Ո՜վ իմաստուն, այդ շերեփով չի՛ դատարկվի այս կաթսան.
Քանի՜-քանի՛ իմաստուններ և հանճարներ անսասան
Այդպես՝ միայն հայեցումո՛վ այն ձգտեցին դատարկել,
Եվ ո՛չ միայն հատակն, այլև - մակերե՛սը չտեսան։
Չարենցի 1922-24 թթ. ստեղծագործություններին այսօր մենք վերաբերվում ենք այնպես, կարծես դրանք գրողը մեր մեծագույն պոետը չէ։ Ժամանակային առումով «Տաղարանի» և «Ռուբայաթի» միջև ընկած գործերը գրեթե երբեք լուրջ քննարկման չեն արժանանում. մասնագետներն անգամ խուսափում են դրանցից՝ համարելով անարժեք, հետաքրքրության ոչ արժանի, կարճ ասած՝ «թյուրիմացություն»։
Անվերջ կարելի է օրինակներ բերել, որոնցում, անշուշտ, նրա տաղանդը չնսեմացնելով, Չարենցի բուռն որոնումների պատմության մի ամբողջ գլուխ գրչի մեկ հարվածով ստանում է «մոլորության», «ձախության», «անկումի», «սխալի» պիտակ։ Ինչ-ինչ պատճառներով բացասաբար տրամադրված լինելով մոդեռնիստական ուղղությունների նկատմամբ՝ մեր գրականագետները կարծես Չարենցի համար ամոթալի և անհարիր են համարում դրանցով տարվելը։
Կյանքի վերջին ամիսներին, քառասնամյակի բեռը ուսերին, քննելով ապրած կյանքը, անցյալն ու ներկան՝ Չարենցը փաստում է, որ իր մեծագույն հպարտությունն այն է, որ երբեք որևէ կեղծ տող չի գրել։
Եվ պոետի այս հայտարարությունից հետո ինչքանո՞վ է արդար այն վերաբերմունքը, որ ցուցաբերում ենք մենք նրա ստեղծագործության մի զգալի հատվածի հանդեպ։
Անտեսված ստեղծագործությունները գրված են հիմնականում ֆուտուրիզմի և նրա հիման վրա ավելի ուշ ձևավորված կոնստրուկտիվիզմի սկզբունքներով։
Դրանք կան միայն ակադեմիական հրատարակություններում։ Ոչ մի հատընտիրում դուք «Ռոմանս անսերը» չեք գտնի։ Համացանցում ևս այսօր անհնար է գտնել այդ գործերը։ Իսկ ի՞նչ վատ կլինի, եթե դրանց առաջինը հարթակ տրամադրի Ակումբը։
Այս թեմայում աստիճանաբար կտեղադրեմ Չարենցի «ձախության» շրջանի գործերը։
Մեջբերել
Էջանիշներ