Աշըղ Տացուն...
Գյուղն ապրում էր….
Երդիկներից ելնող ծուխը ծուլորեն գալարվում էր գյուղի վրա, ու անէանում ամպերի մեջ:
Քաղն ավարտվել էր, գառների հոտը սարից գյուղ էր իջել ու տեղավորվել փարախներում: Քամին սարերից ձմեռվա հոտ էր բերում:
Կանայք ձմեռվա ապրուստի իրենց պաշարն էին ամբողջացնում` մեկը չիր էր անում, մյուսը չորթան, երրորդն ավելուկ էր կապում:
Տղամարդիկ օգնում էին կանանց, ապա տան կիսատ-պռատ գործերն էին անում, որը կտուր էր նորոգում, որը գոմ-մառանի դուռ: Երեկոյան հավաքվում էին գյուղացիներից մեկի օդայում ու տարբեր պատմություններ պատմելով ժամանակ էին անցկացնում:
Մի օր լուր տարածվեց, թե գյուղ են գալիս Քյորողլու աշըղները: Գյուղ գեղովի էլան աշըղներին դիմավորելու: Աշըղները եկան իրենց բեռով բարձով տեղավորվեցին քյոխվի իջևանատանը ու մարտահրավեր գցեցին գյուղին` ձեր գեղում կա՞ մեկը, որ կարենա մեզ հետ մրցի:
Գյուղն իր պատվի համար մեռնելու էր պատրաստ: Հերթով առաջ էկան ու մրցեցին, խաղ ասեցին ու տարվեցին: Գյուղն ամեն տարվողի համար աշրղներին <<փեշքեշ>> տվեց ու լուռ ամոթ կտրեց, մնաց:
Տացուն իմացավ էս մասին, փիլոնը հանեց, ջահել վախտվա փափախը գլխին դրեց ու գնաց իջևանատուն: Էկավ, առանց բարև ասելու փափախը հանեց, նստեց աշղների ավագի դիմաց, ու սազը ձեռն առավ.
- Վարպե՜տ, ըսկսե՛….
Մինչև լույս տևեց մրցությունը: Մինչև լույս գյուղն ականջ դարձաձ սրտատրոփ սպասեց մրցույթի ավարտին: Քյորողլու աշըղները, որ սովոր էին վերամբարձ խոսքերով մրցակիցներին “նեղը լծելու”, Տացուի հասարակ գյուղական բառին չկարողացան դիմագրավել:
Տացուն վերջում խրատ երգեց աշըղին `
-Այդպես մի բղավե, ձայնդ շուտ կընգնի,
Խելքից դուրս վազողը թեզ կըքրտնի,
Շատ հարբեցողը թեզ թոքախտ կընգնի
Շատ մի զոռ տուր մտքիդ, խելագար կըլես….
Համբերիր դու ո՜վ լավ վարպետ, շատ մի հպարտանա,
Լավ մտածե մի քիչ կարգին բան ասա,
Էդքան որ հպարտացար` մեջդ իսկի բան չկա,
Ով որ քեզ պես շատ բղավե, քիթը կախած դուրս կգա:
Դու Գրգորի մոտ արի, աշկերտ դարձի խելացի,
Ձեռք ու ոտքդ դող է գալիս, մի քեզ նայի ամաչի,
Այսուհետև խոսքիդ չափը ճանաչի,
Որ ասածդ մարդու պատվի չկպչի….
Աշըղների ավագը հին սովորության համաձայն սազն ու իրենց ողջ հարստությունը բերեց դրեց Տացուի ոտքերի տակ.
- Հաղթեցի՜ր, վարպետ, էստից հետո դուն ես առավել…. Մենք էլ էրթանք, մեզ ներող էղեք, էրթանք նոր փեշակ ճարենք մեզի,- ու շուռ եկավ, որ գնա:
Տացուն նայեց դիմացը լցված փողերի կույտին, ապա սազը ձեռն առավ.
- Աշը՜ղ ախպեր, ես աշըղ չեմ, որ դու իմ ոտքի տակ ես դնում քո սազը, ես մեր գյուղի պատիվն էի պահում: Սա քո հա՜ցն է, քո փեշա՜կը, ա՜ռ, շարունակի գործդ, ուրախացրու ժողովրդին,- ասաց Տացուն ու գրպանից հանեց, գլխին դրեց, տիրացուի իր թասակը,- Աստվա՛ծ պահապան….
Աշըղները զարմանքից քար կտրեցին: Ավագը ոտք արեց, ծունր իջավ, բռնեց Տացուի աջն ու ասաց.
- Ներող էղի, տեր հայր…
- Դու տերհոր հետ չէիր մրցում, աշը՛ղ, այլ Գրիգորի…,- ասաց Տացուն, հավաքեց դիմացը լցրած փողերը, մի մասը տվեց աշըղներին, մյուս մասը գյուղացիներին բաժանեց, վերջի մնացած երկու մանեթն էլ տվեց եղբորորդուն,- Մելիքսեթ ջան, ոտքդ քաղաք ընկնի, մի գրվանքա խունկ կբերես…. Ներող էղեք ես գնամ, դուք ձեր ուրախությունը շարունակեք….
Աշըղների ավագը սազը նորեն ձեռն առավ ու Տացուին երգով ճամփու դրեց մինչև գյուղամեջ:
Առավոտվա արևը գյուղի վրա հպարտ բացվեց…
Մեջբերել
Dayana-ի խոսքերից
ու հասկացա…
Էջանիշներ