Հայկազունիներ - Մոռացված մի արքայատոհմ

[Varzor]

Ուղիղ հակառակը

Բա ես էլ եմ էդ ասում` Խորենացին էդ մասին, մեղմ ասած, էդքան էլ ստույգ տվայլներ չի գրում:

Դե եսիմ, Մասիսի տարբերակն ավելի սիրունա:

Լիոն ձյա դու պատմության դիզայներ ես, թե պատմաբան?
Սիրունս որնա, հո հարս չենք տանելու? Ես ուղղակի քո ասած սիրուն լեգենդի մեջ բավականին հետաքրքիր և ճշմարտանման դրվագ եմ նկատել` ընդամենն այդքանը

Իսկ ինչ անել հայերի հիշատակման հետ էբլայական աղբյուրներում?

Դե որ տենց վերցնենք շումերների մոտ էլ Խայան աստված էր: Հիմա էտի ժողովրդի մասին հիշատակում կարելի է համարել?
Կոնկրետ ինչպես են հիշատակված հայերը էբլայական աղբյուրներում?

Հ.Գ.
Ի միջիայլոց, էդ Էբլայի արքաների անունները նայել ես?

[Lion]

Բա ես էլ եմ էդ ասում` Խորենացին էդ մասին, մեղմ ասած, էդքան էլ ստույգ տվայլներ չի գրում:

Է հա, Խորենացին շատ տեղերում է սխալվել, ով է ասում իր բոլոր ասածները որպես անառարկելի ընդունենք?

Լիոն ձյա դու պատմության դիզայներ ես, թե պատմաբան?
Սիրունս որնա, հո հարս չենք տանելու? Ես ուղղակի քո ասած սիրուն լեգենդի մեջ բավականին հետաքրքիր և ճշմարտանման դրվագ եմ նկատել` ընդամենն այդքանը

Դե ասում խոսում ենք, էլի

Դե որ տենց վերցնենք շումերների մոտ էլ Խայան աստված էր: Հիմա էտի ժողովրդի մասին հիշատակում կարելի է համարել?

Այո - Դումուզի, որը որդին էր Հայայի, սրանից էն կողմ բան ես ուզում?

Կոնկրետ ինչպես են հիշատակված հայերը էբլայական աղբյուրներում?

Որ իզուր քոփի-փաստեր ու թարգմանություններ չանեմ, նայեք ստեղ -

http://milhistory.listbb.ru/viewtopic.php?f=23&t=42

Դա կոնսպեկտ է հայտնի գիտնականների աշխատանքներից` Պետիտտո, Իվանով, Մովսիսյան և այլն:

Հ.Գ.

Ի միջիայլոց, էդ Էբլայի արքաների անունները նայել ես?

Իհարրկե -

 •

• 

 Սեղմել՝ ցույց տալու համար

5.2. Эбла (Ибла)(ок. 3500 - 2000).
Сев.-Зап. Сирия. Столица Эбла (н. Телль-Мардих).
ок. 3500 - 2500 неизвестные правители. Титул: маликум.
1. Идриш-халам (ок. 2500).
2. Иркаб-даму (ок. 2450).
3. Реши-эннум (Ар-эннум)(ок. 2400).
4. Ибриум (ок. 2350).
5. Ибби-сиппиш, сын (ок. 2290).
6. Дубуха-адда, сын (ок. 2270).
7. Идриш-хип (ок. 2030).
8. Иббит-Лим, сын (ок. 2000).
ок. 2000 аморейское завоевание.

Ի դեպ, հանկարծ Էլամի հետ չշփոթես

[Lion]

Հայկազունիներին նվիրված գիտաժողովը վերջացավ: Ճիշտն ասած դեռ երեկ էի ուզում գրել տպավորությունների մասին, բայց դրանք այնքան հակասական էին, որ որոշ ժամանակ էր պետք վերջիններս իմաստավորելու համար: Ավելորդ էլ է ասել, որ գիտաժողովի անցկացման երկու օրվա զգալի մասին էլ ես ներկա եմ եղել ակադեմիայի նիստերին, թեև զեկույցս մերժել էին ընդունել, ներկա եմ եղել այնքան ժամանակ, ինչքան ի վիճակի եմ եղել դա անել զուտ ֆիզիկապես` հաշվի առնելով իմ խիստ զբաղված գրաֆիկը:Եվ այսպես, դրականի ու բացասականի մասին:

Դրական.

1. Գիտաժողովի անցկացման ինքնին փաստը: Այս մասին արդեն խոսվել է: Գիտաժողովի անցկացման փաստը առաջին և ամենակարևոր քայլն էր, որ, իր թերություններով հանդերձ, անվերադարձ ուղություն ցույց տվեց դեպի պատմականություն: Առաջին անգամ պաշտոնական/ակադեմիական մակարդակով, թեև ոչ րիվ, երբեմն կմկմոցներով ու վիճահարույց տեսակետներով, բայց խոսվեց Հայկազունիների պատմականության մասին: Սա գիտաժողովի երևի թե ամենակարևոր նվաճումն էր,
2. Գիտական մտքի հետաքրքրվածությունը թեմայի նկատմամբ: Բնական է, առաջին քայլերն են, կան տարբեր կարծիքներ, տեսակետներ, ամեն մեկը խնդիրը դիտարկում է իր գիտական կոնցեպցիաների, իր իմացածի ու պատկերացրածի չափով ու ձևով, բայց այն, որ հետաքրքրությունը կար, կա և, անկասկած, գիտաժողովից հետո այն ավելի մեծացավ, փաստ է: Կարծում եմ` սառույցը շարժվեց,
3. Զեկուցումներից, այսինքն դրանց այն մասից, որին հաջողվեց ներկա լինել, ամենից առաջ ուզում եմ առանձնացնել Արտակ Մովսիսյանի զեկույցը: Նա փորձում էր հիմնավորել, որ, ի դեմս Հայկազունիների, մենք գործ ունենք Միտանիի արքայատոհմի հետ: Դե պարզ է, Արտակն իմ մոտիկ ընկերն է և ես գործնականում ընդունում եմ նրա գրեթե բոլոր տեսակետները, բայց այս հարցում պետք է ասեմ - ես բացարձակապես համաձայն չեմ նրա հետ: Դե, մենք սա շատ ենք քննարկել, Արտակը գիտի իմ փաստարկները, ես` իրենը: Դրական էր նաև Վրեժ Վարդանյանի զեկույցը, ինչպես նաև Հայկ Հակոբյանինը, թեև վերջինիս մոտ, էլի կրկին համենայն դեպս գոնե ինձ համար, շատ վիճելի կետեր կային,
4. Ֆինանսական էլիտայի հետաքրքրությունը թեմայի նկատմամբ: Գիտաժողովը կազմվել էր բարերար Մսըրլյանների հովանավորությամբ և իրոք ուրախալի է, որ նման մարդիկ ոչ քիչ փող են ներդնում նման գործերի համար:
5. Արտասահմանյան գիտնականների մասնակցությունը: Անչափ կարևոր պահ է, քանի որ Հայկազունիների պատմականության թեման այս միջոցով դուրս է գալիս միջազգային մակարդակ,
6. Անկասկած կային նաև դրական այլ պահեր, բայց հիմնականում այսքանը:

Բացասական

1. Մասնակիցների ընտրության անհասկանալի չափանիշները, դրա անթույլատրելի խստությունը և, ինչպես ցույց տվեց կյանքը, չհիմնավորվածությունը: Գիտաժողովին մասնակցության հայտ էր ներկայացրել 57 գիտնական, բայց նրանցից թույլատրել էին մասնակցել միայն 27-ին: Հարց է ծագում` ինչու? Է թող խոսեին, արտահայտվեին մարդիկ, եթե արդեն դրան է հասել: Եթե մարդիկ հայտ են ներկայացրել, ուրեմն հաստատ ասելու բան ունեն, ինչու եք մերժում նրանց մասնակցությունը: Նույնիսկ կատակով այն միտքն առաջարկվեց, որ կարելի է ևս մեկ, զուգահեռ գիտաժողով անցկացնել, արդեն միայն "մերժվածների" մասնակցությամբ: Անհասկանալի էր նաև, թե ինչ չափանիշով է կատարվել մասնակիցների ընտրությունը: Ինչքան հաջողվեց շփվել կազամկերպիչների և նույնիսկ ընտրությունն իրականացրած խորհրդի անդամների հետ, բոլորն ասում էին, որ. "Մեզնից բան կախված չէր, մենք բոլորին կողմ էինք" - թե այդ դեպքում ինչու 30 հոգի չէին թույլատրվել մասնակցելու և ով է դրա մեղավորը, մնում անհասկանալի,
2. Ելույթների զգալի մասին թույլ մակարդակը: Տպավորություն կար, թե այդ 27 հոգու զգալի մասը ուղղակի զոռով է եկել մասնակցելու գիտաժողովին, քանի որ այլ կերպ չի կարելի բացատրել ասելիքի բացակայության այդքան ակնհայտ փաստը: Անուններ, իհարկե, չեմ տա, բայց դրանցից մի քանիսը կոնկրետ են: Ելույթ կար, որ ուղղակի չես հասկանում, թե ինչ կապ ունի դա Հայկազունիների հետ և ուղղակի ուզում ես այդ մասին հարցնել ելույթ ունեցողին: Մի շարք ելույթներ էլ նվիրված էին Խորենացու աշխատանքի այլ մասերին, որոնք կարծես ուղղակի զոռով, արհեստականորեն, քաշել, բերել և ուզեցել էին կպցնել Հայկազունիներին,
3. Մեր գիտնականների զգալի մասի մոտ հռետորական ձիրքի բացակայությունը: Ահագին մասը կպնում էին թղթերին ու սկսում էին գրեթե իրենք իրենց, մտմտալով, կարդալ իրենց գրածը - ոչ կրակ, ոչ ոգևորություն, ոչ լսարանին գրգռելու, նրան "քո հետ" պահելու տարրական իսկ փորձ: Մի շարք ելույթների ընթացքում մարդիկ ուղղակի ուզում էին դուրս փախչել դահլիճից: Ցավն այն է, որ այսքան ժամանակ մեր գիտնականները չեն հասկացել մի պարզ բան - խոսեք կարճ և հստակ, ելույթի ընթացքում մի կարդացեք ձեր 10 էջանոց հոդվածը աուդիտորիայի համար: Նույնիսկ այն պատրաստված մարդկանց մակարդակով էլ աուդիտորիան, որ այնտեղ կար, երբեմն ուղղակի կորցնում էր մտքի թելը, չէր հասկանում զեկուցողին: Դե իսկ սրանց էլ, բնականաբար, հեչ պետքը չէր - կարդում էին ու կարդում: Մեկ այլ թերություն, կապված հռետորական պահի հետ - լավ, դժվար է տանը, մենակ, ելույթը կարդալ ժամացույցի տակ և ստուգել, թե այն ինչքան է ձգվում? Ելույթի համար տվել էին 15 րոպե, իսկ ելույթ ունեցող անհատը իր դժգույն մտմտոցը շարունակում է, առանց դույզ իսկ մտահոգվելու ժամանակի մասին: Մեկին գրեթե զոռով ամբոինից իջեցիր, ճիշտ եմ ասում: Նախագահողը անընդհատ ասում էր, որ ժամանակը վերջացել է, սա կարդում էր ու կարդում, "հեսա, վերջին էջնա, վերջին տողնա" ու սենց ձգեց մի 10-15 րոպե: Չի կարելի, էլի, դա էթիկային համապատասխանող վարքագիծ չէ: Մեկին էլ, երբ ընդհատեցին, սենց, քաղաքավարի. "Ինչքան է ձեզ մնացել" ձևով, մի տեսակ սենց խնդրողի տեսքով նայեց նախագահողին, թե. "էս մի էջը մնաց կարդամ" ու... շարունակեց իր տաղտուկ և թեմայի հետ կապ չունեցող ելույթը: Մի խոսքով, հռետորներ չեն, էլի, եզակի բացառություններով,
4. Մասնակիցների պասիվությունը: Մասնակիցների մի զգալի մասը ներկա էր միայն իր ելույթին և դրա մոտակայքում գտնվող ելույթներին: Հա բայց չի կարելի, չէ, տենց, հո մենակ դու չես? Ես որ ես եմ, որին չէին թողել, մասնակցել, հազար ճշտով ու սխալով ինձ գցում էի դահլիճ, իսկ որոշ մարդիկ, որոնց հենց գործն էր ներկա լինել այդ գիտաժողովին, ներկա չէին,
5. Էլի մանր-մունր պահեր կային, բայց դե էդ մասին` եթե առիթ լինի:

[Lion]

Իսկ այժմ իմ պահով: Դե գիտեք, ինձ չթույլատրեցին մասնակցել գիտաժողովին, թեև գրեթե ում հետ խոսում էի, ով կապ ուներ այդ գործի հետ, բոլորը չքմեղանում էին, թե. "Ես բոլորին կողմ եմ եղել": Զգալի մասին չհավատացի, մի մասին` հավատացի: Մի խոսքով, չէին թողել, բայց դե ես հո չեմ կարա տենց բանը բաց թողնեմ: Հոդվածս, որ առանց այն էլ հոդվածի համար մի քիչ մեծ էր, 64 էջանոց գիրք սարքեցի, իմ լավ ընկերոջ տպարանում տպեցի ու, հայդա - ձիով քայլ, գիրքս տարա գիտաժողով ու քննարկումների, ինչպես նաև ընդմիջման ժամանակ զգալիորեն ներկայացրեցի այն: Ահագին մարդիկ հետաքրքրվեցին ու ահագին մարդու նվիրեցի, իսկ կազմակերպիչներն էլ, երբ սկսեցին գովել գիրքս, անձնական փոքրիկ վրեժիս զոհը դարձան: Երբ ասում էին լավն է, ապրես, բա էս ոնցա, բա էս ոնց ես հիմնավորել ու ստանում էին պատասխաններ, վերջում հարցնում էի. "Բա էս չարժեր, որ լսվեր գիտաժողովին"? Ու արդյունքը լինում էր շփոթված աչքփախցնոցին:

Բայց լավ լուրեր էլ կան - կազմակերպիչներից մեկը խոստացավ, չգիտեմ, թե նա ինչքանով իր խոսքի տերը կլինի, բայց դե - ուրեմն նա, ծանոթանալով գրքիս, խոստացավ, որ ամեն ինչ կանի գիտաժողովի նյութերի ժողովածի մեջ այն կամ գոնե նրա հիմնական թեզիսների ընդգրկումը: Տեսնենք, թե ինչքանով իրենց խոսքի տերը կլինեն: Մեկ այլ լավ լուր - պարզվեց, որ սա վերջը չէ և տարվա վերջին ևս նախատեսվում է նման մի գիտաժողովի անցկացումը: Տեսնենք, աստված տա լինի: Ու մի բան էլ - մեր հայտնի ակադեմիկոսներից մեկը, որին նվիրել էի գիրքս ու որը իմ կոնցեպտուալ հակառակորդների շարքում է, այսօր առավոտ զանգահարեց ինձ: Ճիշտն ասած չէի սպասում, բայց դե... մի խոսքով, գրեթե մեկժամյա խոակցության արդյունքն այն եղավ, որ գրքիս նկատմամբ չլսեցի որևէ մի լուրջ քննադատություն, քննադատություն, որը էականորեն կժխտեր կամ կոչնչացներ իմ գծագրած սխեմաները կամ դրանցից մեկը: Հիմնական փաստարկն էր. "Այդպես չի կարող պատահել, չի կարող պատահել, որովհետև այդպես չէ": Դիրքերը լրջորեն պահեցի և դա ինձ շատ է ուրախացնում:

Տեսնենք...

[Varzor]

Է հա, Խորենացին շատ տեղերում է սխալվել, ով է ասում իր բոլոր ասածները որպես անառարկելի ընդունենք?

Եղբայր,իրար չենք հասկանում: Ես հենց սկզբից էլ դա եմ ասում` խորենացու ամեն մի գրած չի, որ հալած յուղի տեղ է անցնում, իսկ հայկազունիների մասին միակ պահպանված հին աղբուրը Խորենացին է:

Դե ասում խոսում ենք, էլի

???
Ես ախր լուրջ վարկած էի առաջ քաշել` Արտաազդ արքայի լեգենդը խիստ տեղայնացնում եմ պաշտոնականից տարբեր վայրում: Այն է Ազատ գետի հոսանքն ի վեր Մասիս լեռան մոտ:

Այո - Դումուզի, որը որդին էր Հայայի, սրանից էն կողմ բան ես ուզում?

Սա ոչ մի կերպ չի կարելի համարել հայ ժողովրդի մասին հստակ հիշատակում: Ընդամենը տրամաբանական կապ է, որը ոչ բոլորը կարող են ընդունել և հիմնավորել:

Որ իզուր քոփի-փաստեր ու թարգմանություններ չանեմ, նայեք ստեղ -
http://milhistory.listbb.ru/viewtopic.php?f=23&t=42
Դա կոնսպեկտ է հայտնի գիտնականների աշխատանքներից` Պետիտտո, Իվանով, Մովսիսյան և այլն:

Բայց արի համաձայնի, որ այդ գիտնականների աշխատանքների աղբյորները ոչ մի խոսք չեն ասում հայ ազգի մասին:
Ընդամենը նշում են տարածք` Հայա, Հայասա, Սուբարտու, Արմի, Արզի, Արատտա և փաստերով հիմնավորում են, որ հնագույն պահպանված աղբյուրներում այդ տեղանուններն իրար փոխարինել են` խոսքը գնում է նույն տարածքի մասին: Բայց ոչ ի խոսք ժողովրդի մասին: Էբլայական այն արձանագրությունները, որոնք խոսում են "հայա"-ի ներկայացուցչի մասին շատ հանգիստ կարող են խոսել ոչ թե ազգի ներկայացուցչի, այլ կրոնի, տարածքի, տոհմի ներկայացուցչի մասին: Կա արդյոք "HA.A" սեպագրի կողքին "ազգ" կամ "ժողովուրդ" սեպագիրը? Նույնիսկ եթե լինի էլ, դեռ բավարար ապացույց չի: Օրինակ մենք ասում ենք` "մեքսիկացի" կամ "մեքսիկայի ժողովուրդ" կամ ոնց սյուռքահայերն են ասում` "մեքսիկ": Հիմա կասես, թե խոսքը որ ազգի մասին է?

Իհարրկե

 •

• 

 Սեղմել՝ ցույց տալու համար

5.2. Эбла (Ибла)(ок. 3500 - 2000).
Сев.-Зап. Сирия. Столица Эбла (н. Телль-Мардих).
ок. 3500 - 2500 неизвестные правители. Титул: маликум.
1. Идриш-халам (ок. 2500).
2. Иркаб-даму (ок. 2450).
3. Реши-эннум (Ар-эннум)(ок. 2400).
4. Ибриум (ок. 2350).
5. Ибби-сиппиш, сын (ок. 2290).
6. Дубуха-адда, сын (ок. 2270).
7. Идриш-хип (ок. 2030).
8. Иббит-Лим, сын (ок. 2000).
ок. 2000 аморейское завоевание.

Բա էս ցուցակի 3-րդ անունը փակագծերում միտք չի հուշում?

Ի դեպ, հանկարծ Էլամի հետ չշփոթես

Հո չասիր? Դրանք աշխարհագրորեն իրար հակառակ վայրերում են գտնվում ՄԻջագետքի նկատմամբ: Խառնել կինի? Բացի այդ տարբեր էթնոսների մշակույթներ են` իրանական և սեմիթական:

[Lion]

Եղբայր,իրար չենք հասկանում: Ես հենց սկզբից էլ դա եմ ասում` խորենացու ամեն մի գրած չի, որ հալած յուղի տեղ է անցնում, իսկ հայկազունիների մասին միակ պահպանված հին աղբուրը Խորենացին է:

Հա էլի, ես էլ եմ դա ասում

???
Ես ախր լուրջ վարկած էի առաջ քաշել` Արտաազդ արքայի լեգենդը խիստ տեղայնացնում եմ պաշտոնականից տարբեր վայրում: Այն է Ազատ գետի հոսանքն ի վեր Մասիս լեռան մոտ:

Չգիտեմ...

Սա ոչ մի կերպ չի կարելի համարել հայ ժողովրդի մասին հստակ հիշատակում: Ընդամենը տրամաբանական կապ է, որը ոչ բոլորը կարող են ընդունել և հիմնավորել:

Իսկ ինչու հստակ չէ? Այլ ազգեր ավելի ոչ հստակ հիշատակումների են պարտական իրենց առաջին անգամվա համար:

Բայց արի համաձայնի, որ այդ գիտնականների աշխատանքների աղբյորները ոչ մի խոսք չեն ասում հայ ազգի մասին:
Ընդամենը նշում են տարածք` Հայա, Հայասա, Սուբարտու, Արմի, Արզի, Արատտա և փաստերով հիմնավորում են, որ հնագույն պահպանված աղբյուրներում այդ տեղանուններն իրար փոխարինել են` խոսքը գնում է նույն տարածքի մասին: Բայց ոչ ի խոսք ժողովրդի մասին: Էբլայական այն արձանագրությունները, որոնք խոսում են "հայա"-ի ներկայացուցչի մասին շատ հանգիստ կարող են խոսել ոչ թե ազգի ներկայացուցչի, այլ կրոնի, տարածքի, տոհմի ներկայացուցչի մասին: Կա արդյոք "HA.A" սեպագրի կողքին "ազգ" կամ "ժողովուրդ" սեպագիրը? Նույնիսկ եթե լինի էլ, դեռ բավարար ապացույց չի: Օրինակ մենք ասում ենք` "մեքսիկացի" կամ "մեքսիկայի ժողովուրդ" կամ ոնց սյուռքահայերն են ասում` "մեքսիկ": Հիմա կասես, թե խոսքը որ ազգի մասին է?

Շատ խիստ չի պահանջը այն ժամանակվա համար? Այն ժամանակ հասկացություններն այլ տիպի էին և, եթե ասում էին ասենք. "Հայա աստծո որդի", նկատի ունեին ազգությունը:

Բա էս ցուցակի 3-րդ անունը փակագծերում միտք չի հուշում?

Կարողա, ով գիտի??

Հո չասիր? Դրանք աշխարհագրորեն իրար հակառակ վայրերում են գտնվում ՄԻջագետքի նկատմամբ: Խառնել կինի? Բացի այդ տարբեր էթնոսների մշակույթներ են` իրանական և սեմիթական:

Դրավիդյան ու սեմիթական - եսիմ, ասեցի կարողա շփոթես, էլի

[Varzor]

Իսկ ինչու հստակ չէ? Այլ ազգեր ավելի ոչ հստակ հիշատակումների են պարտական իրենց առաջին անգամվա համար:

Այ հենց ադ էլ չեմ ընդունում, քանի որ դա պայմանական երևույթ է: Ինչ-որ մեկը ինչ-որ մի տեղ ինչ-որ ազգի անվանել է մի ձևով ու դրանից հետո էդ ազգին սկսում են տենց կոչել` պարզագյուն խեղաթյուրում մոլորեցման նպատակով:
Կոնկրետ օրինակ` այսպես կոչված "ուրարտացիք", կամ համենայն դեպս նրանց արքաները իրենց երկիրը անվանում էին "Բիայնա-Բիայնիլի" (Պաշտոնական վարկածն է, իմ հոդվածում ցուցյ եմ տվել, որ դա արտասանվում է ուղղակի` Վանա), ու գիտնականներն այդ մասին գիտեն, դա գաղտնիք չի, բայց չգիտես ինչու ուղջ աշխարհն անվանում է նրանց "ուրարտացի": Ախր որ չիմանային, թե ինչպես են իրենց կոչել` կհամաձայնեի, ինչպես ասենք կոչում ենք այն հին ազգերին, որոնց մասին ոչինչ այտնի չէ, նույնիսկ անուններ ենք հորինում: Բայց չէ որ էդ մարդիկ գրավոր ինֆորմացիա են թողել իրենց երկրի անվանման մասին? Է ինչի չեն ասում "բիայնացիները"? Որ մոլորեցումնա ավելի խորը տանեն?

Շատ խիստ չի պահանջը այն ժամանակվա համար? Այն ժամանակ հասկացություններն այլ տիպի էին և, եթե ասում էին ասենք. "Հայա աստծո որդի", նկատի ունեին ազգությունը:

Չէ, խիստ չի, քանի որ նունիսկ եթե ազգությունը չէին նշում և ասում էին "Այսինչ աստծո ժողովուրդը" կամ "Այսինչի ժողովուրդը", ապա ի նկատի էին ունենում կոնկրետ բնակչության և դա միգուց եկարելի է համարել որպես այդ բնակչության անվանում, համենայն դեպս հիշատակողի տեսանկյունից, բայց երբ ասում են "այսինչի ներկայացուցիչը" կամ "այսինչ աստծո որդին", ապա այստեղ հստակ խոսքը չի գնում կոնկրետ բնակչության մասին:

Դրավիդյան ու սեմիթական - եսիմ, ասեցի կարողա շփոթես, էլի

Չէ, հաստատ չեմ շփոթել: Իրանական ասելով ի նկատի ունեի ոչ թե լեզուն այլ տարածքը:
Այ դու ոնց որ շփոթում ես` դրավիդական չեն, չնայած դրավիդական լեզուների հետ ընդհանրությունն ունեն: Սակայն նմանություններ ունեն նաև աֆրոասիական լեզուների հետ (հին տերմինով` սեմա-քամական լեզուներ) ու էլամերենի ազգակցական կապերն այլ լեզուների հետ դեռևս ստույգ որոշված չեն: Բայց գիտնականները այն հիպոտետիկ դասում են նոստրատիկ լեզուների մակրոընտանիքն, որին ի դեպ դասվում է և հնդևրոպական լեզվաընտանիքը

Իսկ իմ կարծիքով` Դյակոնովը ստեղ էլ է բորշել գործի մեջ:

[Lion]

Լավ, հասկացա, հիմա ինչ - առաջարկում ես հայ ժողովրդի այն հին հիշատակումները, որ վերաբերվում են շումերա-աքքադա-էբլայական աղբյուրներին, դեն նետել??

[Varzor]

Լավ, հասկացա, հիմա ինչ - առաջարկում ես հայ ժողովրդի այն հին հիշատակումները, որ վերաբերվում են շումերա-աքքադա-էբլայական աղբյուրներին, դեն նետել??

Ոչ, ես առաջարկում եմ ամեն ինչ իրա անունով կոչել` դրանք հայ ժողովրդի մասին հիշատակումներ հստակ չեն կարող դիտարկվել: Իհարկե վարկածային տարբերակով միանշանակ կարելի է օգատգործել:
Ի վերջո ժողովուրդ հասկացողությունը մի քիչ ավելին է, քան որևէ տեղանքի բնակչությունը: Միայն անվանական զուգադիպությունը դեռ հիմք չի ժողովրդի մասին խոսելու համար:
Բայց փաստը մնում է փաստ` հին աշխարհում Հայ-Հայա-Խայաները ոնց որ վատ դիրքերում չեն գտնվել:
Շումերների մոտ` աստված էին, Էբլայացիների մոտ` հարգված ու ճանաչված, ընծաների արժանի, Խեթերի մոտ` հարուստ, ըմբոստ և ահարկու հարևան և այլն: