Արտագաղթ - սոցիալական ոչ բարվոք վիճակի արդյունք, թե' ազգային առանձնահատկություն

[urartu]

Խոսքը ցեղասպանության արդյունքում ձևավորված սփյուռքի մասին չէ, ոչ էլ այն մարդկանց մասին ովքեր կարողացել են դրսում հասնել այնպիսի բարձունքների, որը հնարավոր չէր անել սեփական երկրում ( չնայած վերջիններիս էլ չարժե արդարացնել, բայց դրանք արդեն մասնավոր դեպքեր են, և հիմա չեի ուզենա դրանց վրա կենտրոնանալ ): Խոսքը էն մարդկանց մասին է, ովքեր բնակություն հաստատելով արտասահմանում ունենում են նույն, որոշ դեպքերում էլ ավելի վատ կյանքի որակ, քան Հայաստանում: Էս հարցի մասին ավելի շատ սկսեցի մտածել վերջրս Ռուսաստանում հանգստանալուց հետո, այնտեղ շփվեցի շատ մեր հայրենակիցների հետ, որոնց ստվար մասը ապրում էին մեղմ ասած ոչ նոռմալ պայմաններում, ոնց հասկացա միայն ստամոքսի խնդիր էին լուծում, փասթաթղթեր չունեին, այդ պատճառով տեղաշարժվում էին բռնվելու և տուգանվելու վախով, էլ չհաշված էն , որ ազգային հողի վրա նրանց համարում էին ճ սորտի մարդ: Ես գտնում եմ, որ էտ ստամոքսի խնդիրը ցանկացած աշխատունակ մարդ, կկարողանա լուծել նաև Հայաստանում, էստեղ գոնե իրենց հողի վրա են, իրենց տանն են, վախենալով փողոց դուրս չեն գալիս, որ հանկարծ "միլիցեն" չգա չբռնի կամ տուգանի ... Իսկ մառազմը կայանում է նրանում որ էտ մարդիկ այնպես են արտահայտվում, որ կարծես Հայաստանը կոնցճամբար է, իսկ նրանք փախնելով այստեղից հիմա դրախտում են ապրում, իսկ մեկն էլ մի միտք արտահայտեց թե- լավ է դրսում ստրուկ լինենք, քան սեփական երկրում- ես գտնում եմ, որ ստրուկի մտածելակերպով մարդը միշտ էլ կմնա ստրուկ անկախ գտնվելու վայրից... Տեսնելով էս ամենը` մեր երկրի ու ազգի այսօրվա վիճակը, վերհիշելով մեր պատմությունը` եկա այն եզրահանգմանը, որ մենք հարմարվող հոսանքի հետ գնացող ազգ ենք, մենք կնախընտրենք անցնել դժվարությունների ու զրկանքների միջով, կհարմարվաենք դրանց, բայց երբեք չենք ըմբոստանա դրանց դեմ, թեկուզ կորուստների գնով չենք փորձի դրանք հաղթահարել և փոխել ինչ որ բան դեպի լավը...

[StrangeLittleGirl]

Էս թեմայով միայն մի բան կասեմ. ամեն արտագաղթող իր պատմությունն ունի, ու պետք չի կողքից ճոռոմ-ճոռոմ հայրենասիրությունից և այլ վեհ գաղափարներից խոսել: Եթե դու դեմ ես արտագաղթին, ինքդ մի արտագաղթիր: Բայց ամեն մարդ իրավունք ունի որոշելու որտեղ և ոնց ապրել:

[One_Way_Ticket]

Արտագաղթի պատճառներն, իրոք, տարբեր են լինում։ Մեծամասամբ, իհարկե, ֆինանսական։ Կոնկրետ Ռուսաստանում ապրող, այսպես կոչված "խոպանչիկների" դեպքում, նրանք էնտեղ ստամքսի խնդիր են լուծում, բայց․․․ ընտանիքին փող ուղարկելուց հետո։ Այնուամենայնիվ շինարարական և այլ "խոպան-friendly" ոլորտներում այստեղի և այնտեղի աշխատավարձերի մեջ ահագին տարբերություն կա։ Իսկ այն, որ որոշ մարդիկ իրենց ներկայացնում են որպես դրախտում ապրողներ, և հայաստանցիներին վերևից են նայում, սովորական մեծամտություն է։

[urartu]

Էս թեմայով միայն մի բան կասեմ. ամեն արտագաղթող իր պատմությունն ունի, ու պետք չի կողքից ճոռոմ-ճոռոմ հայրենասիրությունից և այլ վեհ գաղափարներից խոսել: Եթե դու դեմ ես արտագաղթին, ինքդ մի արտագաղթիր: Բայց ամեն մարդ իրավունք ունի որոշելու որտեղ և ոնց ապրել:

իսկ դժվար է գրառումը կարդալուց հետո փորձել գոնե մի փոքր հասկանալ իմաստը ու նոր պատասխանել? եթե ուշադիր կարդաԻՔ կհասկանԻՔ, որ ՁԵՐ գրածը իմ գրառման հետ ընդհանրապես կապ չունի

[Sagittarius]

մի պահ նայեք ՀՀ Վճարային Հաշվեկշռին և դրանում օտարերկրյա տրանսֆերների բաժնին... ներմուծման և արտահանման չափերին:

Հայաստանի տնտեսությունը կոպիտ ասած գործում է հետևյալ սկզսբունքով. չի արտադրում ոչինչ /կոպիտ ասած/, սպառվում է հիմնականում ներմուծված ապրանքներ, էտ ապրանքների համար վծարվում է "խոպանչիների" ուղարկված գումարներով: Ներմուծումը գտնվում է մի խումբ մարդկանց ձեռքում, որոնց շնորհիվ Հայաստանի գները գրեթե զարգացած երկրների գների մակարդակին են, իսկ աշխատավարձը համեմատելի է, ասենք Ինդոնեզիայի աշխատավարձի հետ:

ՈՒ ես ողջ մեխանիզմի մեջ սխալ գորզող օղակը "խոպանչինե՞րն" են:

[Katka]

Մենք տնտեսություն չունենք, վաղուց մեռել է: 97-ից պ-ն Քոչարյանը շինարարության փուչիկը փչեց, ՀՆԱ-ի ծավալներում շինարարության մասնաբաժինը փչելով, հիմա դրած հանքերն են գռփում: Սոցիալ-տնտեսական վիճակն էլ ստիպում է մարդկանց արտագաղթել: Հիմա նորմալ աշխատանք ունեցողները Հայաստանում գլուխ պահելով են աշխատում, որովհետև տեսնում են, որ իրենց աշխատանքը ոչ մի բան էլ չի փոխում:

[ivy]

մեկն էլ մի միտք արտահայտեց թե - լավ է դրսում ստրուկ լինենք, քան սեփական երկրում

Ստրուկ զգալը կամ ձևանալը իհարկե հեչ լավ բան չի, բայց էդ ասողին կարող եմ լրիվ հասկանալ:
Էդպես ասողները վիրավորված են գնում, իրենց խաբված, նվաստացված կամ առնվազն չգնահատված զգալով: Ու էդ ամենը հենց հարազատ հողի վրա է ամենաուժեղը զգացվում, թե չէ օտար երկիրը մնում է օտար՝ ոնց էլ գաղթածի հետ վարվի, կուլ տալ հնարավոր կլինի՝ դեռ մի հատ էլ շնորհակալության զգացումով. դա չի կարող ցավացնել էնպես, ինչպես հարազատ երկրի՝ հայրենիքի արածը:

[One_Way_Ticket]

Ես, օրինակ, մի քանի ամսից Ավստրալիա եմ տեղափոխվելու։ Ինչու՞։ Պարզապես նոր կյանքի և նոր արկածների հետևից։ Մեկ էլ չորս տարի ապրելուց հետո ավստրալական անձնագիր կստանամ, ինչը էապես կհեշտացնի աշխարհով մեկ ճանապարհորդելը։
Ես ուրախ եմ, որ գոնե իմ ոլորտում (IT) հասել ենք նրան, որ գործընկերներս ինձ նախանձով չեն նայում, "պրծար էլի էս երկրից", "դե հա, ստեղ մնաս ինչ անես" տիպի արտահայտություններ երբեք նրանցից չեմ լսել։ Որովհետև առանձնապես նախանձելու բան չկա։ Ճիշտ է, այնտեղ ավելի շատ եմ աշխատավարձ ստանալու, բայց բնակարանի աննորմալ թանկ վարձը եթե միջից դուրս գանք, տարբերությունը արդեն առանձնապես մեծ չէ։

[dvgray]

Ես, օրինակ, մի քանի ամսից Ավստրալիա եմ տեղափոխվելու։ Ինչու՞։ Պարզապես նոր կյանքի և նոր արկածների հետևից։ Մեկ էլ չորս տարի ապրելուց հետո ավստրալական անձնագիր կստանամ, ինչը էապես կհեշտացնի աշխարհով մեկ ճանապարհորդելը։

իսկ ես Կանադա եմ տեղափոխվել, որովհետև Երևանում ապրելը արդեն դարձել էր անտանելի: ոչ ֆինանսական առումով: Արկածների կարիք առանձնապես չկար, քանի որ կյանքը Երևանում հենց տեղով արկած էր... առավոտից երեկո :
իսկ Ճախսերը հանած, իմ ընտանիքի եկամուտները Երևանում նույնիսկ ավելի էին, քան են Կանադայում:
տեղափոխվելու հարցը այլ էին, ոչ ֆինանսական: ու դրանց մեջ առաջինը էկոլոգիական խնդիներն էին: հետո գալիս էր հասարակական խնդիրները: Ես ոչ մեկին էլ չեմ մեղադրում Հայաստանում հիմա/չնայած առաջ մեղադրում էի/, որ ապրում են այսպիսի հասարակարգով, քանի որ հասկացա որ դա օբեկտիվ է: իսկ ինչ որ օբեկտիվ է, նորմալ է, ու գոյության իրավունք ունի: իսկ ինչ որ նորմալ չէ /օրինակ իմ մտածելակերպը ու գործելակերպը հայաստանում - օրինակ 2006-ին թե 2005-ին գայի պետին - Օհանյանին դատի էի տվել ինչ միամիտ քայլ չէ՞ / պետք է ման գա այն տեղը, որտեղ ինքը ավելի է համապատասխանում:
նաև շատ նվաստացուցիչ էր One_Way_Ticket-ի ասածը, երբ տեղաշարժտ սահմանափակված էիր մենակ Հայաստանով, Վրաստանով, Ռուսաստանով ու Թուրքիայով ու մի քնաի այլ երկրներով...: իսկ ավելին, ասենք Եվրոպա կամ Ամերիկա /անգամ ճռթիկ Կուբա կամ Մեքսիկա/ ցանկանալու դեպքում ինքնասիրությունը մինիմում հավասարվում էր գետնին: Հայտնի է դեպք, երբ մենք ինչ, Ջիվան Գասպարյանին էր գերմանական դեսպանատունը մերժել վիզան, երբ նա Ֆրանկուրտում համերգ էր տալու ու տոմսերը նախօրոք լրիվ վաճառված էին... իսկ հիմա էլ վերջ: ունեմ են անձնագիրը, որի առաջ բաց են բոլոր սահմանները. ու մեծամասամբ առանց վիզայի ու որևէ մուծման:

մյուս կողմից էլ, Հայաստանը ճիշտ էլ կլինի, որ որոշակի լիցքաթափվի: ամենաշատը մեկ միլիոն բնակիչը առավելագույն թիվն է /պայմանական ասած/, որ կարող է Հայատանում նորմալ ապրել, հաշվի առնելով բնական ռեսուրսները ու բնակլիմայական պայմանները:

[One_Way_Ticket]

dvgray, անշուշտ Կանադայում էլ, Ավստրալիայում էլ, լիքը լավ բաներ կան, որ Հայաստանում չկան։ Բայց հակառակն էլ կա, չէ՞։ Մենակ այն, որ ստեղ քո մայրենի լեզվով ես խոսում, ինչքան բան արժի։
Վիզաների պահով իրավիճակը շատ է լավացել վերջին տարիներին։ Ծանոթներիցս շատերն են գնում Եվրոպա շրջագայելու/հանգստանալու, ու ոչ մեկին չեմ հիշում, որ վերջերս մերժած լինեն։ Իսկ ինքս անցյալ տարվա սեպտեմբերին մի տարով մուլտիվիզա ստացա շենգենյան։ Որ ուզեմ, էլի կստանամ։ Ամերիկան էլ հիմնականում ստեղ նորմալ գործ ունեցողներին մի տարով մուլտիվիզա է տալիս։
Խնդիրները առաջ են գալիս Մարոկկո, Զիմբաբվե ու այլ նման երկրներ գնալիս Էդ ախմախները համ վիզա են ուզում հայերից, համ էլ ստեղ դեսպանատուն չունեն։ Իսկ զարգացած երկրի անձնագրով էդ տիպի երկրներ կամ առանց վիզա ես գնում, կամ վիզան սահմանի վրա ես ստանում։

[dvgray]

Վիզաների պահով իրավիճակը շատ է լավացել վերջին տարիներին։ Ծանոթներիցս շատերն են գնում Եվրոպա շրջագայելու/հանգստանալու, ու ոչ մեկին չեմ հիշում, որ վերջերս մերժած լինեն։ Իսկ ինքս անցյալ տարվա սեպտեմբերին մի տարով մուլտիվիզա ստացա շենգենյան։ Որ ուզեմ, էլի կստանամ։ Ամերիկան էլ հիմնականում ստեղ նորմալ գործ ունեցողներին մի տարով մուլտիվիզա է տալիս։

շատ ուրախ կլինեմ, եթե այդպես լինի: ընդանրապես հայերիս հանդեպ աշխարհը պետք ա իրա քաղաքականությունը այս հարցում փոխի, հաշվի առնելով մեր այն առանձնահատկությունը, որ Հայաստանից դուրս հայեր մոտ 4-5 անգամ ավելի շատ են, քան Հայաստանում: համարյա չկա ընտանիք, որ դրսում մոտիկներ չունենա: ու եթե փոխեն իրանց այդ ապուշ ու անմարդկային վիզային մոտեցումը, ապա համոզված եմ, որ շատ-շատերը, որ անօրինական մնում են, չեն անի դա, իմանալով որ երբ ուզում են կարող են գնալ-գալ: մանավանդ մեծերը, մնում են հիմնականում նրա պատճառով, որովհետև գիտեն, եթե հետ եկան, մեկ էլ գնալ չկա, ու իրանց թոռներին, երեխաներին երկար չեն կարող տեսնել...
ես էս ապուշ վիզային ռեժիմների մեջ ուրիշ բան չեմ տեսնում, քան էն ,որ հյուպատոսները մեշոկով փող են աշխատում...

[urartu]

բոլոր գրածների հետ համաձայն եմ...բայց, էս վիճակի մեղավորը ինչքան որ մեր թալանչի ղեկավարությունն է այնքան ել մենք ենք , որ հանդուրժում ենք էս ամենը, փոխանակ փորձենք դրա դեմը առնել, թողնում ու փախնում ենք դժվարություններից, ասենք նույն Վրաստանում ինչի տեղի ունեցավ իշխանափոխություն? որովհետև ժողովուրդը ոտքի ելավ իր իրավունքների համար, ու իրանց ղեկավարության դուխը չհերիքեց անցնել սեփական ժողեվրդի կարծիքի վրայով... իսկ մեր մոտ ցավոք նման մտածողություն չկա...

[dvgray]

ինչքան որ մեր թալանչի ղեկավարությունն է այնքան ել մենք ենք

աշխարհում Չ-թալանչի ղեկավարություն չկա: էսօր ռադիոյով հաղորդում էի լսում Ֆիդել Կաստրոյի մասին: անգամ սենց գաղափարականի տակը էնքան ֆինանսական կեղտ կա, որ դու էլ սուս: ուր մնաց մնացած երկրների "մատրեիալիստական" ղեկավարներին: ինչ որ դրական բան նայում էնք էկրանից իրանց մասին, դա սուտ ա ու իրական կյանքի հետ կապ չունի:

, որ հանդուրժում ենք էս ամենը, փոխանակ փորձենք դրա դեմը առնել, թողնում ու փախնում ենք դժվարություններից, ասենք նույն Վրաստանում ինչի տեղի ունեցավ իշխանափոխություն? որովհետև ժողովուրդը ոտքի ելավ իր իրավունքների համար, ու իրանց ղեկավարության դուխը չհերիքեց անցնել սեփական ժողեվրդի կարծիքի վրայով... իսկ մեր մոտ ցավոք նման մտածողություն չկա...

իսկ Վրաստանի մասին դու կամ ես ի՞նչ գիտենք: ինչ որ եղավ Վրաստանում ժողովրդի ոտքի ելնելու առումով, մեր մոտ եղել ա բազմիցս: մենք ու վրացիք իրարից շատ չենք տարբերվում, գոնե երկիր ղեկավարման իմաստով: նշանակում ա ստեղ ժողովրդի ոտքի ելնելը սկի էլ կապ չունի: իսկ թե ինչը՞ կապ ունի, կարելի ա մենակ երթադրել:
Վրաստանի դեպքերի կապը ավելի շատ աշխարհաքաղաքական կոնտեկստում պետք ա ման գալ:
իսկ ինչ վերաբերվում ա "ժողովրդի վրով անցնելուն", ապա հաստաատ իմացի, որ աշխարհում չկա ըտենց ղեկավար, որը "իրա" ժողովրդի վրով չանցի, եթե իրանց ըտենց պետք լինի: եթե չեն անցնում, ուրեմն իրանց ըտենց ավելի լավ ա, և ոչ թե ժողովրդի դարդով են տապակվում: եթե իրանք հասել են էտ "բարձունքին", ապա լավ իմացի, որ էնքան իրանց մոտիկ մարդկանց "վրով են անցել", որ իրանց ոչ մոտիկների վրով կանցնեն ու կանցնեն: դու ոչ կինոներին հավատա, ոչ էլ իրան ՊՌ-ին:

ինչ վերաբերվում ա գնացողներին, ապա գնացողները ձեռները ծալած չեն նստում, ու դրսում գտնվելով ավելի մեծ օգուտ են տալիս իրանց մոտիկներն, ու դրանով նաև Հայաստանին: ով որ Ռուսատսնում վատ վիճակում ա, մի կարծի որ Հայաստանում ավելի լավ կլիներ: իսկ գտնվելով Հայաստանում, նա մի ավելորդ բեռ էր դառնում քյասիբ երկիր ուսերին: հասկացեք, որ երկիրը քյասիբ է, իրա ռեսուրսներով: էն ինչ որ թալանում են, "ուտում" են Հայաստանում, ջրիկ ճաշ ա նրա համեմատ, թե ինչ են "ուտում" այլ երկրներում: ամեն տեղ էլ ուտում են: ու ուտում են բավականին ախորժակով: միլիոններով... միլիարդներով:
մեր մոտ պետք ա բնակչությունը քչացնել, որ ուտող բերանը քչանա: մինչև գան լավ ժամանակները, որոնց լիքը մեզանից անկախ բաներից ա կախված:
...
իսկ պատերազմից խուսափելո, կամ հաղթելու համար հիմա բանակի թվակազմը էական չէ: կաևորը զինատեսակներն են, ու հրամկազմի ու ինժեներական անձնակազմի պատրաստվածության աստիճանը:

[Varzor]

մյուս կողմից էլ, Հայաստանը ճիշտ էլ կլինի, որ որոշակի լիցքաթափվի: ամենաշատը մեկ միլիոն բնակիչը առավելագույն թիվն է /պայմանական ասած/, որ կարող է Հայատանում նորմալ ապրել, հաշվի առնելով բնական ռեսուրսները ու բնակլիմայական պայմանները:

Ստեղ ոչ մի ճիշտ բան չեմ տեսնում` ոչ մի բանով հիմնավորված չի էդ "ճիշտ"-ը: Կարողա ասես, որ ՀՀ-ում ընդհանրապես ապրել պետք չի կամ ՀՀ-ն ընդհանրապես սպետք չի?
Պարզ մաթեմատիկական տրամաբանությամբ կարելի է հաշվել, որ ՀՀ-ում ստվերի հնարավորինս նվազման և պետեկամուտների օպտիմալ օգտագործման շնորհիվ կարելի է հասնել բավականին բարձր կենսամակարդակի: Իսկ քո ասած "լիցքաթափման" ծրագիրը արդեն 2 տասնյակ տարուց ավել իրականացվում է ու ներկայումս մեծապես աջակցվում է մեր լավ "բարեկամ" ՌԴ-ի կողմից:

[StrangeLittleGirl]

շատ ուրախ կլինեմ, եթե այդպես լինի: ընդանրապես հայերիս հանդեպ աշխարհը պետք ա իրա քաղաքականությունը այս հարցում փոխի, հաշվի առնելով մեր այն առանձնահատկությունը, որ Հայաստանից դուրս հայեր մոտ 4-5 անգամ ավելի շատ են, քան Հայաստանում: համարյա չկա ընտանիք, որ դրսում մոտիկներ չունենա: ու եթե փոխեն իրանց այդ ապուշ ու անմարդկային վիզային մոտեցումը, ապա համոզված եմ, որ շատ-շատերը, որ անօրինական մնում են, չեն անի դա, իմանալով որ երբ ուզում են կարող են գնալ-գալ: մանավանդ մեծերը, մնում են հիմնականում նրա պատճառով, որովհետև գիտեն, եթե հետ եկան, մեկ էլ գնալ չկա, ու իրանց թոռներին, երեխաներին երկար չեն կարող տեսնել...
ես էս ապուշ վիզային ռեժիմների մեջ ուրիշ բան չեմ տեսնում, քան էն ,որ հյուպատոսները մեշոկով փող են աշխատում...

Մի քիչ թեմայից շեղվում ա, բայց ասեմ...
Հա, էդ վիզայի պահն ահավոր նվաստացուցիչ ա, ու եթե մի օր կյանքիս մեջ ուզենամ քաղաքացիությունս փոխել, ապա առաջին պատճառը հենց վիզան կլինի: Սարսափելի ա, որ անգամ որպես օրինական գնացած ուսանող ինչ քաշքշուկների մեջ ես ընկնում վիզայի պատճառով ու ընդհանրապես ինչ ծախսեր ես անում:

Ի դեպ, մյուս տարվանից Հայաստանը Շենգեն երկրների համար միակողմանի հանում ա վիզային ռեժիմը: Անկեղծ ասած, մեկ էլ դրանից եմ նվաստացած զգում, որովհետև մինչև հիմա գոնե էդ մի պուճուր ինքնասիրությունը կար, անընդհատ ինձ հանգստացնում էի՝ լավ, ես իրանց երկիր գնալու համար պիտի լիքը նվաստանամ էս վիզաների պատճառով, բայց գոնե իրանք էլ գալիս են, հերթեր են կանգնում, որ վիզա ստանան, հետո էլ եթե անօրինական երկար են մնում, իրանց արգելվում ա Հայաստան գալը: Հիմա էդ էլ են հանում, ու մեր ինքնասիրությունը լրիվ հավասարվում ա գետնին