Ոգեշնչում է մամուլը

[Շինարար]

Մեկնարկում է նոր ստեղծագործական նախագիծ: Մտահղացումը Հայկօի:
1. Ստորև ներկայացնում եմ հայկական մամուլից ընտրված մի հոդված:
2. Նախագծի մասնակիցները հոդվածում ներկայացվածը փորձում են գեղարվեստորեն ներկայացնել այնպես, ինչպես իրենք են դա տեսնում:
3. Գրական սեռերի ընտրությունը չի սահմանափակվում, կարելի է գրել` արձակ, չափածո, դրամա, ժանրերի ընտրության մեջ ևս ազատ եք:
4. Ձեր գրած ստեղծագործությունները յոթ օրվա ընթացքում` մինչև նոյեմբերի 7-ը` 24:00, նամակագրական համակարգի միջոցով ուղարկում եք ինձ:
5. 7 օր անց ստացված ստեղծագործությունները կտեղադրվեն այս թեմայում` քվեարկության և քննարկման:
6. Քվեարկության ընթացքում հեղինակները պահվելու են գաղտնի, ցանկացած ինքնաբացահայտում խստորեն պատժվելու է` ընդհուպ մինչև նախագծից հեռացում:
7. Քվեարկությանը տրվելու է 5 օր ժամանակ, որից հետո կամփոփվեն արդյունքները և կբացահայտվեն հեղինակները:
8. Քվեարկությունը լինելու է բաց, այսինքն` բոլորը կարող են տեսնել, թե որ տարբերակի օգտին եք քվեարկել:
9. Քվեարկությունը լինելու է բազմակի ընտրությամբ, այսինքն` կարող եք քվեարկել մեկից ավելի տարբերակների օգտին:
10. Քվեարկությունը պետք է կատարել միաժամանակ, չեք կարող տարբերակներից մեկի օգտին քվեարկել, հետո քվեարկել ևս մեկի օգտին:
11. Սեփական տարբերակի օգտին կարող եք քվեարկել, բայց վերջնական հաշվարկի ժամանակ այդ ձայները չեն հաշվվելու:
13. Արդյունքները հաշվարկելիս հաշվի են առնվելու միայն քվեարկությամբ արտացոլված տվյալները:
Հուսով եմ` ոչինչ բաց չթողեցի: Հաճելի ժամանց և ստեղծագործական նոր ոգեշնչումներ

[Շինարար]

Թամոյանի գաղտնի մոլուցքը կամ բռնաբարության փորձն իբրեւ բարի կատակ

Ալամ աշխարհի եզդիների նախագահ Ազիզ Թամոյանը հայտնի է ոչ միայն որպես ինքնահռչակ դոկտոր-պրոֆեսոր, հարգելի մարդ ու Ղարաբաղյան պատերազմում եզդիների 5-հարյուրյակի սպարապետ, այլեւ որպես կնամոլ: Ասում են, նա գեղեցիկ սեռի կողքով անտարբեր չի կարողանում անցնել ու որտեղ հաջողացնում է, շոշափում է ձեռքի տակն ընկածի մարմնամասերը կամ եթե ձեռքի տակ կին չի հայտնվում, բավարարվում է հեռախոսով առաջարկներ անելով, հագուրդ տալով երեւակայությանը: Ազիզի՝ սեքս հեռախոսով զվարճանքի վերջին փորձը նրան հասցրել է Սպանդարյանի ոստիկանության դուռը: Զոհը եկել էր մեր խմբագրություն՝ պատմելու գլխին եկածը:

1980 թ. Արթիկում ծնված, Երեւանի Նոր Արեշ թաղամաս հարս եկած Գայանե Տաշչյանի պատմելով, Թամոյանի հետ ծանոթությունը սկսվել ու զարգացել է հետեւյալ կերպ. “Օգոստոսի 11-ին, Արշակունյաց փողոցում, մամուլի շենքի մոտ իմ ընկերուհուն պիտի հանդիպեի, ինձ մոտենում ա Ազիզ Թամոյանը, բարեւում ա, ես նայում եմ՝ անծանոթ ա, ասում եմ՝ բարեւ ձեզ, ասում ա՝ բարեւ ձեզ, հարցնում ա՝ ինչի՞ ես կանգնել էստեղ, կարող ա՞ աշխատանք ես փնտրում, ասեցի՝ այո, լավ աշխատանք լինի, չեմ հրաժարվի: Թամոյանն էլ ասեց՝ բա գիտեք, նախարարությունից մեզ հրաման ա եկել, որ ես համակարգչի գերազանց իմացությամբ աշխատող ընդունեմ”: Լավ աշխատանքի հեռանկարը չկորցնելու մտայնությամբ կինը հեռախոսի համարն է տալիս ու Թամոյանի զանգի ակնկալիքով հեռանում: Տիկնոջ պատմելով, իրեն ամենից շատ վստահություն է ներշնչել նրա պատկառելի տարիքը, այդ պատճառով անվարան համաձայնել է նրա մոտ աշխատանքի անցնել: Թամոյանն էլ զանգը չի ուշացրել: “Գնում եմ տուն, մոտ երկու ժամ անցնում ա, զանգում ա, բա՝ ո՞ւր հասար, ես էլ ասի՝ ներողություն, ո՞ւմ հետ պատիվ ունեմ խոսելու, բա՝ Ազիզիդ հետ: Ասում եմ՝ ազիզն ո՞վ ա, բա՝ Թամոյանն ա”,-շնչահեղձ լինելով պատմում է Գայանե Տաշչյանն ու ընդմիջում՝ իրեղեն ապացույցներ ներկայացնելու համար:

“Ձայնագրությունը կա, կարող եք լսել: Ասում ա՝ ցավդ տանեմ, կյանքիդ մեռնեմ, իմ մոտ խնդիր չունես, կգաս, ամեն ինչ լավ կլինի, տաքսուդ փողն էլ կտամ, ասում եմ՝ հա, հարց չկա, մենք մի փոքր ուշ կզրուցենք, անցնում ա մի 40-45 րոպե, զանգ ա գալիս: Ու էդպես նույն օրը՝ երեք անգամ: Ես հասկացա, որ գործ ունեմ թեթեւաբարո, ոչ լուրջ, սրբություն ու տարիք չհարգող նսեմ ոչնչության հետ”,-բորբոքված՝ բառերը շարում էր տիկին Տաշչյանը, հավելելով, որ երբ հասկացել է, թե ում հետ գործ ունի, հաջորդ զանգը ստանալուն պես միացրել է հեռախոսի ձայնագրիչը: “Հասկանալով, որ սա ինձ նորից սեր ա բացատրելու, միացնում եմ իմ հեռախոսի դիկտաֆոնը (խոսելուն զուգահեռ միացնում է հեռախոսի ձայնագրությունը), ասում ա՝ ուտեմ ծիծիկներդ, խալ եղնիմ, դոշիդ եղնիմ, ոտքերիդ մեռնեմ, էսինչդ ուտեմ, էնինչդ ուտեմ, մի լավ բառ ասա՝ տրամադրությունս բարձրանա, սաղ ձայնագրած ա, ամբողջ մարմինս պարալիչի նման դողում ա, եւ ես, հասկանալով, որ արդեն բանն ինչ ա, ասեցի՝ խնդիր չկա, կգամ-կասեմ: Հետո ինքը ասում ա՝ ասա ուտեմ էսինչդ, որ ես ինձ լավ զգամ, ես էլ հասկանում եմ, թե՝ սիրտդ ուտեմ, ես էլ ասում եմ՝ հա, Ազիզ ջան, սիրտդ ուտեմ, ինքն էլ ասում ա՝ մի քիչ իջի ներքեւ: Ես խելագարված ասեցի՝ կգամ քո գրասենյակ ու ընենց բառեր կասեմ, որ ամբողջ կյանքումդ կհիշես”,-բորբոքված պատմում էր “զոհը”՝ շարունակելով, թե 15 րոպե անց ամուսնու հետ մեկնում է Թամոյանի աշխատավայր, առանց ամուսնու բարձրանում վերեւ:

Կաբինետի դուռը բացելուն պես, ըստ տիկին Գայանեի, Թամոյանը հարձակվում է վրան: “Դուռը բացելն ու ինձ վրա հարձակվելը մեկ եղավ, սկսեց թեւերս լպստել ու բարձրաձայն ցանկությունները հայտնեց… Ես նստա, ասեցի՝ կներեք, էլի, հեռախոսս անջատեմ, մեզ չխանգարեն, ու միացրի դիկտաֆոնս… Ընկել ա ձեռք ու ոտս, ասում եմ՝ հլա մի հատ հանգստացի, արի գործից խոսանք, ինքն էլ շնչակտուր, լեզուն դուրս գցած կոմպլիմենտներ ա անում՝ էս ինչ բդեր ունես, էս ինչ մաշկ ունես: Ես հազիվ ինձ զսպում եմ, Ազիզը տեղից ռեզկի բարձրացավ, սկսեց լիզել թեւս, ես էլ դուռը բացեցի ու սկսեցի գոռալ, ասեցի՝ ո՞ւմ ես ձեռք գցում, այ պոռնիկ, տականք, ասի՝ ես քո գլուխը խուզել եմ տալու, գոռացի, որ բոլորը դուրս թափվեն: Ինձ ասավ սուս՝ մատներով գումար ցույց տալով, ասի՝ 10 հազար դոլար էլ տաս, չես պրծնելու, ասավ՝ ես եզդիների նախագան եմ, ասեցի՝ դու իմ ոտերի նախագահն ես”,-պատմում էր 29-ամյա տիկինը, ընդգծելով, որ իր հետեւից ընկած Թամոյանին “քացով” տվել ու փռել է գետնին, ինչը ականատեսները ողջունել են ծափերով:

Թամոյանին գետնին փռելուց հետո ներքեւում իրեն սպասող “բանից անտեղյակ” ամուսնուն “քշել է տվել” Սպանդարյանի ոստիկանություն՝ վիրավորված պատիվն ու արժանապատվությունը վերականգնելու: Այնտեղից էլ երկու օր հետո դատարան դիմելու խորհուրդ ստացել: “Էս ընթացքում անհայտ նամակներ եմ ստանում Քյարամ, Զադե, Ասկյար անուններով, որոնք առաջարկում են խոշոր չափի գումար՝ լռությունս գնելու համար”,-ասում է նա: Թեեւ տիկինը սրտի կաթիլներ ընդունելով էր պատմում դեպքի մասին՝ երբեմն ամուսնու վրա ցույց տալով Ազիզի հերոսության որոշ մանրամասներ, մենք, այնուամենայնիվ, փորձեցինք Թամոյանին էլ լսել տեղի ունեցածի վերաբերյալ: Սակայն եզդիների առաջնորդից բոլորովին այլ պատմություն լսեցինք՝ իբր Տաշչյանն է 1000 դոլարի պահանջով գնացել համայն աշխարհի եզդիների առաջնորդի դուռը եւ կնոջ, երեխաների ներկայությամբ պահանջել:

“Էդի զրպարտանք է, եկել փող է ուզել, չեմ տվել ու նման բան է արել, ես ուզում էի միջազգային կազմակերպության դիմել ու ասել, որ ազգային փոքրամասնության ղեկավարին ինչ են ուզում անեն, չարեցի: Բայց ես ջղայնացած հայհոյանք արել եմ, իսկ իր պատմածը, քուրո ջան, չեմ արել”,- հերքում էր Թամոյանը: Մեր հարցին, թե առաջարկե՞լ է համտեսել իր մարմնի որոշ հատվածներ, ասաց՝ ոչ: “Ես 80 տարեկան մարդ եմ, հիվանդ մարդ եմ, դրանք հատուկ կազմակերպել են ու դրան ուղարկել: Դատախազին էլ գրեցի: Որ եկավ իմ տուն, ասեցի՝ Ձեզ չեմ ճանաչում, ի՞նչ փող տամ: 3 րոպե ժամանակ տվեց ու սպառնաց, որ փողը չտամ, կգնա միլիցիա”,-հավաստիացնում էր Թամոյանը:

“Դրան հովանավորում են, կաշառել են ուղարկել իմ դուռը: Ես հայհոյել եմ, հետո կատակ արել, թե եթե գործ չունես, արի իմ գրասենյակ: Ինչ-որ կատակներ կարող ա ասած ըլնեմ, բայց ջղայնացած եմ եղել: Ես 80 տարեկան մարդ եմ, ինքն ա ասել 1000 դոլար տուր, սիրտդ ուտեմ, ես էլ ասի՝ 80 տարեկան մարդ եմ: Հորս գերեզման՝ դա սուտ է”,- երդում-պատառ էր ուտում Թամոյանը: Հետո ասաց. “80 տարեկան հասակում կնամոլ լինելը բա սազո՞ւմ ա՜”: Ի ցավ եզդիների առաջնորդի, տիկնոջ պատմածը հաստատող ձայնագրություններ կան, որոնք նա ներկայացրել է ոստիկանություն:

Անի Առաքելյան

hraparak.am

[Շինարար]

Ստորև տեղադրված են քվեարկության ներկայացված ստեղծագործությունները:
Հարկ եմ համարում հիշեցնել
1. Քվեարկությունը բազմակի ընտրությամբ է, կարող եք քվեարկել մեկից ավելի տարբերակների օգտին:
2. Քվեարկությունը պետք է կատարել միաժամանակ, չեք կարող տարբերակներից մեկի օգտին քվեարկել, հետո քվեարկել ևս մեկի օգտին:
3. Քվեարկությունը բաց է, այսինքն` բոլորը կարող են տեսնել, թե որ տարբերակի օգտին եք քվեարկել:
4. Սեփական տարբերակի օգտին կարող եք քվեարկել, բայց վերջնական հաշվարկի ժամանակ այդ ձայները չեն հաշվվելու:
5. Արդյունքները հաշվարկելիս հաշվի են առնվելու միայն քվեարկությամբ արտացոլված տվյալները:
6. Քվեարկության ընթացքում քննարկումները թույլատրվում են:
7. Քվեարկությանը տրվում է 5 օր: 5 օրից կամփոփվեն արդյունքները, և կբացահայտվեն մասնակիցները:
8. Մասնակիցներին հորդորում եմ զերծ մնալ ինքնաբացահայտող գրառումներից. մասնակիցների կողմից ցանկացած ինքնաբացահայտող գրառում մինչև իմ կողմից հեղինակների բացահայտումը խստորեն պատժվելու է՝ ընդհուպ մինչև նախագծից հեռացում:

[Շինարար]

Կորած Երազը

Ռոմանը գրեթե ատելությամբ էր նայում հորը, ով բթամատը սեղմել էր Զեյնաբի բթամատին ու երդվում էր ամեն գնով պահպանել ջահելների ընտանիքի միասնությունը: Նայեց Զեյնաբին. սա երջանիկ ժպտում էր: Ռոմանը հիշեց հայ Աստղիկին, ու դեմքն աղավաղվեց:

* * *

- Ա՛յ հեր, չե՛մ ուզում:

- Արդեն պայմանավորվել ենք:

- Ա՛յ հեր, չե՜մ սիրում:

- Կարևոր է:

- Ա՛յ հեր, իսկի սիրուն չի:

- Մեր ազգին անհրաժեշտ է:

- Ա՛յ հեր, լավ մարդ չի:

- Ուրիշ ճար չունես:

- Մե՛ր, դու ձեն հանի, միակ տղեդ եմ:

- Ռոման, մեր ու Զեյնաբի ընտանիքները ամենապատվով ընտանիքներն են, էդ երկու ընտանիքների միությունը կթույլատրի համախմբել մեր ազգը:

- Այ մեր, բա ե՞ս, բա իմ երջանկությու՞նը, ես հայի՛ եմ սիրում:

- Ազգն ավելի կարևոր ա:

* * *

Ռոմանը նստել էր թմբին ու նայում էր քաղհան անող Աստղիկին: Արդեն երկու տարի կլիներ, ինչ ամեն օր նստում էր այստեղ ու նայում Աստղիկին, հաճախ էլ ուղղակի սպասում նրա՝ տնից դուրս գալուն, ապա չտեսնելով՝ քոռ ու փոշման գնում էր տուն:
Երբեմն Աստղիկը նայում էր նրան ու ժպտում: Այդ պահերին Ռոմանը դառնում էր աշխարհի ամենաերջանիկ մարդը, բայց անմիջապես թախծում էր՝ հասկանալով, որ հայրը երբեք չի համաձայնվի: Ու փախնում էր Ռոմանը, իջնում էր ձորը, նստում գետի ափին ու հեռու Աստղիկից լաց էր լինում. հանկարծ Աստղիկը չտեսնի իր արցունքները:

Ռոմանն այդ օրը վերջին անգամ էր եկել. ինքն այլևս այստեղ չի գա, իր կյանքն իր փոխարեն ուրիշներն են տնօրինել:

Աստղիկն այդ օրը չնայեց իր կողմը: «Երևի մի բան լսել է», - տխուր մտածեց Ռոմանը ու նրա աչքերն արցունքով լցվեցին:

* * *

Ու հիմա Ռոմանը նայում է, թե ոնց են իր ու Զեյնաբի ծնողները երջանիկ դեմքերով հարսանեկան արարողությունը բոլոր ադաթներով անում: Զգում էր, որ ամեն վայրկյան ուժգնանում է Զեյնաբի նկատմամբ ատելությունը, չնայած հասկանում էր, որ աղջիկն էլ մեղք չունի: Բայց երբ նայում էր Զեյնաբի շողացող դեմքին, ամբողջ մարմնով կատաղի դող էր անցնում:

Երբ, ադաթի համաձայն, պետք է խնձորով խփեր Զեյնաբի գլխին, այդ օրն առաջին անգամ հաճույք ստացավ: Զեյնաբը խուլ տնքաց ու բռնեց գլուխը:

* * *

Ինչպես և սպասվում էր, Զեյնաբի ու Ռոմանի հարսանիքը շատ բան փոխեց: Երկու մասի բաժանված եզդիները միավորվեցին:

Սրանց մի մասը Զեյնաբի հորն էր ընդունում, մյուս մասը՝ Ռոմանի հորը: Իսկ հիմա կար այդ երկու պատվարժան ընտանիքները միացնող նորը: Ռոմանն ընտրվեց ազգի առաջնորդ: Ու Ռոմանի կյանքը փոխվեց: Հին բոլոր երազներն արդեն սին էին, անձնական կյանք ասվածը՝ մի վերացական հասկացություն. Ռոմանն ինչ անում էր, անում էր ազգի շահի համար, ինչպես վայել է իսկական առաջնորդին: Ու կարծես ամեն ինչ հրաշալի էր, բոլորը կարծես երջանիկ էին, միայն թե իր՝ Ռոմանի գլխին ամեն օր նոր ճերմակ մազ, իսկ դեմքին նոր կնճիռ էր ավելանում:

* * *

- Ի՞նչ ես ցցվել հեռուստացույցի առաջ:

- Մի՛ խանգարի, էն կողմ գնա:

- Հորդ հետ էդ ինչպե՞ս ես խոսում:

- Ասում եմ՝ էն կողմ գնա:

- Ռոման, երեխու գլխից վազն անցի, թող հեռուստացույց նայի:

Ռոմանը կարմրատակեց: Սիրտը ուժեղ խփում էր: Թվաց՝ հիմա ինֆարկտ կխփի, բայց մի կերպ զսպեց իրեն:

- Զեյնա՛բ, ես իմ երազանքը թողել ու քո հետ պսակվել եմ ոչ նրա համար, որ բառադի երեխեք ունենամ...

- Խանգարում ես, հեռուստացույց եմ նայում..

- Ձե՛նդ, լակո՛տ, հերդ ա խոսում, - պոռթկաց Ռոմանը ու դարձավ կնոջ, - թե ինչի՞ համաձայնվեցի քո հետ պսակվել, որ սենց լակոտնե՞ր մեծացնես, որոնք ո՛չ ձգտում ունեն, ո՛չ մեծին են հարգում, ոչ մի բան:

- Թե չէ որ իմ հետ չպսակվեիր, ի՞նչ էիր անելու:

- Նորմալ աղջիկ էի տուն բերելու:

- Թե քեզ նայողն ո՞վ էր, որ կարողանայիր ուրիշ աղջիկ բերել, էդ մենակ ես կարող էի հորդ անվան խաթեր հետդ պսակվել:

Ռոմանը դուռը շրխկացրեց ու տնից դուրս եկավ: Ոտքով գնաց դեպի գրասենյակ: «Մաքուր օդին կխաղաղվեմ», - մտածեց: Բայց ողջ ճանապարհին տխուր մտքերը նրան հանգիստ չէին տալիս. «Եքա մարդ եմ, իսկի սիրո հաճույքը չտեսա, ողջ կյանքս էդ վհուկի հետ, ինչի՞ համար, ազգի համար, էն ազգի համար, ում համար էդ ոչուփուչ լակոտին եմ մեծացրել, ով մեռնելուցս հետո աշխատածս ողջ գումարը ով գիտի, երկու օրում քամուն կտա, էն ամբողջ ձեռք բերածը՝ ազգի համար, մի օրում վարի կտա, ով կխախտի էդ միասնականությունը, էդ համախմբվածությունը ու ամեն ինչ կբերի էն վիճակին, ինչ կար: Լրիվ սուտ ա: Լրիվ հեքիաթ դուրս եկավ: Անիմաստ էր: Հե՛ր, ախր ասում էի, որ չե՛մ ուզում... Աստղիկը... տեսնես ի՞նչ եղավ Աստղիկը: Գոնե մի անգամ տեսնեի... Տենց էլ սիրո հաճույքը չզգացի, ապրեցի ուրիշների համար, ուրիշների, ուրիշների...»:

Ռոմանը հասավ գրասենյակի շենքի մոտ ու տեղում քարացավ: Դռան դիմաց մի ջահել աղջիկ էր կանգնած: Աղջիկը նայեց նրան ու ժպտաց, կարծես վաղուց իրեն՝ Ռոմանին էր սպասում: Այդ հայացքն ու ժպիտն այնքա՜ն ծանոթ էին:

- Աստղի՜կ, - շշնջած քթի տակ:

Չէ: Հնարավոր չի: Հիմա Աստղիկը պետք է հասուն կին լինի, իսկ սա ջահել ա: Չէ: Աստղիկը չի: Բայց ի՜նչ նման է:

Չզգաց էլ, թե ոնց, բայց մոտեցավ ու բարևեց.

- Բարև, օրիորդ:
- Բարև Ձեզ, - հարգանքով պատասխանեց աղջիկը՝ նայելով Ռոմանի ճերմակած մազերին:

- Զգացի, որ ինչ-որ բան եք փնտրում, կարո՞ղ եմ օգնել, - հարցրեց Ռոմանը:

- Դժվար թե, աշխատանք եմ փնտրում, - ժպտաց աղջիկը:

- Ուրեմն կարող եմ օգնել, - Ռոմանն էլ ժպտաց: - Տվեք Ձեր հեռախոսի համարը, կզանգեմ: Ինձ քարտուղարուհի է պետք:

- Քարտուղարուհի՞:

- Հա՜, հա:

Աղջիկը սկզբից տատանվեց: Հետո նայեց Ռոմանին, ապա թղթի վրա շտապ գրեց հեռախոսահամարն ու տվեց Ռոմանին: «Երևի մազերս հարգանք ներշնչեցին, թե չէ չէր վստահի անծանոթին», - մտածեց Ռոմանը, վերցրեց թուղթը, ժպտաց ու գնաց:

Մտավ գրասենյակ:

- Անժի՜կ, - կանչեց:

Ծեր քարտուղարուհին դանդաղ քայլերով եկավ:

- Դու հաստա՞տ ուզում ես դուրս գալ աշխատանքից:

- Հա, արդեն ծեր եմ:

- Լավ: Ես քեզ փոխարինող եմ գտել, այսօր կզանգեմ, կկանչեմ:

Երկու ժամ անց իր մեջ համարձակություն գտավ ու զանգեց:

- Օրիորդ, ես եմ:

- Ո՞վ է:

- Ես եմ:

- Ո՞վ:

- Ձեր Ռոմանը:

- Կարո՞ղ ա աղջիկ ես կպցնում, ո՞վ ես:

- Օրիորդ, որ «աղջիկ կպցնեի», կասեի «ես քո սերն եմ, քոնը լինեմ, պաչեմ աքչերդ, հոնքերդ, վիզդ, փորդ», - ինքն էլ զգաց, որ կատակն անհաջող է ու շտապ ավելացրեց, - իսկ ես... ես էն մարդն եմ, որ այսօր առավոտյան Ձեզ տեսավ ու ասաց, որ կարող է գործ առաջարկել:

- Վա՜յ, հիշեցի:

- Կգա՞ս իմ մոտ:

- Ձեր մո՞տ:

- Նկատի ունեմ գրասենյակ, կխոսենք պայմանների մասին:

- Հա, կգամ:

- Լավ, դե կսպասեմ:

- Գիտեք... մի բան ասեմ... Դուք իմ դուրը շատ եք եկել...

Ռոմանը հեռախոսն անջատեց: Սիրտն անհանգիստ խփում էր: Ինքը դուրն եկել է: Ինքը: Իսկ էդ վհուկը՝ Զեյնաբը, ասում էր, թե ինքը ոչ մեկի դուրը չի գա: Բայց ահա Աստղիկի դուրն եկել է... չէ... դե Աստղիկը չի, բայց ախր շատ նման է:

Ռոմանն այդ օրը անընդհատ ժամացույցին, հետո դռանն էր նայում: Աստղիկը... դե օրիորդը... ուշանում էր:

Վերջապես եկավ: Ռոմանը քաղաքավարի վեր կացավ, աղջկան հրավիրեց նստելու, ինքն էլ նստեց ու սկսեց պատմել աշխատանքի մասին: Աղջիկը լուռ լսում էր, հետո ընդհատեց:

- Ձեր անունն ի՞նչ էր:

- Ռոման:

- Ռոման, ոչի՞նչ որ անցնեմ մտերմիկ տոնի:

Ռոմանը շփոթվեց: Լռեց: Աղջիկը դա ընդունեց որպես համաձայնության նշան ու շարունակեց:

- Ռոման, ես էդպիսի աշխատանք չեմ ուզում: Բայց քեզ ավելին կարող եմ առաջարկել: Ես կարող եմ լինել քո սիրուհին: Ինձ շատ բան պետք չի: Ինձ քո սերն է պետք ու մի քիչ գումար ապրելու համար, ուրիշ ոչինչ: Դու իմ դուրը շատ ես եկել:

Ռոմանը շփոթվեց: Ինքը կյանքի մեծ փորձ ունի, բայց սիրո հարցում... բացի Զեյնաբից, բացի գերի լինելուց ուրիշ բան չգիտի: Բոլորն իրենից խորհուրդ են հարցնում, բոլորին օգնում է, բայց ոչ սիրո հարցում: Ու Ռոմանը իրեն ամաչկոտ պատանի զգաց, ով չգիտի ինչ անել: Նայեց աղջկան ու նորից տեսավ Աստղիկին. իր պատանեկան տարիների երազանքը նորից լողաց առջևը: Աստղիկը, տեսնելով, որ Ռոմանը ձայն չի հանում, վեր կացավ, մոտեցավ նրան, կռացավ ու համբուրեց: Ռոմանի մարմնով սրսուռով ջերմություն անցավ ու ինքը հանկարծ զգաց, թե ինչ է կորցրել: Զեյնաբը, զավակները, իր ազգը, այդ ամենն արդեն վատ երազ էին թվում: Ռոմանին պատեց խելահեղ կիրքն ու գրկելով Աստղիկին՝ անկուշտ համբուրեց: Համբուրում էր աչքերը, ճակատը, քիթը, վիզը, ձեռքերը, չոքեց ու չոքած համբուրում էր աղջկա ձեռքը, հայացքը բարձրացրեց ու իրականությունն անմիջապես վերականգնվեց:

Աստղիկը վերևից իրեն էր նայում ատող հայացքով:

- Անասու՜ն, - գոռաց Աստղիկը, - թող ձեռս:

Ռոմանը չհասկացավ՝ ինչ է կատարվում ու վախից ավելի ամուր բռնեց Աստղիկի ձեռքը: Կարծես հեռվից լսեց, որ դուռը բացվել է ու աշխատողները ներս են մտնում: Վերջին վայրկյանին նկատեց Աստղիկի բարձրացող ոտքն ու ուժեղ հարվածը Ռոմանին տապալեց: Երբ աչքերը բացեց, տեսավ, որ գրասենյակի աշխատողներն իրեն նայում են զզվանքով ու խղճահարությամբ, իսկ օրիորդն արդեն չկար:

* * *

Լուրն իրենից շուտ էր հասել տուն: Բոլորը գոռում էին: Զավակներն ու Զեյնաբը: Իսկ ինքը լուռ էր, ասելու բան չուներ: Պառկեց ու հիվանդ ձևացավ: Հաջորդ օրը եկավ Անժելը՝ քարտուղարուհին ու հետը թերթ բերեց: Թերթում իր մասին էր գրված: Կարդաց. «Երեկոյան զանգեց ու ասաց՝ քո Ռոմանն եմ, ասում եմ ի՞նչ Ռոման, ասում ա՝ քո սերն եմ, քոնը լինեմ, պաչեմ աչքերդ, հոնքերդ, վիզդ, փորդ: Հուզմունքից դողում էի: Բայց լավ է, ֆայմել, ձայնագրիչը միացրել էի: Հետո ասեց՝ կգա՞ս իմ մոտ, ասեցի՝ հա՛, կգամ: Ու էդ լրիվ ձայնագրած ա, կա: Ու կատաղած գնացի: Բարձրացա մոտը: Հարձակվեց վրաս, չոքեց ու սկսեց համբուրել ձեռքերս, վայրենի, կոպիտ ձևով: Գոռացի՝ Անասու՜ն, ու աշխատողները ներս մտան, բոլորը տեսել են, թե դա ինչ էր անում: Բայց ես արժանին մատուցել եմ. քացով էնպես խփեցի, որ փռվեց գետնին, բայց ես սա սենց չեմ թողնի: Միլիցիա էլ եմ դիմել, պիտի պատժվի ինքը»:

Ռոմանը տնքաց:

Քանդվեց հոր երազանքը: Իր պատիվն արդեն մեկընդմիշտ ընկել է: Այլևս չկա ազգի առաջնորդը:

Ու Ռոմանը հանկարծ ատելություն զգաց: Ատում էր հորը, Զեյնաբին, Աստղիկին... Աչքերը փակեց: «Այդպես էլ չտեսա երջանկություն», - անցավ մտքով ու փորձեց գտնել գոնե իր կյանքի գոնե մի լուսավոր պահ: Ու հիշեց պատանեկան տարիները, Աստղիկին՝ քաղհան անելուց, հետո մտովի տեղափոխվեց իր աշխատասենյակ. այստեղ նոր Աստղիկն էր, իսկը ինքը չոքած համբուրում էր նրա ձեռքը...

Ռոմանը ժպտաց:

[Շինարար]

Ոչխարական

Մի փարախում ավանդական ոչխարք եղել էին խելքահան:
Զարմանալու չկար բան, զի ոչխարներն անզուգական,
Ժամանակից վաղնջական գտել էին տուն ու հանգրվան
Երկրում այծոց բարոյական:
Ու խախտելով ամեն խրատ ու պատվիրան պապենական,
Անպատվելով անգամ անբիծ խաչասերման կապն սրբազան`
Ոչխարների սպիտակագեղմ տարեց արքան
Անսաց ձայնին սատանայի ու թաթ գցեց այծի կնկան:

Կաթ ու բրդի գիտակ-վարպետ, հինգ հարյուրի Մեծ Սպարապետ,
Ութ տասնամյա Թամո արքան մեկից լինում էր գլխահան,
Թե իր կողքին մաքի տեսներ ու մանրազնին չշոշափեր:
Իսկ երբ մեկ-մեկ Բախտն քմահաճ ձեռքից խլում էր չալաղաջ,
Ազիզը չէր հիասթափվում, հեռախոսը բրդից հանում,
Պագշոտության գերի դարձած` զանգերով էր զվարճանում
Մինիստրության շենքերի տակ, կանչում փափուկ գրասենյակ,
Բարոյական այծոց խաբում, մարմնամասերը լպստում:
Ամառային մի շոգ օր արածում էր սիրատոչոր
Մինիստրության շենքի մոտ, մեկ էլ տեսավ մի ալոջ:
Ալոջ տեսավ, սիրտը թրթռաց, բերնի ջուրը վազեց-գնաց,
Ու շողերի տակ բարկ արևի ապուշ կտրեց շանթահարված:
Իսկ ալոջը անտեղյակ որոճում էր շարունակ,
Այսկողմ-անկողմ արագ քայլում, ընկերուհուն ակնկալում:
Այդպես անցավ մի քառորդ ժամ, Թամոն սառած պահում էր դամ,
Բայց սպասելու էլ ուժ չկար, տենչից դառնում էր խելագար:
Սմքած կուրծքը դուրս փքելով, քթի ակնոցը ուղղելով,
Հուշիկ քայլքով շարժվեց առաջ, սրտում մարմաջ, լեզվին` բարբաջ:
- Իմ հարգարժան ալոջ քույրիկ,- դիմեց էգին նա մտերմիկ,-
Էս շոգ-կրակին ի՞նչ ես անում, չլինի՞ քեզ գործ ես որոնում:
- Մեծապատիվ ոչխար հայրիկ, կարող եմ ես մանել իլիկ,
Աշխատանքից «օֆիսային» չի հրաժարվի և ոչ մի կին:
- Այս պարագան զարմանալի Երկնքի հետ աղերս ունի,-
Արտասանեց Թամո արքան ու խաչ հանեց երեք անգամ: -
Այս առավոտ նախարարից ստացել ենք մենք մի նախագիծ,
Քեզ, սիրելի ալոջ քույրիկ, կնշանակենք մենք մեծ ռոճիկ:
Քանի որ դու մանել գիտես, նախագծում կմասնակցես,
Ուստի համարդ բջջային ասա հիմա ինձ` Ազիզին:
- Օ՜, պատվելի Ազիզ հայրիկ, ինչքա՜ն բարի է քո սրտիկ,-
Հուզվեց ալոջը միամիտ ու գրպանից հանեց թուղթ ու մատիտ: -
Ահա համարն իմ բջջային, զանգիր շուտով ինձ արխային:
Ու այդ պահից տարօրինակ, խառնիճաղանջ ալոջի կյանքը դարձավ մեծ մղձավանջ:
Օրվա մեջ տաս-տասնհինգ անգամ զանգում էր նրան Թամո արքան,
Լպիրշ, զազիր խոսքեր ասում, յուր հոգեկանը խանգարում:
Առաջարկում էր վայրենին խալի նման կպնել դոշին,
Ուտել դմակ ու փորոտիք, ոտքերի տակ դառնալ փոշու հատիկ,
Ստինքներին մատաղ լինում, սիրո խոսքեր էր պահանջում:
Հասկանալով, որ գործ ունի թեթևաբարո մի լպիրշի,
Տարիք ու չափ չնկատող, իր սպիտակ բուրդն իսկ անարգող,
Անպարկեշտ ոչխարի հետ, որ թեև կոչվում է սպարապետ,
Չունի ոչ սրբություն, ոչ ամոք գեթ,
Ալոջն խոհեմ խորհրդակցեց ամուսնու հետ:
Որոշեցին միանգամից հարցը լուծել, բղջախոհին վնասազերծել:
Ու երբ հաջորդ առավոտյան կրկին զանգեց Թամո արքան,
Սկսեց երկար-բարակ ճառել, սեր ու բաղձանք խոստովանել,
Ալոջն իսկույն նրան ընդհատեց, ու այցելել առաջարկեց:
Ազիզն ականջներին չհավատաց, զարմանքից ողջ բուրդը եղավ թաց,
Հազիվ «այոն» իր մռլտաց, հետո փարախը իր գնաց:
Կաթ ու պանիրը պատրաստեց, կարմիր խալին փութով փռեց,
Հրամայեց ծառաներին մայել միասին էգի պատվին,
Դուռ, լուսամուտ մաքրել տվեց, անկողինն իր հարդարեց:
Ու թրթիռով պագշոտ սրտի սկսեց սպասել մայրամուտին:
Ժամերն լարված այդ սպասումի դառնում էին անտանելի,
Թամոն նորից չդիմացավ, զանգել տվեց այծի կնկան:
- Թոքդ ուտեմ, իմ Այծեմնիկ, մի խոսք ասա ինձ էրոտիկ,-
Հևհևալով, լեզուն հանած, գոռաց` կրքից խելագարված:
Որ պլանը իր չտապալի, այծն որոշեց պատասխանի,
«Սիրտդ ուտեմ, ջան իմ Ազիզ» ասաց իսկույն ձայնով թիթիզ:
Թամոն, հիացմունքից գժված, խնդիրք արեց` իջիր քիչ ցած:
- Երբ գամ փարախդ արքունական, խոսքով կանեմ քեզ ինքնասպան,-
Թրթռացող ձայնով ալոջն սպառնաց, իսկ Թամոյին դա սեր թվաց…
Երկու ժամ անց, մայրամուտին, փարախի մոտ կանգնեց տաքսին,
Այծազույգը տաքսուց իջավ, դմակապահին ներկայացավ:
Ալոջն իր ամուսնուն դրսում թողեց ու ինքն փարախ ուղևորվեց:
Հազիվ էր ներս մտել շեմից, Թամո արքան բռնեց ոտքից,
Լիզում էր` ինչը պատահի, կարծես ձողիկ էր նա աղի:
- Հանգստացի՛ր Ազիզ արքա, ճնշումդ հանկարծ չբարձրանա,
Արի՛, տեսնենք այծավարի մեր անելիքն ապագայի:
- Ի՜նչ մաշկ ունես, իմ Այծեմնի՛կ, օ՜, ինչպիսի՛ յուղոտ բդիկ,-
Չէր լսում նրան Թամո արքան,- ուտե՛նք իրար, ջանի՛դ ղուրբան:
Բանը բանից արդեն անցավ, ալոջը էլ չդիմացավ,
Դուռը բացեց մեկ հարվածով ու կատաղած գոռաց լացով.
Թա՛թդ քաշիր, կեղտոտ ոչխա՛ր, ետի՛ս անցիր պի՛ղծ խելագար,
Այդ ո՞ւմ ես սև թաթերդ գցում, մաքիի տե՞ղ ես ինձ դնում,
Պոռնի՛կ, տակա՛նք ու անզգա՛մ, ես քո բուրդը խուզե՛լ կտամ:
- Ձայնդ կտրի՛ր, հիստերիկ էծ, ես փող կտամ պարկով քեզ մեծ:
- Հազար դոլար էլ թե բերես, չեմ լռելու, մինչև դատվես:
- Հիմար ալոջ, դու չգիտես, ինչ իշխանության տեր եմ ես,
Ունեմ դիզած հարստություն, մեծ ու անչափ կարողություն,
Ես տիրակա՛լն եմ այստեղի...
- Նախագահն ես իմ ոտքերի՛,- գոռաց ալոջն ու վեր թռավ,
Թամոն դնչին քացի կերավ, փռվեց խալուն տնքտնքալով,
Ալոջը դուրս սուրաց լալով:
Ամուսինը ալոջի, մի ծառի տակ, ման էր գալիս անտեղյակ,
Մեկ էլ կինը, փրփրալով, իրեն փարվեց հեծկլտալով:
- Մի՛ հարցրու ինչ ոչ մի բան,- ասաց շեշտով հրամայական,-
Քշել տուր շուտ դեպ Սպանդարյան, տա՛ր ինձ բաժինը քննչական:
Ամուսինն չհամառեց, կնոջ պատվերը կատարեց,
Ու կես ժամից քննչականում ալոջը «բլանկ» էր լրացնում,
Արժանապատվությունն վերականգնում:
Մինչ ալոջն վիրավորված դատարանում ցուցմունք տար,
Քյարամ, Զադե ու Ասկյար դարձել էին նամակատար:
Շաբաթը մի քանի անգամ նամակ էին բերում,
Մեծ-մեծ փողեր էին խոստանում:
Սակայն ալոջը պատվելի հավետ մնաց անդրդվելի:

Պառկած փափուկ իր անկողնում, Թամոն երազ էր տեսնում,
Իբր հուժկու, փրչոտ մի այծ եկավ-կանգնեց իր տան դիմաց,
Աչքերն կրակ ու բարկացած, հարցում արեց ձայնով կամաց.
- Ապրած կենաս, Թամո արքա, ո՞նց էր համը իմ կնկա…

[Շինարար]

Cherchez la femme

Ութսունամյա Ազիզի համար կյանքը դեռ նոր էր սկսվում: Կյանքն ուրախ, զվարթ, կանանցով լի… Էլ ի՞նչ էր պետք նրա պես ողջամիտ տղամարդուն:

Նա նման չէր այն ծերունիներին, ում մասին սովորաբար ասում են` սեռական օրգաններից միայն աչքերն են մնացել: Կայտառ էր, կյանքով լի, սակայն, ավաղ, կյանքն անարդար էր գտնվել Ազիզի հանդեպ. լինելով գեղեցիկուհիներին նկատող, հոգով երիտասարդ, մարմնով առողջ և ծաղկունքի շրջան ապրող տղամարդ` Ազիզը ուներ հիշողության պրոբլեմ, որի անունն էր սկլերոզ: Ասել է թե` վազում էր կանանց հետևից, բայց այ ինչի համար էր վազում` չէր հիշում:
Ամառային մի տաք երեկո Ազիզը իր վարորդի հետ շրջում էր քաղաքում: Հանկարծ նկատեց մայթի վրա կանգած կանանց, ովքեր կայծակնային արագությամբ գրավեցին նրա ուշադրությունը: Վարորդին` մեքենան կանգնեցնելու հրաման տրվեց: Ազիզը փորձեց լայն ժպտալ: Չստացվեց. բեղերը քիթը խուտուտ տվեցին և նա ծերունիներին արժանավայել` լիաթոք փռշտաց:
Մոտեցավ աղջիկներին:
-Բարև ձեզ,- ժպիտի խղճուկ փորձեր անելով` ասաց Ազիզը:
-Բարև,- պատասխանեց աղջիկներից մեկը, ուշադիր նայելով Ազիզի Rolex մակնիշի ժամացույցին:
Մտքի փայլատակումը և բնազդը իրեն երկար սպասեցնել չտվեցին:
-Հա, ինչ էի ասում` աղջիկ ջան, ի՜նչ սիրուն ես, ի՜նչ լավն ես,- ոգևորված շարունակեց Ազիզը:
Աղջիկը ժպտաց` ցուցադրելով իր հիասքանչ ատամնաշարը` 32 ծուռումուռ ատամներով հանդերձ.
-Է՛հ, ո՞ւմ ա պետք… Էս քանի տարի ա գործ ում ման գալիս, չե՛մ էլ գտնում,...
-Ես քեզ կօգնե՜մ,-պատրաստակամորեն ասաց Ազիզը:
-Վա՜յ, ես շատ շնորհակալ կլինեմ, իմ անունը Աննա ա,- ասաց աղջիկը, մտածելով` “Էս ի՞նչ լավ օր ա էսօր…”
Ազիզի միտքը դեռ շարունակում էր վառ փայլատակել.
-Ես Ազիզ Թամոյանն եմ, նախարարությունում եմ աշխատում, ինձ քո նման խելացի ու սիրուն աղջիկներ են պետք:

Աղջիկը ավելի լայն ժպտաց` ասես փորձում էր ի ցույց դնել իր իմաստության ատամները:
-Համարս կուզե՞ք տամ, - պահը չէր ուզում ձեռքից բաց թողնել աղջիկը:
-Հա, հա, բա ոնց չեմ ուզում… Գրի, գրի էս թղթի կտորի վրա.. այ տենց, տո՛ւր ինձ, ցավդ տանեմ, դե գնացի ես, անպայման կզանգեմ,-վերցնելով թուղթը` Ազիզը հեռացավ:


Երկու ժամ անց…

Ազիզը նստած էր հեռուստացույցի մոտ և նայում էր “ԱԼՄ” հեռուստաալիքը` մտքում աստվածացնելով Տիգրան Կարապետյանին` նա մտածում էր` կարելի է Կարապետիչին դարձնել եզդյաց պատվավոր քաղաքացի… մտամոլոր ձեռքը տարավ գրպանը, մատներով ինչ որ թուղթ շոշափեց: Հանեց թուղթը: Ուշադիր նայեց գրված հեռախոսահամարին: “Էս ո՞ւմ համարն ա”,- մտածում էր Ազիզը և ուշադիր զննում համարը` ասես ցանկանալով պատկերացնել հեռախոսահամարի տիրոջ դիմագծերը:
-Վա՜յ, վալա՜ վալա՜, հիշեցիիիի՜, - փայլատակող աչքերով բացականչեց համայն եզդյաց առաջնորդը, - Վարթուշի համարն ա… վալա՛ վալա՛, Վարթո՜ւշ, - անսահման փաղաքշանք էր հորդում նրա աչքերից, - Վարթո՜ւշը…

/Ծանոթություն` Վարդանուշ Մստոյան ծնվ. 1952թ.: Քսան տարի առաջ նրան բախտ էր վիճակվել լինել Ազիզ Թամոյանի սիրուհին, ասել է թե` Ազիզի հարեմի պատվավոր անդամ/
-Վարթուշի համար ա... հեսա զանգեմ... Վարթո՜ւշս...
Հավաքեց հեռախոսահամարը:
-Ալո՞,- լսվեց կանացի ձայնը հեռախոսագծի այն կողմում:
Հիշելով երբմնի “Վարթուշին” Ազիզը սկսեց.
-Վարթո՜ւշ, ա՛յ Վարթուշ ջան… ես քո ցա՛վը տանեմ… էսիչդ ուտեմ, էնինչդ ուտեմ… թո՜ւ… մոռացա… աղջի՛ Վարթո՜ւշ… էդ անտերների անունը ոնց էր, է՞…

-Ալո՞,-զարմացած կրկնեց մեզ արդեն ծանոթ Աննան:
-Աղջի՛ Վարթուշ… Ազիզն ա… դե Ազիզդ էլի…հեհե՜… էս ուր ես չկաս, ա՛յ աղջի… էսինչդ.. էնինչդ… աղջի՛… թո՜ւ.. էլի էդ անտերների անունը չեմ կարում հիշեմ… վաաա՜այ…
“Էս մարդը ցնդվել ա… Բա որ մարդս իմանա, որ սենց մեկը ինձ զանգում … գլուխս կջարդի… թե խի համարս տվեցի սրան,”- գուշակելով հեռախոսազանգի “տիրոջը” մտածեց Աննան և անջատեց հեռախոսը:
Հաջորդ զանգը իրեն երկար սպասեցնել չտվեց:
-Աղջի՛ Վարթուշ, ա՛յ Վարթուշ… Խի՞ ես անջատում… Արի մոտս էլի, ցա՛վդ տանեմ, քեզի շատ եմ կարոտել, - պնդում էր Ազիզ Թամոյանի սիրառատ ձայնը:
“Քանի շուտ ա, ես սրանից պիտի պրծնեմ, թե չէ սա հա կյանքս կուտի,”- գլխի ընկավ Աննան և հեռախոսը անջատելով` գնաց թերթերից մեկի խմբագրություն` պատմելու իր գլխին եկած պատմությունը:
Հասնելով խմբագրություն` Աննան իր դժբախտ պատմությունը պատմելու ընթացքում չէր մոռանում լաց լինելու, հեծկլտալու և աչքի պոչով ներկա գտնվող երիտասարդ լրագրողներից մեկին նայելու մասին:
Իսկ Ազիզ Թամոյանը, ով հաջորդ օրն արդեն իսպառ մոռացել էր պատահածի մասին, ամենայն ազնվությամբ պատմում էր մի այլ պատմություն` կապված դրամաշորթության հետ, որն արդեն լրիվ ուրիշ պատմություն էր և ուներ պատշաճ վաղեմություն:

[Շինարար]

Անհաս ցնորք իմ հոգու

- Բժի˜շկ, օգնեք կնոջս,- բացականչեց հենց նոր աշխատասենյակ ներխուժած տղամարդը, որը թեև կիրթ էր երևում, բայց մոռացել էր դուռը թակելու մասին: Ավելին՝ նա այնքան շփոթված էր, որ չնկատեց սեղանի հետևի բազկաթոռին բազմած պատկառելի տարիքով ու արդեն սպիտակող մազերով բժշկին՝ փոխարենը խոսքն ուղղելով սեղանի մյուս կողմում աշակերտական աթոռին տեղավորված ուսանողին, որն ուսուցչի հետ ինչ-որ բան էր քննարկում:
Բժշկի համար սովորական էին նման այցելությունները. արդեն սովորել էր, որ հոգեբուժարանում բուժվողների հարազտները նույնիսկ ավելի խելագար էին, քան հիվանդներն իրենք: Պահպանելով նույն սառնասրտությունը, որով մինչ այդ ինչ-որ բան էր բացատրում ուսանողին՝ պատասխանեց.
- Բերե´ք նրան:
Տղամարդը դուրս եկավ, քիչ անց վերադարձավ՝ իր հետ մի կերպ ներս բերելով միջին տարիքի մի կնոջ, որը, երևում է, մինչ այդ մեքենայում փակված է եղել: Այլապես կօգտվեր այն կարճ ակնթարթից, երբ ամուսինը միջանցքում իրեն մենակ թողնելով մտել էր բժշկի մոտ, կփախչեր:
- Ի՞նչ գանգատներ ունեք,- առանց երկար-բարակ մտածելու և ուսանողին դուրս գալու նշան անելով սկսեց բժիշկը:
- Ես հիվանդ չեմ: Այ սրան տեսնու՞մ եք: Ուզում ա ինձ զոռով գժանոց բերած լինի, որ տունն ու էրեխեքիս ձեռիցս առնի:
- Տիկին, հանգստացեք, ոչ ոք չի ասում, թե հիվանդ եք: Ուզու՞մ եք՝ առանց Ձեր ամուսնու կզրուցենք:
- Բայց…
- Պարոն, կներեք: Ամեն դեպքում կարծում եմ, որ ավելի նպատակահարմար կլինի՝ դրսում սպասեք:
Ստիպված էր ենթարկվել:
- Կասե՞ք Ձեր անունը:
- Պասպորտով Նառա, բայց ինձ ասա Ազիզ: Իսկական Ազըզ եմ: Սենց ինձ սազում ա:
- Տիկին, ի՞նչ է Ձեզ անհանգստացնում:
- Ամուսինս գլխիս սարքում ա: Ու մենակ ինքը չի: Կարապետիչն էլ: Էրկուսով ուզում են ինձ վերացնեն: Շատ կեղտոտ ձևերով:
- Կարապետի՞չ:
- Հա, էն քո իմացածը:
- Որտե՞ղ եք հասցրել հանդիպել նրան:
- Օգոստոսի 11-ին, Արշակունյաց փողոցում, մամուլի շենքի մոտ իմ ընկերուհուն պիտի հանդիպեի, ինձ մոտենում ա Կարապետիչը, բարեւում ա, ես նայում եմ՝ անծանոթ ա, ասում եմ՝ բարեւ ձեզ, ասում ա՝ բարեւ ձեզ, հարցնում ա՝ ինչի՞ ես կանգնել էստեղ, կարող ա՞ աշխատանք ես փնտրում, ասեցի՝ այո, լավ աշխատանք լինի, չեմ հրաժարվի: Կարապետիչն էլ ասեց՝ բա գիտեք, հաղորդավարիս գործից ազատել եմ, նորին եմ փնտրում:
- Իսկ Ձեր ամուսինն ի՞նչ կապ ունի Կարապետիչի հետ:
- Սպասի, սաղ հերթով: Ուրեմն գնում եմ տուն, մոտ երկու ժամ անցնում ա, զանգում ա, բա՝ ո՞ւր հասար, ես էլ ասի՝ ներողություն, ո՞ւմ հետ պատիվ ունեմ խոսելու, բա՝ Էդոյիդ հետ: Ասում եմ՝ Էդոն ո՞վ ա, շնչահեղձ լինելով ասում ա՝ Կարապետիչն ա:
Այստեղ Նառան սկսում է արտասվել:
- Բժիշկ ջան, մեռնեմ ջանիդ, պատկերացնու՞մ ես: Ես հայ օջախի մայր, ինքը ինձ տենց բաներ ա ասում:
- Ո՞նց բաներ:
- Ձայնագրությունը կա, կարող եք լսել: Ասում ա՝ ցավդ տանեմ, կյանքիդ մեռնեմ, իմ մոտ խնդիր չունես, կգաս, ամեն ինչ լավ կլինի, տաքսուդ փողն էլ կտամ, ասում եմ՝ հա, հարց չկա, մենք մի փոքր ուշ կզրուցենք: անցնում ա մի 40-45 րոպե, զանգ ա գալիս: Ու տենց նույն օրը՝ երեք անգամ: Ես հասկացա, որ գործ ունեմ թեթեւաբարո, ոչ լուրջ, սրբություն ու տարիք չհարգող նսեմ ոչնչության հետ:
Նառան սկսում է հեծկլտալ:
- Ես գիժ չեմ, այ բժիշկ ջան, մի բան արա, սրանց ձեռից պրծնեմ:
Բժիշկը նայում է ժամացույցին: Ինչ-որ շատ երկար ժամանակ տրամադրեց այս կնոջ:
- Սանիտա˜ր,- կանչում է:
Ներս է մտնում մի հաղթանդամ երիտասարդ:
- Նառային տար բաժանմունք, մարդուն ասա, թող ներս մտնի:
- Ազըզ,- ուղղում է:
Մինչ կհասկանար, թե ինչ է կատարվում, սանիտարը նրան ուղեկցում է այնտեղ, որտեղից փախչելն այնքան էլ հեշտ գործ չէ:
Մտնում է տղամարդը:
- Պարոն, Ձեր կնոջ վարքում երբվանի՞ց տարօրինակություններ նկատեցիք:
- Նա միշտ կասկածամիտ է եղել, բայց ամառվա վերջերին ամեն տեսակի չափ ու սահման անցավ: Պնդում էր, որ ոմն Էդուարդ Կարապետիչ իրեն հետևում է, ուզում է բռնաբարել: Նույնիսկ մի անգամ համոզեց, տարավ այդ մարդու գրասենյակ: Խնդրեց, որ ներքևում սպասեմ: Հետո ձենը գցեց գլուխը, բարձրացա: Հին բնակարան էր, դուռը բաց, ներսում մարդ չկար: Ասում էր՝ հենց նոր ստեղ էր, թևերս լպստում էր: Ստիպեց, որ գնանք ոստիկանություն, բայց հրաժարվեցի: Դրանից հետո սկսեց ինձ կասկածել, թե Կարապետիչի հետ համագործակցում եմ, ուզում եմ կործանել իրեն: Անտանելի էր դարձել: Ամբողջ օրը տանը կռիվ-ղալմաղալ էր: Եքա չափահաս էրեխեք ունենք: Արդեն ամաչում էին իրենց մորից:
- Իսկ հեռախոսազանգե՞րը: Նշում է, որ զանգել են իրեն:
- Նա ախր հեռախոս չունի: Այդ բոլոր խոսակցություններն ականջին թվում են:
Հաջորդ օրը: Բժիշկն ուսանողին բացատրում է. «Ցնորքն ընկալման խանգարում է իրական օբյեկտի բացակայությամբ, այսինքն՝ հիվանդը տեսնում, լսում, շոշափում է բաներ, որոնք իրականում գոյություն չունեն: Հատկապես հաճախ հանդիպում են լսողական ցնորքները… Մի հետաքրքիր հիվանդ ունենք: Կուզե՞ս տեսնել: Առանց պատասխանի սպասելու կանչում է.
- Սանիտա˜ր, Նառային բեր:
Մոտ կես րոպե անց քստքստացնելով, մի քիչ շշմած ու քթի տակ մրթմրթալով ներս է մտնում կինը:
- Նառա, ո՞նց եք այսօր:
- Նառա չէ, Ազըզ… Բժիշկ, ինձ ե՞րբ ես դուրս գրելու: Ես առողջ եմ:- Շրջվում է դեպի ուսանողը,- բալես, ես քո թայ էրեխա ունեմ: Արի մի բան արա, ինձ…
- Հիմա դրա ժամանակը չէ… Դուք ավելի լավ է պատմեք, թե ինչպես գնացիք Կարապետիչի գրասենյակ:
- Ո՞նց, մարդս ասե՞լ ա… ****** Բա դա մա՞րդ ա: Հլը դու մինչև էդ լսի… Հասկանալով, որ սա ինձ նորից սեր ա բացատրելու, միացնում եմ իմ հեռախոսի դիկտաֆոնը, ասում ա՝ ուտեմ ծիծիկներդ, խալ եղնիմ, դոշիդ եղնիմ, ոտքերիդ մեռնեմ, էսինչդ ուտեմ, էնինչդ ուտեմ, մի լավ բառ ասա՝ տրամադրությունս բարձրանա, սաղ ձայնագրած ա, ամբողջ մարմինս պարալիչի նման դողում ա, եւ ես, հասկանալով, որ արդեն բանն ինչ ա, ասեցի՝ խնդիր չկա, կգամ-կասեմ: Հետո ինքը ասում ա՝ ասա ուտեմ պ****դ, որ ես ինձ լավ զգամ, ես էլ հասկանում եմ, թե՝ սիրտդ ուտեմ, ես էլ ասում եմ՝ հա, Էդո ջան, սիրտդ ուտեմ, ինքն էլ ասում ա՝ մի քիչ իջի ներքեւ: Ես խելագարված ասեցի՝ կգամ քո գրասենյակ ու ընենց բառեր կասեմ, որ ամբողջ կյանքումդ կհիշես”: : Մարդուս թևից բռնեցի, տարա, ներքևում սպասացրեցի: Բարձրացա:
Դուռը բացելն ու ինձ վրա հարձակվելը մեկ եղավ, սկսեց թեւերս լպստել ու բարձրաձայն ցանկությունները հայտնեց… Ես նստա, ասեցի՝ կներեք, էլի, հեռախոսս անջատեմ, մեզ չխանգարեն, ու միացրի դիկտաֆոնս… Ընկել ա ձեռք ու ոտս, ասում եմ՝ հլա մի հատ հանգստացի, արի գործից խոսանք, ինքն էլ շնչակտուր, լեզուն դուրս գցած կոմպլիմենտներ ա անում՝ էս ինչ բդեր ունես, էս ինչ մաշկ ունես: Ես հազիվ ինձ զսպում եմ, Էդոն տեղից ռեզկի բարձրացավ, սկսեց լիզել թեւս, ես էլ դուռը բացեցի ու սկսեցի գոռալ, ասեցի՝ ո՞ւմ ես ձեռք գցում, այ պոռնիկ, տականք, ասի՝ ես քո գլուխը խուզել եմ տալու, գոռացի, որ բոլորը դուրս թափվեն: Ինձ ասավ սուս՝ մատներով գումար ցույց տալով, ասի՝ 10 հազար դոլար էլ տաս, չես պրծնելու, ասավ՝ ես եզդիների նախագան եմ, ասեցի՝ դու իմ ոտերի նախագահն ես…
- Փաստորեն Կարապետիչը եզդի է… չգիտեի:
- Հա բա ասում եմ: Մարդս էլ երևի: Մինչև հիմա չեմ իմացել: Ասի՝ արի, խփի սրան: Բարձրացավ վերև, արդեն փախել էր: Ասի՝ գնանք միլիցիա: Զոռով համոզեց, տուն տարավ: Բժիշկ ջան, ես չեմ, դու ես: Ի՞նչ կմտածես սրա մասին: Բա դրանից հետո էլ վերևի հարևանները հա խոսում են, թե դատի մի տուր մեր Կարապետիչ ախպորը: Համ էլ սաղ օրը ինձ են քննարկում: Ասում են՝ բ-ի մեկն ա: Բա ես հիմա ու՞մ դիմեմ: Ո՞նց էդ լկտիների հարցերը լուծեմ:
Բժիշկը շրջվում է դեպի ուսանողը
- Տեսնու՞մ ես: Լսողական ցնորքներ են: Շատ տիպիկ են: Հիվանդը ձայներ է լսում և դրանց հիման վրա զառանցանքներ կառուցում:
- Այ բժիշկ ջան, ի՞նչ ձայներ: Ասում եմ՝ էս սաղ ձայնագրած կա: Առ, քեզ եմ տալիս:
Եվ գրպանից հանում է իր ցնորքների ձայնագրությունը:

[Շինարար]

CIB Û ŞAŞ

Առավոտ արևը դեռ չծագած, երբ աստղերն իրենց լուսավորության վերջին հետքն են փորձում թողնել երկնքի կապույտին, և ալարելով իրենց տեղը, նորից փորձելով, զիջում արևի շողերին, երբ դեռ աքաղաղն էլ չէր հասցրել իր առաջին ողջույնն ուղարկեր գյուղի քնկոտներին, բամբասանքների տարափը լցվեց գյուղամեջ, իսկ ավելի ճիշտ եզդի Թամոյի գլխին: Գյուղում նա միակն էր ազգությամբ եզդի, ոչ ոք չգիտեր թե երբ և ինչպես էր Թամոն հայտնվել իրենց գյուղում, բայց բոլորն էլ լավ գիտեին նրա չափազանց կարևոր գործերի մասին: Ասում էին, թե Թամոն ալամ աշխարհի եզդիների նախագահն է և այդպես է եղել նրա ամբողջ կյանքում, նա աշխարհին հայտնի է որպես դոկտոր-պրոֆեսոր ու հիմա էլ վերևներում հարգելի մարդ է: Ասում էին նաև, որ նա ղարաբաղյան պատերազմում եզդիների 5-հարյուրյակի սպարապետ է եղել, այդ տարիներին թիկունքում անձնուրաց աշխատանքի և անբասիր զինվորական ծառայության համար պարգևատրվել է շքանշաններով, մեդալներով ու նմանատիպ այլ փայլփլուն առարկաներով: Նրա ջահել կյանքի «արկածների» ու ներկայիս «հեղինակության» մասին գյուղում լեգենդներ էին շրջում: Ոչ մի կնոջ կողքից անտարբեր չէր անցնում, բարի աջողումն ասելուց հետո անպայման ժպտում ու մի լավ բան էր ասում ցանկացած կնոջ, հաշվի չառնելով թե ում մայրն է, քույրը կամ կինը: Կարելի է ասել ավելի շատ շփվում էր գյուղի կանանց, քան տղամարդկանց հետ: Ոչ ոք չգիտեր նա կին, երեխաներ կամ որևէ ազգական երբևէ ունեցել է, թե ոչ, բայց բոլորն էլ լավ գիտեին, որ հիմա նա իր տանն ապրում է մենակ, արդեն հմտացել է տնային գործերում, տնտեսությամբ ինքնուրույն է զբաղվում` ավլում, մաքրում, եփում, արդուկում, ու չմոռանանք, չափազանց կարևոր գործերով հաճախ է լինում, ինչպես ինքն է ասում մըյրաքաղաքում: Եվ ահա հենց իր չափազանց կարևոր գործերի համար մըյրաքաղաք կատարած այցելություններից մեկի պատճառով էլ հայտնվել էր գյուղի կանանց գլխավոր բամբասանքի առանցքում: Լուրը գյուղ հասավ լուսադեմին, մեկն ասում էր թե քաղաքից մի ոստիկան է եկել ու եզդի Թամոյին է փնտրում, մյուսն ասում էր թե մեկը չի, մի քանիսն են ու անպայման ձերբակալելու են, իսկ ավելի խելացիները (եթե կարելի է այդպես անվանել նրանց) փորձում էին գուշակել, թե ինչի համար են փնտրում, մեկն ասում էր երևի օրենքն է խախտել, մեկ ուրիշի կարծիքով նրա չափազանց կարևոր գործերի պատճառով է, մինչև կեսօր արդեն ամբողջ գյուղը խոսում, ենթադրում, պատկերացնում էր, թե ինչպես է եզդի Թամոն բռնաբարել ոմն Գայուշի: Ու մինչև իրիկուն գյուղում զանազան լեգենդներ հյուսվեց Թամոյի կատարածի շուրջ: Իսկ թե ինչ ասաց կամ արեց հենց ինքը` Թամոն կիմանանք քիչ անց:

Թամոն քնած էր, երբ դուռը թակեցին: Չէր ուզում շուտ արթնանար, ու որ շատ ավելի վատ էր դուրս գար անկողնուց, բայց թակոցին ավելացավ նաև տղամարդու բամբ ձայնը: Տեսնելով, որ այլ հնար չկա, դուրս թռավ մահճակալից, դեպի վեր ոլորեց երկար բեղերը և արագ սլացավ դռան ուղղությամբ:
- Դո՞ւք եք քաղաքացի Թամոն, - հարցրեց ոստիկանական համազգեստով, բարձրահասակ տղամարդը:
- Ե՛ս եմ, - պատասխանեց քնաթաթախ Թամոն, ու հորանջելով սովորության համաձայն կրկին անգամ դեպի վեր ոլորեց բեղերը, - ինչո՞վ կարող եմ օգնել:
- Ստորագրե՛ք ահա այստեղ և վերցրեք … , - ոստիկանը շարունակում էր խոսել, բայց Թամոն չլսեց նրան այլ հարցրեց այս անգամ գլուխը քորելով.
- Ի՞նչը, սա՞:
- Ս՛ա, - պատասխանեց տղամարդը ու նորից ուզում էր բացատրել թե երբ, ինչի համար և ուր պիտի գնա Թամոն, բայց նորից կիսատ մնաց, որովհետև Թամոն արդեն հասցրել էր ստորագրել, վերցնել թղթի կտորը, որն իրեն էր մեկնել ոստիկանության աշխատակիցը, և փակել դուռը դրսում թողնելով նրան:

Քիչ ուշ, երբ արդեն կարելի է ասել Թամոն արթնացել էր, կարդաց ոստիկանի բերած թղթի կտորին գրվածն ու հասկացավ, որ պետք է ներկայանա ոստիկանատուն, առավոտյան ժամը տասին, ինչ-որ Գայուշի բռնաբարության փորձի համար: Ու հանկարծ սկսեց մտածել` Թամոն ես եմ, լավ է, ոստիկան, Գայուշ, բռնաբարել, վատ է, շա՜տ վատ է: Սառը քրտինք անցավ ողջ մարմնով, աչքերը դուրս պրծան իրենց բներից.
- Ի-ի-ի՞նչ, բըռ-բըռ-բըռնաբարե՞լ, - ինքն իրեն խոսեց Թամոն, ու մինչ կփորձեր հասկանալ թե ինչ է կատարվում, ուշաթափվեց ընկավ գետնին: Երբ ուքի եկավ, արդեն կեսօր էր: Մեկ անգամ ևս կարդաց ու համոզվեց, որ իրեն իրոք ոստիկանատուն են կանչել, ուզեց հիշել Գայուշն ով է, ինչացու է, բայց ոչ մի բան մտքին չեկավ, որոշեց ամեն ինչ պարզել առավոտյան:
Հաջորդ օրը, երբ հասավ ոստիկանատուն Գայուշն արդեն հասցրել էր ամենքին ու ամեն ինչ, այն էլ մի քանի անգամ պատմել եղածը, և ըստ նրա պատմածների եզդի Թամոն աշխատանք առաջարկելու միջոցով խաբել էր իրեն ու փորձել բռնաբարել: Իսկ թե ինչպես էր կատարվել այդ փորձված բռնաբարությունը, կիմանանք քաղաքացի Գայուշի ցուցմունքներից, որ բարձրաձայն կարդում էր ոստիկանության աշխատակիցը եզդի Թամոյին գործին ծանոթացնելու նպատակով: Մոտավորապես այսպես էր պատմել Գայուշը. «Փողոցում կանգնած սպասում եմ ընկերուհուս, ինձ է մոտենում տարեց մի տղամարդ ու առանց դես ու դեն ընկնելու աշխատանք է առաջարկում իր գրասենյակում, ես համաձայնվում եմ, ու հաջորդ օրն առավոտյան պատրաստվում աշխատանքի գնալու: Գնում եմ իր նշած հասցեով տեսնում եմ գրասենյակ է, բայց մարդ չկա, մտածում եմ այս ի՞նչ տեսակ գրասենյակ է, եթե ոչ ոք չի աշխատում, մեկ էլ ներս է մտնում եզդի Թամոն, բանալիով փակում է դուռն ու անցնում գործի, չմոռանալով իր գործողությունները համեմել այսպիսի խոսքերով. Վա՜յ, ես քո ջանին մեռնիմ, ղուրբանդ էղնիմ, էս ինչ սիրուն ոտեր ունես, ուտեմ ծիծիկդ, խալ էղնիմ դոշիդ էղնիմ, ոտքերիդ մեռնիմ … : Հետո ինքն ասեց՝ ասա ուտեմ սիրտդ , որ ես ինձ լավ զգամ, ես էլ ասում եմ՝ հա, Թամո ջան, սիրտդ ուտեմ, ու մտածում եմ ոնց դուրս գամ էս իրավիճակից, ինքն էլ ասեց՝ մի քիչ իջի ներքև, աչքերս թռան ճակատիս, ո՞նց թե ներքև իջի, էլ չդիմացա, քացով տվի եզդին ընկավ, դուռը բացեցի, դուրս փախա գրասենյակից, ու միանգամից եկա այստեղ վիրավորված պատիվս ու արժանապատվությունս վերականգնելու համար»:

Ի պատասխան Գայուշի մեղադրանքների եզդի Թամոն էս որ լսեց, տեղից վեր ցատկեց, դեպի վեր փորձեց ոլորել անզորությունից արդեն երկար ժամանակ ներքև կախված երկար բեղերը, մի քայլ առաջ եկավ ու կմկմալով սկսեց.
- Հա-հարգելի, ընկեր, պարոն ոստիկան զրպարտանք է, խա-խաբում է, ես ազնիվ, 80 տարեկան, դոկտոր-պրոֆեսոր և վերջապես նա-նախագահ մարդ եմ, ինձ բոլորն են հարգում, ես ինչի՞ պիտի նման բան անեմ: Ես օգնում եմ իր նմաններին, ժպտում ու հաճոյախոսում եմ, առանց նրանց վիրավորելու, ես կանանց հարգել գիտեմ:
- Ձեր հաճոյախոսությունների ժամանակ առաջարկե՞լ եք համտեսել իր մարմնի որոշ հատվածներ, - ժպիտը չթաքցնելով հարցրեց ոստիկանը:

Թամոն լռեց ու գլուխը կախեց, բայց ոչ թե վերն ասվածի հետ համաձայն լինելու պատճառով, այլ հիշել էր Գայուշին ու այս ամբողջ պատմության սկիզբը: Ամեն ինչ այլ կերպ էր եղել: Գայուշին իրոք ինքն աշխատանք էր առաջարկել, որովհետև դեպքից մի քանի օր առաջ աղջիկն ինքն էր Թամոյից փող խնդրել, հակառակ դեպքում սպառնացել էր, որ կգնա ոստիկանություն ու կանի այն ինչն արդեն արել է: Թամոն չէր հավատացել նրան, բայց քանի որ տեսել էր աղջիկն օգնության կարիք ունի, և հնարավոր է, որ իրոք գումար է հարկավոր, նրան առաջարկել է աշխատել իր գրասենյակում:

Երկար-բարակ քննարկումներից, տարբեր փաստարկումներից, հարևան - բարեկամների վկայություններից հետո ոստիկանության աշխատակիցները եկել էին այն համոզման, որ եզդի Թամոն իսկապես անմեղ է: Ճիշտ է, նա իր ողջ կյանքի ընթացքում երբեք կանանց անուշադրության չի մատնել, բայց և ոչ մի անգամ ոչ մի կնոջ չի էլ փորձել վիրավորել, իսկ Գայուշն այսպիսի եղանակով արդեն հասցրել է մի քանի տարեց տղամարդկանցից գումար ստանալ:

Չափազանց կարևոր գործերի պատճառով իր հարգանք - պատիվը մըյրաքաղաքում կորցրած ու նաև վերականգնած եզդի Թամոն մի քանի օր գյուղից բացակայելուց հետո գլուխը բարձր հետ վերադարձավ և շարունակեց ապրել առաջվա նման, միայն թե հիմա նա արդեն զգուշանում էր կանանցից, նրանց սիրունիկ դեմքից ու խունջիկ - մունջիկ քայլվածքից, ու ամեն անգամ երբ ցանկանում էր մի որևէ հաճելի բան ասել որևէ կնոջ, նախօրոք մտածում էր արդյոք արժե ասել, թե այնուամենայնիվ, լռելն ավելի լավ է:

[Շինարար]

Թռիչքներ երազում և հար..եմում

Վույ աման աման
Առաջնորդ լինելուց լավ բան...

Արար 1

Սարերում հանգիստ արածում է ոչխարի հոտը, հովվի ու հավատարիմ գամփռի աչալուրջ … խռմփոցի տակ, որոնք չէին էլ կասկածում, որ այդ ժամանակ Երևան քաղաքում..

(բարձր երաժշտություն)
Վույ աման աման, ջան ամաաան,
Թագավոր լինելուց լավ բաանն..

80-ին մոտ, թավ բեղերով, սուլթանի շորերով, չալմայով, դաշույնը… ատամների մեջ պահած ոմն մեկը սպասում է հարեմի գալստյանը: Քիչ անց ներս են մտնում մի խումբ երփներանգ կանայք:


(Ոմն մեկը) Օօօֆֆֆ, էլի սրանք, վալա վալա: Ռա’դ եղեք:

Հարեմ կոչեցյալ խումբը ինչպես գալիս է այդպես էլ քոռ ու փոշման գնում է:

(Ոմն մեկը` ինքն իրեն) Սենց չի լինի այ մարդ: Ինչքան կարելի ա : Ամբողջ աշխարհն առաջա գնում, ես` առաջնորդս, մնամ սրանց հույսի՞ն: Արդեն քանի տարիաաա: Սրանց հլա գառնուկ ժամանակից եմ ճանաչում: Արդեն աչքերս փակ, հոտով կարող եմ ասել ով ովա: Բա հետո՞: Չէ, եթե ուզում ես մի բանի հասնես, պետք է մենակ հասնես: Դրա համար ` ԱՌԱՋ:

Արար 2

Ոմն մեկը (հետայսու` առաջնորդը) տխուր տրտում կերպարանափոխվում է, ատամների արանքից մի կերպ հանում դաշույնը (անիրավը մնացել էր պրոթեզի խորխորատներում), հագնում քաղաքացիական առաջնորդական հանդերձանքը, կապում փողոցի պատահական ժամացույց ծախողներից գնած Rolex ժամացույցը և դուրս գալիս փողոց` պատվելու քաղաքը իր ներկայությամբ և տեսնում «մե կարմրաթուշ հուրի փերի»:

(Առաջնորդ` մտքում) Յա, վալա վալա, էս ինչ հաջողություն էր այ մարդ: Ազիզ ջան դե քեզ տեսնեմ, ջահել ժամանակներդ հիշի ու առա’ջ:


(Առաջնորդ) Բարև կյանքս, հե հե:
(Հուրի փերի) Բարև Ձեզի:
(Առաջնորդ) Կարող է գործ ուզես, հարեմակարգիչի հետ գործ անելու գերազանց իմացությամբ աշխատող եմ ման գալիս իմացա՞ր:
(Հուրի փերի) Վըյիիիի, հի հի հի: Բա ոնց չեմ ուզի: 2 ամիս սովորել եմ…
(Առաջնորդ` մտքում) Վայ դմակդ ուտեեեմմմմ.....
(Առաջնորդ` արդեն ոչ մտքում) Յա, Ազիզը մեռնի սովորածիդ, դե համարդ հրամայի խփեմ հեռախոսիս մեջ…
(Հուրի փերի` հմայված, «բախտի տերը թաղեմ» դեմքով) Հրամայում եմ` խփա’:


Արար 3

Հուրի փերի-ն հորական տնից առավոտվա չվերթով ստացած խառը կանաչի է մաքրում և հեռախոսը զանգում է` “Աշտարակի պոպոքը, Հմայակի սապոգը, Հմայա…”

(Հուրի փերի) Այլո
(Առաջնորդ) Կյա՞նք:
(Հուրի փերի) Դուն ո՞վ իս:
(Առաջնորդ) Ազիզդա’: Ու՞ր ես ախչի:
(Հուրի փերի) Կարոտել ես հաաա՞: Հի հի հի հի: Թաղեմ բոյդ:
(Առաջնորդ` 5-րդ երկնքում) Մեռնեմ քեե… Իմանում ես, ստեղ հերթը կանգնելա, բոլորն ուզում են աշխատեն, բայց ես ասում եմ չէէէ ուրիշնա ընդունվել: Շտապ արի ծիծ... եռնակի թևով: Տաքսու փողն էլ տամ, մենակ թե արի:
(Հուրի փերի` մտքում) Յաաա, մալադեց ախչի, ինչ կպելա կպել, տենում ես ոնցա պլոկվոմ քո համար, հի հի հի Այ թե Թութուշը տեսներ, թե չէ չոբանից էն կողմ բան չի կպցրել հլա: Ինչ անենք 80 տարեկանա, տատս ասում էր փոխարենը սրանք ամեն անգամ գիտեն վերջին անգամնա, էն ինչեեեր են անում: Լավ բա հիմա ի՞նչ անեմ: Գնա՞մ: Բա որ երկու ոտիցս կապեն ու մորթեն: Մեր գեղի վիվասելի Գուգուշն ասում էր հեռախոսս կարողա զապիս անի, բռնեմ զապիս անեմ, նավսյակի կմիացնեմ... Բայդ հլա թող գործի ընդունի մնացածը հետո` մարդուս ականջը խուլ:
(Հուրի փերի) Այլանդա՞կ: Հի հի հի..
(Առաջնորդ) Հա ուտեմ....
(Հուրի փերի) Ի՞նչ ուտես:
(Առաջնորդ) Ուշադրություն մի դարձրու, նոր տանձ էին բերել ասում էին կուտե՞ս...
(Հուրի փերի)Հաաա.. դե հեսա գալիս եմ, տեղս բռնի չգրավեն:
(Առաջնորդ` սուլթանի խալաթը հագնելով) Արիիի, արիիի արի տեղերդ բռնեմ.... հո հո հո

Արար 4

Առաջնորդը հարեմային վիճակներում է` սուլթանի խալաթ, չալմա, դաշույնը կորել էր, չգտավ, պրոթեզների արանքում ծալովի դանակ է...

(Առաջնորդ) Քյարա՜մ, Ասկյա՜ր, ու՞ր եք հառամզադեք:
(Ք., Ա.) Հարեմանոցդ, օ՜ մեր առաջնորդ:
(Առաջնորդ) Հուրի փերիս ուրա արա, չեկա՞վ:
(Ք.Ա.) Հենց նոր եկավ, գնանք հարեմավիրենք ներս:

Ներս է մտնում Հուրի-Փերին` զուգված-զարդարված` մանուշակագույն զուգագուլպա, վարդագույն սվիտերատիպ մի բան` մեծ ծակերով, կանաչ կրծկալ` առանց ծակերի, երկնագույն կարճ շրջազգեստ` բնական ճամպրուկը քողարկելու ակնհայտ մտադրությամբ:

(Առաջնորդ) Վայ քու....
(Հուրի փերի) Էդ ու՞մ ասիր:
(Առաջնորդ) Մեռնեմ քե, արի մոտիկ, լավ չեմ տեսնում, հի հի հի
(Հուրի փերի) Սպասի հլա, հարեմակարգիչն ու՞րա բա:
(Առաջնորդ) Հարեմը սայա, ստեղի կարգիչն էլ ես եմ, մեռնեեեեմ ծիծիկներիդ, արի ուտեմ....
(Հուրի փերի` գրգռվածա-վախեցածառը վիճակում) Ախ դու քյոփաաակկ... հեռու՛ տար լեզուդ:
(Առաջնորդ` ինքնամոռաց) Օ՜ իմ Ժոզեֆինա,

Տատու լինեմ ուսիդ,
Խալ լինեմ դոշիդ,
Դմակ լինեմ …

Չռփ՜...
(Հուրի փերի` ապտակելով) Տո ոչխարի ցավ, էդ ինչ արքայությունա մտքով անցել?
(Առաջնորդ` կրկին ինքնամոռաց) Հանիիի՜ շորերդ...

Չռփ՜....
(Հուրի փերի` արդեն հրաժեշտ տված Փեփրուշ մորքուրի Վոլգոգրադսկից ուղարկած սվիտերին) Տո կճղակավոր թևս հո եղինջ չի լիզում ե՜ս….

(Առաջնորդ` արդեն վտանգավոր հասարակության համար) Յուբկեեեդ արի հանեեեմ.....
(Հուրի փերի` ամբողջ սենյակով մեկ տրտինգ տալով) Պամագիծեեեե՜՜՜.....
(Առաջնորդ` նեանդերթալյան որսորդների արթնացած բնազդով) Հռիիիիի՜, այսինքն յահուու՜…. Թալեմ բռնեմ, թալեմ բռնեմ…. Բռնեմ …. Քյարաաամ, Ասկյաաաարրր դեմը բռնեեեեքքք....

Հուրի փերին, տեսնելով որ արդեն բռնելու են իրեն, դիմում է խորամանկության` սպասում է մինչև գա հասնի իրեն, ձեռքերը դնի մի երկու տեղ, ուշադրությունը շեղվի ու էդ պահին ԳՄՓ-ԶՆԳԳԳԳԳԳԳԳԳԳԳ………. Բռնցքամարտում արգելված հարված` այն էլ ոտքով!!! KO!!!! 1-2-3-4…..


Առաջնորդն արթնանում է մամուլի ասուլիսում:

[Շինարար]

Մի սիրո պատմություն

Մենք սիրում էինք իրար: Ընկերուհիներս ինձ բացատրում էին, որ եզդիների հետ գործ չունեմ, որ նրանց վրայից ոչխարի հոտ է գալիս, որ, միևնույն է, ինձ հետ չի ամուսնանա, որ ես նրա ոչ առաջինն եմ, ոչ վերջինը, որ նա ոչ միայն կանանց, այլև տղամարդկանց, ավելի ճիշտ՝ փոքրիկ տղաների նկատմամբ անտարբեր չէ, և այլն, այլն: Նույնիսկ ասում էին, թե նա հեռախոսով սեքսի սիրահար է, և իր պահանջները բավարարելու նպատակով երբեմն պատահական համարներ էր հավաքում: Իսկ ես նրանց լսելու ցանկություն չունեի, որովհետև մինչև եզդիների նախագահ Ասկյար Ռզգոյանն ինձ համար աշխարհի ամենագրավիչ տղամարդն էր, չնայած եզդիների առաջին տիկինը դառնալու հավակնություններ չունեի:
Մենք ծանոթացանք աշնանային մի քնքուշ երեկո, երբ թախծոտ աչքերս թաց ասֆալտին հառած շարժվում էի տուն՝ տրտմած մտորելով իմ կորած հույսերի մասին: Հենց այդ պահին էր, երբ Ասկյարն իր սլացիկ կազմվածքով առաջս կտրեց և հարցրեց, թե արդյոք աշխատանք եմ փնտրում: Բարձրացրի արցունքներից թացացած հոգնած աչքերս և ոչինչ չպատասխանեցի: Գերվել էի նրա հպարտ կեցվածքով, իմաստությունը խորհրդանշող սպիտակած մազերով և զգլխիչ բուրմունքով: Սակայն ոչինչ չկարողացա ասել: Քայլերս արագացրեցի առանց հետ նայելու, հասա տուն՝ զգալով սրտիս տրոփյունը, անընդհատ մտածելով նրա մասին: Երևում է՝ նրա սրտում էլ էր ինչ-որ բան կատարվել, որովհետև երկու օր անց գտնում է համարս ու զանգահարում:
Մենք սկսում ենք հանդիպել: Սկզբում երկչոտ աղջնակի պես խուսափում էի նրա մեղմ գուրգուրանքներից: Հետո կամաց-կամաց սկսեցի տրվել: Զանգում էր գիշերվա ժամը երեքին, երբ կենդանի մարդու շշուկ չէր լինում, տենչանքով լի ձայնով կարտասաներ. «Ուտեմ ծիծիկներդ, խալ եղնիմ, դոշիդ եղնիմ, գաղտնի տեղերդ ուտեմ, աչուկդ ուտեմ, կյանքիդ մեռնեմ, սրտիդ մեռնեմ, իմ անուշ գանձ, իմ հրեշտակ, իմ կյանքի իմաստ»: Լսում էի և ամոթխած հարսի պես ամաչում պատասխանել:
Մի անգամ էլ զանգեց և աղերսագին խնդրեց, որ գնամ իրենց տուն: Երբ հասա, դուռը բացեց, ինձ առավ գրկի մեջ ու սկսեց կրքոտ համբուրել: Այդ պահին աշխարհի ամենաերջանիկ մարդն էի: Նույնիսկ թույլ տվեցի, որ կրծքերս շոշափի: Չնկատեցի, թե ինչպես ինձ ազատեց հագուստի ծանրությունից և տիրացավ մարմնիս:
Մեր հանդիպումները շարունակվեցին մինչև դեկտեմբեր: Դրանից հետո ցրտաշունչ ձմեռն ավելի զորեղ գտնվեց, ու մի օր հանդիպման գալուց առաջ Ասկյարը սառեց դռան առաջ, մեռավ: Սկսվեցին վշտի իմ անվերջանալի օրերը: Առավոտից երեկո արցունք էի թափում, աղեկտուր կանչում նրան, գիշերները լուռ շրջում սենյակումս՝ սպասելով նրա զանգին…
Կարճ ժամանակ անց իմացա, որ որովայնիս մեջ Ասկյարի որդին է զարգանում: Ուրախությանս չափ չկար: Ինը ամիս անց ծնվեց փոքրիկս՝ նրա զգլխիչ բուրմունքով, ոչխարի բրդով և ականջներս շոյող ձայնով: Իսկ ժողովուրդը տարածում էր, թե բռնաբարությունից էի հղի մնացել:

[Շինարար]

Մաղթում եմ հետաքրքիր գրական-ստեղծագործական քննարկումներ

[ivy]

Քանի գնում, գրողները կատարելագործվում են, շատ հավես տարբերակներ կային, ահագին ծիծաղել եմ:
Ամենախոխմը ինձ համար էն «ուտեմ էսիմ ինչդ»-ի տարբեր մեկնաբանություններն ու խաղարկումներն էին՝ ամեն տարբերակում մի զավեշտական էրոտիկա սարքելով:

Հոդվածը զավեշտի տարրեր ուներ իր մեջ, ու իմ կարծիքով, էն տարբերակներն են շահել, որոնք կարողացել են էդ զավեշտը պահպանել ու դեռ զարգացնել:

Հավանած տարբերակները.

«Ոչխարական»
Ռեսպեկտ՝ մտահղացման ու շարադրանքի համար: Թեև հանգերը ոչ միշտ էին լավ բռնում, բայց էդ հեչ, մնացած ամեն ինչը դրա տեղը հանում էր: Երևի ամենաշատը հենց էս տարբերակն եմ հավանել:

"Cherchez la femme"
Կատարվածի սկլերոզային մեկնաբանությունը ինձ շատ դուր եկավ: Շատ լավն էր մտահղացումն էլ, գրելաոճն էր: Թեև մի քանի տեղ հումորը էդքան էլ սրտովս չէր, բայց դրա փոխարեն մի քանի ուրիշ տեղ ձայնով ծիծաղել եմ: Ապրի գրողը:

«Թռիչքներ երազում և հար..եմում»
Ինձ դուր եկավ հումորային պիես ստեղծելու համարձակությունը: Որպես պիես՝ կատարյալ չէր, բայց ինձ միևնույն է դուր է եկել: Մեջը համ հեքիաթային տարրեր կային, համ կատակային, համ էլ կարգին էրոտիկ:


Մնացած տարբերակների մասին.

«Կորած Երազը»
Էս պատմության ընտանեկան-ամուսնական սյուժեն ինձ էդքան էլ դուր չեկավ, ու մի տեսակ չկարողացա կապել հոդվածի հետ: Համ էլ դժվարությամբ կարդացի... Ամենադժվարը էս տարբերակն եմ ընթերցել:

«Անհաս ցնորք իմ հոգու»
Ինձ թվում է՝ Ակումբի հոգեբույժը չի էլ փորձել թաքցնել, որ հեղինակը հենց ինքն է: Պատմվածքի մասին: Հմմմ... Սրտովս չէր: Շատ էր բժշկական, միջի հումորը նյարդարդայնացնող էր մի տեսակ, չգիտեմ ինչի: Մի խոսքով, էդքան էլ չեմ հավանել...

"CIB Û ŞAŞ"
Էս իսկապես վերագի՞րն է, թե՞ ինչ-որ ֆոնտերի խնդիր է առաջացել: Առաջին նախադասությունը մինչև կարդացի, արդեն քիչ էր մնում շնչահեղձ լինեի... Շատ բառեր, շատ-շատ բառեր... Անմեղ ու քնքուշ բիձուկի պատմությունն էլ չհավանեցի:

«Մի սիրո պատմություն»
Էս պատմությունից, անկեղծ ասած, նեղվել եմ: Էլ ի՞նչ ասեմ: Երևի գրողը շատ ջահել է, ռոմանտիկ ու սիրում է արցունքոտ, ստանդարտ սիրային սյուժեներ: Դա ամեն ինչ արդարացնում է: Է՜հ, ջահելություն...


Իսկ ընդհանուր՝ ապրեք բոլորդ: Զգացվում է, որ ոչ մի տարբերակ հենց էնպես չի գրվել, բոլորի վրա լավ աշխատանք է տարվել. ահագին հաջող են շարադրված՝ իրենց ոճի ու սյուժեի ֆորմատում: Հեչ չէի սպասում, որ էսքան տարբերակներ կլինեն և էսքան բազմազան:

[Նաիրուհի]

«Մի սիրո պատմություն»
Էս պատմությունից, անկեղծ ասած, նեղվել եմ: Էլ ի՞նչ ասեմ: Երևի գրողը շատ ջահել է, ռոմանտիկ ու սիրում է արցունքոտ, ստանդարտ սիրային սյուժեներ: Դա ամեն ինչ արդարացնում է: Է՜հ, ջահելություն...

Այվի ջան, դու էստեղ ռոմանտիկա ու ստանդարտ սիրային սյուժե տեսնո՞ւմ ես Ես որ՝ չէ

Կարճ ժամանակ անց իմացա, որ որովայնիս մեջ Ասկյարի որդին է զարգանում: Ուրախությանս չափ չկար: Ինը ամիս անց ծնվեց փոքրիկս՝ նրա զգլխիչ բուրմունքով, ոչխարի բրդով և ականջներս շոյող ձայնով: Իսկ ժողովուրդը տարածում էր, թե բռնաբարությունից էի հղի մնացել:

[ivy]

Այվի ջան, դու էստեղ ռոմանտիկա ու ստանդարտ սիրային սյուժե տեսնո՞ւմ ես Ես որ՝ չէ

Դե վերջում ինչ-որ թե փորձեր են եղել ստանդարտ ռոմանտիկայից դուրս գալու, բայց, իմ կարծիքով, ամբողջ քաղցր-մեղցր սիրային սյուժեից հետո դա ոնց որ հեչ չկպնող դետալ էր...

Հ.Գ. Կամ էլ ուղղակի ինձ չի հասել իմաստը, էդ էլ կա

[Ամպ]

Մի քիչ մանրամասն կգրեմ առաջին և երկրորդ՝ իմ կարծիքով հոդվածում նկատվող զավեշտից համապատասխանաբար լավագույնս հեռացած ու այն լավագույնս պահպանած տարբերակների մասին: Ամենահեշտը այս երկու տարբերակներն եմ կարդացել ու այս երկուսի օգտին էլ կքվեարկեմ:

Կորած Երազ - Ինձ ամենաշատը դուր եկավ այն, որ հեղինակը, բուն նյութը պահպանելով, այնուամենայնիվ հոդվածի գերին չի դարձել. պատմությունը մի քիչ այլ ուղղությամբ է տարել, նույնիսկ անցյալում էլ հայտնվեցինք: Բացի այդ, ինձ դուր եկավ նաև այն, որ Թամոյան-Ռոմանի էրոտիկ դրսևորումները մեղմ էր նկարագրված: Հեղինակը լավ էլ կարողացել էր «պլստալ» հոդվածի անամոթ պահերից:
Ինձ համար կարևոր է նաև այն, որ պատմվածքում ուղղագրական, կետադրական և շարահյուսական սխալներ չլինեն: Չգիտեմ, միգուցե պատմվածքը գնահատելիս դա երկրորդական է, բայց ակնհայտ սխալներ նկատելիս տվյալ պատմվածքի գնահատականն ինձ մոտ մեկ միավորով իջնում է: Իսկ «Կորած Երազը» գրագետ էր շարադրված:

Ոչխարական /ի՜նչ էլ վերնագիր է / - հարուստ բառապաշարով է ներկայացված հոդվածի բովանդակությունը: Զավեշտալի էր. հերոսներին, դեպքի վայրերը, գործողությունները և այլն, և այլն որոշ չափով փոխաբերականով ներկայացնելը ստացվել էր: Ուղղակի երբեմն հանգերը չէին համապատասխանում: Մեկ էլ լավ կլիներ, որ Սպանդարյաի քնչական բաժինն էլ ինչ-որ համապատասխան վայրով փոխարինվեր, ինչպես օրինակ Թամոյի գրասենյակ-փարախն էր:
Լավն էր:

Մյուս տարբերակներն այնքան էլ չհավանեցի, իսկ էն Թռիչքահարեմային տարբերակն ուղղակի մղձավանջ էր:

Բոլոր հեղինակներին շնորհակալություն եմ հայտնում, իսկ հաղթողին էլ վերջում կշնորհավորեմ: Ինձ թվում է՝ այս անգամ էլ իմ նախընտրած տարբերակներից մեկը կհաղթի: