Առաջնեկը...
Ազնիվը պիտի ծննդաբերեր: Գառնիկն այդ օրերին շորերով էր քնում: Մի աչքը բաց, մի ականջը` ձենի: Գառնիկի սիրտը նվաղում էր ամեն անգամ, երբ Ազնիվը քնած տեղը ախ էր քաշում: Ելնում էր թախտից մոտենում, կռանում էր Ազնիվի վրա ու անհանգստացած հարցնում.
- Հը՞
Ազնիվը նրա ձայնից արթնանում, նայում էր քնաթաթախ ու պատասխանում.
- Գնա քնի այ Գառնիկ, բան չկա....
Գառնիկը մեջքը ուղղում, երդիկից նայում էր լուսնյակին, մոտավոր ժամ որոշում, ապա մոտենում էր թոնրին, խուփը բարձրացնում ու մի քանի կտոր աթար էր ներս գցում: Կանգնում էր թոնրի մոտ տաքանում մի քիչ, ապա նորից բարձրանում էր թախտին, թինկը տալիս պատին ու նստում:
Մի օր լուսադեմին Ազնիվը ձայն տվեց .
-Գառնիկ, ե՛լ, Իրիցկնկան կանչիր, սկսվեց:
Գառնիկը քնաթաթախ վեր թռավ, ուսին գցեց ծանր քուրքն ու ուսը դռանը դեմ տալով դժվարությամբ հետ հրեց այն: Բացված արանքից բուքը ոռնաց վայրկենապես: գառնիկը դուրս սողած, դուռը հետևից շրխկոցով փակեց ու զգաց ձնոտ քամու առաջին հարվածն իր դեմքին:
Փաթաթվեց քուրքի մեջ ու բքին դիմադրելով սկսեց առաջ շարժվել: Մտածեց, որ հասնի տեղ Իրիցկնկանն ինչ է ասելու, ու խառնվեց իրար: Ախր հո լույս աշխարհ էկողը մի հորթուկ չի՞, իր առաջնեկն է: Հիշեց, թե ոնց ամաչեց ինքը երբ Իրիցկինն իմացավ որ Ազնիվն էրեպխով է, ու նորից ամաչեց: Շփոթված ետ դարձավ ու բուքը նրան շելով տուն տարավ: Եկավ ներս մտավ ու.
- Ազնիվ, ախար ամաչում եմ, գնամ իրիցկնկանն ի՞նչ ասեմ: Արի չկանչեմ, դու ասա ես ինչ պիտի անեմ, ե՛ս կանեմ...հը՞...
- Ա՜յ Գառնիկ,- ցավերի մեջ տանջվելով մի կերպ արտաբերեց Ազնիվը,- ախար ինչի՞ց ես ամաչում, ել գնա՜, շո՛ւտ արա:
Նորից շփոթված ետ դարձավ, մի շնչում հասավ Տացուենց տուն ու անվստահորեն դուռը թակեց: Մահճակալի ճռռոց եկավ ու քիչ անց դուռը բացվեց, դռան արանքից երևաց Տացուն` գիշերաթասակով ու ճրագը ձեռքին:
- Ներս եկ, Գառնուկս, հո բան չի՞ էղել:
- Տացու ջան ես գնամ, Մամիին ասա Ազնիվը.....Ազնիվը.... ասա թող շուտ գա...
- Էս րոպեիս,- իրար անցավ Տացուն ու դեպի ներս գոռաց,- Իրիցկին ջան, ե՛լ, Ազնիվը ցավ է քաշում, գնա օգնի...
- Վա՜յ քոռանա՜մ ես, - լսվեց ներսից,- էս րոպեիս գալիս եմ...
Ու Գառնիկը ետ վազեց.
- Ազնիվ ջան դիմացի, էս ա գալիս ա Իրիցկինը,- խոսքը դեռ չավարտած դուռը թակեցին ուժգին, Գառնիկը հասավ բացեց ու հևիհև ներս ընկավ իրիցկինը:
- Ազնիվ ջա՛ն, ձգո՜ւկս, եկա... Գառնո՛ւկս թոնիրը թեժացրու, ջուր դիր վրան ու դուրս արի... Ազնիվ ջան խո՜րը, հանգի՜ստ շնչի.... չվախես:
Գառնիկն արագ արագ թոնիրը թեժացրեց, ղազանը քաշեց կրակին ու երկու դույլ ջուր լցնելով դուրս եկավ միջանցք: Լսում էր Ազնիվի ձայնն ու սիրտը նվաղում էր: Կտրվել էր էս աշխարհից ու մենակ Ազնիվն էր մտքում: Ազնիվի ամեն տնքոցի հետ սիրտը վեր ու վար էր անում:
Դողացող ձեռքերով մի պապիրոս փաթաթեց ու սկսեց միջանցքով գլուխը կախ գնալ-գալ:
Կորել էր ասես ժամանակի զգացողությունը, միայն Ազնիվն էր մտքում ու Իրիցկնկա ձենն էր լսում ասես ուրիշ աշխարհից.
- Ազնիվ ջան, մի քիչ էլ, մի քիչ էլ....
Մի պահ ձայները լռեցին: Գառնիկը կանգ առավ, շունչը պահեց: Չէ ձայն չկա: Հանկարծ հարվածների ձայն հասավ ականջին ու լսեց Ազնիվի վախվորած ձայնը.
- Մամի ջան, ինչի՞ ձեն չի հանում:
Գառնիկն շանթվածի պես դուռը բացեց, ներս ընկավ ու քարացավ տեղում: Ջրով տաշտի մոտ կանգնած էր իրիցկինը` մի ձեռքվ ոտքերից բռնած պահել էր ամբողջովին կապտած երեխային ու մյուս ձեռքվ հարվածում էր նրա հետևին:
Երկու լոք րեց, հասավ իրիցկնկան, բռնեց ձեռքն ու լալով ասավ.
-Մամի՜ ջան էս ի՜նչ ես անում....
-Սո՜ւս Գառնուկ ջան, լավ կլինի, չմտածես....
Այդ պահին երեխան մի սուր ճիշով ազդարարեց ապրելու իր իրավունքը:
Գառնիկը ճակատին սեղմեց Իրիցկնկա բռնած ձեռքը ու դուրս թռավ սենյակից: Դուրս եկավ ու դռան մեջ տեսավ Տացուին, տեսավ ու փաթաթվեց.
- Հե՜ր ջան, աչքդ լույս լինի....
- Փառքդ շատ տեր աստված,- մրմնջաց Տացուն ու խաչակնքեց, - գերդաստանիս մի սյուն էլ ավելացավ...
- Տացու ջան, անունը քո օրհնությամբ Գրիգոր պիտի դնենք...
- Չէ, Գառնուկս, հորդ անունը կդնենք` Աղասի, ես կսպասեմ երկրորդ մանչ տղին,- ասավ Տացուն, ու որպեսզի առարկություն չլսի, ձայնեց,- Իրիցկի՜ն ջան, հը՞....
- Էկանք Տացու ջան,- լսվեց պատասխանը, ու կիսաբաց դռան արանքից երևաց Իրիցկնկա ժպտուն դեմքը, ապա նաև գրկի երեխան,- աչքդ լույս լինի, Տացու ջան, մանչ թոռ ունես....
- Աչքալուսով մնաս, Իրիցկին ջան, վրա բերեց Տացուն,- Գառնուկ ջան, մի վազ տուր մեր տուն, Զարոյին ձենիր, ասա թող Ազնիվի համար խավիծ բերի:
Գառնիկը գնաց, ու ճանապարհին մտածեց, որ Տացուն ճիշտ է անում, հոր անունը գետնին պիտի չմնա:
Երկրորդ էրեխին` աղջկան, Տացուի պահանջով դրին Գառնիկի մոր անունը` Զարենիկ, իսկ երրորդի ժամանակ արդեն զառամյալ Տացուն ինքը հայտարարեց.
-Գրիգո՜ր եմ ունեցել....
Էջանիշներ