Պատերազմական իրավիճակ Իրանի շուրջ

[Tig]

Կարծում եմ այս թեման Հայաստանի համար շատ շատ կարևոր է: Այս պատերազմի հետևանքների առաջին ազդեցություն կրողների շարքում նաև մենք ենք լինելու: Չի բացառվում նաև պատերազմի մեջ ներքաշվելու վտանգը, նամանավանդ Ադրբեջանի կողմից:

Հետաքրքիր տեսանյութ է: Որտեղ չնայած ոչինչ չի խոսվում Հայաստանի մասին, բայց շատ հանգամանքներ է բացահայտվում, որոնք մենք պիտի ինկատի ունենանք:

[Malxas]

Պատանեկան տարիներին, երբ գողական էինք գնում ու կռիվ անում, այսպիսի մի ոսկե կանոն գոյություն ուներ. Եթե կռիվն անխուսափելի է դու առաջինը խփիր: Անկախ կռվի արդյունքից առաջինը հարվածելու փաստը հետագայում լուրջ կռվան էր դառնում հարվածողի ձեռքին:
Հիմա, եթե Իրանի համար պատերազմն անխուսափելի է, մի՞ թե ճիշտ չի լինի, որ նա անսպասելի հարվածի, ասենք Իսրայելին, քան սպասի մինչև ամերիկացիները իրենց առավել հարմար պահի պատերազմ սկսեն:

[Varzor]

Պատանեկան տարիներին, երբ գողական էինք գնում ու կռիվ անում, այսպիսի մի ոսկե կանոն գոյություն ուներ. Եթե կռիվն անխուսափելի է դու առաջինը խփիր: Անկախ կռվի արդյունքից առաջինը հարվածելու փաստը հետագայում լուրջ կռվան էր դառնում հարվածողի ձեռքին:
Հիմա, եթե Իրանի համար պատերազմն անխուսափելի է, մի՞ թե ճիշտ չի լինի, որ նա անսպասելի հարվածի, ասենք Իսրայելին, քան սպասի մինչև ամերիկացիները իրենց առավել հարմար պահի պատերազմ սկսեն:

Stex 1
Ստեղ էդ վիճակը չի: Պատկերացրու, որ էդ քո ասածի նման դիմացինները սպասում են, որ մեկն ու մեկը առաջինը խփի ու կողից-կշտից լիքը "չեզոքներ" իրենք էլ են խփում:
Իրանի համար միանշանակ անընդունելի է առաջին հարված հասցնելը` պատերազմ սկսելը: Իսրայելին հարված հասցնելով Իրանն ուղղակիորեն իր վրա կըդունի նոիյնիսկ մինչ այդ Իրանի հանդեպ զուսպ տրամադրված երկրներին:
Բանը նրանումն է, որ ԱՄՆ-ը իրանին հարվածելու համար լուրջ ու հիմնավոր, ծանրակշիռ փաստարկ է փնտրում, որը հիմա չունի: Իրանի միջուկային ծրագիրը դեռ հիմնավոր փաստարկ չի` ապացույցներ չունեն, որ Իրանը զենք է սարքում: Նույնիսկ այդ զենքի առկայությունը դեռ քիչ է` Իրաքի վրա արդեն մի անգամ վառվել են: Եթե Իրանն առաջինը հարվածի, ապա միանշանակ հզոր արգումնետ կտա ԱՄՆ-ին, որպեսզի իր ամբողջ ռազմական մեքենայով, ՆԱՏՕ-ի մյուս դաշնակիցների հտ համատեղ Իրանի վրա հարձակվեն:
Առաջին հերթին Իրանին թույլ չեն տա այդպիսի անխելքություն անել ՌՖ-ն ու ՉԺՀ-ն: Առաջինը` իր անմիջակյան ստրատեգիական շահերից ելնելով, իսկ երկրորդը` իր տնտեսական և ստրատեգիական համագործակցության շահերից ելնելով:
Իրանի հետ պատերազմելը նույնպե հեշտ չի:
Ենթադրենք պատերազմը սկսվել է: Ինչպես են պայքարելու Իրանի դեմ: Կա մի քանի եղանակ.
1. Հեռահար հրթիռային հարվածներ
2. Օդային հարվածներ
3. ցամաքային ներխուժում

1-ինի դեմ Իրանը ոչ մի հակազդակ չունի, սական հրթիռային կետային հարվածներով այդպիսի մեծության երկրին ծնկի չես բերի: Նույնիսկ եթե կարողանան հրթիռային հարվածներով ոչնչացնել Իրանի ռազամական ուժի մեծ մասը, ապա դա դեռ չի նշանակում, որ Իրանի խորքային տեղակայման հրթիռները կվնասվեն: Ու հենց դրանք էլ առավել մտահոգում են ԱՄՆ-ին:
2. Օդային հարվածների դեմ, տարբեր ռազմագետների գնահատմամբ, Իրանը լիովին ունակ է դիմակայելու` ունի բավականաչափ օդուժ և ՀՕՊ միջոցներ: Բացի այդ որտեղից պիտի իրականացվեն օդային հարվածները?
Իրաքի տարածքից հարմար է, բայց վտանգավոր, քանի որ ՇԱՀԱԲ-4 հրթիռով հանգիստ կարող են վերացնել ԱՄՆ Իրաքյան ռամզակայանները` դեղանքը բաց է, անպաշտպան:
Թուրքիայի տարածքից, Աֆղանստանից, Սաուդյան Արաբիայից ու ծովից: Նույնիսկ օդուժի հսկայական քանակի պարագայում, միևնույն է բավարար քանակություն չի հավաքվու Իրանին կործանիչ հարված հասցնելու համար:
3. Ցամաքային ներխուժումը, ԱՄՆ-ի տակտիկայի համաձայն, կազմում է օպերացիայի վերջնական փուլը: Որքան էլ որ հակառակորդը կոտրված և ոչնչացված է, մինչև հետևակային զինվորը տարածքում կանգնած չլինի` տարածքն անվերահսկելի է, ուստի պատերազմը դեռ շահած չի: Իսկ Իրանը դա շինծու Իրաք չի, մանավանդ էթնիկ կազմը` թասիբ ասածով մի քանի գլուխ գերազանցում են թե իրաքցիներին, թե լիբիացիներին: Դե ռազմական գործոնները էլ չեմ ասում:

Ըստ ինձ.
Իրանին ներկայիս իրավիճակում հարված չի սպառնում: Դեռ նախադրյալներ չկան այդ հարվաճի համար: Դրա համար էլ ԱՄՆ-ը փորձում է քաղաքական-տնտեսական եղանակներով երկրի ներսում կայծեր գցել ու կրակ բորբոքել: Իրանի վիճակը շատ լարված է: Ցանկացած ժողովրդական լայնազանգված ընդվզում, ազգային փոքրամասնության պայքար, նույնիսկ տնտեսական կատակլիզմ հղի են նրանով, որ Իրանը առնվազն կբաժանվի մասերի:
Սակայն պետք չի մոռանալ Ռուսաստանի պես ուժեղ գիշատչի գործոնը, ինչպես նաև Չինաստանի պես հզոր ու խելացի տնտեսագետի գործոնը:
Հենց ԱՄՆ-ի ներսում պատերազմական շուխուռները որոշ ուժերի` ռազմաարդյունաբերողներին, ապահովում են աստղաբաշխական եկամուտներ ու իրենք գիտակցում են, որ ավելի ձեռնտու է շուխուռի վրա մանրից փող աշխատել, քան թե պատերազմի վրա խոշորով աշխատել: Մի խոսքով` հիմա վախտը չի:
Բայց ցավն էլ հենց այն է, որ ցանկացած պարագայում, նույնիսկ հեռավոր ապագայում Իրանին հասված հարվածները անխուսափելիորեն անդրադառնալու են ՀՀ-ի վրա` տնտեսապես, քաղաքականապես, ռազմականապես:
Տնտեսական ազդեցությունը բոլորիս համար ակնհայտ է` ՀՀ-ն ունի բավականին մեծ ապրանքաշրջանառություն Իրանի ցամաքային և օդային ուղիներով: Ընդ որում հիմնական շրջանառությունը ներկրման և տրանզիտի ձևով է լինում: Դե էլ չեմ ասում, որ կզրկվենք երկրորդ գազամուղից:
Քաղաքական ազդեցությունն այնպիսի է, որ ՀՀ-ն ստիպված է լինելու այդ հարցում արտահայտել կոնկրետ դիրքորոշում` կողմ, դեմ: Ձեռնպահի տարբերակը բացառվում է:
Դե ռազմականապես էլ շատ վատ է, երբ հարևանի տանը կռիվ է` կարող են միամիտ մեզ էլ վնասել, էլ չեմ ասում, որ Ադրբեջանը կակտիվանա, փախստականների հոսքն էլ ինքնին վտանգավոր է:

[Malxas]

Դե ես էլ առաջինը խփելը այն դեպքում ճիշտ համարեցի, եթե պատերազմը անխուսափելի է:
Իսկ եթե պատերազմ չի սպառնում կարելի է և բավարարվել մկանների ցուցադրումով

[Lion]

Առաջինը խփելու բացասական հետևանքների պահով Varzor-ի ասածը միանգամայն ընդունելի է, սակայն.

2. Օդային հարվածների դեմ, տարբեր ռազմագետների գնահատմամբ, Իրանը լիովին ունակ է դիմակայելու` ունի բավականաչափ օդուժ և ՀՕՊ միջոցներ: Բացի այդ որտեղից պիտի իրականացվեն օդային հարվածները?

Այ այստեղից սկսած կասկածներ կան - Իրանի օդուժի և ՀՕՊ-ի վիճակը շատ հեռու է ժամանակակից լինելուց և ԱՄՆ-ի կամ Իսրայելի նման զարգացած համակարգերին դիմադրել կարողանալուց: Միայն Իսրայելի օդուժը ծերից ծեր կանցնի Իրանի վրայով,

Իրաքի տարածքից հարմար է, բայց վտանգավոր, քանի որ ՇԱՀԱԲ-4 հրթիռով հանգիստ կարող են վերացնել ԱՄՆ Իրաքյան ռամզակայանները` դեղանքը բաց է, անպաշտպան:

Էլի կասկածներ - նախ էդ. "Շահաբ"-ները դեռ պետք է հասնեն նպատակին զուտ տեխնիկապես, հետո` դրանք պետք է կարողանան հաղթահարել ամերիկա-իսրայելական գերհզոր ՀՕՊ համակարգերը և ի վերջո, նույնիսկ եթե այս պայմաններում էլ արձակված 100 հրթիռից ասենք 10-ը տեղ հասնեն ու պայթեն... հա ինչ, ասենք մի շենք փլեցին մի տեղ - ինչ?

3. Ցամաքային ներխուժումը, ԱՄՆ-ի տակտիկայի համաձայն, կազմում է օպերացիայի վերջնական փուլը: Որքան էլ որ հակառակորդը կոտրված և ոչնչացված է, մինչև հետևակային զինվորը տարածքում կանգնած չլինի` տարածքն անվերահսկելի է, ուստի պատերազմը դեռ շահած չի: Իսկ Իրանը դա շինծու Իրաք չի, մանավանդ էթնիկ կազմը` թասիբ ասածով մի քանի գլուխ գերազանցում են թե իրաքցիներին, թե լիբիացիներին: Դե ռազմական գործոնները էլ չեմ ասում:

Դուխի առումով էլ` մի քիչ կասկածում եմ: Եկեք չմոռանանանք Ատրպատականի թուրքերին ու քրդերին, որոնք ոչ մի ցանկություն չեն ունենա պայքարելու Իրանի համար...

[aragats]

ԱՄՆ-ն կամաց-կամաց այս ռեգիոններից ուզում ա դուրս գա, պատերազմը միայն հրեաներին ա պետք, քանի որ վաղ թե ուշ մնալու են
արաբական աշխարհի հետ դեմ առ դեմ, դրա համար ցանկանում են ինչքան հնարավոր ա շրջապատի պետություններին թուլացնեն:
Իրանում մոտ քսան միլիոն ադրբեջանցի կոչվածներ կան, որը պատերազմի ժամանակ շատ հզոր գործոն ա Իրանի դեմ, ինչը արեւմուտքը
լավ էլ օգտագործում ա:

[Varzor]

Այ այստեղից սկսած կասկածներ կան - Իրանի օդուժի և ՀՕՊ-ի վիճակը շատ հեռու է ժամանակակից լինելուց և ԱՄՆ-ի կամ Իսրայելի նման զարգացած համակարգերին դիմադրել կարողանալուց: Միայն Իսրայելի օդուժը ծերից ծեր կանցնի Իրանի վրայով,

Եղբայր ես ու դու կարող ենք կասկածել, բայց ես գրել էի ռազմագետնեի կարծիք: Իսրայելի օդուժը իր քանակով համարյա հավասար է ՀՀ-ում տեղակայված օդուժին: Համ էլ հո Իսրայելն իր ամբողջ օդուժով չի հարձակվելու?
Ի դեպ, իմ անձնական ինֆորմացիայից ելնելով ասեմ, որ սխալվում ես, որ Իրանի ՀՕՊ-ը համարում ես ոչ արդիական: Լավ էլ արդիականա է: Քո երկիրը նույնպես իր "լուման" ունի այդ գործում

Էլի կասկածներ - նախ էդ. "Շահաբ"-ները դեռ պետք է հասնեն նպատակին զուտ տեխնիկապես, հետո` դրանք պետք է կարողանան հաղթահարել ամերիկա-իսրայելական գերհզոր ՀՕՊ համակարգերը և ի վերջո, նույնիսկ եթե այս պայմաններում էլ արձակված 100 հրթիռից ասենք 10-ը տեղ հասնեն ու պայթեն... հա ինչ, ասենք մի շենք փլեցին մի տեղ - ինչ?

Շահաբ 4 հրթիռները լավ էլ ունակ են հասնելու Իսրայելին` Շահաբ-3-ի թռիչքի երկարույթունը մոտ 1.500կմ է: Շահաբ-4-ը ավելի հեռու է թռչում: բացի դրանցից ունեն նաև Սաջիլ-2-ը, որն էլ արդեն մինչև 2.500կմ շառավղով է խփում (սա 2009թ. տվյալներով):
Հենց սրա համար էլ ԱՄՆ-ն ու Իսրայելը վախենում են միջուկային ծրագրից: Երկուսն էլ փոխկապակցված են` միջուկային զենքի համար պետք են մարտագլխիկներ ու կրող հրթիռ: Այ ճիշտես նկատել` շահաբներն ու սաջիլները չունեն միջուկային մարտագլխիկներ, բայց ունեն այլ, ավելի փոքր հզորության, բայց էլի մասսայական ոչնչացման մարտագլխիկներ` կենսաբանական ու քիմիական: Հենց ԱՄՆ-ի դարդ ու ցավն էլ ենա, որ հանկարծ միջուկային չունենա:

Դուխի առումով էլ` մի քիչ կասկածում եմ: Եկեք չմոռանանանք Ատրպատականի թուրքերին ու քրդերին, որոնք ոչ մի ցանկություն չեն ունենա պայքարելու Իրանի համար...

Ուրքերի ու քրդերի պահով` համամիտ եմ: Բայց դրանից զուտ իրանցիների դուխը չի պակասում: Բացի այդ էլ արի մի մոռացի, որ կրոնական գործոն էլ կա:
Հո չես ուզում ասել, որ ֆարսերի ազգային դուխը ավելի ցածր է, քան Իրաքի անդեմ ու աներես բնակիչներինից?