Ֆենթզի

[Barekendan]

Հիմքում գլխավորապես ընկածա, կրկնվեմ`

-արդյոք աշխարհը իրականա, բայց իրացիոնալ, մոգական հիմքեր ունի, հիմնվածա մոգական կանոնների վրա /Սիլմարիլիոն, Մատանիների Տիրակալ/
-կամ երկրորդականա /երբեմն առաջնային` Ամբեռի նման/ ու իրացիոնալ, ու գոյություն ունի իրականից անկախ /Նարնիա, Ամբեռ, Մելնիբոնե/
-կամ երկրորդականա ու իրացիոնալ, ու գոյություն ունի իրականի ներսում /Հոգվարթս/

Հա դե ցածրի դեպքում, գիրքը ավելի նման ա պատմական գրքի, բայց առանց պատմության ու մի քիչ կախարդանքով: Բարձրի դեպքում, կախարդանքը էնքան շատ ա, որ էտ գրքի աշխարհում շատ անգամ նույնիսկ ամենօրյա, սովորական բան ա հերոսների համար:

[Հայկօ]

Հիմքում Վալինորնա: Վալինորից ալտերնատիվ աշխարհ/սեթթինգ դժվարա հորինել:



Էլի բարձրա: Նարնիայում էլ հղումներ կան դեպի քրիստոնեական դիցաբանություն, էդ իրան ցածր չի դարձնում: Իսկ Dark Tower-ում հերոսները երբ չեն ալարում, գալիս են մեր աշխարհ, ու մի դրվագում նույնիսկ Սթիվեն Քինգին են հանդիպում ու մահից փրկում:



Հոգվարթսը դասական աշխարհը աշխարհի մեջ` հետևաբար ինքը բարձրա:
Թեկուզ ամենադժվար դեպքերից մեկնա, իրոք:



Տիպիկ բարձր` նամանավանդ երբ մեյդան են ընկնում Քաոսի Տիրույթները:



Էլի բարձր:
Իրականում, Հայկո, դասակարգման հիմքում ընկած չի քո սուբյեկտիվ ընկալումը կամ սյուժեի ընթացքի մոտ լինելը իրական աշխարհի սյուժեներին:



Ցածրա, ահամ: Զուտ նրա պատճառով, որ միջի աշխարհը ալտերնատիվ չի:



Կրկնվեմ` բաժանումը բարձրի/ցածրի կախված չի մոտիվացիաներից, հարաբերություններից, մտածելակերպից և այլն: Նույն Սթիվեն Քինգի "Gunslinger"-ը բարձ ֆենթեզիա, չնայած միջի սաղ մոտիվացիաները անասելի մոտ են մեր աշխարհին, իսկ ամբողջ յոթ գրքի ընթացքում քիչա մնում իրար վրա նռնականետներից կրակեն, նենց են վառռռում:
Միակ վիճելի դեպքը Մատանիների Տիրակալիննա` բայց ստեղ Վալինորի առկայությունը իրան անվիճելի դասումա բարձր ֆենթեզիի` նույնիսկ չնայած այն փաստի, որ Թոլքինը համարում էր, որ Միդլերթը մեր աշխարհի վաղեմի անցյալնա: Իսկ այ Կոնանի վաղեմի անցյալում նման "ուրիշ աշխարհ" չկա, դրա համար էլ ցածրա:

Ընդունում եմ, ճիշտ ես ասում, հասկանալի ա էդ ամեն ինչը: Ես փորձեցի բարձրի ու ցածրի բաժանման իմ սեփական մեկնաբանությունը ներակայացնել: Էսպես թե էնպես՝ միանշանակ ասելը համարյա անհնար ա, որտև ա) հենց իրենք՝ սահմանումներն են շատ աղոտ, ու բ) գործ ունենք էնպիսի «անկարգ» երևույթի հետ, ինչպիսին գեղարվեստն ա: Եթե վերացարկվենք ամեն ինչից ու փորձենք ընդհանրացված մոտեցում գտնել, հնարավոր ա նույնիսկ հասնել նրան, որ բարձր ֆենտզի ընդհանրապես գոյություն չունի բնության մեջ, որովհետև ինչքան էլ որ գիրքը անիրականի մասին լինի, գիրքը գրողը մնում ա մեր աշխարհին կպած, «տեղացու» փորձով ու մտածողությամբ, և այլն: Հարցը ընդամենը էդ իրական-անիրականի մակարդակն ա. մի տեղ էդ իրականը կարող ա խիստ ակնհայտ լինել, մի ուրիշ տեղ ուղղակի կոնտեքստի խորքում թաքնված: Բաժանել հնարավոր ա, քո բաժանման հետ ես էլ եմ ընդհանուր առմամբ համաձայն. ասածս էն ա, որ հստակ սահմաններ դնելը միշտ էլ դժվար ա:


Հ.Գ. Խնդրում եմ գրառումներս էսպես չկտրտել, եթե դժվար չի : Պարզ ա, որ գրավոր հաղորդակցությունն էլ իր առանձնահատկությունները ունի, ու էն, ինչը իրականում պիտի կարճ նախադասություններով երկխոսություն լիներ, կարող ա վերածվել երկար ու անդուր մենախոսության, բայց ամեն դեպքում՝ արի մեր գրածները որպես մեկ ամբողջություն թողնենք: Շնորհակալություն, BR և այլն :

[Rhayader]

Հիմքում գլխավորապես ընկածա, կրկնվեմ`

-արդյոք աշխարհը իրականա, բայց իրացիոնալ, մոգական հիմքեր ունի, հիմնվածա մոգական կանոնների վրա /Սիլմարիլիոն, Մատանիների Տիրակալ/
-կամ երկրորդականա /երբեմն առաջնային` Ամբեռի նման/ ու իրացիոնալ, ու գոյություն ունի իրականից անկախ /Նարնիա, Ամբեռ, Մելնիբոնե/
-կամ երկրորդականա ու իրացիոնալ, ու գոյություն ունի իրականի ներսում /Հոգվարթս/




Դե եթե քրիստոնյաներին լսենք, արի Նարնիան էլ սկսենք դասել ցածր ֆենտեզիի, Մուրքոքի գրքերի մի մասն էլ /դե որտեղ Լուցիֆեր, Սատանա, կամ Ստալինին հիշացնող /Ստալնիկով, եթե չեմ սխալվում/ կերպարներ կան/:

Լյով, կարճ ու կոնկրետ. եթե մեր աշխարհի ենթադրված ու իրական պատմության հետ ուղղակի կապ չունեցող տարբերակ ա ի նկատի ունեցվում, ոնց, ասենք, LOTR-ը, Witcher-ը և այլն, նույն Ամբերի դասակարգումն են գնում: Իսկ եթե գործ ունես Չարլզ դե Լինտի «Moonheart»-ի հետ, որտեղ էլի ալտերնատիվ իրականություն կա, ցածր ֆենտեզի ա: Ռեյնեվանը, չնայած պատմական այլանդակ անճշտությունների (օրինակ՝ Նարրենտյուրմը մի կես հազարամյակ շուտ կառուցելը), ցածր ֆենտեզի ա:

[Leo Negri]

Ընդունում եմ, ճիշտ ես ասում, հասկանալի ա էդ ամեն ինչը: Ես փորձեցի բարձրի ու ցածրի բաժանման իմ սեփական մեկնաբանությունը ներակայացնել: Էսպես թե էնպես՝ միանշանակ ասելը համարյա անհնար ա, որտև ա) հենց իրենք՝ սահմանումներն են շատ աղոտ, ու բ) գործ ունենք էնպիսի «անկարգ» երևույթի հետ, ինչպիսին գեղարվեստն ա: Եթե վերացարկվենք ամեն ինչից ու փորձենք ընդհանրացված մոտեցում գտնել, հնարավոր ա նույնիսկ հասնել նրան, որ բարձր ֆենտզի ընդհանրապես գոյություն չունի բնության մեջ, որովհետև ինչքան էլ որ գիրքը անիրականի մասին լինի, գիրքը գրողը մնում ա մեր աշխարհին կպած, «տեղացու» փորձով ու մտածողությամբ, և այլն: Հարցը ընդամենը էդ իրական-անիրականի մակարդակն ա. մի տեղ էդ իրականը կարող ա խիստ ակնհայտ լինել, մի ուրիշ տեղ ուղղակի կոնտեքստի խորքում թաքնված: Բաժանել հնարավոր ա, քո բաժանման հետ ես էլ եմ ընդհանուր առմամբ համաձայն. ասածս էն ա, որ հստակ սահմաններ դնելը միշտ էլ դժվար ա:


Հ.Գ. Խնդրում եմ գրառումներս էսպես չկտրտել, եթե դժվար չի : Պարզ ա, որ գրավոր հաղորդակցությունն էլ իր առանձնահատկությունները ունի, ու էն, ինչը իրականում պիտի կարճ նախադասություններով երկխոսություն լիներ, կարող ա վերածվել երկար ու անդուր մենախոսության, բայց ամեն դեպքում՝ արի մեր գրածները որպես մեկ ամբողջություն թողնենք: Շնորհակալություն, BR և այլն :

Էսպես թե էնպես՝ միանշանակ ասելը համարյա անհնար ա, որտև ա) հենց իրենք՝ սահմանումներն են շատ աղոտ, ու բ) գործ ունենք էնպիսի «անկարգ» երևույթի հետ, ինչպիսին գեղարվեստն ա:

Դասակարգումը շատ պարզ ու կոնկրետա: Կա ուրիշ իրացիոնալ աշխարհ` բարձրա, չկա` ցածրա:
Նույն Դարք Թաուերում ինչքան ուզումա ժամանակակից Նյու Յորք գան` ինքը դրանից ցածր չի դառնում, քանի որ իրա մեջ ուրիշ աշխարհների բազմություն կա: Նույնը Ամբեռը:

որ բարձր ֆենտզի ընդհանրապես գոյություն չունի բնության մեջ, որովհետև ինչքան էլ որ գիրքը անիրականի մասին լինի, գիրքը գրողը մնում ա մեր աշխարհին կպած, «տեղացու» փորձով ու մտածողությամբ, և այլն:

Հեղինակները կարան որոշ կերպարներին հիմնեն իրանց վրա, կամ անփոփոխ սեփական անձը մցնեն գրքի մեջ /Սթիվեն Քինգ, ահամ - հուսով եմ սփոիլեր չի/: Դա դասակարգման վրա չի ազդում:
Բարձր ֆենթեզիում ալտերնատիվ աշխարհը/աշխարհները կարան անթիվ անհամար կապեր ունենան մեր աշխարհի ու նույնիսկ մեր ժամանակի հետ` քանի իրանց աշխարհը մնումա ալտերնատիվ ու հիմնովին տարբեր` ինքը բարձրա:

Հարցը ընդամենը էդ իրական-անիրականի մակարդակն ա. մի տեղ էդ իրականը կարող ա խիստ ակնհայտ լինել, մի ուրիշ տեղ ուղղակի կոնտեքստի խորքում թաքնված: Բաժանել հնարավոր ա, քո բաժանման հետ ես էլ եմ ընդհանուր առմամբ համաձայն. ասածս էն ա, որ հստակ սահմաններ դնելը միշտ էլ դժվար ա:

Մակարդակը չի: Նույն Կոնանում երբ Կոնանի մեգաթշնամի Թոթ-Ամոն չար մոգնա սկսում վառռել, դևեր կանչել և այլն` էնքան անիրականա դառնում, որ էլ դու սուս: Հիմքում ընկածա անիրականի սկզբնական կամ երկրորդական լինելը: Եթե մի ամբողջ անիրական աշխարհ կա, ապա անիրականը սկզբնականա: Եթե անիրականը զուտ մոգերն են ու իրանց կանչած բոբոները` անիրականը երկրորդականա:

Հ.Գ. Խնդրում եմ գրառումներս էսպես չկտրտել, եթե դժվար չի : Պարզ ա, որ գրավոր հաղորդակցությունն էլ իր առանձնահատկությունները ունի, ու էն, ինչը իրականում պիտի կարճ նախադասություններով երկխոսություն լիներ, կարող ա վերածվել երկար ու անդուր մենախոսության, բայց ամեն դեպքում՝ արի մեր գրածները որպես մեկ ամբողջություն թողնենք: Շնորհակալություն, BR և այլն :

Ինձ սենց ավելի հարմարա մտքերս շարադրել` գրածներս հասցեագրելով հենց էն գրածիդ հատվածին, որին մտադրված էի: Կոմպրոմիսի համար հաղորդագրության սկզբում ներառել եմ ամբողջ գրածդ` որ կոնթեկստից դուրս մեկնաբանության տպավորություն չստեղծվի:

[Leo Negri]

Լյով, կարճ ու կոնկրետ. եթե մեր աշխարհի ենթադրված ու իրական պատմության հետ ուղղակի կապ չունեցող տարբերակ ա ի նկատի ունեցվում, ոնց, ասենք, LOTR-ը, Witcher-ը և այլն, նույն Ամբերի դասակարգումն են գնում

Կոնանում պատմության հետ ուղղակի կապ չունի` մի կողմ թողելով Իրանիստանը ու Կհիթայը: Բայց ինքը ցածրա:
Մատանիների տիրակալը բարձրա: Ես մինչև հիմա չեմ հասկացել, հենց ինչն եմ ըստ քեզ խառնել:

Իսկ եթե գործ ունես Չարլզ դե Լինտի «Moonheart»-ի հետ, որտեղ էլի ալտերնատիվ իրականություն կա, ցածր ֆենտեզի ա:

Չեմ հիշում, իրա մեջ հենց ալտերնատիվ աշխարհ էր, թե մեր աշխարհի ուրիշ ժամանակ: Դրա համար չեմ վիճաբանի:

Ռեյնեվանը, չնայած պատմական այլանդակ անճշտությունների (օրինակ՝ Նարրենտյուրմը մի կես հազարամյակ շուտ կառուցելը), ցածր ֆենտեզի ա:

Ցածրա, որովհետև դեպքերը տեղի են ունենում իրական հիմնական աշխարհում: Իսկ այ Գերալտը բարձրա, ինչքան ուզումա մեջը թուքումուր ու բատիստե տրուսիկներ լինեն:

[Leo Negri]

Հա դե ցածրի դեպքում, գիրքը ավելի նման ա պատմական գրքի, բայց առանց պատմության ու մի քիչ կախարդանքով: Բարձրի դեպքում, կախարդանքը էնքան շատ ա, որ էտ գրքի աշխարհում շատ անգամ նույնիսկ ամենօրյա, սովորական բան ա հերոսների համար:

Չէ, մի քիչ էն չի:
Օրինակ Մարթինի Սառույցի ու Հրո Երգ-ում կախարդանքը շատ շատ քիչա, նամանավանդ առաջին գրքերում: Բայց քանի որ ալտերնատիվ աշխարհա` ինքը այնուամենայնիվ բարձրա: Նույնը կարելիա ասել ռուս Վերա Կամշայի արտակարգ "Աեթերնայի Ցիկլի" մասին, որում ընդհանրապես էդքան մոգություն չի, ինչքան միսթիկա, նամանավանդ սկզբի գրքերում, երբ համը չի հելել, ու հերոսները շատ ուժեղ զարմանում են, երբ ռաստ են գալիս մոգության: Բայց քանի որ գրքում կա ալտերնատիվ աշխարհի բազմություններ, էդ բազմություններում գործող հերոսներ, ու էդ բազմություններում սյուժեի վրա ազդող տեղի ունեցող դեպքեր` ինքը այնուամենայնիվ էլի բարձրա:
Իսկ Քոնանում մեկ մեկ մոգությունը տալի սաղ սահմանները անցնումա, ու Քոնանի համար այն սովորական բանա: Բայց թե բարձր դրանից ինքը չի դառնում:

[Rhayader]

Կստածի այ էստեղ նշվում ա, որ Կոնանը S&S ա՝ http://en.wikipedia.org/wiki/Sword_and_sorcery
ու առանձնացնում ա S&S-ը բարձր ֆենտեզիից՝ բարձր ֆենտեզին նույնացնելով էպիկ ֆենտեզիի հետ:
Բայց մեկ ա՝ Կոնանը ոչ մի դեպքում ցածր ֆենտեզի չի դառնում:
http://en.wikipedia.org/wiki/High_fantasy
http://en.wikipedia.org/wiki/Low_fantasy

[Հայկօ]

ՕԿ, բաժանման սկզբունքը հսկատացավ, ինչը հաստատ լավ ա: Թեման ինչ-որ առումով սկսում ա նմանվել Շվեյկի միջի երիքոնյան վարդին:

[Leo Negri]

Բայց մեկ ա՝ Կոնանը ոչ մի դեպքում ցածր ֆենտեզի չի դառնում:

Կոնանը քրեստոմատիկ ցածր ֆենթեզիա: S&S բաժանումը /ինչպես ինքդ գրեցիր` ինքը ենթաժանրայինա/ արվումա ըստ ուրիշ պարամետրերի, ու չի պատկանում ցածր ու բարձրի բաժանման ավելի ընդարձակ չափումներին:

Ու եթե անցանք Վիքի-ին`


http://en.wikipedia.org/wiki/Conan_the_Barbarian

The various stories of Conan the Barbarian occur in the fictional "Hyborian Age", set after the destruction of Atlantis and before the rise of the known ancient civilizations. This is a specific epoch in a fictional timeline created by Howard for many of the low fantasy tales of his artificial legendary.

Համառոտ թարգմանություն` ասումա թե ցածրա:

[Barekendan]

Կարճ ասած ցածր ֆենթզին այսպես ասած Ֆենթզի լայթսն ա: Այսինքն էն էլեմենտները, որոնք ֆենթզին ֆենթզի են դարձնում իրա մեջ շատ թեթև են արտահայտված: Իսկ բարձրը «խորացած ֆենթզին» ա:

[Chuk]

Մոդերատորական. Թեմայի առաջին 25 գրառումները առանձնացվել են «Ֆիա» թեմայից: Այս թեմայում առաջարկվում է քննարկել Ֆենթզի գրական ոճը, ոճի առանձնահատկությունները, ոճի հայտնի հեղինակներին:

[Rhayader]

Լավ, ժող, եկեք մի հատ գրենք համեմատաբար ամբողջական բիբլիոգրաֆիան ֆենտեզիի, որը կարդացել ենք)

[Chuk]

Լավ, ժող, եկեք մի հատ գրենք համեմատաբար ամբողջական բիբլիոգրաֆիան ֆենտեզիի, որը կարդացել ենք)

Սոֆ, ես էլ հարց ունեմ: Մի քիչ ավելի մանրամասն կարո՞ղ ես շարադրել, թե որ ատրիբուտներն են ստեղծագործությունը դարձնում ֆենտզի: Ասենք որոշ դեպքերում հեքիաթ-վիպակի ու ֆենտզիի տարբերությունն էնքան էլ լավ չեմ ընկալում:

[Rhayader]

Ես ավելի լավ կլինի՝ Սապկովսկու հոդվածը մեջբերեմ այդ առումով (համ էլ կավարտեմ թարգմանությունը).

Нет золота в серых горах!
АНДЖЕЙ САПКОВСКИЙ

Где истоки фэнтези? Мнения специалистов разделились: одни отсылают к Уолполу, Анне Рэдклифф и Мэри Шелли, другие предпочитают лорда Дансени, Меррита и Кларка Эштона Смита. Третьи, и в их числе ваш покорный слуга, ищут истоки Белого Нила в так называемых pulp-magazines — дешевых журнальчиках, публикующих сенсационные рассказы. В одном из таких журналов некто Виндзор Маккей начал примерно в 1905 году публиковать комикс о приключениях героя по имени Немо (!). Приключения Немо разыгрывались не на Диком Западе, не в глубинах Черной Африки и не на другой планете. Все происходило в удивительной стране, которую Маккей назвал Сламберлендом: там возвышались замки на скалах, а населяли страну обаятельные принцессы, отважные рыцари, чародеи и жуткие чудовища. Сламберленд стал первой широко известной Страной Мечты. Комикс Маккея нельзя было считать «приключенческим», не был он и научной фантастикой. Он был просто фантастикой. По-английски — фэнтези. Несколько позже, в 1930 году, Роберт Говард придумал для журнала «Weird Tales» (Таинственные рассказы. Здесь и далее прим. перев.) фигуру здоровяка Конана из Киммерии. Первую историю о Конане Америка прочитала в 1932 году, а в 1936 году Говард покончил жизнь самоубийством, оставив после себя несколько коротеньких рассказов. Конан проделывает там то, чего его создатель не сумел. Лишь одну крупную вещь о Конане, а именно «Час Дракона», создал Говард. Это произведение уже после кончины автора вновь публикуют под названием «Конан-Завоеватель».

Թարգմանություն.

Չկա՛ ոսկի մոխրագույն սարերում
ԱՆԴԺԵՅ ՍԱՊԿՈՎՍԿԻ

Որտե՞ղ են ֆենտեզիի աղբյուրները: Մասնագետների կարծիքները տարբեր են. ոմանք նշում են Վալփոլին, Էնն Ռեդկլիֆին ու Մերի Շելլիին, մյուսները նախընտրում են լորդ Դանսնիին, Մերրիթին ու Կլարկ Էշթոն Սմիթին: Երրորդները, նրանց թվում է նաև ձեր խոնարհ ծառան, փնտրում են Սպիտակ Նեղոսի ակունքներն այսպես կոչված pulp-magazine-ներում՝ էժանագին ամսագրեր, որոնք սենսացիոն պատմվածքներ են տպագրում: Այդպիսի ամսագրերից մեկում ոմն Վինձոր ՄակՔեյ մոտ 1905 թվականին սկսեց հրատարակել Նեմո (!) անունով հերոսի արկածների մասին կոմիքս: Նեմոյի արկածները տեղի էին ունենում ոչ Վայրի Արևմուտքում, ոչ Սև Աֆրիկայի խորքերում, ու ոչ էլ ուրիշ մոլորակի վրա: Ամեն ինչ տեղի էր ունենում զարմանալի երկրում, որը ՄակՔեյն անվանեց Սլամբերլենդ (թարգմանաբար՝ Նիրհի Երկիր). այնտեղ ժայռերի վրա ամրոցներ էին բարձրանում, իսկ երկիրը բնակեցնում էին հմայիչ արքայադուստրեր, քաջարի ասպետներ, կախարդներ ու սարսափելի հրեշներ: Սլամբերլենդը դարձավ առաջին լայնորեն հայտնի Երազանքների Աշխարհը: ՄակՔեյի կոմիքսն անհնարին էր անվանել «արկածային» կամ գիտական ֆանտաստիկա: Այն պարզապես ֆանտաստիկա էր: Անգլերեն՝ ֆենտեզի: Որոշ ժամանակ անց՝ 1930 թվականին, Ռոբերտ Հովարդը «Weird Tales» ամսագրի համար հորինեց ջանավար Կիմերիացի Կոնանի պատկերը: Ամերիկան Կոնանի մասին առաջին պատմությունը կարդաց 1932 թվականին, իսկ 1936-ին Հովարդն ինքնասպանություն գործեց՝ իրենից հետո թողնելով մի քանի կարճ պատմվածք: Կոնանն այդ պատմվածքներում անում է այն, ինչ նրա հեղինակը չէր կարողանում: Կոնանի մասին միայն մի խոշոր աշխատանք է, որ Հովարդն է գրել՝ «Վիշապի Ժամը»: Այդ ստեղծագործությունն արդեն հեղինակի մահվանից հետո հրատարակում են որպես «Կոնան-Նվաճող»:

(շարունակելի)

[Rhayader]

Фэнтези — большой взрыв
В 1937 году, вскоре после смерти Говарда, малоизвестный сорокапятилетний мистер Толкин публикует в Англии детскую книжку под названием «Хоббит, или Туда и обратно». Толкиновская идея Средиземья родилась в двадцатых годах нашего столетия, но лишь в 1954 году издательство «Allen & Unwin» издает «Властелина Колец». На то, чтобы создать произведение, трилогию, которая потрясла мир, автору потребовалось двенадцать лет. Его опередил К. С. Льюис со своей «Нарнией», увидевшей свет в 1950 году. Но именно Толкин повергает мир на колени. Однако, поскольку, как известно, нет пророка в своем отечестве, слава пришла к нему лишь в 1965 — 1966 годах, после того как в Штатах эти книги опубликовали в мягкой обложке.
Издание трилогии совпадает по времени с переизданием всей серии «Конанов», изрядно дополненной Л. Спрэг Де Кампом.
Обратите внимание: два автора и два произведения, столь разных, сколь различны их авторы. Молоденький невротик и зрелый, солидный профессор. Конан из Киммерии и Фродо из Хоббитании. Две такие разные страны. И общий успех. И созданный жанр. Начавшийся культ и безумие.
Когда оглянулись назад, то, конечно, увидели «Алису…» Льюиса Кэрролла, даже «Удивительного мудреца Страны Оз» Фрэнка Баума, написанного в 1900 году. Но если уж в такой степени подгонять критерии, то где место для «Питера Пэна» и «Винни Пуха»? Ведь это тоже фантазия, фэнтези. Поэтому быстренько сляпали термин — взрослая фантастика, фантастика для взрослых. Не иначе как для того, чтобы перекрыть Винни дорожку в список фантастических бестселлеров.

Թարգմանություն.

Ֆենտեզի. մեծ պայթյուն
1937 թվականին, Հովարդի մահվանից շատ չանցած, հայտնիությամբ աչքի չընկնող քառասունհինգամյա միստեր Տոլկիենն անգլիայում «Հոբբիթ» վերնագրով մանկական գրքույկ է հրատարակում: Միջերկրի Տոլկիենական գաղափարը ծնվել է մեր հարյուրամյակի քսանական թվականներին, բայց միայն 1954 թվականին է, որ «Allen & Unwin» հրատարակությունը թողարկում է «Մատանիների Տիրակալը»: Ստեղծագործությունը, աշխարհը ցնցած այդ եռագրությունը ստեղծելու համար հեղինակին պահանջվեց տասներկու տարի: Նրանից առաջ ընկավ Ք. Ս. Լյուիսն իր «Նարնիայով», որը լույս տեսավ 1950 թվականին: Բայց հենց Տոլկիենն աշխարհը ծնկի իջեցրեց: Ինչևէ, քանի որ, ինչպես հայտնի է, չկա մարգարե սեփական հայրենիքում, փառքը գտավ նրան միայն 1965-1966 թվականներին՝ այն բանից հետո, ինչ այդ գրքերն ԱՄՆ-ում թողարկվեցին փափուկ կազմով:
Եռագրության հրատարակումն ըստ ժամանակի համընկնում է Սպրեգ Դե Կեմպի կողմից շռայլորեն լրացված «Կոնանների» ամբողջ շարքի վերահրատարակության հետ:
Ուշադրություն դարձրեք. երկու հեղինակներ ու երկու ստեղծագործություն՝ այնքան տարբեր, որքան տարբեր են նրանց հեղինակները: Երիտասարդ նևրոտիկ ու հասուն, հարգարժան պրոֆեսսոր: Կիմմերիացի Կոնանն ու Հոբբիտանիացի Ֆրոդոն: Երկու այդքան տարբեր երկրներ: Ու ընդհանուր հաջողություն: Ու ստեղծված ժանր: Սկսած կուլտ ու խելագարություն:
Երբ ետ նայեցին, իհարկե, տեսան Լյուիս Քերոլի «Ալիսան...», նույնիսկ 1900 թվականին Ֆրենկ Բաումի գրած «Օզ Երկրի Կախարդին»: Բայց եթե այդ մակարդակի լայնացնենք չափանիշներն, ապա ու՞ր է «Պիտեր Պենի» ու «Վիննի Թուխի» տեղը: Չէ՞ որ դա էլ է ֆանտազիա, ֆենտեզի: Դրա համար էլ թափով ծեփեցին տերմին՝ հասուն ֆանտաստիկա, ֆանտաստիկա մեծերի համար: Ով գիտի, որ Վիննի Թուխի ճանապարհը փակեն ֆանտաստիկ բեսթսելլերների ցուցակ:

(շարունակելի)