***
27 սեպտեմբերի Paris
Երեք շաբաթից ավել է ինչ Փարիզում եմ՝ Սորբոնում,-գրում էր երբեմնի ոասնողուհիս,- ուրախությունս անսահման, տրամադրությունս նախանձելի, որ հաջողվեց գտնել ձեզ: Երեք տարուց ավել ոչ մի լուր ձեզանից: Նույնիսկ հայտնի չէր թե որտեղ եք, որ երկրում: Խոստացած գիրքն ավարտեցիք թե ոչ: Սորբոնում ուսումնասիրում եմ արևելյան միստիկ, կրոնական փիլիսոփայության ազդեցությունը արևմտյան արվեստի՝ մասնավորապես թատրոն, գրականություն վրա, խորացնում այն, ինչի հիմքը իմ մեջ գցել էք դուք:
Իրեն:
10 հոկտեմբերի Paris
Չեք պատկերացնում, որքան հաճելի, տեղին էր ձեզանից նամակ ստանալը, այս ամպամած ու տաղտուկ օրվան, երբ անձրևի կաթիլները թեքությամբ ու համաչափ ռիթմով թակում են պատուհանները, որի ետևում ոանայնորեն աղմկում է աշնան քամին՝ թախիծ սփռելով էությանդ մեջ, անտանելի թախիծ, երբ առողջ մտքերն անվերադարձ թողել են ուղեղդ, թափանցող ընկճվածության մտավախությունից և ձեր նամակը՝ ջերմացնող հոգիս, հարազատ ձեր հոգուն...
Գուցե առաջնահերթ հիմնախնդիրներից մեկը նրանում է, որ բացարձակապես ամեն ինչ գտնվում է շարժման մեջ, անընդհատ շարժման, և ուղեղի հարցադրումները հաճախ ընկնելով ուրիշ ժամանակահատված կորցնում են նշանակումը, քանզի փոփոխված են բոլոր նախապայմանները...
Երեկ Վենսենյան անտառում՝ ի միջի այլոց եղանակը հրաշալի, ժամանակն անցավ աննկատելի, սովորած մի քանի կարևոր շարժումներ և վարժություններ կարողացա հնարավորին չափ հղկել: Վարժություններն ամբողջովին պտտվում և կենտրոնացած են Գ.Ի.-իեռանկյունու գաղտնագրի բացահայտման շուրջ:
Կենտրոնների ֆունկցիան
Բնազդա-Շարժական. Ինքնաբերական կրկնօրինակում և ռեֆլեքսներ: Ամենօրյա մանր ցանկություններ, հետաքրքրասիրություն, խորամանկություն:
Էմոցիոնալ-Սեռական. Կույր անասնական սեր, խանդ: Հաճույք գործողություններից, բարոյական, դավանական հույզեր, իմանալու և հասկանալու ցանկություն:
Ինտելեկտուալ. Ստեղծագործական միտք, մտավոր մեկնաբանություն, սեքսի հանդեպ ձևականություն:
Վարժություններն ու գործողություններն հիմնականում ուղղված են նշված եռանկյունու՝ մարդկային տարբեր կենտրոնների համաչափ զարգացման, հարմոնիկ համագործակցությունների վրա, երևի Մեերխոլդյան բիոմեխանիկայի և Բրուկյան ինտուիտիվ օրգանիկայի ակունքները գալիս են հենց այդտեղից: Բրուկյան թատերային որոնումները, նույնպես կենտրոնացած երեք բևեռային տարրերի շուրջ՝
Էներգիա.
Շարժում.
Փոխհարաբերություն.
Երևի կարելի է ներկայացնել, որպես էներգիայի շարժում, ուղղակի շարժում, փոխհարաբերություն հենց դերասանների, դերի և դերասանի՝ դերասանի և դահլիճի միջև, որտեղ շարժումը դերասանի գործողության արդյունք չէ՝ քանզի դերասանը չի ստեղծում շարժում, այն ինքնուրույն թափանցում է նրա միջով:
Բրուկյան բազմաթիվ վարժությունների նշանակումը այն իրավիճակի զարգացումն է, երբ միտքը, մարմինը և զգացմունքը ազատելով դերասանին ուղեղի ավելորդ եռանդուն գործողությունից ու կենտրոնացումից, ամբողջանում՝ իսկ դերասանը գտնելով ներքին հարմոնիա ինքն իր հետ, դառնում է տրանսցեդենտալ գոյություն և ոչ թե մասնատված էություն: Կա մեծ ցանկություն, գտնել և բացահայտել Բրուկյան թատերային տարածքի և Գ.Ի.-ի եռանկյունիների կապը, հաշվի առնելով, որ Բրուկը տարիներ շարունակ զբաղված էր Գ.Ի.-ի գրքերից մեկի կինոբեմականացմամբ:
Իրեն.
Տևական լռությունն ու ինքնակենտրոնացման հարող թմբիրն ընդհատվեց ճաղակալված դռան ճռնչյունից, ապա ներս խոթելով երիտասարդ մի աղջկա, դուռն անմիջապես փակեցին:
-Սրիկաներ,- գոռաց աղջիկը,- սրիկաներ, վերադարձրեք անձնագիրս,- ապա երկու ձեռքով բռնեց ճաղակալված դուռն ու սկսեց թափահարել:
-Հանգստացիր,- դիմեցի աղջկան,- հանգստացիր, գոռալով ոչնչի չես հասնի:
Աղջիկը կարճատեսության պատճառով կկոծեց աչքերն ու հեռու անկյունում, կուչ եկած գտավ ինձ:
-Ինչ անեմ հապա:
-Ոչինչ: Ուղղակի հանգստացիր: Սպասիր:
-Հեշտ է ասել հանգստացիր: Սրիկան երեկ մոտեցավ, անձնագիրս ստուգելուց հետո, առաջարկեց, որ մինէտ անեմ նրան շքամուտքում, երբ հրաժարվեցի, անձնագիրս խոթեց գրպանն ու հեռացավ, իսկ այսօր, անձնագիր չունենալու պատճառով, քարշ տվեց, բերեց այստեղ: Պեդերաստ շան որդի:
-Մի մեղադրիր, գուցե տվյալ պահին նա, ինքը չէր:
-Դե՜, դու էլ հո չասիր,- ծոր տվեց նա:
-Սխալ է ենթադրել, որ մարդ միշտ նույնն է մնում: Նա երբեք երկարատև նույնը չի լինում, անընդհատ փոփոխվում է:
-Եվ ինչ:
-Եթե մեկ ուրիշին պատմես նրա՝ ասենք նրա արարքը, կհակաճառի, պատճառաբանելով, որ նա հրաշալի անձնավորություն և նման արարքի ընդունակ չէ, և ճշմարիտ, որովհետև արարքն իրականում պատկանում է ոչ թե նրան, այլ ուրիշին, որն ապրում է նույն մարմնի մեջ, իսկ նույն մարմնին պատկանող մեկելի արարքներն առհասարակ, ընդհանուր բան չունեն առաջինի և երկրորդի հետ և զարմանալի չէ, որ մարդիկ ստում են ամենուր, քանզի կորած է կապը, սինթեզող բանալին և բարդույթավորված նման քաոսով, փորձում են ճիշտ խոսել սովորել՝ բավականին դժվար, կարծես անիմաստ զբաղմունք, հաշվի առնելով, որ մտածածին սուտն անշուշտ հազվադեպ և մարդիկ անառարկելի համոզված են, որ հիմնականում բացարձակ ազնիվ են, բայց դա խաբկանք է, քանզի նրանք ստում են, երբ խաբում և երբ ցանկանում են ճշմարիտ լինել և ոչ մի արտառոց բան, որ այն պահանջում է քրտնաջան աշխատանք: Միայն որոշումը բավական չէ, ճիշտ խոսելու համար հարկավոր առաջնահերթ գտնել հավասարակշռող ուղղին, ամրապնդել ներքին հարմոնիան, ճշմարիտ ԵՍ-ը, ճիշտն ու կեղծիքը, սեփական հոգու հեռավոր անկյուններում որոնել, գտնել:
-Վաղուց ես այստեղ:
-Որտեղ,- չհասկացա ես:
-Խցում, էլ որտեղ:
-Ինչու:
-Դե նմամ մտքերն անշուշտ առաստաղից չեն ծնվում:
-Չեմ կարծում, որ դրսում նույնպես խցում չենք,- քմծիծաղ տվի ես:
Քմծիծաղս բարկացրեց նրան: Ամուր բռնելոով դուռը, սկսեց ամբողջ ուժով թափահարել, գոռալ:
-Սրիկաներ...
-Հանգստացիր,- աղմուկից արթնացավ հատակին փռված կինը,- հանգստացիր, միևնույն է երեք ժամից ազատ են թողնելու:
-Ով ասաց:
-Երեք ժամից ավել չեն կարող պահել,- նոր հարմար դիրք ընդունելով մրթմրթաց հարբած տիկինն ու նորեն խորասուզվեց քնի մեջ:
-Ճիշտ է ասում, ամենաուշը երեք ժամից թողնելու ենն, հանգստացիր, աշխատիր բացասակն զայրութը, էներգիան, որ կուտակված է մեջդ, ճիշտ օգտագործել, քանզի լիցքը, էներգիան լինի բացասական կամ դրական, հզոր ուժ է մարդու համար, հարկավոր չէ դես, դեն շաղ տալ: Պահիր, փայփայիր այն: Եվ ամենակրևորը, ուր ես շտապում:
-Դուրս: Ազատություն:
-Իսկ կա դրսում ազատություն կոչվածդ:
-Չհասկացա: -Մենք փնտրում ենք ուրիշի առաջարկած բարիքներ, մեքենաբար հետևում նրան, ով բարեկեցիկ կամ հոգևոր ապրելաձև է առաջարկում, ընդդիմանում քաղաքական դիկտատուրաին՝ խոնարհվելով կռքերի, հեղինակությունների առջև, թույլատրելով նրանց ապականել մեր կյանքը: Մշտական պահանջ ղեկավարների, ուսուցիչների, գրքերի, սրբերի: Լսել օտար պատմություններ ու բավարարվել: Ապրել թելադրանքով, ուրիշի բառերով՝ ենթարկվելով իրավիճակներին ու շրջապատին: Հանրաին սեր, հանրաին երջանկություն, հանրաին մենակություն, հանրորեն մեղավորների որոնում-բացահայտում ու ատելություն: Հետևանքներ՝ համատարած ազդեցության և ոչ մի բան ինքնուրույն, յուրահատուկ, հեռու...հեռու ներսից եկող՝ պարզ և լուսավոր:
-Եվ ինչ: Պետք է լինել ազատ այդ ամենից:
-Այո:
-Ամեն ինչում:
-Ամեն ինչում:
-Նույնիսկ արարքներում:
-Նույնիսկ արարքներում:
-Ասել է, կարելի է սպանել:
-Ոչ:
-Ինչու: Ես այդ պեդերաստին կսպանեի...
-Սպանելիս, արդեն ազատ չես: Խանդ, ագահություն, ատելություն, նախանձ՝ զգացմունքներ, որոնք դրդում են այդ քայլին, ուր մնաց ազատություն ասածդ, երբ լիքն ես նման ախտով:
-Նույնիսկ այդպես: Ինձ թվում էր, փոխելով սեռական զուգընկերներիս, ազատ էի արարքներումս:
-Միայն թվում էր:
-Պարզ : Կրքի, հետաքրքրության, ադրենալինի անսպառ պահանջ: Ինչ անեմ հապա: -Հսկայական մութ սենյակում, ես վառեցի միակ լուցկու հատիկը, այն չի կարող անընդհատ լուսավորել, բայց բավական է, որ հասցնես հայտնաբերել, հաստատել դռան առկայությունն ու հիշելով, կողմնորոշվելով մթության մեջ, շարժվես դեպի ելք: Չգիտեմ, որքանով է այս ամենը քեզ անհրաժեշտ: Ապրիր ինչպես կարող ես: Նույն ճանապարհը կարող է լինել օգտակար մեկի և սպանիչ մեկելի համար:
-Քեզ ինչու են գցել այստեղ:
- Նվաստացուցիչ է,- շարունակեց նա:
-Ինչը:
-Որ կալանքի տակ ես:
-Ինձ համար, ոչ:
-Քեզ համար իհարկե ոչ, ինձ համար, մեզ բոլորիս համար է նվաստացուցիչ, որ դու այստեղ, կալանքի տակ ես միայն այն պատճառով, որ ռուս չես:
-Հանգստացիր:
-Եվ ինչու պետք է բոլորը ռուսնըր լինեն:
-Հանգստացիր:
-Տուգանք ես վճարելու,- հարցրեց աղջիկը,- ինչքան:
-Երեք հարյուր,- արթնանալով, կիսանստելով տնքաց տիկինը:
-Այդքան ունես:
-Ոչ:
-Հապա ինչ ես անելու:
-Չգիտեմ:
-Սարսափելի բան չկա,- առոգանությունից դուրս խոսեց հարբածը,- մի երկու օր պահելուց, կտեսնեն, որ վճարելու ընդունակ չէ, մի քանի անգամ գլխին կտան, կթողնեն...
(շարունակելի)
Վտարանդիներ
Էդուարդ Գրիգորյան
2003-2004 թթ.
Մոսկվա
http://grig-arian.com
Մեջբերել
Էջանիշներ