Այս պատմությունը Գյումրու «Երեխաների տուն» մանկատան երեխաներից մեկի՝ Լիլիթի մասին է: Այն տեղադրել է Ֆեյսբուքում լուսանկարչական սեսսիայի տեսքով Արազ Արթինյանը՝ անձնուրաց և հաստատակամ մի անձնավորություն, որը զբաղվում է տարբեր ֆիզիկական թերություններ ունեցող հայ երեխաների համար նյութական միջոցներ հավաքելով և օգնություն ցուցաբերելով: Ստորև բերված տեքստը թարգմանություն է անգլերենից (կատարված իմ կողմից): Լուսանկարների ալբոմի մասին հարցրել եմ Արազին՝ արդյոք հնարավոր է համարում այն բոլորին հասանելի դարձնելը: Դրական պատասխանի դեպքում կտեղադրեմ ալբոմի հղումը: Մեկ լուսանկար կրկնօրինակել եմ (ներդրված է տվյալ գրառման մեջ):
Հազարավոր երեխաներ կան, որոնք կախված են մեզնից: Վեց ու կես տարեկան Լիլիթ Շախյանը հաստատ նրանցից մեկն է: Նա իր կյանքում երբևիցե ձայն չի լսել: Նրա ականջներն ամբողջապես փակ են: Հավանաբար, դա է պատճառը, որ ծնողները ծնվելուց հետո հրաժարվել են նրանից: Վերջերս նրան ախտորոշել են որպես արտաքին լսուղու ատրեզիա՝ հազվադեպ բնածին հիվանդություն ունեցող: Մենք իմացանք նրա վիճակի մասին, երբ ես 2010թ.-ի դեկտեմբերի 1-ին նրան տարա օտոլարինգոլոգ բժիշկ Աբգար Պետրոսյանի մոտ:
Սա Լիլիթի իմ առաջին լուսանկարն է՝ արված 2009-ին: Նրան պահել են այս սենյակում Գյումրիի «Երեխաների տանը»՝ առանց որևէ լուրջ բժշկական զննության: Առանց որևէ դպրոցական կրթության: Արդեն վեց ու կես տարի է: Հիմա ասացեք ինձ, խնդրեմ, ինչպե՞ս կարող եմ լռել այս մասին: Սա ինձ խելագարեցնում է: Լսողության կորուստը հիմնականում 4 ձևով է ազդում երեխայի վրա.
ա. Այն խոչընդոտում է զգայական և արտահայտչական հաղորդակցման միջոցների զարգացմանը (խոսք և լեզու).
բ. Խոսելու ունակության բացակայությունն առաջացնում է սովորելու հետ կապված խնդիրներ, որոնք իրենց հերթին աղքատեցնում են ակադեմիական ձեռքբերումները.
գ. Հաղորդակցման բարդությունները հաճախ բերում են հասարակական մեկուսացման և ցածր ինքնագնահատականի.
դ. Կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ մասնագիտական ընտրությունների վրա:
Մենք միշտ կարծում էինք, թե Լիլիթը խուլ է, բայց ընդամենը մի քանի ամիս առաջ իմ կամավորներից մեկը նկատեց, որ Լիլիթի ականջների արտաքին բացվածքներն ամբողջությամբ խցանված են մաշկով: «Իսկ, միգուցե, Լիլիթը սկսի լսե՞լ, եթե այդ անցքերը բացվեն»,- սկսեցինք մտածել մենք:
Երբեմն Լիլիթը դառնում է շատ նյարդային՝ բացատրվել չկարողանալու պատճառով: Երբ դեկտեմբերի 1-ին մենք նրան տանում էինք Երևան, նա կծեց սեփական ձեռքը մեքենայում, քանի որ զուգարան էր ուզում գնալ: Նրան անգամ նշանների լեզուն չէին սովորեցրել: Այդ պատճառով մենք ստիպված էինք նույն օրը քնացնել Լիլիթին՝ քունքոսկրի համակարգչային սկանավորման և ուղեղի լսողական համակարգի (ձայնային ազդանշանի նկատմամբ) արձագանքի ստուգման ժամանակ: Ստուգումը տևեց 10 րոպե: Արդյունքներն արագ հայտնվեցին: Այդ 10 րոպեների ընթացքում պարզվեց, որ Լիլիթի ներքին ականջն ամբողջովին զարգացած է, և չնայած նրա լսուղիներն ու ականջներն ամբողջությամբ փակ են, նա ունակ է լսելու: Երբ նա դեռ քնաբերի ազդեցության տակ էր, մենք շտապեցինք կատարելու երկրորդ ստուգումը: Բժիշկ Աբգարն ուզում էր կատարել ABR-թեստ (Auditory brainstem response): Սա մի նյարդաբանական թեստ է, որը ստուգում է ուղեղի ձայնային համակարգի արձագանքը ձայնային գրգռիչի նկատմամբ: Այս պահին մենք շատ երկար ժամանակ էինք սպասել: Երբ ես նայում էի արդյունքները (համակարգչի էկրանին պատկերված) կարմիր գիծը թափանցում էր ուղիղ սրտիս մեջ: Ձայնաբան Նելլի Մովսեսովան, բժիշկ Աբգարը և մենք բոլորս սպասում էինք... և էլի սպասում էինք... և վերջապես՝ (բժշկի դեմքին հայտնվեց) ցնծության ժպիտը: Ձայնային ալիքները Լիլիթի ուղեղին հասան երկու կողմից և մենք հասկացանք, որ կարող ենք ուղի գտնել Լիլիթին լսել տալու առաջին անգամ նրա կյանքում:
Ինչո՞ւ էր այս աղջնակը զրկված լսելու և խոսելու հնարավորությունից: Վերջին 6 տարիների ընթացքում մանկատան տնօրենը, որն, իմիջիայլոց, մանկաբույժ է, այնքան բան կարող էր անել Լիլիթի համար, որպեսզի նա լսեր և շփվեր մարդկային էակի այլ ոչ վարժեցրած տնային շան նման: Ինչո՞ւ այս բոլոր տարիների ընթացքում ոչինչ չի արվել: Ինչո՞ւ Լիլիթը ստիպված է եղել տառապել այսքան երկար ժամանակ: Ո՞ւր է սերը:
Մենք ծախսեցինք 6 ժամ տեղափոխությունների վրա՝ 35000 դրամ = 97 $, 20 րոպե՝ բժշկական զննության վրա՝ 45000 դրամ = 125 $ համակարգչային տոմոգրաֆիայի վրա, պարզելու համար, որ Լիլիթը կարող է լսել: Մեր ընդհանուր ծախսերը կազմեցին 222 $: Յուրաքանչյուր տարի ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունն ամեն երեխայի համար մանկատանը հատկացնում է 2 մլն դրամ (5555 $): Մինչև հիմա ավելի քան 13 մլն (36000 $) է հատկացվել Լիլիթի համար: Ո՞րն է այս երեխաներին մանկատներում պահելու իմաստը: Եթե այդ գումարը չի ծախսվում նրանց առողջության և կրթության համար, ապա ո՞ւր է այն գնում: Ե՞րբ են այս ղեկավարները պատժվելու: Ինչքա՞ն ժամանակ պետք է պատասխանատուները խախտեն անմեղ երեխաների իրավունքները: Այդ մանկատանը կա 117 երեխա, որոնք ունեն հատուկ կարիքներ: Զինվեք հաշվիչներով, ժողովուրդ ջան: Եվ մինչ սեղմում եք թվերով կոճակները, հիշեցե՛ք, որ այս մանկատունը Հայաստանում ամենամեծ օգնությունն է ստանում դրսից: Երբեմն զբոսաշրջիկներով ավտոբուսներ են այցելում այդտեղ և լրացուցիչ նվիրատվություններ անում: Սա պետք է դադարեցվի՛:
Մեջբերել
Էջանիշներ