Հանցավոր անտարբերություն

[Mark Pauler]

Նկատեցի, որ շեշտը դրվում է Հայաստանի և հայ ազգի վրա։

Թույլ տվեք ասել, որ սա տարածաշրջանային կամ ազգային խնդիր չէ, սա համամարդկային պրոբլեմ է, ուղղակի մարդկային ու ազգային տարբեր խմբերում էտ անտարբերությունը տարբեր ձևերով է դրսևորվում։ Օրինակ.

Ռուսաստանում սկինխեդները կարող են մարդաշատ վայրերում քացու տակ գցել ու սատկացնել իմ ու քո նման «սևերին» ու շրջապատի մարդկանցից ոչ մեկը չի խառնվի նման կռվի։ Չեն մտածի անգամ, որ կարելի է բոլորով հարձակվել ու դադարեցնել այդ կռիվը ու մի լավ սատկացնել նացիոնալիստներին։ Չկա համախմբվածություն ու որ ավելի ցավալի է շատերը անգամ թքած ունեն այդ արարքների վրա։ Իսկ օրինակ Հայաստանում, եթե մի խումբ փորձի նման բան անել շատ շատերը կխառնվեն և չեն թողնի։ Ես չեմ խոսում առհասարակն վիճաբանությունների մասին, այլ խոսում եմ ազգային ու ռասայական հողի վրա կատարվող ծեծկռտուքների մասին։

Բայց օրինակ նույն ձևով ռուսը երբեք թույլ չի տա ոտնահարել իր իրավունքները, իսկ մենք ձայն չենք հանում նման դեպքերում։

Փաստորեն ստացվում է, որ բոլոր ազգերում էլ, բոլոր երկրներում էլ տարածված է հանցավոր անտարբերությունը, ուղղակի այն ունի տարբեր դրսևորումներ։ Ու եթե մի տեղ չկա նման անտարբերություն մարդու իրավունքների հարցում, ապա հաստատ կա այլ հարցում։

Կարելի է ասել, որ հանցավոր անտարբերությունը մարդ արարածի գենետիկ բագաժն է, որ ուր որ գնա հետը տանում է, ուղղակի պայմանների տարբերության պատճառով տարբեր ձևերով է դրսևորվում

Հարգելի Jarre, թեման բացելու նպատակը համամարդկային ինչ-որ պրոբլեմի առկայության արձանագրումը չի:
Դա անհերքելի իրականություն է և ինչ ասում ես ճիշտ է, բացի նրանից, որ հանցավոր լռությունը աչքերի, մազերի կամ մաշկի գույնի պես հստակ գենետիկ հիմք ունեցող հատկանիշ է:
Մարդու բնավորության շատ գծեր իսկապես պայմանավորված են ժառանգված գեներով: Օրինակ` սադիզմը ու մազոխիզմը: Բայց դրանք անպայման հակակշիռներ ունեն: Ինչպես ցանկացած կենդանի արարածի, այնպես էլ մարդու արտաքին հատկանիշների դրսևորումը կախված է ինչպես գենոտիպից, այնպես էլ ֆենոտիպից, այսինքն` արտաքին միջավայրից ստացված ինֆորմացիայից: Այդ ինֆորմացիան կարող է լինել սնունդը, օդը... ինչպես նաև դաստիրակությունը և պրոպագանդան: Եթե ես ու դու շարունակենք լռել դա մի հանցանք ա, իսկ եթե մարդկանց համոզենք, որ դա նստած ա իրանց մեջ ու հնարավոր չի ոչինչ փոխել` դա արդեն ծանրագույն հանցանք ա:
Բոլորս հասկանում ենք, որ խնդիրը առկա է, բայց դա ազգային առանձնահատուկ ժառանգականությամբ չի պայմանավորված այլ ընդամենը ծանր տարիներ ապրած մարդկանց բնորոշ հոգեբանական վիճակ ա: Հասարակության մեջ ցանկացած դրական լուրջ քայլ կարելի է անել, սխալ կամ ժամանակին ոչ համահունչ կարծրատիպերը կոտրելով:
Երբ գրագետ մարդիկ հանցավոր լռությունը դիտարկում են, որպես մարդու գեներով պայմանավորված հստակ հատկանիշ կամ ազգային առանձնահատկություն, ինձ թվում ա ես մի մեծ, պինդ ու ողորկ ժայռից մատներով ու եղունգներով փորցում եմ մի կտոր պոկեմ...
Իրականում էտ ժայռը կմաշացնեմ ինչքան կկարողանամ, իսկ եթե ինձ օգնողները շատանան, գուցե և կարողանանք փշրել այն:

[Mark Pauler]

Թեմային մի նոր ուղղություն եմ ուզում տալ: Ու եթե այն չանտեսվի, ժամանակառժամանակ կանդրադառնանք հանցավոր լռության տարբեր դրսևվորումների:
Ուզում եմ խոսենք անտեսված զոհված ազատամարտիկների ընտանիքների մասին:
Երևի սա իմ համար ամենացավոտ թեմաներից է: Մարդկային կորստին ու հարազատների ցավին գումարվում է մի համահայկական վախ: Այդ վախը շատերի մտքում արտահայտվում է այսպես` "Եթե վաղը պատերազմ սկսվի, կամավոր չեմ գրվի, նույնիսկ կփախնեմ Հայաստանից, հակառակ դեպքում, եթե իմ հետ ինչ-որ բան պատահի ընտանիքս սովի կմատնվի":
Երանի սխալ լինի էս կարծիքս, բայց ավաղ...
Ուզում եմ հարց ուղղեմ Ակումբի տղամարդկանց`
Ո՞Վ ԿԱՄԱՎՈՐ ԿԳՐՎԻ ՈՒ ԿԳՆԱ ԿՌՎԻ, ՊԱՏԵՐԱԶՄ ՍԿՍԵԼՈՒ ԴԵՊՔՈՒՄ:

[Ariadna]

Մոդերատորական. հարգելի Mark Pauler, ձեր առաջադրած հարցը իհարկե թեմայի հետ կապ ունի, սակայն նման առանձին թեմա գոյություն ունի այստեղ, որտեղ և ավելի նպատակահարմար է Ձեր հարցադրման քննարկումը։

[Mark Pauler]

Նախ հղումը կոռեկտ չի: Ոչ մի էջ էլ չի բացվում: Հետո էլ նույն հարցին կարելի է պատասխանել տարբեր տեսանկյուններից:
Խնդրում եմ նախորդ գրառումս չջնջեք ու չտեղափոխեք:

[Ariadna]

Նախ հղումը կոռեկտ չի: Ոչ մի էջ էլ չի բացվում: Հետո էլ նույն հարցին կարելի է պատասխանել տարբեր տեսանկյուններից:
Խնդրում եմ նախորդ գրառումս չջնջեք ու չտեղափոխեք:

Ինձ մոտ բացում է, կրկին փորձեք Պարզապես եթե սկսեն լուրջ քննարկել էդ հարցը, լրիվ նույն թեման կդառնա։ Ամեն դեպքում, եթե էլի չբացվի, ինքներդ գտեք, թեմայի վերնագիրն է՝ Եթե վաղը պատերազմ սկսվի...

[Mark Pauler]

Արդեն բացեց, բայց իմ տված հարցը նախապատմություն ունի ու դեռ հետո էլ իր ուղղությամբ զարգանալու տեղ:

[Tig]

[Ռուֆուս]

Չնայած վիդեոն ահագին թերություններ ուներ, բայց շատ մտահոգիչ էր...

[Tig]

Չնայած վիդեոն ահագին թերություններ ուներ, բայց շատ մտահոգիչ էր...

Մտահոգությունների վերաբերյալ ֆեյսբուքում ահագին քննարկումներ ենք արել…

[Mark Pauler]

Եկեք փորձենք գտնենք էս արհավիրքի սկզբնաղբյուրը: Մեր կարծիքով շուկայի պահանջարկը որոշում է սպառողը... Չէ սա այդ դեպքը չի: Այստեղ մեր հեռուստատեսություն կոչվող շուկայի, ավելի ճիշտ կլինի ասեմ բազառի պահանջարկը որոշում են գովազդատուները: Այն հաղորդումը, կինոն, երաժշտական ծրագիրը, որը չունի գովազդ շուտ մեռնում է: Իսկ գովազդատու կոչվող մի քանի տասնյակ կազմակերպությունների տերեր կամ տնօրեններ իրենք են որոշում, թե իրենց ինչ ալիքով ու ինչպես գովազդեն: Դե ինչը իրենց հետաքրքիր ա, դիտում են, լսում են ու սիրում` դա էլ համարում են, որ մասայականություն է վայելում ու.... Ու այն, որ մի քսան հոգի իրանց ճաշակով փչացրեցին հեռուստաեթերի որակը: Հաաաա... չմոռանամ ասեմ նաև շատ տարածված մի երևույթի մասին: Ամեն մի փողատեր, իր հոգու պարտքն ա համարում չքնաղ սիրուհուն տալ նրա կյանքի երազանքը` դարձնել երգչուհի-գերաստղ, մինչ դեռ դրանցից շատերը, որ ձգտում են վաստակավոր արտիստ դառնան, հազիվ արժանի են վաստակավոր պոռնիկի կոչման: Դե դեռ հերիք չի, ում էրեխեն էնքան տաղանդ չի ունեցել, որ դառնա ինժենեռ, ֆինանսիստ կամ էլի ինչ-որ մի պիտանի մասնագետ` դե երգիչ սարքելը կա ու կա... Պապան էլ էրէխու կամ սիրուհու երգի տակ իր ֆիրմայի գովազդը կդնի ու էտ անտաղանդը հեռուստատեսության համար կդառնա փող բերող, այսինքն պահանջված....
Անտարբերությունը չի, որ մեզ էս օրն ա հասցրել, այլ չափից դուրս մեծ ուշադրությունը, որոշ մարդկանց սիրուհիների նկատմամբ: Փաստորեն սա էլ դառնում ա "Հանցավոր ուշադրություն"

[Tig]

....... Փաստորեն սա էլ դառնում ա "Հանցավոր ուշադրություն"

Հաա, հա, ճիշտ ես՝ հանցավոր ուշադրություն: Լավ տերմին էր: Հենց էդ մասին էի մտածում մի քանի օր առաջ: Ախր չափից շատ մեծ ուշադրություն ենք դարձնում անարժան բաներին: Կապ չունի էդ ուշադրությունը ոնցա դրսևորվում, գովերգովումա, թե քննադատվում: Դրանք նույնիսկ քննադատման արժանի չեն: Շատ դեպքերում, երբ օրինակ ասում եմ՝ «էդ ինչա, որ նայում եք», լսում եմ էս պատասխանը՝ «բա ուրիշ բան չկա նայելու, ի՞նչ անենք»… Հա կան շատ մարդիկ որոնք ուրիշ բանի պահանջ ունեն, բայց ընտրության հնարավորություն չունեն: Ու էլի կանգնում ենք սոցիալական խնդրի առաջ: Քանի որ էդ «ուրիշ բանի» պահանջ ունեցող մարդիկ իվիճակի չեն վճարել էդ «ուրիշ բանի» համար, որպիսի էդ «ուրիշ բանը» կարողանա աճել ու զարգանալ...

[Mark Pauler]

Մի իրական պատմության օրինակ:
Երաժշտական կրթություն ունեցող ծնողների երեխան դպրոցից տուն ա մտնում ու օրվա ընթացքում անընդհատ քթի տակ երգում ա. "իմ ախպեեերս... ջան.. ջան.. ": Մի տաս անգամ նկատողություն ստանալուց հետո մի թեթև ծեծ ա ուտում...
Խնդիրը նրանում, ա որ նույնիսկ որակյալ ճաշակ ունեցող, ուշադիր ծնողների երեխայի վրա կարա ազդի էս պրոպագանդայի նմանվող ոռնոցների գովազդը: Սրա դեմ ինչ-որ բան անել պետք ա: Լռելը իսկապես կարա մեզ հեռացնի իրական որակյալ արվեստից: Բա ինչ անենք??? Կոկորդով մեկ բղավելն էլ օգուտ չի տա:Սա էլ ա մի պատճառ մեր հասարակության մեջ շերտերի գոյացման ու իրար նկատմամբ առհամարանքով լցվելու: Երևույթը միայն արվեստին ու ճաշակին չի վերաբերվում: Դրա հետևանքներն ավելի վտանգավոր են ու ավելի հեռու են գնում:

[Tig]

Ինչ անել… Այս է խնդիրը…
Գուգոյին հիշեցի ականջը կանչի: Ռուֆ՝ Գուգո էր չէ՞… Թե՞ Գոքոր…
Լավ չշեղվեմ: Ումեն Գուգոն ձևը գտել էր… Էն որ երաժշտություն ես պատվիրում է՞, կոպեկը քցում ես մեջը ու լսում են ինչ դու ես ուզում: Գուգոն տենց էր անում ու ասում էր, որ կամաց կամաց ըտեղ եկող մասսան փոխվումա: Հիմա կամ եկողներն են փոխվում կամ էլ եկողների ճաշակը…
Ու էլի կանգնում ենք սոցիալական խնդրի առաջ: Էդ անտեր կոպեկը պիտի ունենաս, որ դու թելադրես:
Չէ, դե էտելա ծայրահեղություն: Ռաբիզնել ունի գոյություն ունենալու իրավունք: Ես որ տեսնում եմ, թե դա ինչ հաճույքա պատճառում լսողներին… դե ո՞նց կարաս իրան ասես մի լսի: Դա արդեն իրա արյան մեջա: Ուղակի պիտի ամեն մեկս գովազդենք մերը… ու էդ կռիվը անընդհատ ա: Տարբեր մշակույթների հակազդեցություն չի կարա չլինի: Ուղակի պիտի ամեն հնարավոր միջոց օգտագործես քոնը տեսանելի դարձնելու համար: Առանձնակի ինչոր պայքարով էս հարցին լուծում տալու տարբերակ չեմ տեսնում:

[Գաղթական]

ինձ թվում է՝ հեղինակը չափից դուրս ծայրահեղական մոտեցում է ցույց տալիս հոլովակի որոշ հատվածներում և ամեն կերպ փորձում է փաթաթել իր կարծիքը..
բայց շատ բաներում էլ, ինչ խոսք, իրավացի է..

իմ համեստ կարծիքով, Հայկական ոչ միայն արվեստն ու գիտությունը, այլև՝ ընդհանրապես բնույթն ու հոգեկերտվածքը ժամանակավոր թռիչք ու ծանր անկում ապրեցին նախորդ դարավերջում..
որոնց հետևանքներն էլ տարատեսակ ծիլեր տվեցին հետագայում..
հիմա էլ արդեն այդ ծիլերը սկսում են ամենատարբեր ու նորատեսակ պտուղներ տալ..
էսպես ասենք՝ որոշ իմաստով վատ, որոշով էլ՝ լավ..

դնել ու ամենը ընդամենը սպիտակի ու սևի բաժանել ու քննադատելով փորձել արմատախիլ անել կամ էլ՝ գովերգելով աստվածացնել.. այնքան էլ խելացի լուծումներ չեն.. երևի..

այլ բան է՝ ամեն մի նոր երևույթ ու դրա սկզբնաղբյուրները ուսումնասիրել ու փորձել հասկանալ, թե ինչ հասարակական օգուտներ կարելի է դրանից քաղել..


ամեն մարդու էլ ինչ որ բան դուր է գալիս, ու ինչ որ բան ոչ..
ու շատ էլ լավ է, որ Հայաստանում արդեն բավական երկար ժամանակ է ձևավորվում է բազմադեմ ու տարաշերտ հասարակական խմբակներ, որոնք բազմանում ու գոյատևում են յուրովի՝ առանց մեկմեկու հանդեպ լուրջ ճնշումներ գործադրելու..

ու արդեն վաղուց 90-ականները չեն, երբ բոլորը պիտի սև հագուստով ու դագաղ կոշիկներով պադյեզդի դիմաց պպզած թզբեխ քաշեյին ու անցնող իրենց ոչ նմաններին մոտ կանչեին ու ծաղրանքի ենթարկելով մի լավ զվարճանային..

մենք ընդհանրապես բավականին լայնախոհ ու նորամուծությունների համար «բաց» ժողովուրդ ենք..
ինչը համ լավ է, համ վատ..

համենայն դեպս՝ ամեն մարդ իր ճաշակի համար պայքարում է ու իրենն առաջ բրդում..
հիմա էլ ունենք այն ինչ ունենք.. ով ուզում է դագաղ կոշիկ հագնի ու միայն մուղամ լսի - հենց դա էլ անում է ու ունի իր շրջապատը.. իսկ ով էլ միայն դասական երաժշտության սիրահար է, կամ էլ, ասենք, ուզում է, տղամարդ լինելով, երկար մազեր ու մորուք պահի, նու կամ էլ ասենք հոմոսեքսուալ է, էլի նորմալ գոյատևում է Հայաստանում՝ առանց կյանքի իր մոտեցումները թաքցնելու ու իր շրջապատն է գտնում..

սա, եթե ուզում եք, բոլորովին նորմալ է..
սրանից արդեն մեծ քաղաքի ու առաջադեմ հասարակության հոտ է փչում..

ով էլ, ինչից «տրաքում է», փորձում է կամ արհամարհել, կամ էլ՝ յուրովի դրա դիմաց պայքարել..
հոլովակի հեղինակն էլ իր ձևն է գտել իրեն դուր չեկածի դեմ պայքարելու..
բան չունեմ ասելու՝ իր իրավունքն է, թող պայքարի..
բայց դե «ուղեղները սղոցել», «ազգային ինքնությունը խորտակել» կամ դրա նման արտահայտություններ, կներեք, մի քիչ ավելորդ են այստեղ..

[Mark Pauler]

ինձ թվում է՝ հեղինակը չափից դուրս ծայրահեղական մոտեցում է ցույց տալիս հոլովակի որոշ հատվածներում և ամեն կերպ փորձում է փաթաթել իր կարծիքը..
բայց շատ բաներում էլ, ինչ խոսք, իրավացի է......

Լիովին համաձայն եմ: Մի բան էլ ավել:
Բայց...

սա, եթե ուզում եք, բոլորովին նորմալ է..
սրանից արդեն մեծ քաղաքի ու առաջադեմ հասարակության հոտ է փչում...

Այ սրա հետ չեմ կարող համաձայնվել: Հարցը նրանում ա, որ էստեղ կա անբարեխիղճ գովազդի գործոնը: Այսինքն մեզ ներկայացվում ա անորակ ապրանք ու դրա անունը դրվում բարձրակարգ:
Եթե դու խանութից պարբերաբար թթվասեր գնեիր ու դրա փոխարեն թթվասերի պիտակով քեզ յուղազրկված կաթ տաին, ու ամեն անգամ համոզեին, որ դա բարձրորակ թթվասեր ա, մի օր էդ ապրանքը չէիր տա գլխներին???
ինչ տարբերություն թթվասերի ու արվեստի մեջ: Եթե մարդը ամեն անգամ լռի ու իր երեխային թթվասերի փոխարեն յուղազրկված կաթ տա, երեխան էլ կմեծանա ու չի իմանա իսկական թթվասերի համը: Էդպես էլ արվեստի հետ ա ստացվում: Մի սերունդ ա մեծանում մուղամա-վայնասունա-ռիտմա-ճվճվոցների տակ ու... Էլ չշարունակեմ, որ չկրկնվեմ:
Ինչպես դուք եք անվանում մեր "առաջադեմ հասարակությանը" էսօր իսկապես կերակրում են անորակ սնունդով ու դրա գործը հեշտացնում ա անբարեխիխճ գովազդը:
Էսօր մեր բնական հյութերի ու այլ ներկրվող սննդամթերքի շուկան ահավոր վիճակում ա: Քիմիական զիբիլը էնքան շաաաատ ա: Պետ ստանդարտն էլ էշի ականջում քնած ա: Ինքս ժամանակին սննդամթերք եմ արտադրել: Մեկը մի օր չհարցրեց, ես բարեխիղճ եմ արտադրում, թե թուրք դիվերսանտ եմ ու ազգ եմ թունավորում...
Էհ......
Շաաաաաաաաաաաաաաաաաաաաաատ մեծ քաղաք ունենք ու ահավոր առաջադիմել ա մեր հասարակությանը: