Մենեսը ոչինչ չպատասխանեց և սկսեց մտախոհ տեսքով կարագը քսել հացի կտորին: Ես վեր կացա տեղիցս ու կրկին մոտեցա պատուհանին:
- Ես հեռացել եմ այդ ամենից, Մենես, քանի որ զգում եմ իմ ավելորդությունը այդ ամենում: Ամեն ինչ կարծես թե նմանվում է կառավարումը կորցրած մարտակառքի, որը առայժմ սլանում է հարթավայրում, բայց հեռու չեն նաև գահավեժերը: Քո հայտնվելն ինքն էլ ինչ-որ տեղ այդ մասին է վկայում` հարթավայրը վերջանում է:
Ես կրկին մոտեցա սեղանին ու նստեցի բարեկամիս դիմաց.
- Մենք չափազանց երկար գիտեք միմյանց, Հայկ, որ իրարից նման բաները թաքցնենք,- ինձ դարձավ Մենեսը,- այո, բարեկամս, ես այստեղ պատահական չէ, որ հայտնվել եմ: Ինձ ուղարկել է մեր փարավոն Մերնեֆերին [1], որ զգամ ու հասկանամ ձեր արքայի իրական մտադրությունները: Իհարկե, այցելությանս ձևական կողմը ընդամենը միայն նվերներ փոխանցելն ու բարեկամության հավաստիացումներ ստանալն է, բայց դե՜…,- Մենեսը լռեց ու շարունակեց ուտել:
- Ձեզ անհանգստացնում է Կարդունիաշի իշխան Ագում Մեծի [2] և Էլամի արքա Կուտիր-Նուխունտեի [3] գործունեությունը,- ժպտացի ես,- Բաբելոնի վերջն արդեն եկել է և դուք վախենում եք, որ մեր մարտակառքերը հանկարծ ու կփոխեն իրենց ուղղությունը:
- Բաբելոնն արդեն չկա,- ձեռքը թափ տվեց բարեկամս,- Շամշի-իլունան [4] էր, որ արհեստական միջոցառումներով պահպանում էր այդ երբեմնի հսկայի կյանքը, բայց նա էլ անցած տարի մահացավ ու հիմա արդեն իրոք որ վերջ: Չէ, քաղաքը հզոր է ու այն, անկասկած, դեռ երկար կգոյատևի, բայց Բաբելոնի մեծ տերությունն արդեն իրոք որ չկա: Իսկ դույլում լցվող ջուրը, երբ այն հասնում է պռնկին, մի օր թափվելու է,- Մենեսը մտախոհ նայեց ինձ ու լռեց:
- Ջո՜ւրը,- ձգեցի ես,- վերջին իրադարձություննրեից հետո Էլամի թագավորությանը բաժին հասավ հսկայական ավար, բայց` ընդամենը: Իսկ ահա Հյուսիս-արևմտյան Միջագետքը ընկավ մեր թագավորությանը ենթակա Կարդունիաշի իշխանության տիրապետության տակ և արդեն ակնհայտ է, որ ջուրը իրոք որ մոտենում է պռնկին:
- Ես չեմ թաքցնի քեզնի, Հայկ, որ այդ ամենը մեզ շատ է անհանգստացնում: Մյուսներին ավելի շատ, քան ինձ, բայց այնուհանդերձ: Այժմ ձեր երկրում իշխում են Հայկազունիները, իսկ նրանց համար հորդ ասած խոսքերը սրբություն են: Հիշո՞ւմ ես, մյուս ազգերին տիրելու վերաբերյալ այն բառերը, որ դու շատ անգամ ես ինձ մոտ ասել:
- Արա Կարդոսը [5] քաջարի տիրակալ էր, Մենես,- դարձա ես բարեկամիս,- բայց նա զոհվեց երեսուն տարեկան հասակում, երբ նրա որդին ու ներկայիս արքան դեռևս փոքր էր: Կարդոսը իր պապերի ժառանգության արժանի կրողն էր, բայց նա ուղղակի չհասցրեց որդուն փոխանցել այդ ամենը: Հայոց թագավորության ուժը եռք է տալիս ու այն վաղ թե ուշ դուրս է գալու իր սահմաններից: Սակայն երկաթե դույլում եռացող ջուրը սովորաբար թափվելու հատկություն ունի, Մենես, իսկ այ թափվելուց հետո, երբ եռքը վերջանում է, հանկարծ պարզվում է, որ ջրի քանակությունը դույլում կես է ընկել: Ես հեռու եմ պահում ինձ այդ ամենից, բարեկամս, բայց զգում եմ, որ սկիզբ են առնում արդեն մեծ փոփոխություններ,- ես լռեցի:
- Բաբելոնն արդեն չկա, իսկ Շամին էլ այնպես չխառնեց Ասորեստանի գործերը, որ այն ևս լինի,- շարունակեց բարեկամս,- ձեր արքան տենչում է դեպի հեռուները, իսկ դա կարող է լուրջ հետևանքների հանգեցնել:
- Դա այդպես է, Մենես,- գլուխս օրորեցի ես,- կառավարումը կորցրած կատաղած ձիերը կարծես քշում են մեր մարտակառքը դեպի հեռուները ու ես չեմ էլ պատկերացնում, թե ոնց է հնարավոր կանգնեցնել այդ խելագար վազքը,- ես ոտքի կանգնեցի,- գնանք, բարեկամս, գնանք քնելու, դու հոգնած կլինես ու արդեն ուշ է: Վաղը Ավագների ժողով է հրավիրված, որտեղ շատ բան կորոշվի: Գնանք, վաղը ամեն ինչ կպարզաբանվի…
_____________________
[1] Մերնեֆերի (մ.թ.ա. 1714-1710): Եգիպտոսի XIII գահատոհմի փարավոն:
[2] Ագում Մեծ (մ.թ.ա. XVIII դարի երկրորդ կես): Կարդունիասի իշխանության իշխան:
[3] Կուտիր-Նուխունտե (մ.թ.ա. 1740-1700): Էլամի արքա:
[4] Շամշի-իլունա (մ.թ.ա. 1749-1711): Բաբելոնի արքա, որի մահից հետո նրա երկիրը բացարձակապես զրկվեց որևէ տարածաշրջանային նշանակությունից:
[5] Արա II Կարդոս (մ.թ.ա. 1743-1725): Հայոց արքա, որի օրոք ընթացան մեծ հաշվով հաջող պատերազմներ Բաբելոնի և Ասորեստանի դեմ ու զոհ գնաց ասորական դավադրությանը:
Մեջբերել
Էջանիշներ