User Tag List

Էջ 44 53-ից ԱռաջինԱռաջին ... 34404142434445464748 ... ՎերջինըՎերջինը
Ցույց են տրվում 646 համարից մինչև 660 համարի արդյունքները՝ ընդհանուր 789 հատից

Թեմա: Հավերժության դատապարտվածը

  1. #646
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Դիտորդների տեղեկատվական քարտադարանից

    Սիլաս



    Անունը - Սիլաս
    Ներկայումս հայտնի է որպես - [???]
    Ծնվել է - մ.թ.ա. մոտ 1370 թ-ին (այլ աղբյուրներ հայտնում են մ.թ.ա. մոտ 3950 թվականի մասին, բայց լուրջ կասկածներ կան, որ դա Կռոնոսի տարածած լեգենդներից է)
    Անմահ է - մ.թ.ա. 1340 թ-ից (այլ աղբյուրներ հայտնում են մ.թ.ա. մոտ 3910 թվականի մասին, բայց կրկին լուրջ կասկածներ կան, որ դա Կռոնոսի տարածած լեգենդներից է)
    Ծագումով - Բալկանյան թերակղզուց
    Ուսուցիչը - Մենես
    Ընթացիկ կարգավիճակը - մահացած
    Մահվան թվականը - 1997 թ-ի փետրվարի 15
    Մահվան տեղը - Բորդո, Ֆրանսիա
    Գլխատողը - Մետես
    Էներգիան անցել է - Մետեսին

    Դիտորդներին հայտնի դարձած կյանքի իրադարձությունները

    - մ.թ.ա. մոտ 1370-1340 թվականներին գտնվել է Մեծ Անապատում, Արաբական թերակղզի
    - մ.թ.ա. մոտ 1330-1305 թվականներին գտնվել է Եգիպտոսում և Ասորիքում
    - մ.թ.ա. մոտ 1305-550 թվականներին գտնվել է Մեծ Անապատում, Արաբական թերակղզի, Միջագետքում և Ասորիքում
    - մ.թ.ա. մոտ 1180 թ-ին գտնվել է Փոքր Ասիայում
    - մ.թ.ա. 1111 թ-ին գտնվել է Հայաստանում
    - մ.թ.ա. 615 թ-ին գտնվել է Հյուսիսային Միջագետքում
    - 1996 թ-ի նոյեմբերից 1997 թ-ի փետրվարի 15-ը գտնվել է Ուկրաինայում, Ռումինիայում և Ֆրանսիայում

    Հանդիպումներ

    - մ.թ.ա. մոտ 1330-1305 թվականներին` Մետես
    - մ.թ.ա. մոտ 1330-550 թվականներին` Կռոնոս և Կասպիան
    - մ.թ.ա. 1327 թ-ին` Հայկազունի Հայկ
    - մ.թ.ա. մոտ 1180 թ-ին` Հայկազունի Հայկ
    - մ.թ.ա. մոտ 1130-1100 թվականներին` Մետես
    - մ.թ.ա. 1115 թ-ին` Հայկազունի Հայկ
    - մ.թ.ա. 615 թ-ին` Կուռգան
    - 1867 թ-ի ամառ Դունկան Մակ-Լաուդ
    - 1996 թ-ի նոյեմբերից 1997 թ-ի փետրվարի 15-ը` Դունկան Մակ-Լաուդ

    Կլանած էներգիաները

    [Անհայտ]

    Դիտորդները

    Ստանիսլավ Պետրովիչ Վիտենկա

    Լրացուցիչ տեղեկատվություն

    Մ.թ.ա. մոտ 1340 թվականին Սիլասը առաջին անգամ ծանոթացավ Մետեսի հետ, որին հետևեցին ծանոթությունները Կռոնոսի ու Կասպիանի հետ: Չորս անմահները կազմեցին մի ընտիր ջոկատ, որը հիանալի էր գործում անակնկալ-կայծակնային, ինչպես նաև գաղտնի գործողություններում: Որոշ ժամանակ Մետեսի գլխավորությամբ ջոկատը գործեց ի շահ Եգիպտոսի, բայց ինչ-որ տեղ մ.թ.ա. 1305 թվականի մոտակայքում այն դուրս եկավ Մետեսի տիրապետության տակից: Ջոկատի գլխավորը դարձավ Կռոնոսը, որը Սիլասի և Կասպիանի հետ տեղափոխվեց Մեծ Անապատ ու սկսվեց զբաղվել ավազակությամբ:

    Հետագա տասնամյակներում, ամենուր սփռելով մահ և ավերածություն, ջոկատը հայտնի դարձավ որպես մահվան (Կռոնոս), պատերազմի (Սիլաս), համաճարակի (Կասպիան) և սովի (Մետես) տխուր իրողությունների խորհրդանիշ ողջ Մերձավոր Արևելքում:

    Մ.թ.ա. մոտ 1180 թվականին Սիլասը Կռոնոսի և Կասպիանի հետ միասին ընդհարվեց Հայկազունի Հայկի հետ, բայց արդյունքը եղավ այն, որ բավականին երկար տևած ու ծանր ընթացք ունեցած հեծյալ մենամարտում ոչ մի անմահ այդպես էլ պարտություն չկորցրեց ու չզրկվեց գլխից:

    Կրկին Մետեսով համալրված քառյակը կրկին ոչ մի անմահի այդպես էլ պարտություն չբերած արդյունքով ընդհարվեց Հայկազունի Հայկի հետ մ.թ.ա. 1111 թ-ին:

    Մ.թ.ա. 615 թ-ին, սկյութական արշավանքների և արյունահեղության ամենաեռուն շրջանում, սկյութներին միացած և բուռն գործունեություն ծավալած եռյակը հանդիպեց հետագայում լայնորեն հայտնի դարձած Կուռգանին և առաջարկեց միանալ իրենց, բայց հաջողության չհասավ:

    1996 թ-ի նոյեմբերից սկսած Սիլասը միացավ Կռոնոսին, Մետեսին և Կասպիանին: Կռոնոսը նպատակ էր դրել մասսայական թունավորում կազմակերպելով հսկայական մի քաոս առաջացնել, ինչն էլ, ըստ իր մտահաղացման, պետք է հնարավորություն ընձեռներ կրկին միավորված Չորս հեծյալներին նախկին գործունեությունը ծավալել: Այս ուղղությամբ, սակայն, Կռոնոսի ձեռնարկած ջանքերը ի վերջո անհաջողության մատնվեցին և Մետեսը ու Դունկան Մակ-Լաուդը միացյալ ջանքերով խափանեցին սկզբում Կռոնոսի ծրագրերը, իսկ հետո էլ ոչնչացրեցին այս երեք հեծյալներին: Բորդոյում գտնվող ատոմային սուզանավերի լքված ռազմաբազայում ընթացող համառ մենամարտում Մետեսին ի վերջո հաջողվեց հաղթել և գլխատել Սիլասին, որին, ի դեպ, ըստ իր սեփական խոսքերի, սիրում էր. "եղբոր պես":

    Սիլասը աչքի չէր ընկնում մեծ խելքով, փոխարենը համեմատականորեն ազնիվ էր և ուղղամիտ, սիրում էր ֆիզիկական աշխատանքն ու հատկապես անտառահատությունը: Որպես մարտիկ Սիլասը աչքի էր ընկնում արտակարգ մարտական ունակություններով, հսկայական ֆիզիկական ուժով և հզորությամբ, հիանալի տիրապետում էր երկողմանի ծանր տապարին, ինչպես նաև սառը զենքերի այլ տեսակներին: Կապված էր Մետեսի հետ, չէր սիրում Կասպիանին, հարգում, վախենում և ընդունում էր Կռոնոսին:

    Ծանոթագրություններ

    Լատիներենում "Սիլաս" նշանակում է. "անտառահատ", իսկ ռուսերենում էր անունը ասոցացվում է. "ուժ"-ի հետ: Կարելի է կարծել, որ Սիլասի անունը որոշակի ազդեցություն է ունեցել հիշատակված տերմինների ձևավորման վրա:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  2. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Malxas (02.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (03.10.2011)

  3. #647
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Դիտորդների տեղեկատվական քարտադարանից

    Կասպիան



    Անունը - Կասպիան, Էվան Կասպարի, Միշել Կասպարո, Ֆրենկ Կասպեր
    Ներկայումս հայտնի է որպես - [???]
    Ծնվել է - մ.թ.ա. մոտ 1370 թ-ին (այլ աղբյուրներ հայտնում են մ.թ.ա. մոտ 3900 թվականի մասին, բայց լուրջ կասկածներ կան, որ դա Կռոնոսի տարածած լեգենդներից է)
    Անմահ է - մ.թ.ա. 1340 թ-ից (այլ աղբյուրներ հայտնում են մ.թ.ա. մոտ 3865 թվականի մասին, բայց կրկին լուրջ կասկածներ կան, որ դա Կռոնոսի տարածած լեգենդներից է)
    Ծագումով - Հյուսիսային Իրանից
    Ուսուցիչը - Մենես
    Ընթացիկ կարգավիճակը - մահացած
    Մահվան թվականը - 1997 թ-ի փետրվարի 14
    Մահվան տեղը - Բորդո, Ֆրանսիա
    Գլխատողը - Դունկան Մակ-Լաուդ
    Էներգիան անցել է - Դունկան Մակ-Լաուդ

    Դիտորդներին հայտնի դարձած կյանքի իրադարձությունները

    - մ.թ.ա. մոտ 1370-1340 թվականներին գտնվել է Մեծ Անապատում, Արաբական թերակղզի
    - մ.թ.ա. մոտ 1330-1305 թվականներին գտնվել է Եգիպտոսում և Ասորիքում
    - մ.թ.ա. մոտ 1305-550 թվականներին գտնվել է Մեծ Անապատում, Արաբական թերակղզի, Միջագետքում և Ասորիքում
    - մ.թ.ա. մոտ 1180 թ-ին գտնվել է Փոքր Ասիայում
    - մ.թ.ա. 1111 թ-ին գտնվել է Հայաստանում
    - մ.թ.ա. 615 թ-ին գտնվել է Հյուսիսային Միջագետքում
    - 1996 թ-ի նոյեմբերից 1997 թ-ի փետրվարի 14-ը գտնվել է Ռումինիայում և Ֆրանսիայում

    Հանդիպումներ

    - մ.թ.ա. մոտ 1330-1305 թվականներին` Մետես
    - մ.թ.ա. մոտ 1330-550 թվականներին` Կռոնոս և Սիլաս
    - մ.թ.ա. 1327 թ-ին` Հայկազունի Հայկ
    - մ.թ.ա. մոտ 1180 թ-ին` Հայկազունի Հայկ
    - մ.թ.ա. մոտ 1130-1100 թվականներին` Մետես
    - մ.թ.ա. 1115 թ-ին` Հայկազունի Հայկ
    - մ.թ.ա. 615 թ-ին` Կուռգան
    - 1867 թ-ի ամառ Դունկան Մակ-Լաուդ
    - 1996 թ-ի նոյեմբերից 1997 թ-ի փետրվարի 15-ը` Դունկան Մակ-Լաուդ

    Կլանած էներգիաները

    [Անհայտ]

    Դիտորդները

    Օլգա Տոնիցա

    Լրացուցիչ տեղեկատվություն

    Մ.թ.ա. մոտ 1340 թվականին Կասպիանը առաջին անգամ ծանոթացավ Մետեսի հետ, որին հետևեցին ծանոթությունները Կռոնոսի ու Սիլասի հետ: Չորս անմահները կազմեցին մի ընտիր ջոկատ, որը հիանալի էր գործում անակնկալ-կայծակնային, ինչպես նաև գաղտնի գործողություններում: Որոշ ժամանակ Մետեսի գլխավորությամբ ջոկատը գործեց ի շահ Եգիպտոսի, բայց ինչ-որ տեղ մ.թ.ա. 1305 թվականի մոտակայքում այն դուրս եկավ Մետեսի տիրապետության տակից: Ջոկատի գլխավորը դարձավ Կռոնոսը, որը Սիլասի և Կասպիանի հետ տեղափոխվեց Մեծ Անապատ ու սկսվեց զբաղվել ավազակությամբ:

    Հետագա տասնամյակներում, ամենուր սփռելով մահ և ավերածություն, ջոկատը հայտնի դարձավ որպես մահվան (Կռոնոս), պատերազմի (Սիլաս), համաճարակի (Կասպիան) և սովի (Մետես) տխուր իրողությունների խորհրդանիշ ողջ Մերձավոր Արևելքում:

    Մ.թ.ա. մոտ 1180 թվականին Կասպիանը Կռոնոսի և Սիլասի հետ միասին ընդհարվեց Հայկազունի Հայկի հետ, բայց արդյունքը եղավ այն, որ բավականին երկար տևած ու ծանր ընթացք ունեցած հեծյալ մենամարտում ոչ մի անմահ այդպես էլ պարտություն չկորցրեց ու չզրկվեց գլխից:

    Կրկին Մետեսով համալրված քառյակը կրկին ոչ մի անմահի այդպես էլ պարտություն չբերած արդյունքով ընդհարվեց Հայկազունի Հայկի հետ մ.թ.ա. 1111 թ-ին:

    Մ.թ.ա. 615 թ-ին, սկյութական արշավանքների և արյունահեղության ամենաեռուն շրջանում, սկյութներին միացած ու բուռն գործունեություն ծավալած եռյակը հանդիպեց հետագայում լայնորեն հայտնի դարձած Կուռգանին և առաջարկեց միանալ իրենց, բայց հաջողության չհասավ:

    1996 թ-ի նոյեմբերից սկսած Կասպիանը միացավ Կռոնոսին, Մետեսին և Սիլասին այն բանից հետո, երբ մյուս երեքը իրեն ազատեցին հոբեուժական հիվանդանոցից, որտեղ ինքը ցմահ ազատազրկման էր դատապարտված սերիական սպանությունների ու մարդակերության համար: Կռոնոսը նպատակ էր դրել մասսայական թունավորում կազմակերպելով հսկայական մի քաոս առաջացնել, ինչն էլ, ըստ իր մտահաղացման, պետք է հնարավորություն ընձեռներ կրկին միավորված Չորս հեծյալներին նախկին գործունեությունը ծավալել: Այս ուղղությամբ, սակայն, Կռոնոսի ձեռնարկած ջանքերը ի վերջո անհաջողության մատնվեցին և Մետեսը ու Դունկան Մակ-Լաուդը միացյալ ջանքերով խափանեցին սկզբում Կռոնոսի ծրագրերը, իսկ հետո էլ ոչնչացրեցին այս երեք հեծյալներին: Բորդոյի կամրջի վրա տեղի ունեցած մենամարտում Դունկան Մակ-Լաուդին հաջողվեց հաղթել ու գլխատել Կասպիանին և ցատկել կամրջից` վրա հասած էներգետիկ պայթունի ժամանակ մենամարտին ներկա գտնվող Սիլասից փրկվելու համար:

    Կասպիանը աչքի չէր ընկնում առանձնահատուկ խելքով, փոխարենը լավ տիրապետում էր կենցաղային խորամանկությանը և բացարձակապես զրկված էր խղճի որևէ նշույլից: Որպես մարտիկ Կասպիանը աչքի էր ընկնում արտակարգ մարտական ունակություններով, հսկայական ճարպկությամբ և ուժով, հիանալի տիրապետում էր ծանր թրին, ինչպես նաև սառը զենքերի այլ տեսակներին: Չէր սիրում Սիլասին և Մետեսին, հարգում, վախենում և ընդունում էր Կռոնոսին:

    Ծանոթագրություններ

    Կարելի է կարծել, որ այս անմահի անունը կապ ունի Կասպից ծովի հետ, որի հարավային ափերին էլ, հաշվի առնելով մարդաբանական տիպը, ըստ երևույթին ծնվել է նա:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  4. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Malxas (02.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (03.10.2011)

  5. #648
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Մեջբերում Lion-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    Արդյունքում, արդեն խեթական այդ վերջին հարձակման ժամանակ ես գլխավորում էի երեք հոգուց կազմված մի ընտիր ջոկատ, որը հիանալի էր գործում անակնկալ-կայծակնային, ինչպես նաև գաղտնի գործողություններում:
    Չորս հեծյալները հանգստի և պատերազմի պահերին -



    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  6. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), Malxas (02.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (03.10.2011)

  7. #649
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Ահա, այս եռյակն է (Մեն(տ)եսին չեմ հաշվում), որն այդքան չէր սիրում մեր Հայկին, բայց որն այդպես էլ չկարողացավ խեղճացնել նրան Բայց չէ որ այն խեղճացրել էր նույնիսկ Կուռգանին, որն հետո այդքան աղմուկ հանեց...
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  8. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (03.10.2011)

  9. #650
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Մեջբերում Lion-ի խոսքերից Նայել գրառումը
    *

    Խորեխեմբի թագավորության քսաներեքերորդ տարում Սուպիլուլիուման կամ Մուրսիլը, որը վերջնականապես տիրել էր հյուսիսին և ի վերջո հնարավորություն էր ստացել հավաքել նախկինում չտեսնված մեծ ուժեր ի դեմս բուն խեթական բանակի, ինչպես նաև դաշնակից Միտանիի, Արմենիի, Հայայի, Կիլիկիայի ու այլ թագավորությունների և իշխանությունների օժանդակ խոշոր զորաբանակների, առիթ ունենալով Ցանացայի սպանությունը, որոշեց վերջնական հարված հասցնել Եգիպտոսին: Մենք ևս եռանդուն կերպով պատրաստվում էինք պատերազմի և, տեղեկություն ստանալով խեթերի առաջխաղացման մասին, բոլոր առկա ուժերով շարժվեցինք դեպի Ասորիքի հյուսիս: Գործը, սակայն ճակատամարտին չհասավ և ահա թե ինչու:

    Անպետք Էխնաթոնի ստեղծած խառնաշփոթից հետո, երբ Խորեխեմբի հետ միասին մենք փորձում էինք ոտքի հանել Եգիպտոսը, սակայն առկա ռազմական ուժերը սահմանափակ էին ու բացի այդ դանդաղ էին հավաքվում, ես միտք հղացա ստեղծել անմահների առանձնահատուկ հարվածային մի ջոկատ: Իհարկե, ջոկատը սահմանափակ թվաքանակ կունենար ու երևի թե երազանք կլիներ այդ ջոկատում նույնիսկ երկու տասնյակ մարտիկ տեսնելը, բայց փոխարենը բոլոր անմահներն էլ կոփված ռազմիկներ էին և նրանցից յուրաքանչյուրը մեկ տասնյակ սովորական ռազմիկ կարժենար: Այն ժամանակ միտքն ինձ դուր եկավ, քանի որ ոսկի մեր երկրում ինչքան ասես կար: Ահա թե ինչու Խորեխեմբի իշխանության արգասաբեր տարիներին ես այդ ուղղությամբ ակտիվորեն գործի անցա:

    Անմահների մոտավոր ցուցակը ես ունեի, մնում էր որևէ կերպ շահագրգռել նրանց մասնակցություն բերել իմ գործին: Բնականաբար ամենից առաջ մտածեցի Հայկի մասին, բայց հետո հասկացա, որ բարեկամս ոչ մի գնով չի թողնի իր յուրօրինակ դիրքը Հայաստանում, աչքաթող չի անի հայերի համար պայքարելու գործը և, ինչ էլ ես իրեն առաջարկեմ, չի գա մարտնչելու Եգիպտոսի շահերի համար: Հետո փորձեցի կապվել Աբրամի ու նրա կողակից Շամիի հետ: Աբրամը, որ այդ ժամանակ արդեն թողել էր մի ժամանակ Պաղեստինում իր կողմից հիմնադրած Իսրայելի իշխանությունը տեղի առաջնորդներին և հաջողությամբ ավարտել էր մի ժամանակ իր կողմից առաջնորդվող եբրայների առաջին խմբին պետությամբ ապահովելու գործընթացը, Խորեխեմբի թագավորության տարիներում Ասորիքում եբրայների նոր ու այս անգամ ավելի բազմաքանակ խմբեր էր կազմակերպել: Ձևականորեն ենթարկվելով մեզ` իրականում, սակայն, սա վարում էր անկախ մի քաղաքականություն և փորձում էր նոր տարածքներ ձեռք բերել եբրայների իր մինչ այդ հիմնած պետության համար: Այսպիսով սեփական ծրագրերով տարված Աբրամին ես ևս այդպես էլ չկարողացա համոզել մասնակցել իմ ձեռնարկին, իսկ Շամիին էլ ուղղակի չգտա:

    Անօգուտ անցավ նաև փորձս կապվել Ու-Վանի հետ, քանի որ խաղաղասիրական և արևելյան իր փիլիսոփայությամբ տարված այս մարդը, որի հետ ես մի ժամանակ բավականին դրամատիկ հանգամանքներում ծանոթացա Թեբեում, որևէ ցանկություն չուներ զենք վերցնելու ու մարտնչելու նյութական որևէ օգուտի համար: Մի պահ մտածեցի Աժդահակի մասին, բայց բարեբախտաբար ինձնից շատ արագ վանեցի այդ միտքը, քանի որ մի կողմից ալիքների տակ մնացած Աժդահակին առայժմ անհնար էր գտնել, մյուս կողմից էլ` դաժանորեն անկանխատեսելի այդ մարդուն ես դժվար թե կարողանայի համոզել միանալ իմ գործին կամ էլ գործել ըստ իմ ցանկության:

    Եվ ահա ես այն է, ինչ արդեն ուզում էի հրաժարվել իմ այդ հիանալի գաղափարից, երբ ճակատագիրն ինքը ինձ մի անակնկալ ու, ինչպես այն ժամանակ էր ինձ թվում, մեծ նվեր մատուցեց` ես հանդիպեցի Կռոնոսին, իսկ հետո էլ գտա Սիլասին և Կասպիանին:

    Կռոնոսին ես գտա Մեծ Անապատում թափառող ցեղերից մեկում և սկսեցի հետևել նրա հետագա կյանքին: Պարզվեց, որ չնայած ապրում է Մեծ Անապատում, Կռոնոսն այնուհանդերձ Մեծ Անապատի զավակ չէ, այլ փյունիկցի է, որն առևանգվել էր Մեծ Անապատի որդիների կողմից դեռևս երեխա ժամանակ: Երեսուն տարեկանում, երբ սա արդեն իր ցեղի առաջնորդն էր, նա զոհ էր գնացել Մեծ Անապատում փոթորկվող ժանտախտի համաճարակին: Դրանից հետո ես չհապաղեցի, վերակենդանացած Կռոնոսին բերեցի Եգիպտոս, բացատրեցի նրան իր վիճակը, վերցրեցի ինձ մոտ և աստիճանաբար դարձրի ընտիր մի ռազմիկ: Այս երջանիկ հայտնությունն ինձ հուշեց, որ Մեծ Անապատում կարելի է գտնել ուրիշ անմահների ևս ու կյանքը ցույց տվեց, որ ես չէի սխալվել, քանի որ մի քանի տարի անց ես գտա նաև մարտում զոհված Սիլասին, իսկ հետո էլ հանդիպեցի սովին զոհ գնացած Կասպիանին: Արդյունքում, արդեն խեթական այդ վերջին հարձակման ժամանակ ես գլխավորում էի երեք հոգուց կազմված մի ընտիր ջոկատ, որը հիանալի էր գործում անակնկալ-կայծակնային, ինչպես նաև գաղտնի գործողություններում:
    Ավելին, շուտով պարզվեց, որ ի դեմս Կռոնոսի ես ավելի մեծ ձեռքբերումների եմ հասել, քան ենթադրում էի սկզբնապես, քանի որ վերջինս տիրապետում էր ժանտախտի համաճարակ տարածելու անբացատրելի մի հատկության: Որոշ դեպքերում, երբ Կռոնոսն ուզում էր դա, նա կարողանում էր այնպես անել, որ իր շրջապատում ժանտախտի համաճարակ սկսվի: Մինչև հիմա էլ ես չգիտեմ, թե ինչպես է նա դա անում ու երևի այստեղ տեղն էլ չէ այդ մասին խոսելու, ուղղակի փաստն էր այդպիսին և ես չեմ կարող դա չնշել:

    Չտեսնված ու մեծ վերջին այդ հարձակման ժամանակ ես ու իմ ջոկատը, որին միացրել էի արդեն նաև Թեբեում հյուրընկալված իմ բարեկամ Հայկին, եգիպտական մնացած բանակի կազմում շարժվեցինք խեթական ու նրա դաշնակից ուժերի բանակի դեմ: Ծրագիրը, որի մասին ես հարմար չգտա նույնիսկ Հայկին ասելու, վաղուց էի հղացել ու վստահ էի, որ բանը ճակատամարտի չի հասնի: Թշնամական բանակ կուտակվել էր Ամկի հովտում ու սպասում էր մեր առաջխաղացմանը, բայց ես խորամանկեցի հակառակորդին:

    Նախապես անհրաժեշտ հրահանգներ ստացած Կռոնոսին ես առաջ ուղարկեցի և խեթական ռազմիկները գերեցին նրան: Մնացածը ևս անցավ այնպես, ինպես ես նախատեսել էի: Գրեթե անմիջապես էլ խեթերի ու նրա դաշնակիցների ճամբարում բռնկվեց ժանտախտի մի դաժան համաճարակ, որը ծանր կորուստներ պատճառեց մեր թշնամիներին: Դեռ լավ էր, որ ես կարողացա Խորեխեմբին համոզել ու մենք չմտանք Հյուսիսային Ասորիք:

    Իսկ ժանտախտն այստեղ սարսափելի հունձ էր սկսել և թշնամու բանակ հաշված օրերի ընթացքում մեր աչքի առաջ կազմալուծվում էր: Բայց շուտով տեղի ունեցավ ավելի սարսափելին` ժանտախտի հունձը համակեց նաև Խեթական թագավորության խիտ բնակեցված շրջաններին: Բանն այն էր, որ Արմենիի, Միտանիի ու Հայայի տիրակալները այնքան հեռատեսություն ունեցան, որ ուղղակիորեն արգելեցին նահանջի ուղին բռնած դաշնակիցների միացյալ բանակից առանձնացած իրենց օժանդակ զորաբանակներին վերադառնալ Հայաստան, բայց Կիլիկիայի, Արծավայի ու հատկապես Խեթական թագավորության տիրակալները այդպես չվարվեցին և հետագայում դաժանորեն հատուցեցին դրա համար: Ու եթե մնացած Հայաստանում ժանտախտն ընդամենը առանձին բռնկումներ ունեցավ և էական հետևանքների չհանգեցրեց, ապա Խեթական թագավորությունում, Կիլիկիայում ու Արծավայում նրա հետևանքները սարսափելի էին: Դժբախտաբար համաճարակի այդ առանձին բռնկումներից մեկին էլ հենց զոհ գնաց նաև իմ բարեկամ Հայկի կին Արմաղանը:

    Հայկն այդ ժամանակ բավականին ուշ իմացավ իր կնոջ մահվան մասին: Եվ երբ այդ լուրը իրեն հայտնեց Թեբե ժամանած նրա հավատարիմ ծառաներից մեկը, բարեկամս այն բավականին ծանր տարավ: Ընդհանրապես ես կարծում եմ, որ Հայկն այդպես էլ չգնահատեց իրեն երբևէ սիրած ու նվիրված կանանց շարքում իր արժանի տեղը զբաղեցնող այդ Արմաղանին: Կարծում եմ բանն այն էր, որ այս կնոջը Հայկ հանդիպեց դեռ այն ժամանակ, երբ նրա հոգում դեռևս չափազանց թարմ էր Ծովինարի պայծառ կերպարը: Ու թեև Հայկ դա որևէ կերպ չէր ցուցադրում, բայց ինձ մոտ միշտ էլ տպավորություն էր ստեղծվում, որ Հայկը մի տեսակ սառն էր վերաբերվում իրեն անսահման կերպով սիրող Արմաղանին: Իրենց ամուսնական կյանքի ընթացքում մեկ անգամ չէ, որ Հայկը կարճ կամ երկար ժամանակով կապ էր հաստատում այլ կանանց հետ, բայց հիմա, երբ տոթակեզ Թեբեում բարեկամս ստացավ իր կնոջ մահվան լուրը, Հայկը կարծես թե նոր միայն հասկացավ, թե ինչ չի գնահատել ինքը այդ երկար տասնամյակների արդյունքում և ինչ է կորցրել հիմա: Չգիտեմ, ես խուսափում էի այդ մասին զրուցել Հայկի հետ, բայց իմ մոտ այնուհանդերձ հաստատապես հենց այն տպավորությունը մնաց, որ միայն Արմաղանի մահվան լուրը ստանալուց հետո Հայկ գիտակցեց այդ լավ կնոջ իրական դերն ու նշանակությունն իր կյանքում:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  10. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (03.10.2011), Գեա (07.10.2011)

  11. #651
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Իսկ ժանտախտը ամայացնում էր Խեթական թագավորությունը անհավատալի չափերով և դրան զոհ էին գնում բոլորը` հասարակից մինչև պետական ամենաբարձր աստիճանները: Հասարակի տված կորուստները վաղուց արդեն ոչ-ոք չէր հաշվում, սակայն հայտնի էր, որ դրանք հսկայական էին: Մեր թշնամական երկրին համակած այդ հիվանդությանը զոհ գնացին նաև բազում ընտիր ռազմիկներ ու իշխաններ, որոնց թվում նաև Ցինդաս զորավարը [1] և Արնուվանդա արքայազնը [2]: Չէր մահանում բնականաբար միայն Սուպիլուլիուման կամ Մուրսիլը, բայց սա էլ արդեն ուղղակի որևէ հնարավորություն չուներ շարունակելու մարտական գործողությունները: Առավելագույնը, որ կարողացավ անել սա, դա այն էր, որ պաշտոնապես հայտարարեց Սուպիլուլիումայի մահվան մասին և վերջնականապես սկսեց կառավարել որպես Մուրսիլ: Հարկ է նշել, սակայն, որ իբր թե որպես նորընծա արքա ներկայացած այս տիրակալի գործերն այդպես էլ դեպի լավը չգնացին:

    Հյուսիսայում` Հայայի թագավորությունում, հենց այդ ժամանակ պայթեց վաղուց զսպված ատելությունը խեթերի դեմ և Անիի քրմերը բացահայտորեն հրաժարվեցին ճանաչել Մուրսիլի իշխանությունը: Թշնամանքի ուղին բռնեց նաև Արծավան, որի ողջ արքայական ընտանիքը զոհ էր գնացել ժանտախտի համաճարակին: Արդյունքում խեթերը ստիպված եղան երկար ժամանակով մի կողմ դնել Ասորիքի նկատմամբ իրենց հավակնությունները ու փոխարենը մտածել այն մասին, թե ինչպես վարեն հենց նոր և անակնկալ կերպով իրենց քթի տակ բռնկված պատերազմը:

    Հայկին այլ առիթ Հայաստան վերադառնալու համար կարծես թե պետք էլ չէր, մանավանդ որ նա այդպես էլ չկարողացավ լեզու գտնել իմ արդյունավետ եռյակի հետ: Կռոնոսի տարածած համաճարակին զոհ էին գնացել Հայկի ռազմիկ ընկերներից շատերը և նույնիսկ, ինչպես արդեն ասացի, գեղեցկուհի Արմաղանը, ինչը հերթական մի վեճի ժամանակ անզուսպ Կռոնոսը գոռաց Հայկի ուղիղ երեսին: Ես այդ ժամանակ հազիվ միջամտեցի և թույլ չտվեցի, որ բանը ընդհարման հասնի: Ավելի լավ չէին լեռնեցին իմ բարեկամի հարաբերությունները նաև Սիլասի ու Կասպիանի հետ: Առաջինի հաստագլուխ հիմարությունը և անհուն դաժանությունը, որ նույնիսկ ինձ էր արդեն սկսում անհանգստացնել, ինչպես նաև երկրորդի ագահությունն ու մարդկանց տանջելու անհագ ծարավը, որոնց գումարվում էր նաև Կռոնոսին պաշտպանելու ակնհայտ ձգտումը, անհաղթահարելի մի պատ էին ստեղծել Հայկի և իմ եռյակի միջև: Եվ այս պայմաններում ավելի լավ բան, քան Հայկի հեռանալն էր, ուղղակի երազել իսկ չէր կարելի:

    Իմ դիտորդները հայտնում են, որ հետագա մի քանի տարին Հայկը անց է կացրել Անիում` մասնակցելով Խեթական թագավորության դեմ մղված անվերջանալի ու հյուծիչ մանր մարտերին: Մանր խմբերի բաժանված խեթերը անընդհատ ներխուժում էին Հայայի թագավորության տարածք և փորձում էին իրենց երկրի կրած մարդկային կորուստներն ու աշխատուժի պակասը լրացնել հայերի հաշվին, իսկ սրանք էլ բնականաբար պաշտպանվում էին: Ամենամեծ արշավանքը տեղի ունեցավ Մուրսիլի պաշտոնական թագադրման երկրորդ տարում, երբ խեթերի առաջխաղացած խոշոր բանակը գրավեց Դուկկուման և Երզնկան [3]: Իմ դիտորդները հայտնում էին, որ այդ մարտերում Հայկ իրեն հիանալի կերպով է դրսևորել: Հայտնում էին նաև, որ, հանդես գալով որպես ընդամենը իր ծագումը գաղտնի պահող մարիա, միաժամանակ, սակայն, Հայկը գործուն միջոցներ էր ձեռք առնում Սասունի գահին կրկին բազմելու համար:

    _______________________
    [1] Ցինդաս (մ.թ.ա. XIV դարի վերջ): Խեթական զորավար:
    [2] Արնուվանդա (մ.թ.ա. XIV դարի վերջ): Խեթական արքայազն, որը մահացավ ժանտախտից:
    [3] Իրադարձությունը թվագրվում է մ.թ.ա. 1324 թվականով: Դուկկաման գտնվում էր Փոքր Հայքում, իսկ Երզնկան` Բարձր Հայքի, Եկեղյաց գավառում, Եփրատ գետի աջ ափին:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  12. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (03.10.2011), Գեա (07.10.2011)

  13. #652
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Դուկկումայի ու Երզնկայի գրավումից հետո կնքվեց զինադադար, համաձայն որի Հայան պարտավորվեց երեք հազար ռազմիկներից կազմված օժանդակ ջոկատով մասնակցել Խեթական թագավորության բանակի արշավանքներին: Սակայն կարճ ժամանակ անց Հայայի թագավորության օժանդակ զորաբանակ վերադարձավ Հայրենիք` այդպես էլ չմասնակցելով մարտական գործողություններին: Ընդհանրապես կնքված զինադադարը կարճ տևեց և արդեն հաջորդ տարիներին Մուրսիլը կրկին մի քանի բացահայտ թալանչիական արշավանքներ ձեռնարկեց Հայայի հյուսիսային շրջանների ուղղությամբ [1]: Այդ ընդհարումներում Հայկ շատ արագ էր գործում և իմ դիտորդների համար դժվար է եղել ամրագրել բոլոր մանրամասները, բայց ընդհանուր արդյունքը հայտնի է` գրեթե ամենամյա իր այս արշավանքներում Մուրսիլը որևէ էական հաջողության այդպես էլ չհասավ: Հայտնում էին նաև, որ այդ հարձակումներում Հայկ շատ լավ էր կիրառում գիշերային անակնկալ հարձակումների մարտավարությունը, որը խեթերին ուղղակի սարսափահար էր անում:

    Իրավիճակը էական փոփոխություն կրեց այն բանից հետո, երբ, հույսը կտրելով հյուսիսային ուղղությամբ հաջողության հասնելուց, խեթերը որոշեցին հարվածը կրկին ուղղել դեպի հարավ, որտեղ հարվածի սուր ծայրում բնականաբար կրկին հայտնվեց Սասունը: Սասունը լքելուց առաջ իմ բարեկամ Հայկը այստեղ իրեն փոխարինող էր թողել ոմն Հովհանի, կամ, ինչպես իրենք էին ասում` Օհանի: Մեծամարմին ու հսկայական ուժի տեր այս մարդուն Հայկը պատգամել էր, որ երբևիցե, երբ Հովհանին կներկայանա իր որդին, նրան փոխանցի Սասունի իշխանի իրավունքները: Սակայն, ինչպես ցույց տվեց հետագա կյանքը, Հովհանը չարդարացրեց Հայկի հույսերը: Հիանալի գործող որևէ մեկի հրամանատարության տակ` միաժամանակ, սակայն, ինքն իրեն մնացած Հովհանը բացարձակապես ի վիճակի չեղավ որևէ արդյունավետ գործողության: Իսկ պատերազմը նրա հենց քթի տակ էր:

    Մեր փարավոն առաջին Ռամզեսի [2] գահակալման հենց առաջին տարում խեթերը հարձակում ձեռնարկեցին Սասունի ուղղությամբ: Մուրսիլը պաշարեց Սասուն ամրոցը, որը հայտնի էր նաև Արմե անունով ու, թեև չկարողացավ գրավել այն, բայց կարողացավ ահաբեկված Օհանին ստիպել ճանաչել իր գերիշխանությունը [3]: Այդ ժամանակ Հայկ մարտնչում էր Հայայի հյուսիսային լեռներում և չկարողացավ իր մասնակցությունը բերել այդ իրադարձություններին: Բայց մի բան ցանկացած դեպքում պարզ էր` Հայկ Հայայում արդեն երկար չի մնա:

    Սակայն Հայկ գերազանցեց բոլոր սպասելիքները: Սասունի վրա հարձակմանը իմ լավ բարեկամը պատասխանեց նախորդ տասնամյակների համեմատությամբ չտեսնված մասսայական մի ներխուժմամբ դեպի Խեթական թագավորության ուղիղ կենտրոնական շրջաններ: Հայայի արքա Ան-Անիի [4] ու Հայկի ուղղակի ղեկավարության տակ գտնվող հայկական հիմնական բանակը դաժանորեն ամայացրեց Արիննա և Անկուվա քաղաքների շրջակայքը [5], գրավեց ու այրեց այդ քաղաքները և հսկայական ավար վերցրեց: Ոչ պակաս հաջող գործեց նաև հայերի հյուսիսային, լրացուցիչ զորախումբը, որը գտնվում էր արքայազն Պիխուն-Անիի [6] հրամանատարության տակ: Սեփական տարածքը անպաշտպան թողած ու հեռավոր արշավանք սկսած խեթերը դաժան հատուցեցին Սասունի վրա հարձակվելու համար: Ու մինչ Մուրսիլը հետ կքաշեր իր ուժերը Հայկի հիմնած իշխանության տարածքից` խեթերի սեփական հողերում տնօրինություն անող հայերը ձեռք գցած խոշոր ավարով կրկին հաջողությամբ պատսպարվեցին Հայայի լեռներում:

    Հենց այդ ժամանակ էր, որ Հայկը վերադարձավ Սասուն: Բարեկամս, որը բոլորից թաքցնում էր իր անցյալը, հաջող գործողությունների վերջին պատկերի ազդեցության տակ բացահայտեց իր ով լինելը և, ներկայանալով որպես Առյուծաձև Մհեր որդի Դավիթ, լուրջ հայտ ներկայացրեց կրկին Սասունի իշխանը դառնալու գործում: Պահը ավելի, քան հարմար էր ընտրված և ասում էին, թե հենց ինքը Ան-Անին է Անիի տաճարում առաջինը ճանաչել Հայկի կամ արդեն Դավթի իրավունքները Սասունի գահի նկատմամբ:

    Բարեկամս վերադարձավ Սասուն, ոչ առանց դժվարության իշխանությունը դժկամությամբ զիջող Հովհանից ընդունեց կառավարման սանձերը և կտրուկ քայլերով փոխեց իրավիճակը: Հայկը վաղուց էր արդեն դժգոհ Հովհանի գործողություններից, իսկ խեթական հպատակություն ընդունելն էլ արդեն լցրել էր նրա համբերության բաժակը: Հայկը վերականգնեց Սասունի իշխանության պաշտպանական կառույցները, ինչպես նաև վերջ տվեց իշխանության սահմաններում կամ էլ հաճախ հենց նրա տարածքում գործող խեթական ավազակախմբերին:

    Կարծում եմ, որ այս իրադարձությունների մասին ամենից լավ կարող են վկայել հենց ուշաթափ Հայկի խոսքերը, որոնք էլ ես հենց ցանկանում եմ մեջբերել…

    _______________________
    [1] Իրադարձությունները հայտնի են ըստ խեթական սկզբնաղբյուրների:
    [2] Ռամզես I (մ.թ.ա. 1320-1318): Եգիպտոսի XIX գահատոհմի առաջին փարավոն:
    [3] Իրադարձությունը թվագրվում է մ.թ.ա. 1319 թվականով:
    [4] Ան-Անի (մ.թ.ա. 1345-1316): Հայայի արքա, որի օրոք ծանր պատերազմը Խեթական թագավորության հետ հայերի համար հիմնականում հաջող ընթացք ունեցավ:
    [5] Քաղաքներ Կապադովկիայի հյուսիսում:
    [6] Պիխուն-Անի (մ.թ.ա. XIV դարի վերջ): Հայայի վասալ իշխանությունը հանդիսացող Կասկայի տիրակալ:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  14. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (07.10.2011)

  15. #653
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    *

    Մուրսիլ արքա որ իմացավ Սասնա Առյուծ Մհեր մեռե՝ կալնավ, թուղթ ուղարկեց, իր տեղաց մեջ ցրվեց, զորք հավաքեց, գնաց Սասնա տեղաց վերան: Սասնա էրկրի վերա իր սուր քաշեց, Սասնա ժողովուրդ կոտորեց, անհաշիվ խարջ ու խարաջ առավ, քշեց Սասնա տավար, օչխար, Սասուն ավրեց, առ ու ավար արավ։ Սասունցոց հպատակ դարձուց:

    Իսկ էդ ժամանակ Դավիթ քիչ մի ծուռ էր դարձե։ Ուրիշ երկրներ կապրեր, ման կուգար ու կկռվեր: Օրմ էլ եկավ Սասուն։ Էդտեղ հորթարածներ, էդտեղ նախրորդներ, էդտեղ հովիվներ ու գառնարածներ թողե իրենց տավար, թողե իրենց օչխար, կիրիշկեին Դավիթ։ Ու ճանչցան իր շորերաց, թե Սասնա Ջոջանց տնից է, Մհերի զարմից է։ Գեղացու մեկ էլավ, էնոր Դավիթ պատմեր էր, թե ես Սասուն կէրթամ, Սասուն իմ հայրենիքն է: Ակնջկալա տարավ Հովհանին, թե Հովհան, դու իմանաս, մեկ կգա, Մհերի որդի Դավիթն է։

    Ձենով Հովհան շատ խնդացավ, իմաց արավ քեռի Թորոսին, էն մեծ տունեն էլան, էկան էնոնք, քաղաքացուն ու գեղացուն ասին. “Աստվածություն մեզի նոր տղա մի տվեց: Կխնդրեմ ձեր մոտեն, էլեք, էրթանք Դավթի առաջ”։ Քաղաքացիք ու գեղացիք էլան, ժողվան, հետ Ձենով Հովհանին գնացին Դավթի առջև։ Տեսնան՝ ի՞նչ տեսակ տըղա է Դավիթ։ Գիտեն թե իր հերն է։ Նստան Հովհան, բարեկամներ, քաղաքացիք, հավքվեցին Դաշտու Պադրիալ, ուրախություն ու քեֆ արին իրենց համար։ Դավիթ հարիսեն լիք լցրեց, եղ էն շերեփով լիք լցրեց՝ բոռաց ընկեր քեֆջիներուն. “Արեք, տղեկներ, հարիսա՜ կերեք։ Է՜յ, ինչի՞ չեք գա”։ Սրանք նոթեր կախած նստեր են։ Դավիթ դարձավ էնոնց, հարցուց. “Ինչի՞ եք նոթեր կախե“։ Սրանցից մեկն էլ, թե. “Դավիթ, մենք նոթեր չկախե՜նք, բա ո՞վ կախի: Հերդ որ գնաց՝ Մուրսիլ Սասուն տիրեց: Ու մենք հարկ ու խարաջ կտայինք: Բայց դրանցից զատ դրա քառսուն հարամի ավազակ, հանց դև էկան, զարկին, մեր նախիր ու տավար տարան”։ Ասաց. “Բան չի ըլնի, տղեկներ, արեք, նստեք, կուշտ մի ուտենք”։ Բայց քեֆջիները չկարցան ճաշ ուտեն։

    Դավիթ ասաց. “Տղեկներ, գիտե՞ք թե որ տեղում են հիմա էդ դևեր”։ Տղեկներ Դավթին ասին. “Հա։ Այ, էդա, էն սարով զարկին, անցան վերև”։ Դավիթ կոպալ դրեց իր թև, ճամփան տվեց առաջ, շրջվեց սարի էն մի էրես, էլավ սար-ձոր փնտրեց, դրանց չգըտավ։ Դավիթ գնաց, իջավ Արքըկու տակ, Սըպղանաց մոտ: Գնաց, հասավ սարի մի լանջ, տեսավ՝ քարափներու մեջեն ծուխ կգա դուրս, բռնեց էդ ծուխ, գնաց, տեսավ, քառսուն հարամի-դև ավազակ քառսուն կովեր բերե՝ մորթե, լցե քառսուն կանթեն պղինձ, օջախ շինե, դըրե օջախ, քըլքըլթալեն կէփեն։ Դավիթ վերցուց քառսուն կանթեն պղինձ, շրջեց էդ օջախի վերան, քառսուն կաշին ժողվեց, լցեց մեջ պղնձին, գնաց, մտավ էնոնց քարայր։ Մտավ ու ի՜նչ տեսավ` որն իր խալու վրա պառկե, որն իրեն քամար խաղ կանի, որն իրեն տեղ պառկե, քնե, որն էլ` ուրախութե՜ն կանի։
    Դավիթ որ էդ տեսավ՝ Դավթի աչքեր դարձան։ Դավիթ դարձավ ու էլավ դուրս, մեկ մեծ քար մի առավ, գրկեց, էկավ մտավ մեջ քարայրին, էդ քար դրեց քարայրի դուռ, որ էդոնք չելնեն, չփախչեն։ Դավիթ էդտեղ մեկ որ բոռա՜ց, սարսափ թափավ հարամի ավազակներու վերան: Էդոնց մեծ էնոր ձեն լսեց, ասաց. “Էլե՜ք, ծառայություն արեք, որ չըսպանի մեզի։ Էնի Դավիթն է, էլեք վեր”։ Համա Դավիթ բռնեց, մեկ-մեկ էնոնց վիզ օլորեց, կտրեց, թալեց քարայրեն դուրս։ Դավիթ դարձավ տեսավ՝ քարայր էնպես է լիք, մարդու ինչ բան որ պետք կգա՝ լիքն էր էդտեղ: Տեսավ՝ էդտեղ ոսկի էրկանք, տեսավ կուտակ մի ոսկի է, մեկ էլ՝ արծաթ։

    Ողջ Սասունա ապրանք, հարստություն՝ քանի Դավթի հեր մեռեր էր՝ էդոնք ավերություն արած, բերած լցած են էդա տեղ։ Դավիթ իր հաբգան լցեց ոսկին, կապեց մեջքին, էն մորթոտած մալի կաշիք ու գլուխներ լցեց մեջ էնոնց պղնձին, ոսկի լցրեց մեջ պղնձին, կոպալն անցրեց պղնձի կանթ, թալեց իրեն ուսի վերան, էլավ, նախիր խառնեց առաջ, քշեց, էկավ Դաշտու Պադրիալ, ասաց. “Առեք ձեր տավար, ձեր նախիր: Բայց ես էլ ձեր նախիր չեմ պահի, դուք տի պահեք”։ Էլան, առան ջորիք, ընկան Դավթի հետև, գնացին: Դավիթ գնաց, գնաց, հասավ Սիպտակ Քար։

    Քարայրի բերնից Դավիթ էն ժայռ վերցուց, քցեց, առավ Քեռի Թորոս, Ձենով Հովհան մտավ մեջ քարայրին։ Էնոնք ինչ որ տեսան էդա ոսկին, ապրանք, ուրախութնեն էնոնց ոտներ գետնեն կտրավ։ Ինչ կա՜ր, չկար ժողովեցին, ոսկիք լցրին ջվալներ, ոսկի էրկանք, ամեն ապրանք, բեռ բեռնեցին, ջորիք բարձին, տարան իրենց տներ։ Էդ ամեն լցրին Սասնու ամբարներ։ Սասուն էնպես էղավ, որ կճըճեր։ Իսկ Դավիթ էդոնց որ կոտորեց, էդ վախտ էղավ տան ազիզ, հոր տեղ նստեց, հոր տաճար շինեց ու քուրմերով լցրեց:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  16. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  17. #654
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Էդ վախտ խաբար հասավ էն չար Մուրսիլ, թե. “Դավիթ գնացե Ծովասար ավրե, ամեն բռնավոր հայ բաց թողե, մերոնց սպանե ու հոր տաճար շիներ է տվե“։ Մուրսիլ արքայի հերս էլավ, իր նախանձ սիրտ չըհովացավ, էլավ, կանչեց իր Խոլբաշան, ասաց. “Ես տի էլնեմ, հեծել առնեմ, էրթամ, Սասուն թալնեմ բերեմ”։ Էդ Խոլբաշին ասաց. “Թագավոր ապրած կենա, դու հեծելներ ինչի՞ առնես, մենք` հինգ հարիր հոգի հեծել, կէրթանք էդ Սասուն, էն էրկիր կթալնենք, կբերենք: Դավթին էլ կսպանենք, ականջներ կկտրենք, կբերենք”։ Մուրիսլ ասաց. “Դու էդպես բան անես՝ քաղաք մի կտամ քեզ նվեր”։

    Էդ Խոլբաշին հինգ հարիր ձիավոր առավ, էկավ, բայց չէր իշխենա գա Սասնա քաղաքի վերան։ Մտան տաճար թալանեցին, թախթփեցին, կտրեցին քառսուն քուրմ մեջ խորանին, կտրեցին քառսուն աղջիկ մեջ սենեկին, կտրեցին քառսուն լուսարար: Բայց քառսունեն մեկ պակաս քուրմ թաքնվավ սպանվածներու լեշերու տակ։ Խոլբաշա զորքեր որ գնացին, էն էլավ լեշերու տակեն, առավ մի շապիկ, թաթխեց սպանվածներու արնով, հավար տարավ Սասուն, Դավթին։

    Քուրմ էկավ, հասավ Սասուն։ Տեսավ՝ Դավիթ ազապ լաճերուն ու ազապ աղջիկներու կռվել է սովորցրել, հիմա էլ նստե հանգստանալու, սագեր արե խորոված, դրե փլավի վերա, յոթ տարվա նռան գինին խմե, ոտ թալե վեր ոտուն, ազապ լաճերու ու ազապ աղջիկներու հետ կեր ու խում կանի։

    Գուժկան էկավ, էդոր դիմաց կանգնավ։ Ձենով Հովհան ասաց. “Էդ ի՞նչ է էղե“։ Քուրմ, թե. “Մեր տաճար թալնեցին: Դավիթ ծուռ է, հոր տղեն չէ, էկե նստե, քեֆ կանի”։ Ձենով Հովհան սիլա մի զարկեց քրմին: Դավիթ, որ չէր լսել քրմին, էն կողմեն ասաց. “Հովհան, ինչի՞ քրմին տփիր”։ Սա. թե . “Ըսիգ կասի՝ Դավիթ ծուռ է, էկե, նստե, էստեղ քեֆ կանի, հոր տղեն չէ”։

    Դավիթ կանչեց քրմին, ասաց. “Արի էստեղ, տեսնեմ, ի՞նչ կասես: Ի՞նչ է պակաս իմ տաճարին, ինչի՞ էկար, ինչ պակաս է, շուտ առ, գընա, քո տաճարին հասիր”։ “Դավիթ”,- ասաց էդ քուրմ,- “սպանեցին, տաճար պլոկեցին, թալնեցին, առան, գընացին”։ “Ո՜ւըհ”,- պոռաց Դավիթ,- “տաճար թալնա՞ծ, քրմեր սպանա՞ծ: Դու հաստատ կասես, ո՞վ էր, ո՞վ չէր”։ Քուրմն ասաց. “Խոլբաշին էր՝ հինգ հարիր ձիավորով։ Ամեն ըսպանեց, ես էլ հազիվ փախա”։ “Գուժկան”,- ասաց Դավիթ,- “էնոնք շո՞ւտ են գացած, թե նոր”։ Սա, թե. “Էնոնք էնտեղ էին, ես էստեղ էկա”։ Դավիթ էլավ կայնեց, ասաց. “Ազապ աղջկե՜րք, կերեք, խմե՞ք, ձեր քեֆն արեք: Ազապ լաճե՜ր, մենք գնացինք”:

    Իսկուն Դավիթ էլավ վազեց, գնաց, բարդի ծառ մի քաշեց, իր ձեռ քսեց վերան, չլուտկացուց, դրեց թևին, գնաց։ Գնաց՝ էդա ջոջ քարի տակ կայնեց։ Խելի ժամանակ կայնեց, նայե՜ց, նայե՜ց, ձայն մի չի գա։ Ասաց. “Վա՜յ թե անցած ըլնեն”։ Մեկ էլ՝ լսեց, որ Խոլբաշին կասի. “Դավթի հեր անիծեցինք, հոր տաճար թալնեցինք, քրմեր կտրեցինք։ Դեհ, թող գա, իմ առջև առնի”։ Դավիթ իսկուն կանչեց. “Խոլբաշի, դու դո՞ր տի փախչես”։ Խոլբաշին հետև աչկեց, տեսավ Դավիթ բարդու ծառ մի քաշե զորքերու մեջ կփարատի ու կամրջի վերան մեկ էս կողմեն շուռ կտա ջուր, մեկ էն կողմեն շուռ կտա ջուր։ Էնոր գորքեր ամմեն ջարդեց, էնոնք սպանեց, մնացած էլ լցեց գետ, էնոնք էլ խեղդեց։

    Իրիշկեց՝ մարդ չի մնացե. տեսավ՝ Խոլբաշին իրեն ձիով անցե գետի էն երես։ Ասաց. “Ձիու տեր, ես կարնամ գամ քեզ ըսպանեմ, համա ես քեզ չեմ ըսպանի: Դու գնա, Մուրսիլն բարով արա, ասա՝ դեռ Սասուն չի մեռե: Մեկ էլ թող էսպես բան չանի: Ավեր բանից ինչ կդառնա”։

    Է, Խոլբաշին կիշխենա՞, դառնա՝ պատասխան տա: Կզարկի ձիուն, կփախնի։ Դավիթ էլ կէլնի կդառնա Սասնա քաղաք։
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  18. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (03.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (03.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  19. #655
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    *

    Խեթական ավազակախմբերի ոչնչացումը տեղի ունեցավ մեր փարավոն Ռամզեսի գահակալման վերջին տարում: Իմ դիտորդները հայտնում էին, որ Մուսրիլի ավազակախմբերի ոչնչացումից հետո Հայկը սկսեց տենդագին կերպով պատրաստվել խեթական նոր հարձակման հետ մղմանը, քանի որ պարզ էր, որ բռնկված պատերազմը Մուրսիլը կիսատ չի թողնի: Իրոք, մեր փարավոն առաջին Սեթիի [1] գահակալման հենց առաջին տարում Մուրսիլը իր զորավարներից մեկի գլխավորությամբ մի խոշոր բանակ ուղարկեց Սասուն:

    Բանն այն էր, որ Սեթիի օրոք Եգիպտոսը վերջնականապես ուղղում էր մեջքը և այդ ֆոնին Մուրսիլը տենդագին քայլեր էր ձեռնարկում` մեր հետ վճռական ընդհարման ժամանակ իր տան սահմաններում ընթացող բոլոր պատերազմները վերջացնելու ու համախմբված ուժերով մեր դեմ դուրս գալու համար: Դրա համար էլ, շարունակելով մարտական գործողությունները Հայայի ու Արծավայի դեմ, Մուրսիլը միաժամանակ նաև չհապաղեց իր լավագույն զորավար Նուվանցասի [2] գլխավորությամբ բանակ ուղարկել դեպի Սասուն: Բայց այս անգամ էլ խեթերը անհաջողության մատնվեցին, իսկ Նուվանցասն էլ հազիվ փրկվեց ու վերադարձավ իր արքայի մոտ [3]:
    Իմ դիտորդները և եգիպտական հետախույզները հայտնում էին, որ այս անգամ Հայկը հակառակորդի նկատմամբ հաղթանակ է տարել խորամանկությամբ: Պատմում էին, որ, չցանկանալով խեթական երկաթյա բանակի դեմ բաց մարտում հյուծել իր սակավաքանակ լեռնեցիներին, Հայկը Սասունի տարածք մտնած Նուվանցասին դիմավորելու է ուղարկում այն հաղթամարմին Հովհանին: Ասում էին, թե սա հիանալի է կատարել իր դերը և, հավատացնելով, որ եղածը ընդամենը թյուրիմացություն է, հավաստել է Նուվանցասին իրենց հավատարմությունն ու պատրաստաամություն հայտնել վճարել ոչ միայն այդ, այլև նախորդ տարիների չվճարած հարկը, այն էլ մաքուր ոսկով: Ու որպեսզի ամեն ինչ բնական թվա, սա սկսել է ստեր փչել, թե իբր սասունցիք, դժգոհ լինելով Դավթի ըմբոստ վարքագծից, ապստամբել են, քշել են նրան լեռները և այժմ մեծ արքա Մուրսիլի ամենահնազանդ հպատակներն են:

    Նման խոսքերից հանգստացած Նուվանցասը խեթական բանակը հասցրել է մինչև Սասուն և ճամբար դրել Արմե կոչվող այդ ամրոցի մոտակայքում: Բայց Հայկը այստեղ էլ իր սկսած խաղը մինչև վերջ է տարել և գաղտնի պատվիրել է Հովհանին սկսել վճարումը խեթերին զրնգուն ոսկով: Այս հանգամանքը վերջնականապես հանգստացրել է Նուվանցասին և թուլացրել խեթական մարտիկների զգոնությունը: Իսկ հետո հայտնվել է Հայկը և հետը բերել իր հաղթանդամ լեռնեցիներին: Պատմում էին, որ սրընթաց գործող լեռնեցիները գրավել են Արմեի մոտ ճամբարած խեթական բանակի շրջակա բոլոր բլուրները, իսկ Հայկն էլ մտել է խեթական ճամբար հենց այն պահին, երբ Նուվանցասն ու Հովհանը չափում էին Խաթթուշաշ ուղարկող ոսկին:

    Բարեկամս միշտ էլ հակում ուներ դերասանական գործողությունների և ես մինչև վերջերս էլ համարում էի, որ նա մի քիչ գունազարդում է հետագա իրադարձությունները, բայց, այն բանից հետո, երբ ես նույնատիպ պատմություն լսեցի նաև խորը քնի կամ ուշաթափության մեջ հայտնված Հայկի շուրջերից, կասկածներս վերացան: Վերջնականապես պարզվեց, որ իմ լավ բարեկամ Հայկը ոչ միայն մի լավ ծաղրել ու ձեռ է առել այդ Նուվանցասին, այլև արդյունքում գերել էր սրա բոլոր ռազմիկներին և միայն իրեն, որպես շառաչյուն ապտակ Մուրսիլին, ջարդած գլխով հետ է ուղարկել Խաթթուշաշ…

    _______________________
    [1] Սեթի I (մ.թ.ա. 1318-1304): Եգիպտոսի XIX գահատոհմի փարավոն, որի օրոք Եգիպտոսը սկսեց աստիճանաբար հզորանալ:
    [2] Նուվանցաս (մ.թ.ա. XIV դարի վերջ): Խեթական զորավար:
    [3] Խոսքը վերաբերվում է Արմեն ամրոցի ճակատամարտին, որը տեղի ունեցավ մ.թ.ա. 1317 թվականին:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  20. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (04.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (05.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  21. #656
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    *

    Խաբար գնաց, հասավ Մուրսիլ, որին ասին. “Մուրսիլ, ի՞նչ կանես: Էն Սասունցի ծուռ քո զորքեր ջարդեց”: Մուրսիլ արքան մեջլիս հավաքեց, խելացի մարդեր՝ ինչքան կար, ժողվեց, խորհուրդ հարցրեց՝ ճամփան ցույց տան։ Մեջ մեջլիսին Կոզբադին անունով կտրիճ արիա մի կար, էն ասաց. “Թագավոր ապրած կենա, վայել չեմ տեսնի՝ դու էրթաս վեր Դավթին։ Դու ինձ հազար արիա տաս, տէրթամ, Սասնա քաղաք թալնեմ, բերեմ քեզի: Քառսուն էրկեն կնիկ բերեմ՝ ուղտեր բառնան, քառսուն կոլոտ կնիկ բերեմ՝ էրկանք աղան, քառսուն ազապ աղջիկ բերեմ քեզ արմաղան։ Քառսուն արջառ, քառսուն էրինջ, քառսուն ուղտու բեռով արծաթ, քառսուն ուղտու բեռով ոսկի բերեմ, Սասուն անեմ առ ու թալան: Դավիթ էլ սպանեմ, գլուխ բերեմ քեզի”։ Մուրսիլ ասաց. “Քաջ Կոզբադին, էդ իրավունք տվի քո ձեռ, թե դու էդպես արիր, իմ կես թագավորություն կտամ քեզի”։

    Կոզբադին կէլնի, հազար կտրիճ մարդեր կջոկի, կառնի, որ էրթա Սասնա վերան հետն էլ Բադին, Սուդին ու Չարխադին: Կոզբադին իր զորքով գնաց, գնաց ու Սասնա մոտկացավ: Մեջ դաշտին վրաններ զարկեց, քառսուն մարդեր ջոկեց զորքից, էդ քառսուն մարդ ու քառսուն ուղտ առավ, գնաց Հովհանի մոտ, որ յոթ տարվա հարկ հավաքի։ Հովհան էդ բան լսեց, Դավթից կվախենար, կանչեց ասաց. “Դավիթ, էսօր իմ սիրտ վիրու օչխարի միս կուզի, ծեր մարդ եմ, գընա, օչխար մի զարկ, բե՜ր, ես ուտեմ”։

    Դավիթ խաբեց ու ճամփեց սար, որ Դավիթ խաբար չաներ, թե խարջ կտան։ Դավիթ էլավ գնաց սար։ Բադին ու Կոզբադին կէրթան, քառսուն աղջիկ կժողովեն, կլցնեն մեկ մարագ, քառսուն էրկեն կնիկ կժողովեն, կլցնեն մեկ մարագ, քառսուն կարճ կնիկ կժողովեն, կլցնեն մեկ մարագ, կտանեն արջառներ, կտանեն էրինջ, կտանեն եզներ, կտանեն կովեր, կփակեն մեջ մարագներուն։ Սուդին, Չարխադին, Բադին, Կոզբազին կգան, կմտնեն ոսկու զարզամբին. կգան, քուրսու վերան կբազմեն: Հովհանն էլ կէլնի որ ոսկին չափի, ջվալներ լցնի։

    Էդ վախտ Կոզբադու զորք կմտնի Սասուն քաղաք, թալան-թուլան կանի։ Կնիկ ու ապրանք կտանի։ Դավիթ, որ սար-ձոր ընկած իր որս կաներ, հենց իմացավ, էկավ Սասուն։ Տեսավ, քառսուն արիաներ խազնի դռան, թրեր հանե՝ կես մեկ կողմեն, կես էն մեկէլ՝ նստե։ Էնոնց բարև էտու, հարցուց. “Տեսնես իմ հրողբեր էդ ի՞նչ կանի”։ Ջուաբ տվին, թե ի՞նչ կհարցուցես։ Ասաց. “Էրթամ էնոր օգնեմ։ Նեղն է”։ Փահլևաններ ասին. “Էն ի՞նչ արեց, որ դու ի՞նչ անես”։ Էս խոսքի վերան Դավիթ բարկացավ, վիրու օչխար դրավ գետին, բռնեց էն քառսունի վիզն էլ քաշեց, ինչպես մարդ հավու մի վիզ դուրս քաշի: Էլ հետ վիրու օչխարն առավ իր թև, մտավ զարզամբին։ Դավիթ մտավ ոսկու զարզամբին, տեսավ՝ ոսկին գետնի վերան դիզած, Հովհան ջվալների բերան բռնե կոտ առե, կոտով ոսկի կչափի, կտա, կլցնեն, կչափեն, կլցնեն, կչափեն, կդարդակեն, բեռներ կլցնեն:

    Էնպես են քրտընե, կլողան մեջ քրտընքին։ Դավիթ աչքեց տեսավ՝ քուրսու բոլոր նստեր են: Մեկտեղ Բադին, մեկ՝ Կոզբադին, մեկ՝ Չարխադին, մեկէլ՝ Սուդին։ Կոզբադին մեկ մեկ թիզ պռնգներ ունի, սուր-սուր ցըցված բեղեր ունի, որ մարդ տեսնի՝ կսարսափի։ Էդ Կոզբադին նստե էնտեղ, որ հրողբեր ոսկին չափեր՝ կասեր՝ “էրկու–ո՜ւ”, Կոզբադին կասեր,- “մե՜ե՜կ”։ Բարկութենեն արյուն լցվավ Դավթի աչքեր։ Մեկ էլ Դավիթ էնենց բոռաց Հովհանի վերա, սա էնենց վախցավ, որ լավոտեց։ Իրիշկեց՝ Դավիթ գլխու վերև կայնուկ է, ասաց. “Դավիթ, մահ քեզ տանի, դիր մի քո հեր բոռաց, ես վախեցա։ Դիր մէլ էդպես դու բոռացիր”։
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  22. Գրառմանը 4 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (04.10.2011), Varzor (04.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  23. #657
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Դավիթ դարձավ Ձենով Հովհանին, ասաց. “Էդա ի՞նչ է կանեք”։ Ասաց. “Ծուռ Դավիթ, քո թևի կեղտեր կսրբենք”։ Դավիթ օչխար թևեն թալեց Հովհանի ձեռ բռնեց, ասաց. “Հրողբեր Հովհան, դու շատ ես ծերացե, դու չես կարնա Սասնու ոսկին չափես, տուր ես տի չափեմ, լցնեմ: Լից, լից, ոսկի լից”։ Հովհան մեկ թիակ ոսկի լցեց չափի ոռք, Դավիթ փետ էտու վերան, թափեց, դատարկ կոտ վերուց իր ձեռ, շրջեց ջվալի մեջ, ասաց. “Էսա մե՜կ-էրկո՜ւ”: Կոզբադին չդիմացավ, բոռաց, ասաց. “Տո, ծո՜ւռ, էդ ի՞նչ է կանես։ Գնա, տեղդ նստի, կէլնեմ գլուխդ կթռցում”,- բոռաց ասաց,- “Ձենով Հովհան, խաղալի՞ք ենք, դու էդա ճիժ բերեր ես, որ ծիծաղա վեր մեզ։ Կտաս՝ տուր յոթ տարվա մեր խարջ, թե չես իտա, կէրթամ Մուրսիլ թագավորին կասեմ, կգա Սասնա քաղաք կավերի, տանի”։

    Դավիթ հերսոտավ, էլավ, կանգնավ, էսպես, վիզ ծռելով՝ մեկ մէլ Կոզբադնի կողմ աչքեց, կոտ վերցուց, ուժեղ զարկեց Կոզբադնի գլխուն։ Կոզբադին իր գլուխ կոռեց, բարձր կպավ, թե Կոզբադին գլուխ չկոռեր, վիզ կկտրեր, գլուխ կէրթար։ Կոզբադին շուտ մի էլավ՝ փախնի։ Դավիթ ընկավ հետև, Կոզբադին բռնեց, էնոր շրթունքներ կտրեց, էնոր ատամներ քաշեց, շարեց ճակատ, բերեց, դրեց ձիու վերան, ոտքեր ձիու փորի տակ կապեց, ասաց. “Դե, գնա, թագավորիդ բարև արա, ասա` էն Մհերի տղա Դավիթն էդպես արեց: Մեկ էլ չը գա՝ Սասնա կնիկ, աղջիկ տանի, Սասնա տուն դեռ չի ավերվե, որ դուք էկե մեզեն խարջ ու խարաջ կուզեք։ Իր գավառ իրեն, մերը` մեզի։ Թե չէ՝ ինչ իրմեն կգա, թող չը խնայի”։

    Կոզբադնի զորքեր էլ իրենց ավար քշե, հաներ էին Սասնա սինորեն դուս, կտանեին։ Դավիթ էլավ, հեծավ իր ձին, քըշեց Կոզբադնի զորքերի առաջ, կանչեց, ասաց. “Էս մարդիկ ո՞ւր կտանեք, էս թալան ո՞ւր կտանեք։ Թողեք, գընացեք, քանի շուտ է, խեղճ եք, մի թողեք, որ ձեր գլուխ կտրեմ”։ Ասին. “Դու մեկ՝ մենք հազար, ինչպե՞ս կարնաս դու մեզի հետ”: Դավիթ մըզրախ քաշեց ու ընկավ մեջ, էդ զորք բոլոր ջարդ ու փշուր արեց, ժողովուրդ, կնիկ, աղջիկ, քաղքեն տարած ալան-թալան հետ դարձուց, բերեց, հասավ Սասնա քաղաք, կանչեց ժողովուրդ, ասաց. “Ամեն մարդ գա, իրեն ապրանք ճանչնա, վերցու: Ով որ ապրանք տվե, թող գա իր ապրանք վերցու։ Ով որ ոսկի, փող տվե, թող գա, իրեն ոսկին վերցու։ Ով որ մեկ կորեկ ավել վերցու՝ կզարկեմ՝ զգլուխ կկտրեմ։ Ամեն իր տված թող վերցու։” Զապրանք, զոսկի, զփող՝ բոլոր ցրվեց, տվեց ժողովրդին, ինք էկավ իր տուն նստավ։

    Էլան քոռ ու փոշման Բադին, Կոզբադին, Սուդին, Չարխադին, իրենց զորք թողին փախան: Սրանք լեղապատառ կէրթան, կհասնեն իրենց երկիր: Մուրսիլ ասաց. “Կանչեք, թող գան, գան էսատեղ”։ Կոզբադին ամոթու չէկավ։ Էդ վախտ, որ Կոզբադին զորքեր սպանել էտու, էնոնց բարեկամներ ժողվան Մուրսիլի դուռ, գանգատ արին: Մուրսիլ չորս մարդ ճամփեց Կոզբադնի հետև, թե գնացեք, զոռով բերեք։ Էդա մարդիկ գնացին Կոզբադին առան, բերին Մուրսիլի դեմ, տեսավ՝ էնոր ակռեք քաշած՝ զարկած ճակատ՝ շատ բարկացավ, ասաց. “էդ ի՞նչ է էղե քեզ”։ Կոզբադին ասեց. “Ես գիտեի, թե էդ Սասուն դաշտ է, դուրան, չգիտեի՝ քար էր, կապան։ Էնտեղ, ճժեր, որ նոր էլած՝ դիվանական իրենց նետ կա՝ քանց ձիթհանի գերան, էնոնք խոտեր ունին կծան, էնոնց թրերը կեծական, էնոնք կզարկեն մարդու ջան, մարդու լեշ կանեն պատուհան: Ձեր էրիկներ էնտեղ ընկան, շատ մի անձրև կգա գարնան՝ Սասնա տեղաց հեղեղ կգա, ձեր մարդերու քիթ ու ականջ՝ կբերի ձեզ՝ եղ ու չորթան։ Թագավոր, ապրած կենաս, Սասնա մեջ Դավիթ դուրս էկավ, էնի քո հրաման չլսեց։ Մեր զորք ջարդեց, յոթ տարվա խարջ չէտուր, մեզ էլ էսպես խեղեց։ Ասաց, թե դե ել, գնա, բարև տար դու Մուրսիլին, թող ինք գա իր խարաջ տանի, ես ձեզի խարաջ տվող չեմ։ Շա՜տ կտրիճ տըղա դառեր է Դավիթ, էնպես կտրիճ տըղա չըկա”…
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  24. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (04.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (04.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  25. #658
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    *

    Հետո եղավ Կունուվարայի ճակատամարտը, այն մեծ ճակատամարտը, որը տեղի ունեցավ Երզնկայի մեծ հովտում` հայերի այնքան սիրած մայր աստվածուհու, Անահիտ դիցուհու տաճարի պատերի տակ: Դա մեր փարավոն Սեթիի թագավորության երկրորդ տարում էր: Մեր հետախույզները Խաթթուշաշից հայտնում էին, որ կրած անհաջողություններից հետո Մուրսիլը կատաղության մեջ էր ընկել և համընդհանուր զորահավաք էր հայտարարել: Ասում էին, թե Մուրսիլը հաշտություն էր կնքել Արծավայում, որից հետո ածելիով կտրել էր ճակատը և սեփական արյունն ուղարկել Խեթական թագավարության տարբեր ծայրեր: Դա ահեղ մի նշան էր, որ բոլոր-բոլորը, ովքեր ի վիճակի էին զենք կրել, պարտավոր էին հավաքվել Մուրսիլի դրոշի ներքո: Արշավող բանակի կազմում էր 233 մարտակառք, մեկ բյուր կանոնավոր և յոթ բյուր անկանոն ռազմիկ:

    Սակայն հայերը ևս ձեռքները ծալած նստած չէին և իրենք ևս ուժերը կենտրոնացրեցին: Ուժեր էին ուղարկել նույնիսկ Արարատն ու Միտանին: Ավելորդ էլ է ասել, որ իր ողջ բանակն էր կենտրոնացրել նաև Հայան, որի արքա Ան-Անին, որն առաջ էլ էր հովանավորում բարեկամիս, իր գերագույն հրամանով ողջ բանակի ղեկավար էր նշանակել հենց Սասունի տիրակալ Դավթին: Հասունանում էր մեծ մի ընդհարում խեթերի ու հայերի միջև, որը վերջնականապես պետք է որոշեր հյուսիսային մեր հարևանների միջև ուժերի դասավորությունը [1]: Հետագա իրադարձությունները կրկին հարմար եմ գտնում ներկայացնել ըստ շատ գեղեցիկ կազմված Հայկի խոսքերի…

    _______________________
    [1] Իրադարձությունները հայտնի են ըստ խեթական սկզբնաղբյուրների: Մ.թ.ա. 1316 թ-ին Անա-Անի արքայի գլխավորած Հայայի թագավորության բանակը Կանուվարայի ճակատամարտում վճռական հաղթանակ տարավ Խեթական թագավորության բանակի նկատմամբ:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  26. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (04.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (05.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  27. #659
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    *

    Էդ որ լսեց՝ Մուրսիլ կատղավ, կատղավ, արուն էլավ աչքեր, գնաց մեջ իր քաղքին, քաղքի խելոք մարդիկ ողջ ժողովեց, առաջ էդա խելոք մարդկանց հարցմունք արեց։ Շատեր կալին՝ ավերություն չէին ուզի, շատեր էլ կային՝ որ կասեին. “Դավիթ քեզ ի՞նչ վնաս կտա իսկի: Դավիթ միամիտ իր տան նստե, դու ես ավերություն արե, էլի դո՞ւ ես, որ չես դադրի”։

    Մուրսիլ էդ մարդերու հետ էլ խորհուրդ չարեց: Ջոկ մարդերու հետ զրուցեց. Ասաց. “Դո՞ւք ինչ կասեք”: “Մենք Դավթի հետ կռիվ տանենք”,- ասին,- “էսօր Դավիթ քսան տարեկան է, Դավիթ դեռ չգիտե կռվել: Թե դու էսօր կռիվ չանես, թե որ Դավթին դու չը սպանես, էն որ էլավ էրեսուն տարու, քեզ կսպանի ու մեր երկիր կզավթի: Աղեկն է՝ քո ամեն զորք ժողովես, էրթաս Դավթի վերա կռիվ։ Թե որ դու մեզ ականջ դնես՝ էդա ամեն բանեն լավ է։ Էս տարի թե չէրթաս էլ Դավթին վրա չես կարնա”:

    Մուրսիլ դարձավ խելոք մարդերու վերա, գոռա՜ց, կանչե՜ց, ասաց. “Կերթամ Սասուն, Սասուն կավերե՜մ։ Հող ու ջուր, ժողովուրդ կվերում, քանդեմ, տանեմ, էլ թող Սասուն անուն չըլնի մեջ աշխարհին”։ Հետո բերավ, տաշտ մի դրեց իրեն առջև, ածելի զարկեց իրեն ճակտին, արուն թափվեց, տաշտ լցրեց։ Բացեց Մուրսիլ մեկ թուղթ, էն արնով գրեց զորականչ: Դավիթ հելավ, զինվավ-զարդարվավ, գնաց կռիվ, հետն էլ քեռի Թորոս: Էնպե՜ս մի կտրում ընկե, էնպե՜ս վայնասուն ընկե, զիրար կը ջարդեն, կը կտրեն։ Քեռի Թորոս դարձավ, ասաց. "Տղեկներ, վեր էլեք, մեր աստված մեծ է: Կտրում ընկեր է Մուրսիլի զորքերի մեջ։ Էլեք, մենք էլ ներքի դեհեն առնենք": Վերի դեհեն Դավիթ կտրեց, ներքի դեհեն՝ քեռի Թորոս: Կռվան հա կռվան, ջարդին հա ջարդին, վերջը Դավիթ մեջտեղից կես արավ Մուրսիլ: Զօրք որ էս տեսավ, էլ չուզեր կռվեր, լսավ Դավիթ, հետ դառավ:

    Իր կռվի տեղեն իմացավ Թորոս, որ Դավիթ Մուրսիլ սպաներ է։ Դադարեցուց իր կռիվ, էկավ, հասավ Դավթին։ Դարձուց Դավիթ իր Քուռկիկ Ջալալին, դարձուցին իրենց ձիեր Քեռի Թորոս ու իրենց հինգ բյուր կտրիճներ, էկան Սասուն։ Ի՜նչ կբերեն հետներ էն կռվից, իսկի բան չեն բերի։ Էնոնց բերած էղավ ջուխտ մի եզ, լծեցին սել, քցեցին հետևներ, Մուրսիլի ականջ Դավիթ զարկեց նիզակի ծեր, դրավ վեր սելին։ Տուն որ էկան, Հովհան Դավթի արնոտ շորեր փոխեց, առոք փառոք նստեցուց, Քուռկիկ Ջալային էլ մաքուր լվացին, տարան, կապեցին իր տեղ։

    Իսկ Դավիթ՝ գնաց նստեց իր տեղ, ասաց. “Հովհան, իմ հոր սենեկ բաց։ Տէրթամ, իմ հոր սենեկ նստեմ”…
    Վերջին խմբագրող՝ Lion: 04.10.2011, 08:37:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  28. Գրառմանը 5 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (04.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Varzor (04.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

  29. #660
    Պատվավոր անդամ Lion-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    20.03.2007
    Հասցե
    Երևան
    Գրառումներ
    9,429
    Mentioned
    36 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    *

    Երզնկայի մոտակայքում տեղի ունեցած այդ ճակատամարտը, որը խեթական սեպագրերում հետագայում հայտնի դարձավ որպես Կունավարայի մոտ ընթացած ճակատամարտ, մինչև այժմ էլ շատ ու շատ անպատասխան հարցեր է թողնում: Այլ հարցերի թվում մութ է մնում ամենից առաջ նրա արդյունքը:

    Հայերը պնդում են, որ խեթերի դեմ տրված այդ մեծագույն ճակատամարտում իրենք խոշոր հաղթանակ են տարել և նրանց պնդումները չեն կարող անհիմն լինել, քանի որ արդյունքում երբևէ մարտադաշտ հանած խեթերի այդ ամենահզոր բանակներից մեկը ոչ միայն հետ շպրտվեց, այլև դրանից հետո սրանք այլևս երբեք արդեն չկարողացան հավակնել գերիշխանության Հայաստանի նկատմամբ: Նույնիսկ Կիլիկիայի` հայկական թագավորություններից այդ ամենախոցելիի նկատմամբ, նշված ճակատամարտից հետո խեթական գերիշխանությունը գրեթե հավասարվեց ոչնչի: Խեթական սեպագրերը իրենց հերթին ընդամենը մի քանի դժկամ ակնարկներ են անում այս ճակատամարտի մասին և հենց ինքնին այն, որ դրանք չեն հաղորդում որևէ նույնիսկ չնչին առաջխաղացման մասին, ամենաուղղակի ձևով վկայում է, որ խեթերը ևս ընդունում են իրենց կրած անհաջողությունը: Ավելին, հենց նույն սեպագրերն էլ հայտնում են, որ ոչ ուշ, քան հաջորդ տարի խեթերը հեռացրեցին իրենց բոլոր կայազորները Աղձնիքի արևմուտքում ունեցած բոլոր ամրացված կետերից և հայերի հետ վերջնական հաշտություն կնքեցին:

    Այս ամենն իրոք այդպես է, բայց մյուս կողմից էլ, եթե հաղթանակն իրոք այդքան վճռական էր, ապա ինչո՞ւ հանկարծ խեթական հսկայական բանակը այդպես էլ չոչնչացվեց: Ասում էին, թե հայերը գրավել էին Երզնկայի դաշտին հարակից բոլոր բարձրունքները և լիակատար օղակի մեջ էին առել թշնամական բանակին: Եվ այս պայմաններում թշնամու բանակին հեռանալ թույլ տալը ամենևին էլ չի խոսում հայերի վճռական առավելության մասին:

    Մութ են մնում նաև ճակատամարտի մանրամասները, ինչպես նաև իմ բարեկամ Հայկի խաղացած դերը դրանում: Օրինակ, Հայկի և Մուրսիլի կամ Սուպիլի միջև տեղի ունեցած մենամարտի մասին դիտորդներս հակասական տվյալներ են հայտնում: Ասում էին, թե մենամարտը ընթացել է սկզբում երկկողմանի հետևակ, իսկ հետո էլ` հեծյալ վիճակում: Դիտորդներս նշում էին, որ Մուրսիլն օգտագործել է ծանր գուրզ, իսկ Հայկն էլ օգտվել է իր հարազատ ծանր թրից: Շատերն են ականատես եղել այն տեսարանին, թե ինչպես է Հայկը ծանր թրի հզոր հարվածով զրահների հետ միասին գրեթե մինչև գոտկատեղը կիսել Մուրսիլին ու սա գետին է փռվել, բայց այս տեղեկության հետ ուղղակի հակասության մեջ է մտնում այն փաստը, որ Մուրսիլը դրանից հետո կրկին հայտնվեց Խաթթուշաշում և շարունակեց իշխել: Հետաքրքիր է, թե ինչպե՞ս հանկարծ այնպես պատահեց, որ Հայկը Մուրսիլին վերջնականապես չսպանեց, այսինքն չգլխատեց: Չեմ կարծում, որ բարեկամս մտահան արած լիներ այն հանգամանքը,որ Մուրսիլին չգլխատելու դեպքում վերջինս նորից կզբաղեցներ իր հին դիրքերը թշնամական պետությունում:

    Հայկական աղբյուրները ևս բազմախոս չեն և վերաբերվում են հիմնականում ճակատամարտի մի քանի մանրամասներին: Այսպես, իմ բարեկամ Հայկը հետագայում պատմում էր, որ իր օգնական, ազատ համայնականների մոտ մեծ հեղինակություն ունեցող մի մարդու, հարգալից կերպով. “Քեռի Թորոս” կոչվող մի քաջարի լեռնականի գլխավորությամբ հայերը անակնկալ հարված են հասցրել խեթերի ճամբարած բանակի հարավային թևին և ծանր կորուստներ են պատճառել թշնամուն: Հայկը ասում էր նաև, որ այդ հարձակման ժամանակ հայերն ուղղակի սրբել են խեթերի բոլոր վրանները և ջնջխել թշնամու ճամբարած բանակի զորախմբի հիմնական մասը: Միաժամանակ Հայկը պատմում էր նաև, որ, չունենալով անհրաժեշտ քանակությամբ մարտակառքեր և խուսափելով խեթական մարտակառքերի հետ բաց տեղանքում ընդհարվելուց, այսինքն չուզենալով ճիշտ ճակատամարտի մեջ մտնել, հեծելազորի գլուխն անցած վաղ առավոտյան հյուսիսային կողմից խեթերի վրա է հարձակվել նաև ինքը: Բայց այստեղ ևս մնում են անպատասխան հարցեր և ամենագլխավորը` հաստատապես պարզ չի դառնում, թե ինչո՞ւ հանկարծ նույն այդ Հայկի հետ միաժամանակ հարձակման գնացած քեռի Թորոսի ուժերը հետագայում չզարգացրեցին հաջողությունը, չօժանդակեցին Հայկին և վերջնականապես չջախջախեցին թշնամուն:

    Այսպես թե այնպես, բայց մի բան այս ճակատամարտից հետո համենայն դեպս հաստատ դարձավ` Մուրսիլը վերջ տվեց հայերի դեմ թշնամությանը, դաշինք կնքեց սրանց հետ և կրկին հայացքը դեպի հարավ ուղղեց: Կարծում եմ, որ հենց սրանում է կայանում անպատասխան մնացած բոլոր հիմնական հարցերին պատասխան գտնելու բանալին, քանի որ երևի թե կարելի է ենթադրել, որ, տեղյակ լինելով մեր հաջողությունների և կրկին Ասորիքին մոտենալու մասին, հայերն ուղղակի չուզեցան ոչնչացնել խեթերին: Խեթերին ոչնչացնելու կամ էլ լրջորեն թուլացնելու դեպքում հայերը ստիպված պետք է լինեին գրեթե անմիջապես էլ իրենք կասեցնել մեր առաջխաղացումը Ասորիքում, իսկ դա ակնհայտորեն ոչ Սատոնի օրոք լրջորեն թուլացած Միտանիի և ոչ էլ լեռներում պարփակված մնացած հայկական թագավորությունների ու իշխանությունների ուժի բանը չէր:

    Թուլացած ու իրենց չսպառնացող, բայց նաև չոչնչացված Խեթթի. տարիներ հետո միայն ես հասկացա հայերի այդ խորամանկ քաղաքականության բովանդակությունը...
    Վերջին խմբագրող՝ Lion: 04.10.2011, 08:56:
    Համեցեք իմ ֆորում
    Միայն արժանապատվություն ունեցողը կարող է գնահատել դա և իր, և ուրիշների մոտ:

  30. Գրառմանը 6 հոգի շնորհակալություն են հայտնել.

    aragats (04.10.2011), E-la Via (04.10.2011), Malxas (04.10.2011), Varzor (04.10.2011), Արէա (13.10.2011), Գեա (08.10.2011)

Էջ 44 53-ից ԱռաջինԱռաջին ... 34404142434445464748 ... ՎերջինըՎերջինը

Թեմայի մասին

Այս թեման նայող անդամներ

Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)

Թեմայի պիտակներ

Էջանիշներ

Էջանիշներ

Ձեր իրավունքները բաժնում

  • Դուք չեք կարող նոր թեմաներ ստեղծել
  • Դուք չեք կարող պատասխանել
  • Դուք չեք կարող կցորդներ տեղադրել
  • Դուք չեք կարող խմբագրել ձեր գրառումները
  •