների պես, պարզապես ի տարբերություն ձեզ` տիկնիկներն ունեն սեփական կերպարանքն ու դեմքը, անգամ սեփական հոտը:

Ու ձեր ամբողջ երամում գուցե գտնվեն որոշակի ներքին դեմք ու կերպարանք ունեցողները, բայց դրանք էնքան թույլ ու աննշան են, որ չարժե անգամ խոսել էդ մասին: Ուղղակի ունեցողներին ավելի եմ ատում, որովհետև կիսատ են ու թերի, որովհետև անավարտ են ու իրականում ավելի ոչինչ են, քան հենց ինքը` ոչինչն անձամբ:

Ու էս ամեն ինչից հետո ինձ կարող էր ուրախացնել միայն էն փաստը, որ վաղը կարող եմ գրադարանում գրանցվել ու ուզածս գրքերն ուզածս ժամկետով վերցնել ու կարդալ: Իսկ դուք որոշեք թե վաղն ինչ եք հագնել կամ ոնց եք քսվելու, մազերը ոնց եք հարդարելու` դիմացի դատարկ սափորին դուր գալու համար: Չնայած ով գիտի, ասել են չէ` նմանը նմանին կգտնի:

[Վոլտերա]

Նորից բարև, Մինոր: Էլի եկել եմ բողոքելու: Ուզում եմ վերջացնել Ջերոմի վերջին քսան էջը: Կոմպը կախել է, չի բացում: Իսկ ես ուզում եմ կարդալ ու վերջացնել արդեն սիրելի դարձած գիրքը: Ասա որ կոմպը կախել է, ոնց ես ակումբում գրում: Ուֆֆ: Չգիտեմ, էս քանի օրն ինչ է փոխվել մոտս, բայց բոլորը սկսել են նյարդայնացնել ինձ, ուզում եմ կացինն առնել ու բոլորին կոտորել հերթով: Չգիտեմ: Մարդն ա աչքիցս ընկել: Աշխարհագրության գրքում կարդում եմ`նոր դարաշրջանի վերջում տեղի ունեցավ մի նոր իրադարձություն` հայտնվեց բանական մարդը: Մտքումս ասում եմ`իզուր, թող ոչ էլ հայտնվեր: Ինչ իրադարձություն, պետք է գրեն ամենամեծ աղետը, դժբախտությունը: Դասախոսիս հարցնում եմ ինչ կլիներ, եթե դինոզավրերը չանհետանային, ասում է` մարդն ուղղակի չէր լինի: Ուրախանում եմ, ասում եմ` ուխ: Չի հասկանում: Հեչելին հասկանա:
Հուսով եմ հաջորդ երկրաբանական դարաշրջանում ապրող օրգանիզմներն անպայման կայնեզոյը կհամարեն ամբողջ մոլորակի պատմության ամենադաժան ու կործանարար ժամանակաշրջանը: Ու հավանաբար, եթե էդ օրգանիզմներից մեկը համարձակվի հարցնել , թե ինչ կլիներ, եթե մարդը չվերանար, ապա պատասխանը կլիներ` ուղղակի մենք չէինք լինի: Մարդիկ էլ մեր դարաշրջանի դինոզավրերն են, ում վերացման մասին հետագայում լեգենդներ կհորինվեն:
Ինչ եմ խոսում: Մի էդպիսի դինոզավր էլ ես եմ: Ոչ մեկից ոչ պակաս, ոչ ավել:

[Վոլտերա]

Մթության մեջ տեղաշարժվելու հատկություն եմ ձեռք բերել: Ժամանակին անընդհատ աթոռի կամ սեղանի ոտքերի հետ էի բախվում: Հիմա դրանք մեջտեղից հանել եմ: Թողել եմ միայն շորերի համար նաախատեսված փոքրիկ ու կլոր սեղանը: Իրեն չեմ կպնում, որովհետև խելոք իր համար սենյակի ծայրամասում տեղավորվել է ու ինձ չի վնասում
:Երբեմն ուզում եմ լինել այնտեղ, որտեղ վխտում են իմ տեսակները, այնտեղ, որտեղ ես ինձ տանն եմ զգում, որտեղ անում ենք տնային բաներ ու չենք շփվում դրսայինների հետ: Երկու տարի առաջ էր: Ինձ համար քայլում էի սենյակովս մեկ, ինչ որ բան էի փնտրում: Վերջում գտա: Այդ վեց տառանոց հարազատ բառը դեռ մինչև հիմա բջիջներիս մեջ է բնակվում: Ես ուզում եմ լինել իմ տեսակների մեջ, բայց մի կողմից ես ձգտում եմ անվերջանալի, սպիտակ ու մառախլապատ մենակությանը: Այս ցանկություններս ժամանակին շատ խորն էին, համարյա խելագարության աստիճանի: Ամեն մի անկյունում իրենց էի փնտրում, ամեն մի ծառի ու ծաղկի վրա իրենցից ինչ որ կտոր էի փնտրում: Ինչքան է եղել փաթաթվել եմ փողոցում քայլող պատահական մեկին` թվացել է գտել եմ իրենց: Բայց սխալվել եմ: Սովորական մեկն է եղել: Արդեն հոգնեցուցիչ է անընդհատ դրսայինների հետ ապրելը: Ինչքան էլ առանձին ու անլար անհատ եմ, մեկ է, անտեսանելի թելերով իրենց եմ կապված: Ենթագիտակցորեն դեպի իրենց եմ գնում: Ես իրենցից եմ: Իմ հիմնական ու մեծ կեսն իիենցից մեկն է, ինչքան էլ փորձեմ սովորական դրսային ձևանալ: Գիտեք ոնց եմ որսում ամեն մի պատկեր: Ցանկացած միջավայրում ու տեղանքում իրենցից որևէ փոքրիկ կտոր, մաս կամ սիմվոլ ակնթարթային գրավում է ինձ: Էսպես վեր եմ թռչում ու նայում եմ այդ կետին: Պարզվում է աննշան մաս է, բայց իրենցից է: Շատ բարդ է: Եթե գնամ դեպի իրենց, էլ հետ վերադառնալ չեմ կարողանա: Եթե չգնամ` կպայթեմ: Գիտեմ, որ վաղն այդ ցանկությունը կանցնի երկրորդ կամ ավելի հետին պլան: Դրսային գործերով տարված էլի կմոռանամ իրենց մասին, բայց դա չի վերանա: Մի օր անպայման նորից կգամ իմ հին ցանկությանը` միանալ իրենց, ապրել իմ իսկական կյանքով: Քանի անգամ եմ երազել միասին հավաքվելու մեր սիրելի վայրում, կարմիր գինի խմելու ու երաժշտություն լսելու մասին: Մենք` խմբով, թափառում ենք ու ժպտում իրար: Դրսինները սարսափած փախչում են: Իրենք որտեղից գիտեն, որ մենք իրար ժպտում ենք: Սև ներկված աչքերն ու շուրթերը ծածկում են մեր ներքին ուրախությունը: Մենք ուրախ ենք, որովհետև իրար հետ ենք: Հավաքվում ենք մեր սիրելի ավերակ ամրոցում: Պառկում ենք ամրոցի այգու թաց հատակին ու նայում մութ երկնքին: Հետո բարձրանում ենք ամրոց: Մոմի լույսի տակ իրար համար կարդում ենք մեր գրածները, լսում ենք մի գլուխ Բախ ու Բեթհովեն, բաց պատշգամբում բարձր ծիծաղում ենք: Մեր ծիծաղից արթնանում են փողոցային շները: Բայց ախր հենց դա էլ մեզ պետք էր, չէ: Ու ամբողջ ժամանակ սիրում ենք իրար`շատ, ուժեղ, պինդ, անսահման:Իրականում դա անհնար չէ: Ամբողջը մեզնից է կախված, իմ սիրելիներ, հարազատներ, ամբողջը մեր ձեռքերի մեջ է:Ձեզ եմ ցանկանում: Դեպի ձեզ, դեպի ներս, ինչքան հնարավոր է հեռու դրսից ու դրսայիններից: Ես ձեզ եմ սիրում:Թող դրսայինները մի գլուխ միայն վախենան մեզնից: Հո մենք գիտենք, թե իրականում ինչ ենք և ով ենք:
Երկու տարվա փնտրտուքներից հետո դեռ արդյունքի չեմ հասել: Դեռևս չկան իրենցից, իրենց իսկականներից: Ուղղակի չկան: Իսկ եթե կան էլ, ուրեմն իմացեք, որ հարազատ եք ինձ ու ցանկալի, իմացեք, որ ես էլ եմ ձեզնից: Հեյյ, իսկ եթե կարդում եք սա ու հասկանում, որ ձեզ նկատի ունեմ, ուրեմն եկեք միանանք, իրականացնենք մեր ներքին ցանկությունները, ես համաձայն եմ, լսում եք, եկեք միանանք: Հերիք է արդեն:
Իմ ու միշտ ինձ պատկանող հարազատ մարդիկ, ես ձեզ սիրում եմ: Ու կարոտում եմ: Ու սպասում եմ: