Մեջբերում Lion-ի խոսքերից Նայել գրառումը
Հա, բայց ստեղ երկու նրբություն կա, որոնք պետք է հաշվի առնել: Առաջին, մարտակառքերն այնուհանդերձ մեխանիկական կամ ներքին այրման շարժման ուժով չգործող համակարգեր են, այլ գործում են ձիաքարշով, ինչը էականորեն նվազեցնում է վերջիններիս շարժի հնարավորությունը մարդկային հոծ զանգվածում: Մյուս հանգամանքն այն է, որ մարտակառքերը հնարավոր է, որ միանգամից չեն հարվածել թշնամական հետևակին, քանի որ այդքան լայն ճակատ 3.500 մարտակառքի համար նրանք դժվար թե գործնականում կարողանային ապահովվել (մոտ 10 կմ):
Երկուսն էլ հաշվի եմ առնում

1. Նյուտոնի կողմից ոչ միայն չհերքվեց, այլև հաստատվեց իներցիայի օրենքը և արագության տակ սլացող ձիերով մարտակառը, նույնիսկ բախվելուց հետո դեռ որոշ ժամանակ պահպանում է իր արագությունը (իհարկե բացասական արագացումով):
Եթե 1.5տ քաշով մեքենայի արգելակման ժանապարհը 40-50կմ/ժ արագությունից հասնում է մոտ 2 տասնյակ մետրերի, այն էլ այն դեպքում, երբ ճանապարհը տեղից չի շարժվում Դու տեսել ես ոնցա մեքենան մտնում ծառերի կամ թփերի մեջ? Այ մոտավորապես նույնն էլ կարող էին անել մարտակառքերը մարդկանց շարքերում:
2. Լիոն ջան, դու ինքդ էս մի քանի անգամ նշել, թե ինչպես են հաշվում մարտարշավով ընթացող զորքի երկարությունը: Հետո պարտադիր չի, որ մի էշէլոնով հարվածեն:

Ինչևէ սրանք ընդամենը ենթադրություններ են:
Փաստացի մարտակառքերի նպատակային (ընթացիկ տետողական գրոհներ և մանեվրեր) օգտագործումը մարտական երթով ձգված զորքերի դեմ ավելի էֆեկտիվ է և եգիպտացիք ուղղակի շանսեր չէին ունենա այդպիսի քանակով մարտակառքերի դեմ: Ուստի ակնհայտորեն Ռամզեսի կողմից փոքրացվել են իր մարտակառքերի քանակը, որպեսզի համ էլ համոթ չլինի, որ այդքան շատ մարտակառք է կորցրել: Նույնիսկ չի բացառվում, որ ուռճացրել են խեթ-հայկական մարտակառքերի կորուստի թիվը: Չնայած, ըստ ենթադրյալ տվյալների խեթերը կորցրել են մարտակառքերի մոտ 1/3-ը, ինչը նշանակում է որ դեռևս հզոր հարվածային ուժ ունեին: Ու եթե եգիպտոսը դրան համարժեք մի բան չունենար ուղղակի մարտակառքերի հարձակումներով կկոտորեին Ասորիքից նահանջող եգիպտացիներին: Ինձ թվում է, որ Եգիպտական մարտակառքերն ուղղակի կամ ուշացել են, կամ էլ արդեն նցած են եղել, երբ խեթ-հայկականները հարձակվել են:
Ամենայն հավանականությամբ` 2-րդը: Ամոն զորախումբը արքայականն էր ու պարունակում էր մեծաթիվ մարտակառքեր: Երբ Ռա զորախումը շարժվում էր դեպ Ամոնը, խեթերն անակնկալ հարվածեցին սրանց ամենանասպասելի թևից` գետի կողմից ու թիկունքից խփեցին նաև Ամոնին, Սակայն Ռամզեսը կարողացավ արագ կերպով հակահարձակում իրականացնել և խեթերը օղակի մեջ չընկնելու համար (Ամոն-Ռա) ուղղակի նահանջեցին, բայց ոչ թե դեպի իրենց ճամբար, այլ դեպի Պտախ զորախմբի ճանապարհը` ուղակիորեն փակելով դրանց արագ առաջխաղացման ճանապարհը սակայն և պատրաստ լինելով նորից շրջվել և այս անգամ հարվածել Ռամզեսին թիկունքից: Ռամզեսը հետապնդում էր իր ճամբարից նահանջող խեթերին: Դա նույնպես ռազմական մանեվր էր խեթերի կողմից, քանի որ խեթական հետևակը և այրուձին անցավ հարձակման առաջնց մարտաառքերի պաշտպանության մնացած Ամոն և Ռա (փրկված չնչին մնացորդներ) զորախմբերի ուղղությամբ: Ռամզեսն արագ փոխեց ուղղությունը և ընթացքից միանգամից հարվածեց առաջխաղացող խեթերին: Սակայն կար վտանգ թիկունքից ստանալ մարտակառքերի հարված և ընկնել ակցանի մեջ: Ուստի Պտախը առաջացավ:
Խեթերն այդ տակտիկական կարճատեև հարվածով ուղղակի ոչնչացրին եգիպտական հետևակի առնվազն 1/5 մասը: Ու խեթերն ուղղակի նահանջեցին` նաև մարտակառքերով և գետնանոցում կատարեցին: Ռամզեսը չփորձց ընթացիքց հետապնդել խեթերին` գետանցումն իր վրա նորից թանկ կնստեր:
Բայց էլի եմ ասում, ամենայն հավանականությամբ Եգիպտացիք կամ ունեին համեմատելի քանակով մարտակառքեր, կամ էլ մեկ այլ հակակշիռ, որը թույլ չտվեց խեթերին ուղղակի ընթացիկ արյունաքամ անել եգիպտացիներին:
Ենթադրում եմ նաև, որ եգիպտացիք ունեին բավականաչափ ձիավորներ, որոնք լավագույն զենքն էին մարտակառքերի դեմ: բայց ինչևէ` ոչ մի փաստ չունեմ դրա մասին: Մնում է միայն եգիպտական մեծաթիվ մարտակառքերի տարբերակը: