Կրթության նախարարությունն ընդդեմ ուսուցիչների, կամ կրթական գործընթացը Հայաստանում

[Գեա]

լավ լսեք մի դեպք պատմեմ, տեսնենք դիրեկտորը ինչ կարող էր անել, որ չարեց,
դպրոցում մի տղայի երեք հոգով փորձում են ծեծել,(չգիտեմ ինչ պատճառով, ու կարծում եմ կարևոր էլ չի),երեքից երկուսը տարիքով իրենից մեծ են լինում:բան չի ստացվում , ընդհակառակը տղան երեքին էլ դմփում է մի լավ : Էս տղայի հորը դպրոց են կանչում, իբր տղադ խուլիգան մեռնում է երեք հոգու է ծեծել: Հայրն էլ դիրեկտորի մոտ կանչել է տալիս երեք տղաներին ու հենց այդտեղ պարզում,որ երեքով փորձել են մեկին ծեծել ու չի ստացվել:Դիրեկտորը փոխանանակ էդ երեքի գլխին շան լափ թափի, հորն ասում է, որ տղաներից մեկի հայրը 4 վարչության լեյտենանտ է ու իրենք (այսինքն ծեծած տղան ու իր ընտանիքը) պրոբլեմներ կունենան եթե ներողություն չխնդրեն ու նման բաներ:Հայրը ինչքան փորձում է բացատրել որ դա ազնիվ չէ, որ այսպես կոչված մատաղ սերնդին դաստիարակելու հետ կապված բարոյական ու չգիտեմ էլ ինչ նորմեր են խախտվում, ,որ պատվի կոդեքս կա , բան կա, որ էդ ձևով իր դեռահաս որդու մեջ արդարության ու ճշտի հանդեպ ունեցած վերաբերմունքն են խախտում, ինչքան էլ փորձում է էդ դիրեկտորի ուղեղը մտցնել, որ իր բռնած դիրքի պատճառով վնաս են հասցնում նաև էդ լեյտենանտի տղու հոգեկան աշխարհին ու դաստիարակությանը, բան դուրս չի գալիս: Ստիպված բացահայտվում է իր ով լինելն ու պաշտոնը(դրա մեջ չխորանանք, մարդը ազնիվ-ազնիվ էդ փաստը էդքան տարի թաքուն էր պահել դպրոցից,երեխուն էլ թույլ չէր տվել որ անկապ տեղը թևեր առնի ): Կատաղած պատմում էր, որ մենակ դրանից հետո կարողացավ օձիքն ազատել դիրեկտորից:

[Freeman]

լավ լսեք մի դեպք պատմեմ, տեսնենք դիրեկտորը ինչ կարող էր անել, որ չարեց,
դպրոցում մի տղայի երեք հոգով փորձում են ծեծել,(չգիտեմ ինչ պատճառով, ու կարծում եմ կարևոր էլ չի),երեքից երկուսը տարիքով իրենից մեծ են լինում:բան չի ստացվում , ընդհակառակը տղան երեքին էլ դմփում է մի լավ : Էս տղայի հորը դպրոց են կանչում, իբր տղադ խուլիգան մեռնում է երեք հոգու է ծեծել: Հայրն էլ դիրեկտորի մոտ կանչել է տալիս երեք տղաներին ու հենց այդտեղ պարզում,որ երեքով փորձել են մեկին ծեծել ու չի ստացվել:Դիրեկտորը փոխանանակ էդ երեքի գլխին շան լափ թափի, հորն ասում է, որ տղաներից մեկի հայրը 4 վարչության լեյտենանտ է ու իրենք (այսինքն ծեծած տղան ու իր ընտանիքը) պրոբլեմներ կունենան եթե ներողություն չխնդրեն ու նման բաներ:Հայրը ինչքան փորձում է բացատրել որ բարոյականության այսպես կոչված մատաղ սերնդին դաստիարակելու հետ կապված բարոյական ու չգիտեմ էլ ինչ նորմեր են խախտվում, ,որ պատվի կոդեքս կա , բան կա, որ էդ ձևով իր դեռահաս որդու մեջ արդարության ու ճշտի հանդեպ ունեցած վերաբերմունքն են խախտում էդ եղանակով, ինչքն էլ փորձում է էդ դիրեկտորի ուղեղը մտցնել, որ իր բվռնած դիրքի պատճառով վնաս են հասցնում նաև էդ լեյտենանտի տղու հոգեկան աշխարհին ու դաստիարակությանը, բան դուրս չի գալիս: Ստիպված բացահայտվում է իր ով լինելն ու պաշտոնը(դրա մեջ չխորանանք, մարդը ազնիվ-ազնիվ էդ փաստը էդքան տարի թաքուն էր պահել դպրոցից,երեխուն էլ թույլ չէր տվել որ անկապ տեղը թևեր առնի ): Կատաղած պատմում էր, որ մենակ դրանից հետո կարողացավ օձիքն ազատել դիրեկտորից:

Ես չեմ ասում, որ բոլոր տնօրենները սուրբ են, ուղղակի դեպքերի մեծ մասում իրանք էլ են անզոր:

[ivy]

Դպրոցներում կան դաստիարչական գծով ուսմասվարներ, որոնք ոչինչ չեն անում, նման աշակերտների հետ պետք է համապատասխան աշխատանքներ տանի այդ ուսմասվարը:

Տնօրենը ցանկացած պարագայում պետք է կանգնած լինի ուսուցչի կողքին: Եթե ուսուցիչը չի համապատասխանում իր մասնագիտությանը, թող օրենքով նախատեսված կարգով հեռացնեն աշխատանքից, հակառակ դեպքում, եթե ուսուցիչն աշխատում է դպրոցում, ուրեմն նա որակյալ մասնագետ է, և եթե կոնֆլիկտ ունի աշակերտի հետ, ուրեմն առաջին հերթին պետք է զբաղվել այդ աշակերտով, համոզելով, բացատրելով, վախեցնելով, տո ես շատ գիտեմ հազար ու մի ինչ մանկավարժական մեթոդ բանեցնելով, բայց ոչ մի դեպքում նրա մոտ, նրա պատճառով ուսուցչին չստորացնելով, ամեն ինչ բացի դրանից:

Հանցագործի վարք ունեցող անչափահասով և նրա ծնողներով պետք է զբաղվեն համապատասխան մարմինները, նման աշակերտի առկայությունը դասարանում անհնար է դարձնում ուսումնական ողջ գործընթացը, ու այդ դասարանում սովորող ոչ մի երեխա նորմալ ուսում ստանալ չի կարող:

Եվ վերջապես Tig-ը վերևում հետաքրքիր միտք առաջարկեց: Դպրոցներում պետք է միջանձնյա հարաբերությունների կարգավորման կանոնակարգ, և դրա կիրառմանը հետևող հանձնաժողով ստեղծվի, ըստ որի, եթե ուսուցիչը վիրավորում է աշակերտին, նա պետք է ենթարկվի պատասխանատվության, բայց միևնույն ժամանակ պատասխանատվության պետք է ենթարկվի ուսուցչին վիրավորող աշակերտը, թե չէ ուսուցչին ոչինչ չի կարելի, իսկ աշակերտն ինչ ուզի կանի:

Չկա սրանից ավելի ստորացուցիչ իրավիճակ, երբ քեզ ոչինչ թույլ չեն տալիս, իսկ քո հանդեպ ինչ ուզեն կանեն:

Դու գրել ես թեման ուսուցչի տեսակետից, ու ես լրիվ հասկանում եմ ասածդ:
Կապը կտրած աշակերտների խնդիրը մենակ Հայաստանում չի, համատարած է: Հլը ուրիշ երկրներում կարող են ատրճանակներով ու թմրանյութերով էլ գան դպրոց:
Էնպես որ, դժվար աշակերտի պրոբլեմ ամենուր կա, ուղղակի մենք համեմատում ենք էսօրվա Հայաստանի դպրոցի մեր ծնողների ժամանակվա սովետական դպրոցի հետ, որտեղ լրիվ ուրիշ արժեհամակարգ էր, ինչպես և այդ ժամանակվա երկրում: Հիմա էս երկիրն է ու էս դպրոցը:

Ես հասկանում եմ ուսուցչի ծանր դրությունը ու դրա համար էսօրվա դպրոցում աշխատելու համար պիտի ուժեղ անձնավորություն լինել՝ դասարանը բռի մեջ հավաքելու ունակությամբ ու հենց առաջին հերթին էդ դժվար աշակերտներին իր հանդեպ հարգանք կամ թեկուզ վախ առաջացնելով: Էսօրվա դպրոցում ինտելիգենտ, խելոք-սուսուփուս ուսուցիչը շանս չունի... Ասում ես՝ ուսմասվարը թող զբաղվի: Էհ, նա կզբաղի, բայց դրանից էդ աշակերտը տվյալ ուսուցչին ավելի կսկսի չհարգել, որ ամեն դժվարության դեպքում վազում է ուսմասվարի մոտ:
Իմ մաման քաղաքի ամենահաբռգած դպրոցի (Պուշկինի) փոխտնօրենն է: Ու իրենից բոլոր աշակերտներն էլ դողում են, որովհետև բոլորին ոնց որ պետք է մշակում է՝ ծնողներով ներառյալ, բայց դրանից էդ աշակերտները չեն սկսում ավելի հարգել իրենց դասարանի ուսուցիչներին: Պիտի ուսուցիչը ինքն էլ կարողանա իր դիրքերը դնել: Շատ-շատ դժվար է, ես հասկանում եմ, բայց ուրիշ տարբերակ չկա: Թե չէ կուտեն հում-հում: Ու էստեղ տնօրինությունն ու նախարարությունը արդեն երկրորդ և երրորդ օղակներն են, առաջին օղակում պիտի սկսվի հարցը լուծվել՝ անմիջականորեն ուսուցիչ-աշակերտ հարաբերության մեջ: Ինչքան էլ դժվար լինի...

[Freeman]

Ես հասկանում եմ ուսուցչի ծանր դրությունը ու դրա համար էսօրվա դպրոցում աշխատելու համար պիտի ուժեղ անձնավորություն լինել՝ դասարանը բռի մեջ հավաքելու ունակությամբ ու հենց առաջին հերթին էդ դժվար աշակերտներին իր հանդեպ հարգանք կամ թեկուզ վախ առաջացնելով: Էսօրվա դպրոցում ինտելիգենտ, խելոք-սուսուփուս ուսուցիչը շանս չունի... Ասում ես՝ ուսմասվարը թող զբաղվի: Էհ, նա կզբաղի, բայց դրանից էդ աշակերտը տվյալ ուսուցչին ավելի կսկսի չհարգել, որ ամեն դժվարության դեպքում վազում է ուսմասվարի մոտ:
Իմ մաման քաղաքի ամենահաբռգած դպրոցի (Պուշկինի) փոխտնօրենն է: Ու իրենից բոլոր աշակերտներն էլ դողում են, որովհետև բոլորին ոնց որ պետք է մշակում է՝ ծնողներով ներառյալ, բայց դրանից էդ աշակերտները չեն սկսում ավելի հարգել իրենց դասարանի ուսուցիչներին: Պիտի ուսուցիչը ինքն էլ կարողանա իր դիրքերը դնել: Շատ-շատ դժվար է, ես հասկանում եմ, բայց ուրիշ տարբերակ չկա: Թե չէ կուտեն հում-հում: Ու էստեղ տնօրինությունն ու նախարարությունը արդեն երկրորդ և երրորդ օղակներն են, առաջին օղակում պիտի սկսվի հարցը լուծվել՝ անմիջականորեն ուսուցիչ-աշակերտ հարաբերության մեջ: Ինչքան էլ դժվար լինի...

Էս հատվածի հետ լրիվ համաձայն եմ, իմ մաման էլ ոչ այդքան հաբռգած, բայց ոչ էլ աշակարտների կարգապահության նմուշ հանդիսացող դպրոցի տնօրենն ա, ու որոշ ուսուցիչների ժամերին բոլորը խելոք են մնում մենակ էն դեպքում, երբ ինքը միջանցքով քայլում ա, բայց ես դեռ չեմ տեսել, որ ինչ-որ մեկին կոպտի (մենակ ինձ բարձր դասարանների մաթեմի դասատուն էլ էր ինքը): Ու տենց ուսուցիչներ էլ կան, որոնց ժամերին էլի ավելորդ ոչ-մի բան չի կատարվում:
Հարցի լուծում կարա լինի ծնողների շրջանում աշխատանքներ կատարելը և ուսուցիչների իրավունքները շատացնելը, բայց էս դեպքում էլ կարանք հակառակ պատկերն ունենանք, որովհետև որոշ ուսուցիչներ աշակերտներից ոչ քիչ ուրիշների հաշվին ինքաարտահայտման կարիք ունեն:

[armen9494]

Ու կապ չունի էլ դպրոց, թե ինստիտուտ, ըստեղ ուսուցիչ, ընդեղ դասախոս՝ նույն վիճակն ա: Հլը մտածում ենք, որ ընդեղ ավելի բարձր տարիքի խելքը գլխին մարդիկ պիտի լինեն... արդյունքում հակառակն ա՝ մանկապարտեզից բեթար: Բայց դե նույնն էլ ստեղ ա՝ կան դասախոսներ, որոնք ո՛չ ծեծում են, ո՛չ գոռում, բայց իրանց հարգում են կամ վախում են, իսկ երկար ժամանակ վախենալուց հետո առաջանում ա "հարգանք": Դասախոս ունեինք, որը դասի ժամանակ ծխում էր, բայց ոչ մեկ ուշադրություն էլ չէր դարձնում դրա վրա, որովհետև կարգին հավեսով մարդ էր, մարդուն հարգել գիտեր: Հիշում եմ առաջին խոսքերը, առաջին դասի ժամանակ. "սաղ ասում են մեր սերունդը վատն ա, մեր սերունդը փչացել ա: Սուտ ա, էդ մենք ենք մեղավոր, որ մեր սերունդը սենց ա, իրականում ինքը շատ էլ նորմալ ա, մենք որ իրենց երես չտանք ու նաև չնվաստացնենք, կտեսնենք, թե իրականում ովքեր են իրանք": Հա, համաձայն եմ, հիմա կասեք կան աշակերտներ (կամ ուսանողներ) որոնց վրա ֆսյո ժե չի ազդում, իհարկե՝ բացառություններ միշտ էլ կան, բայց էս դեպքում էդքան էլ շատ չեն (չնայած թվում ա, թե շատ են):

[Արէա]

Ես մի քիչ այլ կերպ եմ պատկերացնում ուսուցչի կերպարը: Ուսուցիչը մի քիչ արվեստագետի կերտվածքով մարդ է: Նա մի քիչ բանաստեղծ է, մի քիչ երաժիշտ, մի քիչ նկարիչ, մի քիչ փիլիսոփա, շատ բարոյական, շատ դրական ու լուսավոր կերպար է: Նա խնդիր չունի ինչ-որ մեկին բռի մեջ հավաքելու: Դրա համար հատուկ մարդիկ են պետք:

Ես հասկանում եմ, որ թույլ ուսուցչի դասը անկախ ամեն ինչից տապալվելու է: Ես նման ուսուցչի մասին չեմ խոսում: Ես խոսում եմ մարդու մասին ով տարբերվում է կանաչի ծախողից ու որին, ցավոք էսօր, էդ նույն կանաչի ծախողի լակոտները կարող են ծաղրի առարկա սարքել:

Լավ: Էլի հասանք նրան, որ ես ուրիշ երկրի ու մարդկանց մասին եմ երազում, որոնք իրականության հետ ոչ մի կապ չունեն: Անիմաստ խոսում ենք: Ի՞նչ օգուտ: Նախարարն ի՞նչ անի:

[Tig]

Ես մի քիչ այլ կերպ եմ պատկերացնում ուսուցչի կերպարը: Ուսուցիչը մի քիչ արվեստագետի կերտվածքով մարդ է: Նա մի քիչ բանաստեղծ է, մի քիչ երաժիշտ, մի քիչ նկարիչ, մի քիչ փիլիսոփա, շատ բարոյական, շատ դրական ու լուսավոր կերպար է: Նա խնդիր չունի ինչ-որ մեկին բռի մեջ հավաքելու: Դրա համար հատուկ մարդիկ են պետք:

Ես հասկանում եմ, որ թույլ ուսուցչի դասը անկախ ամեն ինչից տապալվելու է: Ես նման ուսուցչի մասին չեմ խոսում: Ես խոսում եմ մարդու մասին ով տարբերվում է կանաչի ծախողից ու որին, ցավոք էսօր, էդ նույն կանաչի ծախողի լակոտները կարող են ծաղրի առարկա սարքել:

.....

Արէա ջան, քո նկարագրած ուսուցիրը պետք է լինի նաև լավ հոգեբան, հումորով ու "ի ծնե" մանկավարժական ունակություններով օժտված: Այ նման որակներով օժտված ուսուցիչները միշտ էլ կարողացել են լուծել բոլոր խնդիրները ու քո նշած հաբռգած աշակերտին էլ են կարողացել կարգի հրավիրել: Իհարկե արդեն ասվեց, որ միշտ էլ կան բացառություններ:

Այստեղ խնդիրը հետևյալում է: Նախ մենք նման որակի ուսուցիչներ շատ քիչ ունենք: Երկրորդ ուսուցիչներին դպրոց ընդունելու, նրանց ընտրելու կարգը մեղմ ասած արդյունավետ չի... Հաշվի են առնվում, ոչ թե տվյալ թեկնածուի որակական հատկանիշները, այլ փողն ու ծանոթությունը: Երրորդ՝ նախարարությունն ու տնօրինությունը ուսուցչին, եթե գոնէ աջակցելու հնար չունեն, ապա գոնէ չխանգարեն ու չվախացնեն ասելով՝ "բա գիտե՞ս, սա ում երեխան է և այլն...", այլ գոնէ լուռ թողնեն, որ ուսուցիչը ինքը կողմնորոշվի ու ինքը գտնի խնդրի լուծման ձևը... Շատ բարդ է: Ամեն մեկը չի, որ պիտի ուսուցիչ աշխատի: Ես զարմանում եմ նրանց վրա, ովքեր զոռով գալիս աշխատում են... Ու հլը մի բան էլ փող են տալիս, որ աշխատանքի ընդունվեն...

[Արէա]

Գլխավոր պատճառը:

Իհարկե չափազանցնում եմ: Ի սկզբանե պատճառը սա չէր: Սա էդ շղթայական պատճառների առայժմ վերջին կետն է: Հուսանք իրոք վերջինը կլինի: (Չնայած՝ դժվար):

[Tig]

Գլխավոր պատճառը:

Իհարկե չափազանցնում եմ: Ի սկզբանե պատճառը սա չէր: Սա էդ շղթայական պատճառների առայժմ վերջին կետն է: Հուսանք իրոք վերջինը կլինի: (Չնայած՝ դժվար):

Ըհը, հեսա 1 տարուց ավել է, ասում եմ, որ սրա դեմը պիտի առնել, որ հեռուստաեթերը պիտի մաքրել: Ու դա ազդում է, բոլոր ոլորտների վրա:
Ու մինչև մենք "ազատություն" գոռալով ու մեծ քայլերով "վազում" ենք դեպի Եվրոպա, էս վերջերս, եվրոպական մի շարք երկրներում ընդունել են, մի շարք օրենքներ, որոնք արգելում են շատ ու շատ բաների հեռուստացույցով ցուցադրումը: Օրինակ սեռական բնույթի, տարբեր քարոզող նյութեր, տեսահոլովակներ, կամ արգելված է որոշակի սննդամթերիքի գովաղդները, որոնք վնաս են առողջությանը և այլն /հիմա հղումները չեմ հիշում, որ գտնեմ, կտեղադրեմ.../: Իսկ այդ ընթացքում, մենք "ազատություն-ազատություն" ենք խաղում: Մինչև իրոք չհասկանանք, թե ինչ բան է ազատությւոնը, այս բոլոր խնդիրները չեն լուծվելու: