Սփյուռքահայերի մասնակցությունը Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կյանքին

[Mephistopheles]

Հայաստանը հիմա արդեն ունի կադրերի, պրոֆեսիոնալների լուրջ պակասորդ… ես սա ասում եմ դատելով զուտ տնտեսության, ֆինանսների ու գիտության ոլորտին նայելով… արտագաղթի որակը ևս դրա մասին ա խոսում…

էս ֆոնի վրա սփյուփքահայերին ներգրավելն ավելի ա անհրաժեշտ ամեն հարցում… ստեղից էլ իհարկե գալիս ա մի ուրիշ խնդիր, որն էլ տանում ա հիմնական հարցին… եթե գրեմ կլինի թեմայից չեղում…

[One_Way_Ticket]

Չուկ, քո պատկերացմամբ ի՞նչ է նշանակում ինչ-որ բան անելու բարոյական իրավունք չունենալ։
P.S. Սայթաքման պահով ճիշտ ես։

[Chuk]

Չուկ, քո պատկերացմամբ ի՞նչ է նշանակում ինչ-որ բան անելու բարոյական իրավունք չունենալ։

Նշանակում է, որ դու այդ բանն անելու բարոյական իրավունք չունես: Ասելիքդ ասա նման ոճի հարցերի փոխարեն:

[Արէա]

Չհամոզեցիր։
Իմ կարծիքով նույնպիսի անբարեկրթություն է Գերմանիայից ասել, որ մեր մոտի ժողովուրդը պարտավոր է ամեն գնով ամսի չգիտեմ քանիսին դուրս գալ միտինգի։ Չնայած որոշ մարդիկ դա կարող են ընկալել ընդամենը որպես կարծիք։
Ձայնալարը այս թեման օդից չստեղծեց, քաղաքականության բաժնում այս հարցը այս կամ այն կոնտեքստում մեկ անգամ չէ, որ քննարկվել է (կարծում եմ, դու էլ նկատած կլինես)։

Ինչի՞ եղբայր: Մարդ ա, սիրտը ցավում ա, ասում ա ժողովուրդ մի բան արեք: Ինչի՞ իրավունք չունի: Դու ասում ես թող գա, ինչի՞ գա, գա քո կյա՞նքը բարելավի, էն մարդը իրա կյանքը բարելավել ապրում ա, քեզ էլ խորհուրդ ա տալիս, ասում ա եղբայր սենց արա, դուրդ չի՞ գալիս, ասա խորհուրդիդ կարիքը չունեմ, բայց կարող ա ինձ դուր ա գալիս, ու ինձ օգնում ա իրա խորհուրդը: Դու ո՞նց ես ասում իրավունք չունի: Քեզ պետք չի, մի լսի խորհուրդը: Վերջ: Կարող ա ինձ պետք ա իրա խորհուրդները:

[One_Way_Ticket]

Նշանակում է, որ դու այդ բանն անելու բարոյական իրավունք չունես: Ասելիքդ ասա նման ոճի հարցերի փոխարեն:

Բանն էլ այն է, որ ասելիքս բախվում է բարոյականության սահմանմանը։ Հիմա մեկը կարող է համարում է, որ մինչև ամուսնանալը սեքսով զբաղվելը բարոյական չէ, ես էլ, ասենք, համարում եմ, որ բարոյական է։ Հիմա մենք ո՞նց վիճենք, ինչի՞ վրա հիմնվելով վիճենք։ Նույնը այստեղ է։ Դու ասում ես, որ

Երկուսն էլ բարոյական իրավունք ունեն իրենց կարծիքը բարձրաձայնելու

իսկ ես ասում եմ, որ եթե Պետրոսինը մի քիչ դժվար հարց է, ապա Պողոսը միանշանակ բարոյական իրավունք չունի նման կարծիք հայտնելու։ Է հետո՞։

[Chuk]

Բանն էլ այն է, որ ասելիքս բախվում է բարոյականության սահմանմանը։ Հիմա մեկը կարող է համարում է, որ մինչև ամուսնանալը սեքսով զբաղվելը բարոյական չէ, ես էլ, ասենք, համարում եմ, որ բարոյական է։ Հիմա մենք ո՞նց վիճենք, ինչի՞ վրա հիմնվելով վիճենք։ Նույնը այստեղ է։ Դու ասում ես, որ

իսկ ես ասում եմ, որ եթե Պետրոսինը մի քիչ դժվար հարց է, ապա Պողոսը միանշանակ բարոյական իրավունք չունի նման կարծիք հայտնելու։ Է հետո՞։

Հետո ոչ մի բան: Եթե իմ գրածին դու միանգամից ասում էիր, որ համաձայն չես (այսինքն էն, ինչ հիմա ես ասել), ես էլ միանգամից ասում էի. լավ, ուրեմն մենք ծայրահեղ տարբեր կարծիքներ ունենք: Ու նաև կարծում եմ, որ քո այս ասածը համահունչ չէ քո առաջին գրառմանը (առաջինը, այսպես ասենք, ավելի մեղմ ու իմ համար ավելի տրամաբանական մոտեցում էր), ու իմ կարծիքով քո ասածը ուղղակիորեն խոսքի ազատության սահմանափակում է, բացի ամեն ինչից, ու որևէ կերպ չհիմնավորված, չարդարացված սահմանափակում: Ու այո՛, փաստորեն բարոյականության մասին մեր մոտեցումները խիստ տարբերվում են:

[One_Way_Ticket]

Ինչի՞ եղբայր: Մարդ ա, սիրտը ցավում ա, ասում ա ժողովուրդ մի բան արեք: Ինչի՞ իրավունք չունի: Դու ասում ես թող գա, ինչի՞ գա, գա քո կյա՞նքը բարելավի, էն մարդը իրա կյանքը բարելավել ապրում ա, քեզ էլ խորհուրդ ա տալիս, ասում ա եղբայր սենց արա, դուրդ չի՞ գալիս, ասա խորհուրդիդ կարիքը չունեմ, բայց կարող ա ինձ դուր ա գալիս, ու ինձ օգնում ա իրա խորհուրդը: Դու ո՞նց ես ասում իրավունք չունի: Քեզ պետք չի, մի լսի խորհուրդը: Վերջ: Կարող ա ինձ պետք ա իրա խորհուրդները:

Նույն կերպ ես կարող եմ ասել "քեզ պետք է, նամակով այդ մարդուց խորհուրդ հարցրու, նամակով պատասխան ստացի"։ Ընդհանուր ֆորումում դա վերաբերվում է նաև ինձ, իսկ ես դա համարում եմ անբարեկրթություն, ճիշտ այնպես, ինչպես հարևանի օրինակում։

[Գալաթեա]

Նույն կերպ ես կարող եմ ասել "քեզ պետք է, նամակով այդ մարդուց խորհուրդ հարցրու, նամակով պատասխան ստացի"։ Ընդհանուր ֆորումում դա վերաբերվում է նաև ինձ, իսկ ես դա համարում եմ անբարեկրթություն, ճիշտ այնպես, ինչպես հարևանի օրինակում։

Ֆորումը հենց նրա համար ա, որ դու կարդաս բազմաթիվ կարծիքներ ու ուղեղդ աշխատացնելով, վերլուծելով գտնես այն ինչ քեզ համար ընդունելի ա:
Եթե ես ինչ-որ ֆիլմ կամ ուտելիք հավանել եմ ու ուզում եմ խորհուրդ տամ մարդիկ նայեն/ուտեն, մեկ-մեկ նամակ գրե՞մ իրենց: Չէ: Ես ընդհանուր կգրեմ, ով կուզի թող նայի/ուտի, ով չէ՝ թող անտեսի գրածս:
Ու պետք չի ասել, որ նույն բանը չի: Սկզբունքորեն նույնն ա: Դու ես ծայրահեղացնում՝ խորհուրդ տալը դարձնելով բացասական երևույթ:

[One_Way_Ticket]

Հետո ոչ մի բան: Եթե իմ գրածին դու միանգամից ասում էիր, որ համաձայն չես (այսինքն էն, ինչ հիմա ես ասել), ես էլ միանգամից ասում էի. լավ, ուրեմն մենք ծայրահեղ տարբեր կարծիքներ ունենք: Ու նաև կարծում եմ, որ քո այս ասածը համահունչ չէ քո առաջին գրառմանը (առաջինը, այսպես ասենք, ավելի մեղմ ու իմ համար ավելի տրամաբանական մոտեցում էր), ու իմ կարծիքով քո ասածը ուղղակիորեն խոսքի ազատության սահմանափակում է, բացի ամեն ինչից, ու որևէ կերպ չհիմնավորված, չարդարացված սահմանափակում: Ու այո՛, փաստորեն բարոյականության մասին մեր մոտեցումները խիստ տարբերվում են:

Լավ, արի վերլուծենք Պողոսի խոսքերը․

Քննարկման ժամանակ Պողոսն ասում է, որ իր կարծիքով ամենաճիշտը կլիներ պատերազմելը, բայց հենց ինքը պատրաստ չի էս պահին ընտանիքը թողնել ու գնալ պատերազմի:

Ամենաճիշտը կլիներ ու՞մ համար։ Քանի որ չի նշված, ենթադրում եմ, որ Հայաստանի համար։ Շատ բարի։ Բոլորս էլ գիտենք, որ Ադրբեջանը քանակապես և տեխնիկապես մեզ գերազանցում է, և պատերազմի դեպքում մեզնից կպահանջվեն մեծ ուժեր։ Մարդիկ կգնան պատերազմի, մարդիկ կզոհվեն։ Ենթադրենք, Պողոսը ճիշտ է, և պատերազմը կավարտվի Հայաստանի օգտին։ Բայց արդյո՞ք դա կսփոփի զավակ կորցրած, ամուսին կորցրած, հայր կորցրած մարդկանց վիշտը։ Մարդկային կյանքը բացարձակ արժեք է, այն ոչնչի հետ չես փոխի։ Պողոսը, ըստ էության, այդ ընտանիքների անդամներին ասում է՝ ես ձեր ամուսիններից/զավակներից/հայրերից լավ տղա եմ, իմ ընտանիքը ձեր ընտանիքից լավ ընտանիք է։ Ինչ ասեմ, նենց հոյակապ, բարոյական տեսակետ է։

[One_Way_Ticket]

Ֆորումը հենց նրա համար ա, որ դու կարդաս բազմաթիվ կարծիքներ ու ուղեղդ աշխատացնելով, վերլուծելով գտնես այն ինչ քեզ համար ընդունելի ա:
Եթե ես ինչ-որ ֆիլմ կամ ուտելիք հավանել եմ ու ուզում եմ խորհուրդ տամ մարդիկ նայեն/ուտեն, մեկ-մեկ նամակ գրե՞մ իրենց: Չէ: Ես ընդհանուր կգրեմ, ով կուզի թող նայի/ուտի, ով չէ՝ թող անտեսի գրածս:
Ու պետք չի ասել, որ նույն բանը չի: Սկզբունքորեն նույնն ա: Դու ես ծայրահեղացնում՝ խորհուրդ տալը դարձնելով բացասական երևույթ:

Ոչ, հենց սկզբունքորեն նույնը չի։ Մի դեպքում մարդը ասում է, որ ողջ ժողովուրդը պիտի դուրս գա միտինգի՝ գիտակցելով, որ դա կարող է ընդհուպ մինչև մահացու հետևանքներ ունենալ (մարտի մեկը վկա), մյուս դեպքում դու խոսում ես ճաշակի մասին, որով ոչ մեկին ոչ մի վատ բան չես ցանկանում։

[Աթեիստ]

Իմ համար աբսուրդ ա «բարոյականություն» ու «խորհուրդ, տեսակետ» հասկացություններն իրար հետ կապելը։ Խորհուրդ ա, կամ ընդունում ես, կամ չես ընդունում։
Եթե մեկը խորհուրդ ա տալիս ասենք հարազատ աղջկա հետ սեքսով զբաղվել, 13 տարի ավել ապրելու համար, տենց վարվողին կհամարեմ անբարոյական, որտև իմ արժեհամակարգով դա անբարոյականություն ա, բայց դե լավ գիտենք, որ բարոյականության նորմերը աշխարհի տարբեր ծայրերում լավ տարբեր են ...։

Իսկ թեմայի հետ կապված էլ արդեն պարզ ա, բոլորն էլ կարող են քննարկել ու ցույց տալ մեր սխալները։

[Chuk]

Լավ, արի վերլուծենք Պողոսի խոսքերը․

Ամենաճիշտը կլիներ ու՞մ համար։ Քանի որ չի նշված, ենթադրում եմ, որ Հայաստանի համար։ Շատ բարի։ Բոլորս էլ գիտենք, որ Ադրբեջանը քանակապես և տեխնիկապես մեզ գերազանցում է, և պատերազմի դեպքում մեզնից կպահանջվեն մեծ ուժեր։ Մարդիկ կգնան պատերազմի, մարդիկ կզոհվեն։ Ենթադրենք, Պողոսը ճիշտ է, և պատերազմը կավարտվի Հայաստանի օգտին։ Բայց արդյո՞ք դա կսփոփի զավակ կորցրած, ամուսին կորցրած, հայր կորցրած մարդկանց վիշտը։ Մարդկային կյանքը բացարձակ արժեք է, այն ոչնչի հետ չես փոխի։ Պողոսը, ըստ էության, այդ ընտանիքների անդամներին ասում է՝ ես ձեր ամուսիններից/զավակներից/հայրերից լավ տղա եմ, իմ ընտանիքը ձեր ընտանիքից լավ ընտանիք է։ Ինչ ասեմ, նենց հոյակապ, բարոյական տեսակետ է։

Խնդիրն էն ա, որ ինքը ոչ մեկին չի պարտադրում պատերազմ: Ինքն անկեղծորեն ասում ա, որ ինքը դրան պատրաստ չի: Իսկ մարդկային կյանքն էլ մեծագույն արժեք միայն այն ժամանակ չի, երբ Պողոսը պատերազմ չի գնում: Եթե Պողոսը պատերազմ գնա էլ, լիքը մարդիկ զավակ, ամուսին, հայր կկորցնեն: Ու ի՞նչ է, սփոփվելու են միայն նրանով, որ խորհուրդ տվողն ի՞նքն էլ է պատերազմ գնացել, գուցե ի՞նքն էլ է զոհվել: Էդ մարդիկ որևէ պարագայում չեն սփոփվելու, վիշտը միշտ իրենց հետ է լինելու:

Կամ եթե ասենք պատերազմը արդարացված չէ, բայց Պողոսը պատրաստ էր ինքն էլ մասնակցեր, նորմա՞լ է, որ բոլորին էշ-էշ հավաքեր ու հետևից տաներ ու կյանքներն ուտեր:

Կամ պատերազմը չնայենք: Եթե Պողոսն ինչ-որ էշություն է պատրաստ անել, օրինակ որպես բողոքի ցույց գնալ Կիևյանից գցվել, բարոյական իրավունք ունի՞ նույնը պահանջել ուրիշներից:

Ի՞նչ է, բարոյական իրավունքը մենակ էն դեպքում ա, երբ դու ինքդ այդ բանը կարող ես անել: Իմ համար էդ անհեթեթություն ա:

[Աթեիստ]

Ոչ, հենց սկզբունքորեն նույնը չի։ Մի դեպքում մարդը ասում է, որ ողջ ժողովուրդը պիտի դուրս գա միտինգի՝ գիտակցելով, որ դա կարող է ընդհուպ մինչև մահացու հետևանքներ ունենալ (մարտի մեկը վկա), մյուս դեպքում դու խոսում ես ճաշակի մասին, որով ոչ մեկին ոչ մի վատ բան չես ցանկանում։

Եթե մարդը տենց խորհուրդ ա տալիս, ու զոհեր են լինում, մեղավոր ա ոչ թե խորհւորդ տվողը, այլ նրան առանց մտածելու հետևողը։ Ուղեղը տրված ա խորհուրդը լսելու ու վերլուծելու, ոչ թե հրամանի տեղ ընդունելու համար։

[Գալաթեա]

Ոչ, հենց սկզբունքորեն նույնը չի։ Մի դեպքում մարդը ասում է, որ ողջ ժողովուրդը պիտի դուրս գա միտինգի՝ գիտակցելով, որ դա կարող ընդհուպ մինչև մահացու հետևանքներ ունենալ (մարտի մեկը վկա), մյուս դեպքում դու խոսում ես ճաշակի մասին, որով ոչ մեկին ոչ մի վատ բան չես ցանկանում։

Իմ առաջարկած ուտելիքից ինչ-որ մեկը կարա թունավորվի ու մեռնի, վտանգ էս դեպքում էլ կա

Լավ, իսկ ասենք սենց:
Ես մի սփյուռքահայ կին եմ ճանաչում, մոտիկ մարդ, որ իմ իմացած ամենաակտիվ մարդկանցից մեկն ա քաղաքական/սոցիալական հարցերում: Նա երբ դրսում էր, ամեն կերպ կոչ էր անում ստեղացիներին պայքարել, ակտիվ լինել, չհանձնվել, չվախենալ և այլն: Իրավունք չուներ չէ՞ քո կարծիքով:
Էս վերջերս երբ ինքը ստեղ հաճախ ա լինում, ինքը էդ իր ասած ամեն ինչին մասնակցում ա ինձնից ու քեզնից ավել: Առանց վախի ու հապաղելու:
Այսինքն մենք ունենք մի սփյուռքահայ, որը կարողանում ա գա Հայաստան ու պայքարի էն ամենի համար, ինչ որ մեզ բոլորիս ա հորդորում անել:

Բայց կան ուրիշները, որ նույն բաները հորդորում են անել, անկեղծ ցավելով մեր վիճակի համար, բայց ստեղ գալ ինչ-ինչ պատճառներով չեն կարող, դա արդեն իրենց դժբախտությունը կամ ընտրությունն ա, կապ չունի:
Հիմա մենակ այն, որ իրենք ֆիզիկապես չեն կարա ստեղ գտնվեն, քո կարծիքով իրենց խոսելու իրավունքից զրկում ա՞:

[Հայկօ]

Ինձ մի հարց ա հետաքրքրում. էդ հարևանը սփյուռքահայ ա՞ գոնե, թե՞ չէ: