Շինարար-ի խոսքերից
Միջնադարում մակամաների հայտնի վարպետներ էին Հարիրին և Համազանին, նոր ժամանակներում Հաֆիզ Իբրահիմը և Մուվեյլիհին նորից անդրադարձան այս ժանրին՝փորձելով դրա հիման վրա զարգացնել ժամանակակից վեպը: Մակաման երկու գլխավոր հերոս ուներ՝պատմողը, որ գործերի բերումով շատ էր ճանփորդում, և թափառաշրջիկ խաբեբան, ում յուրաքանչյուր մակամայում պատմողը պարտադիր հանդիպում էր: Խաբեբան ամեն անգամ անճանաչելիորեն կերպարանափոխված էր լինում և նոր խարդախություն էր մոգոնում, և միայն պատումի վերջում էր պատմողը նրան կարողանում ճանաչել: Մոտավորապես նման էր եվրոպական խաբեբայական նովելին: Պատկերացնելու համար կարելի է հիշել նաև Րաֆֆու «Խաչագողի հիշատակարանը»: Խարդախը նաև լավ ճարտասան էր, իր ճառերը արտասանում էր ռիթմավորված արձակով, դասական տաղաչափությամբ գրված բանաստեղծություններ էր նաև սիրում արտասանել: ԱԱյնպես որ մակաման ոչ միայն ձև էր, այլև բովանդակություն: Տվյալ դեպքում, հարգելի Սամբիթբաբա, Ձեր մակամի փորձը չի հաջողվել:)) ԱԱսեմ որ զուտ ձևային առումով էլ փորձ կատարել արաբական դասական գրականությանը բնորոշ ռիթմավորված արձակը օգտագործել հայերեն ստեղծագործություններ գրելիս, անիմաստ է: Նախ ռիթմավորված արձակն ինքնանպատակ չի եղել, դա գալիս է դեռ այն ժամանակներից, երբ գիր չի եղել, և կարևոր ինֆորմացիան՝դիցաբանական, պատմական, բանահյուսական, բժշկական և գիտական, փոխանցվում էր շուրթից շուրթ, և անհրաժեշտ էր այն հիշել անգիր, իսկ ռիթմավորված խոսքը ավելի հեշտ է հիշել: Արաբները նորագույն գրականության մեջ հրաժարվել են սաջից, բնականաբար: Երկրորդ, սաջը, ինչպես նաև արաբական պոեզիային բնորոշ տաղաչափությունը հիմնված են արաբերեն լեզվին բնորոշ, այսպես ասենք, երկար ու կարճ ձայնավորների հիման վրա, ինչը հայերենում չկա, ուստի զուտ ձևային առումով հայերեն մակամ գրելն անհնար է: Այնուամենայնիվ, խորհուրդ տալիս եմ մակամաներ կարդալ, մի քիչ բարդ է դրանց ընթերցանությունը, բայց զուտ մշակութային ուսումնասիրության տեսակետից անչափ հետաքրքիր է:
Էջանիշներ