User Tag List

Ցույց են տրվում 1 համարից մինչև 3 համարի արդյունքները՝ ընդհանուր 3 հատից

Թեմա: Հայոց լեզվի տրոհության նշանների ուղեցույց

  1. #1
    Սկսնակ անդամ Hrayr2006-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    07.08.2006
    Հասցե
    Երևան
    Տարիք
    33
    Գրառումներ
    65
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Հայոց լեզվի տրոհության նշանների ուղեցույց

    Հայոց Լեզվի Տրոհության նշանների ուղեցույց





    ՎԵՐՋԱԿԵՏ [:]


    Դրվում է ավարտված նախադասության (լրիվ, թերի, բարդ, պարզ, բառ-նախադասության) վերջում: Արտահայտում է մեծ դադար:

    Օրինակ`

    Գյուղացի Համբոյի տունը կռիվ էր ընկել: Համբոն ուզում էր իր տասներկու տարեկան Գիքորին տանի քաղաք, մի գործի տա, որ մարդ դառնա, աշխատանք անի: Կինը չէր համաձայնվում:


    ՄԻՋԱԿԵՏ [.]


    Դրվում է
    ա. անշաղկապ բարդ համադասական նախադասությունների բաղադրիչ նախադասությունների միջև, եթե դրանք որոշ ինքնուրույնություն են պահպանում:

    Օրինակ`

    Քամին դադարեց. ամպերը ցրվեցին. շողաց պայծառ արևը:

    բ. երկու նախադասությունների միջև, եթե երկրորդը նախորդի բացատրությունն է:

    Օրինակ`

    Դուռը բացեցի և շվարած կանգ առա նախամուտքում. դրսում հորդ անձրև էր:

    գ. առաջադաս հեղինակային խոսքի և նրան հաջորդող որոշիչի ուղղակի խոսքի միջև:

    Օրինակ`

    Արջը գոհ մրթմրթաց քթի տակ. <<Ա՛յ ընկերս էսպես շիտակ պիտի լինի. Դե՛հ շիփ-շիտակ գնա՛ հիմի>>: (Շիրվանզադե)


    դ. բառի կրճատված մասի փոխարեն:

    Օրինակ`

    Առավոտյան տեսա ընկ. Արամյանին:

    ե. համարակալումների ժամանակ, հերթական համար նշանակող թվից կամ տառից անմիջապես հետո:

    Օրինակ`

    Հայերենի հոլովները 7-ն են.
    1. ուղղական
    2. սեռական
    3. տրական

    Հայերենի գոյականն ունի երկու թիվ.
    ա. եզակի,
    բ. հոգնակի

    զ. բացատրությունից հետո, եթե անմիջապես հաջորդում են օրինակներ:

    Օրինակ`

    Որոշյալ առման դեպքում գոյականների վրա դրվում են որոշիչ հոդեր.
    քաղաքը, գյուղը, կատուն:

    է. բառից կամ բառաշարից հետո, եթե հաջորդում է ահա, սա, սրանք բառերով սկսվող կարծիք, միտք:

    Օրինակ`

    Լինե՞լ թե չլինել. սա է խնդիրը: (Շեքսպիր)


    ՍՏՈՐԱԿԵՏ [,]


    Դրվում է
    ա. շաղկապավոր բարդ ստորադասական նախադասության գերադաս և ստորադաս նախադասությունների միջև:

    Օրինակ`

    Երբ արքան իր զորախմբով տեղ հասավ, քաղաքն արդեն ծխացող հանգած հրդեհի էր նման:

    բ. Շաղկապով կապված համադաս նախադասությունների միջև, շաղկապներից առաջ (բացի և, ու, կամ շաղկապներից):

    Օրինակ`

    Երնքում ամպրոպ էր որոտում, բայց անձրև չէր գալիս:

    գ. և, կամ, ու շաղկապներից առաջ, եթե շաղկապվող երկրորդ նախադասության ենթական առաջինից տարբեր է:

    Օրինակ`

    Գարունը բացվեց, և չվող թռչունները վերադարձան:

    դ. շաղկապներով չմիացած համադաս (բազմակի) անդամների միջև:

    Օրինակ`

    Հնչում էր հինավուրց եկեղեցու զանգերի տխուր, մելամաղձոտ ձայնը:

    ե. միջանկյալ բառերը և նախադասությունները հիմնական նախադասությունից անջատելու համար (դրվում է մեջբերվող միավորներից հետո, առաջ կամ երկու կողմից` նայած դիրքին):

    Օրինակ`

    Իհարկե, հեշտ չէր համակերպվել անարդարության հետ:

    զ. տրոհվող ձայնարկությունները նախադասության անդամներից անջատելու համար:

    Օրինակ`

    -Հե՜յ, ո՞վ կուզի թել ու ասեղ: (Հովհ. Թումանյան)

    է. կոչական բառը կամ բառակապակցությունը նախադասության անդամներից անջատելու համար:

    Օրինակ`

    -Արա՛քս, ինչո՞ւ ձկանց հետ պար չես բռնում մանկական: (Ռ. Պատկանյան)

    ը. շեշտվող կրկնադիր շաղկապներից առաջ (և՛… և՛, թե՛… թե՛, կա՛մ… կա՛մ, ո՛չ… ո՛չ)

    Օրինակ`

    Ո՛չ տրտունջ, ո՛չ մրմունջ սգավոր,
    Հեռացի՛ր, մոռացիր ինձ հավետ: (Վ. Տերյան)

    թ. տրոհվող միջադաս դերբայական դարձվացքից առաջ և հետո:

    Օրինակ`

    Գրությունը, գրված լինելով անընթեռնելի ձեռագրով, անհասկանալի էր:

    ժ. բացահայտիչից հետո, եթե նախադասության վերջին բառը չէ:

    Օրինակ`

    Մեր ազգային էպոսի գլխավոր հերոսը` Սասունցի Դավիդը, մարմնավորում է հայ ժողովրդի ազգային բնավորության լավագույն գծերը:


    ԲՈՒԹ [`]


    Դրվում է
    ա. բացահայտյալի և բացահայտչի միջև:

    Օրինակ`

    Իշհանուհու կողքին էր միայն նրա հավատարիմ աղախինը` Ձվիկը: (Դ. Դեմիրճյան)

    բ. տրոհվող առաջադաս դերբայական դարձվացքից հետո և վերջադասությունից առաջ:

    Օրինակ`

    Դուրս գալով իշխանական ամրոցից` հեծյալների խումբն ուղղություն վերցրեց դեպի Արծրունիք: (Դ. Դեմիրճյան)

    Հայոց երիտասարդ դյուցազունները թաքնվում էին Աշիշատի դիցանվեր անտառի մեջ` հեռվից դիտելու գեղեցիկ աստվածուհու լոգանքը: (Րաֆֆի)

    գ. թվարկվող հետադաս, բազմակի, անորոշ առումով ենթականերից առաջ:

    Օրինակ`

    Հայ նշանավոր պատմավիպագիրերն են` Ծերենց, Րաֆֆի, Մուրացան:

    դ. համարակալված թվարկումներից առաջ, եթե չկան միջարկվող հետևյալ, ներքոհիշյալ, ստորև բերվող և նման բառերն ու կապակցությունները

    Օրինակ`

    Մեր խնդիրներն են`
    ա. միավորել հայերին
    բ. սովորեցնել նրանց խոսել հայերեն
    գ. …

    ե. նախադասության որևէ անդամի վրա` հաջորդից անջատելու և ցույց տալու համար, որ վերջինիս լրացումը չէ:

    Օրինակ`

    Ւր` մորթուց կարված վերարկուի մեջ փաթաթված` նա նմանվում էր մի գունդուկծիկ արարածի:

    զ. հիմունքի և զիջման պարագաները տրոհելու համար (ըստ, նայած, չհաշված, չնայած, հակառակ, հանդերձ կապերի դեպքում):

    Օրինակ`

    Չնայած ցուրտ եղանակին` նա բավականին թեթև էր հագնված:
    Ըստ սովորության` նա տնից դուրս էր գալիս աքլորականչին:

    է. թվարկման դեպքում, եթե դա կատարվում է նախ, ապա, հետո, առաջին, երկրորդ… բառերի ուղղեկցությամբ (դրվում է այդ բառերի վրա):

    Օրինակ`

    Ամբողջ օրը վազվզոցի մեջ էր. նախ` փոկրիկներին ուղեկցել դպրոց, ապա` կատարել գնումներ, հետո` ճաշ խատրաստել, տունը մաքրել:

    ը. այսպես, այսպիսով, այն է, այսինքն, օրինակ և նման բառերի վրա, եթե հաջորդում է ամփոփում, մեկնություն:

    Օրինակ`

    Այսպես` կայացել է մեր պետությունը որպես միջազգային հանրության լիիրավ անդամ:

    թ. լրիվ կամ մասնակիորեն զեղջված ստորոգյալի դեպքում:

    Օրինակ`

    Մահը մերն է, մենք` մահինը,
    Մարդու գործն է միշտ անմահ: (Հովհ. Թումանյան)

    ժ. չափազանց կարճ ուրիշի խոսքը հեղինակի խոսքից անջատելու համար:

    Օրինակ`

    Հրավիրեցի նրան մի անգամ,
    Եվ նա ընդունեց` ասելով` կգամ…

    ժա. տեղեկատու բառակապակցություններում անձին կամ երևույթին բնորոշող բառի վրա:

    Օրինակ`

    Դիմող` Տ. Գասպարյան
    Քարտուղար` Է. Դանիելյան


    Առոգանության նշաններ
    ՇԵՇՏ [՛]


    Դրվում է
    ա. կոչականի վրա, իսկ եթե նախադասության ոչ դերանվանական լրացում ունի, լրացման վրա:

    Օրինակ`

    Պտտվի՛ր, պտտվի՛ր կարուսե՛լ,
    Ես քո երգը վաղուց եմ լսել...
    ...
    Ահով, ահա կանչում եմ քեզ,
    Ցոլա՛, ցնո՛րք Նաիրի....

    բ. հրամայական եղանակի բայերի վրա (ոչ միշտ), արգելական հրամայականի դեպքւմ` մի-ի վրա:

    Օրինակ`

    Հեռացի՛ր, մոռացի՛ր, մի՛ հիշիր,
    Ինձ այդպես` քրոջ պես, մի՛ գթա:

    գ. կոչական և բնաձայնական ձայնարկությունների վրա

    Օրինակներ`

    -Տո՛, Ձենով Օհան, տո՛, մահի տարած… (Հովհ. Թումանյան)

    -Թը՛խկ, թը՛խկ, - լսվում էր կացնի ձայնը:

    դ. կրկնադիր շաղկապների վրա (ոչ միշտ):

    Օրինակ`

    Շատ տարիներ են անցել, բայց չեմ մոռանում ո՛չ այս դեպքը, ո՛չ այն իրիկունը...

    ե. նախադասության որևէ բառի վրա, որը տրամաբանական շեշտ է կրում:

    Օրինակ`

    Օ՛, գարնա՜ն ամիս, ապրելո՛ւ ապրիլ… (Ս. Կապուտիկյան)

  2. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    Գուգօ (30.09.2009)

  3. #2
    Սկսնակ անդամ Hrayr2006-ի ավատար
    Գրանցման ամսաթիվ
    07.08.2006
    Հասցե
    Երևան
    Տարիք
    33
    Գրառումներ
    65
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

    Re. Կետադրություն

    ՀԱՐՑԱԿԱՆ ՆՇԱՆ [՞]


    Դրվում է
    ա. հարցական իմաստ արտահայտող դերանունների և վերաբերականների վրա:

    Օրինակներ`

    Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,
    Վերջին երգիչն իմ երկրի… (Վ. Տերյան)

    Դու ե՞րբ զարթնեցիր:

    բ. հարցական հնչերանգով արտահայտվող ցանկացած բառի վրա:

    Օրինակ`

    Խլացնե՞լ սիրտը, չզգա՞լ, չընդվզե՞լ,
    Մոռանալո՞ւ տալ,անգամ մոռանա՞լ: (Ս. Կապուտիկյան)


    ԲԱՑԱԿԱՆՉԱԿԱՆ ՆՇԱՆ [՜]


    Դրվում է արտասանության երկարաձգմամբ, զգացմունքներով արտարբերվող բառերի վրա, ավելի հաճախ` ձայնարկությունների:

    Օրինակներ`

    -Վա՜հ, էս մարդիկ ի՜նչ վաղ են քնում:
    -Հե՜յ, ո՞ւր ես, Դավիդ, հայոց պահապան…
    -Վա՜յ, փախե՜ք, եկա՜վ… հա՜յ, հարա՜յ, եկավ… (Հովհ. Թումանյան)

    Բացահայտության նշաններ

    ՉԱԿԵՐՏՆԵՐ [<< >>]


    Դրվում են
    ա. մեջբերվող ուրիշի ուղղակի խոսքի սկզբում և վերջում:

    Օրինակ`

    <<Չդիմացավ՜, չճանաչե՜ց, չհասկացա՜վ>>,- յուրովի ճչաց ծաղկողը մտքում: (Վ. Խեչումյան)

    բ. գեղարվեստական կամ գիտական երկերի վերնագրերի, թերթերի անունների մեջբերման դեպքում:

    Օրինակ`

    Րաֆֆու <<Սամվել>> վեպը պատկերում է չորրորդ դարի դեպքերը:

    գ. զանազան կազմակերպությունների, հաստատությունների, ձեռնարկությունների, մեքենաների մակնիշները, անվանումները հիշատակելու դեպքում:

    Օրինակներ`

    <<Անանիա Շիրակացի>> վարժարան
    <<Ժիգուլի>> ավտոմեքենա

    դ. հեգնական, ծաղրական երանգով կամ հակառակ իմաստով գործածվող բառերն անջատելու համար:

    Օրինակ`

    Բայց շատ <<խելոք>> ես:

    ե. որևէ բառ, կապակցություն, նախադասություն, կամ այլ լեզվական միավոր ընդանուր խոսքից անջատելու, տարբերակելու համար:
    Տպագիր խոսքում նույն բանը կարելի է անել` նշված միավորները տառատեսակով ընդգծելով, թավ կամ շեղ տառատեսակներով գրելով:

    Օրինակ`

    <<Ձյուն եկավ>> նախադասությունը պարզ համառոտ է:



    ՄԻՈՒԹՅԱՆ ԳԾԻԿ [-]


    Դրվում է
    ա. ինքնուրույն կամ հնչյունափոխված ձևով կրկնվող բառերից բաղկացած արտահայտություններում:

    Օրինակներ`

    արագ-արագ, մեծ-մեծ, մանր-մունր, աման-չաման

    բ. խոսքիմաստային նույն արժեքը և քերականական նույն ձևն ունեցող բառերի հարադրություններում:

    Օրինակներ`

    կանաչ-կարմիր, ասել-խոսել, գրել-կարդալ, տուն-թանգարան

    գ. երկու ինքնուրույն անուններից բաղկացած բաղադրյալ հատուկ անուններում:

    Օրինակ`

    Էլզաս-Լոթարինգիա

    դ. երկրների, ժողովուրդների լեզուների անուններից բաղկացած հարադրություններում:

    Օրինակներ`

    հայ-ռուսական, ռուս-հայերեն, բուլղարա-հայկական

    ե. Տեր, Միրզա, Մելիք և նման բաղադրիչներ ունեցող ազգանունները:

    Օրինակներ`

    Տեր-Պետրոսյան
    Մելիք-Մարտիրոսյան

    զ. ինչ բաղադրիչով հարադրված անորոշ դերանուններում:

    Օրինակներ`

    փոքր-ինչ, ինչ-որ

    է. հայկական մի քանի գրական անուններում:

    Օրինակներ`

    Սայաթ-Նովա, Նար-Դոս, Խնկո-Ապեր

    ը. մոտավորական թվականներում:

    Օրինակներ`

    երկու-երեք ժամ, քսան-քսանհինգ տարեկան
    հինգ-վեց մարդ

    թ. արաբական թվանշանների և հոլովական վերջավորությունների ու ածանցների միջև:

    Օրինակ`

    20-ամյա

    ժ. ինքնուրույն բառ չգիտակցվող հապավումների և հոլովական վերջավորությունների միջև:

    Օրինակներ`

    ԱՊՀ-ի
    ՀՀ-ում
    ՄԱԿ-ի

    ժա. առանձին վերցնող բառերի, ածանցների և լեզվական այլ միավորների ու քերականական վերջավորությունների միջև (նշված միավորները գրությամբ ընդգծվում են կամ առանձնացվում են տառատեսակով):

    Օրինակ`

    Որոշիչ հոդը ը-ն է:


    ԱՆՋԱՏՄԱՆ ԳԾԻԿ [-]


    Դրվում է
    ա. նոր տողից գրվող ուրիշի խոսքից հետո` հեղինակային խոսքից անջատելու համար (միջակետի կամ ստորակետի հետ զուգակցված):

    Օրինակ`

    Երկինքն ու երկիր մեզ ձայն են տալիս.
    -Դռները բացե՛ք, գարո՛ւն է գալիս: (Հ. Սահյան)

    բ. պիեսներում` գործող անձի անվան և նրա սկսվող խոսքի միջև:

    Օրինակ`

    ՄԱՐԻԱՄ (մազերը շտկելով): - Գնանք
    ՍԵՅՐԱՆ – Լսեցեք, երդվում եմ իմ նամուսով, որ Սուսանը կամ իմը կլինի, կամ գերեզմանինը:

    գ. բառի և նրա բացատրության միջև:

    Օրինակ`

    եդեմական – դրախտային

    դ. սկիզբը և վերջը նշանակող բառերի կամ թվանշանների միջև:

    Օրինակներ`

    Երևան – Ստեփանակերտ երթուղի
    9 – 10-րդ դասարանները կոչվում են ավագ դպրոց:

    ե. հեղինակի ուղիղ ձևով հանդես եկող անվան և նրա ստեղծագուրծության միջև:

    Օրինակ`

    Հովհաննես Թումանյան - <<Գիքոր>>
    ԿԱԽՄԱՆ ԿԵՏԵՐ […] (երեք կետ)


    Դրվում են նախադասության վերջում, եթե միտքը առկախ է մնում:

    Օրինակ`

    Հեքիաթի պես էր… Անտառ էր, առու... (Վ. Տերյան)


    ԲԱԶՄԱԿԵՏԵՐ [....] (չորս և ավելի կետեր)


    Դրվում են մեջբերման ժամանակ խոսքի կրճատված մասի փոխարեն:

    Օրինակ`

    Համբոն ուզում էր.... Գիքորին տանի քաղաք.... Կինը չէր համաձայնվում:


    ՓԱԿԱԳԾԵՐ () []


    Դրվում են լրացուցիչ տեղեկություն, իմաստային հավելում պարունակող միջանկյալ բառերը, բառակապակցությունները, նախադասությունները` հիմնական նախադասությունից անջատելու համար:

    Օրինակ`

    Րաֆֆին ծնվել է Սալմաստ գավառի Փայաջուկ գյուղում (այժմ` Պարսկաստանում):

    Ուղիղ փակագծերը գործածվում են գիտական գրականության մեջ` տեքստերում բացակայող և վերականգնված բառերի, բառամասերի նշման համար, լեզվաբանության մեջ` հնչյունները առանձնացնելու համար:

    Օրինակ`

    Ահա Ադամ [եղավ] իբրև մեզանից մեկը, որը բարին և չարը գիտի: <<Աստվածաշունչ>>

    [բ], [գ], [դ] հնչյունները ձայնեղներ են:


    ԱՊԱԹԱՐՑ [']


    Գործածվում է արևմտահայերենում բառի զեղջված ձայնավորի փոխարեն (հիմնականում կը, մը մասնիկների ը-ի փոխարեն):


    Աստղ մ'ալ ես կերթամ հավելյալ երկնից
    Աստղերն ինչ են որ, եթե ոչ անբիծ
    Եվ թշվառ հոգվոց անեծք ողբագին:
    (Պ.Դուրյան)

    Հոգիներուն կ'իջնե երազ մը բուրթյան
    (Մ.Մեծարենց)

  4. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    Գուգօ (30.09.2009)

  5. #3
    Լիարժեք անդամ
    Գրանցման ամսաթիվ
    25.08.2009
    Գրառումներ
    99
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Հաւելյալ-ը պէտք է ըլլայ հաւելուլ, որ է՝ յաւելուլ, իսկ բուրթյանը՝ բուրյան, որ է բուրեան:

  6. Գրառմանը 1 հոգի շնորհակալություն է հայտնել.

    Պանդուխտ (28.02.2011)

Թեմայի մասին

Այս թեման նայող անդամներ

Այս պահին թեմայում են 1 հոգի. (0 անդամ և 1 հյուր)

Համանման թեմաներ

  1. Գրառումներ: 0
    Վերջինը: 11.09.2013, 18:32
  2. Հայոց լեզվի մեթոդները
    Հեղինակ՝ Leto, բաժին` Հայերեն
    Գրառումներ: 3
    Վերջինը: 12.09.2012, 16:59
  3. Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան
    Հեղինակ՝ Ֆոտոն, բաժին` Հայերեն
    Գրառումներ: 63
    Վերջինը: 24.07.2010, 19:22
  4. Հայոց լեզվի դասընթացներ ինտերնետում
    Հեղինակ՝ քաղաքացի, բաժին` Հայերեն
    Գրառումներ: 10
    Վերջինը: 23.06.2008, 23:55

Էջանիշներ

Էջանիշներ

Ձեր իրավունքները բաժնում

  • Դուք չեք կարող նոր թեմաներ ստեղծել
  • Դուք չեք կարող պատասխանել
  • Դուք չեք կարող կցորդներ տեղադրել
  • Դուք չեք կարող խմբագրել ձեր գրառումները
  •