Դեիզմ

[Erkrazi]

Դեիզմը (Lat. Deus - Աստված), կրոնափիլիսոփայական ուղղյածության աշխարհահայցք է:Ճանաչելով առկայությունը Աստծո եւ Աշխարհի արարման, դեիստները մերժում են գերբնական ու առեղծվածային երեւույթների, աստվածային հայտնության եւ կրոնական դոգմատիզմի գաղափարները:Միեւնույն ժամանակ, դեիզմ ենթադրում է, որ տրամաբանական սխեմաները և բնական երևույթների օբեկտիվ դիտարումը- միակ միջոցն է ճանաչելու Աստծուն եւ իր կամքը. Դեիզմ գնահատում մարդկային մտքի ազատությանը և ձգտում է հասնել ներդաշնակություն գիտության և Աստծո գոյության գաղափարի միջև, այլ ոչ թե հակադրվել, գիտությանը -Աստծուն.
Դեիզմի հիմնադիրը համարվում է լորդ Հերբերտ Չերբերին (1583—1648).
Թեև ես չեմ գտնվում որևէ (իզմի) ազդեցության ներքո, սակայն այս աշխարհահայացքի ուղղվածությունը ամենամոտն է ճշմատության արտահայտման իմ տեսանկյունին:
Կուզենայի հարցնել ակումբի անդամների կարծիքը; հնարավոր է արդյոք միավորել կրոնը և գիտությունը?

Աղբյուր

[Skeptic]

Ինչ վերաբերում ա երեք աբրահամյան կրոններին /հուդայականություն, քրիստոնեություն ու մահմեդականություն/, անձամբ ինձ համար բարդ ա պատկերացնելը, թե ոնց ա հնարավոր դրանց հիմնադրույթները համադրել գիտական աշխարհընկալման հետ: Իսկ, ասենք, բուդդիզմը /որին, ցավոք, շատ մակերեսորեն եմ ծանոթ/ թերևս կարելի ա:

[Varzor]

Կրոնը և գիտությունը չեն կարող գոյություն ունենալ առանց իրար
Նայած, թե ինչն ենք կոչում "կրոն" և ինչը "գիտություն":
Ասեմ, որ դեիզմի տեսակետներն իմ ընկամանն էլ են ամենամոտը: Դեիստներ էին նաև Իլյումինատները
Սակայն մի "բայց" կա. պետք չե փորձել հասկանալ այն ինչն անհասկանալի է մեր գիտակցական մակարգակի համար: Ձգտել լիարժեք ընկալել և հասկանալ Աստծուն, դա նույնն է, ինչ փորձել Աստված դառնալ:
Կրոն սահմանումը ինքնին արդեն շատ մարդկային-նյութական է: Ավելի եթերային և անդոգմատիկ են հնչում ուսմունք կամ գաղափար հասկացությունները:
Եթե գիտությունը ծառայեցնում ենք նրան, որպեսզի ապացուցենք, որ աստված կա, ապա համարում եմ սխալ:
Եթե կրոնը ծառայեցնում ենք նրան, որպեսզի համարենք, որ գիտությունը աստվածային է` համարում եմ սխալ:
Բայց, հավատալ Աստծո գոյությանը և այդ հավատքն ավելի խորացնել գիտության միջոցով, ըմբռնելով Աստծո գերագույն բանականության արդյունք հանդիսացող բնական երևույթները` սա արդեն իմ կարծիքով լիովին համատեղելի է և նույնիսկ անհրաժեշտ:
Սակայն այստեղ բացակայում է բուն նպատակը` ինչի համար ենք անում այս ամենը?

[faaram1]

Բայց, հավատալ Աստծո գոյությանը և այդ հավատքն ավելի խորացնել գիտության միջոցով, ըմբռնելով Աստծո գերագույն բանականության արդյունք հանդիսացող բնական երևույթները

Սա էլ ինչպես նախորդ երկուսը ոչ միայն սխալ է այլ նաև անիրականանալի: Գիտությունը ընդհանրապես հավատքի հետ գործ չունի, ու չի զբաղվում հավատքի խորացումով: Որպեսզի կարողանանք աստված տերմինը մտցնենք գիտության մեջ, ինչպես և ցանկացած այլ տերմին այն պետք է նախ և առաջ սահմանվի: Ինչ որ մեկը գիտի աստծո սահմանումը:

Սակայն այստեղ բացակայում է բուն նպատակը` ինչի համար ենք անում այս ամենը?

Բանը նրանում է, որ վերջին 2000 տարում մարդիկ ահագին խելացիացել են ու խոսացող օձերին ավելի դժվար են սկսել հավատալ, դրա համար էլ պետք ա մի քիչ լոգիկա, մի քիչ գիտական բարթ բաներ, տերմինալոգիա մտցնել կրոնի մեջ, որպեսզի էլի հնարավոր լինի մասսաներին խաբել ու կառավարել:

[Monk]

Մոդերատորական. Խորհուրդ կտայի «Դեիզմ» թեման չվերածել Գիտություն և հավատք թեմայի կրկնօրինակի, հակառակ դեպքում ստիպված կլինենք փակել այս թեման՝ հաշվի առնելով, որ քննարկումներն ընթանում են զուտ մեկ ուղղությամբ, որի համար լիովին բավարար է «Գիտություն և հավատք» թեման և անիմաստ է ունենալ տարբեր վերնագրերով, բայց նույն բովանդակությամբ երկու թեմաներ:

[Erkrazi]

Դեիզմի հիմնական նպատակը Աստծուն բացատրելն է, ոչ թե երկրպագելը, իսկ այդ հիմքային հասկացությունը բացատրված լինելու դեպքում , կտրուկ փոփոխություն պիտի կատարվի ինչպես մեր աշխարհաընկալման չափանիշների այնպես ել հասարակական կարուցվածքի հետ:Ինչպես ես եմ պատկերացնում, տվյալ պարագայում գիտություն և կրոն հասկացությունները պիտի վերանան և ստեղծվի հիմքային համակարգի հասկացությունը, որպես գոյի դրսեվորման միակ և ունիվարսալ սխեմա:Այս պրոցեսը ուղեկցվելու է հայելային սիմետրիայի խզմամբ և գիտական ու գաղափարական աղբի ի հայտ գալով:
Այստեղ հարց է առաջանում; կարող է արդյոք մարդկային հասարակությունը գոյատևել և զարգանալ նման պայմաններում' արանց հավատալու և հարաբերական-ամբողջական գիտելիք ունենալով, արդյոք դա վերջը չի լինի... Այո դա վերջը կլինի, սակայն, վերջը զարգացման հերթական սերիայի և միաժամանակ սկիզբը նորի:
Ըստ իմ տեսության նմանատիպ վախեր եղել է նաև կապկամադկանց թերի բանականությունը մարդկայինով փոխարինվելու ժամանակ, որը ի տարբերություն էվոլյուցիոնիստների' ես համարում եմ սպոնտան պրոցես և կապում գանգի նրբացման(грациализация черепа) ֆենոմենի հետ:
Տարբերությունը կայանում է նրանում, որ այս անգամ կստեղծվի Հոմո ...անվանենք նրան Սուպերմենիկուս:Վերջինինս հոգեբանական և կազմակերպման կարգի տարբերությունների հետ, կունենա նաև հետազոտությունների նոր նյութ, հանձինս "բանական" կոչված նախնիների ապրելաոճի, սովորույթների և պատմության:
Մեր տրամաբանության ներքո դեռևս անհնար է հասկանալ, թե որոնք կլինեն նոր բոլորաշրջանի մարդկային հանրությունը շարժող և զարգացում ենթադրող ուժերն ու պայմանները, դա պարզ կդառնա ստեղծումից հետո ու երեվի թե սկիզբը նոր տարեգրության կսկսվի, ոչ թե Աբրահամի սերնդի, այլ դեիստներից ամենահանրանայտի հոգևոր ժարանգների թվարկմամբ:

[faaram1]

Կուզենայի հարցնել ակումբի անդամների կարծիքը; հնարավոր է արդյոք միավորել կրոնը և գիտությունը?

Երևի թե բոլոր կրոններն էլ լիքն են անիրական առասպելներով ու հեքիաթներով, ոնց կարելի ա հեքիաթն ու գիությունը միավորել: Ու ընդհանրապես կրոնը ու գիտությունը իրար միավորելը, հակադրելը կամ ընդհանրապես համեմատելը սխալ է, դրանք ընդհանրապես տարբեր կատեգորիաներում են գտնվում: Գիտությունը ավելին իմանալու, մարդկային անհագ հետաքրքրությունը բավարարելու մեթոդ է: Իսկ կրոնը դա մասսաներին կառավարելու գործիք(մեխանիզմ) է: