Ի՞նչ է նշանակում «պրոֆեսիոնալ գրող»

[Շինարար]

Քանի որ ակումբում արդեն քանիցս քննարկվել է այս հարցը թեմաներում, որոնցում դա դիտվում էր թեմնայից դուրս, որոշեցի նման թեմա բացել, որտեղ կքննարկենք, թե ո՞վ է պրոֆեսիոնալ գրողը, արդյո՞ք տեղին է «պրոֆեսիոնալ» բառի կիրառումը գրողի նկատմամբ, եթե այո, ապա ինչո՞վ է պրոֆեսիոնալ գրողը տարբերվում, օրինակ, «Մեր համատեղ պատմվածքը» նախագծում ստեղծագործող ակումբցիներից և այլն: Հուսով եմ՝ թեմայում հետաքրքիր քննարկում կծավալվի

[Interdenominational]

Շինարար: Ընդհանրապես, «պրոֆեսիոնալ» /արհեստավարժ/ կարգավիճակն ու բնորոշումն ունեն իրենց գործին կատարելապես տիրապետող անձինք: Գրող, կամ ստեղծագործող անհատին այդպես բնորոշել մի քիչ… տեղին չէ, ըստ իս, արհեստավարժ կարող է լինել, օրինակ՝ երաժիշտը, բայց ոչ երգահանը… և այլն:
Տիրապետել գրելու արհեստին, չհաղորդակցվելով արվեստին՝ ինչու՞ ոչ, օրինակ՝ մերօրյա բազում վայ-գրողների թխած «ստեղծագործություններում» հենց դա է աղաղակողը: Տաղանդազուրկ ճարտասանությունը, գրչին գերազանց տիրապետելը, բայց՝ զուրկ ոգեղենությունից...հենց յուրօրինակ գրական աճպարարություն է:

Բացառություններ, իհարկե. Սևակը՝ արհեստավարժությամբ էր փայլում… Չարենցը՝ շնորհքով:

[Ռուֆուս]

Պրոֆեսիոնալ գրողը նա է, ով գրելը պրոֆեսիա է դարձրել, այսինքն դրանով փող է աշխատում: Իսկ պրոֆեսիոնալ գրողը լավ գրողի հետ համեմատական չէ

[Արևածագ]

Իմ կարծիքով «պրոֆեսիոնալ գրող» հասկացությունը կազմված է մի քանի բաղկացուցիչներից, դրանցից երկուսի մասին այս թեմայում արդեն նշվէլ է: Փորձեմ իմ բնորոշումը տալ գրողի պրոֆեսիոնալ լինել- չլինելու խնդրին:
Ա. Առաջին հերթին մարդուն քիչ թե շատ շնորհք ու դրա հետ միասին կարգին աշխատասիրություն են հարկավոր՝ գրելու արհեստին տիրապետելու համար: Ինչու՞ եմ շնորհքի մասին այսքան լիբերալ արտահայտվում: Որովհետև ամենքս էլ կարող ենք բազմաթիվ օրինակներով ապացուցել, որ բնածին ընդունակություններն ու տաղանդն ինքնին դեռ ոչինչ չեն նշանակում, եթե մարդը դրանք չի զարգացնում: Իսկ աշխատասիրությունը հարկավոր է առաջին հերթին ինքնազարգացման ու ինքնակրթության համար: Նախքան գրիչ վերցնելը գոնե մինիմում պատկերացում պիտի ունենալ մարդկության մինչ այդ ստեղծած արժեքների մասին, սովորել տարբերել գեղեցիկը տգեղից, վեհը՝ նսեմից: Կարծում եմ չարժե քննարկել այն հարցը, որ ուղղագրական ու նախադաության կառուցվածքի սխալները մահացու են գրական ստեղծագործության համար: Մի բան էլ. Նախքան գրել սկսելը պոտենցիալ գրողը պետք է պարզի, թե սպիտակ թղթի մաքրությունը խախտելով ինքը ի՞նչ գեղագիտական նպատակներ է հետապնդում: Այն ի՞նչ գրելու է, ավելի արժեքավո՞ր է թղթի ճերմակությունից: Գրականությունն ինքնանպատակ չի, այն իմաստ ունի: Գրականության նպատակը գեղարվեստական խոսքի միջոցով «մարդ- կենդանու» մեջ բարոյական բարձր հատկանիշների դաստիարակություն է: Ու հասարակության դեմքին ձեռնոց շպրտելը, թե՝ «....ուզենամ պոռնոբանաստեղծություն էլ կգրեմ», ըստ իս, որևէ առընչություն չունի գրականություն կոչվածի հետ:
Բ. Ֆինանսներ: Եթե մարդը մտադիր է զբաղվել գրելով, նա պիտի համոզված լինի, որ իր աշխատանքի արդյունքում ինքը կկարողանա փող աշխատել: Այնքան, որ գրելու հետ միասին «ձեռի հետ» նաև որիշ այլ եկամտաբեր գործով չզբաղվի: Գրելը հենց ինքը պիտի եկամուտ ապահովող աշխատանք լինի: Իդեալական տարբերակները բաց եմ թողնում, որ գրողին ստեղծագործական տպավորությունների համար հարկավոր է ճանապարհորդել, շփվել զանազան մշակույթների հետ: Մեր դեպքում քննարկում ենք կենսական կարիքները հոգալու մասին: Չգիտեմ, Հայաստանում գիրք գրելու միջոցով որևէ մեկը կարողանու՞մ է կենսական կարիքներ հոգալ:
Գ. Հասարակական ինստիտուտների գոյություն, որ սկզբից պետք է աջակցի գրողին գրել, հետո էլ առավելագույնս նպաստի նրան, որ գիրքը հասնի ընթերցողին: Պարզ ասեմ. Եթե պատվիրատու կա, ավելի ջանադրաբար ու խանդավառված ես աշխատում, քան այն դեպքում, երբ չգիտես՝ գրածդ արդյոք մի որ կտպվի՞ թե՝ ոչ: Պետական մակարդակով՝ գրքի ու գրականության պրոպագանդա, գրախանութների ու գրադարանների լայն ցանց: Այս տեսակետից էլ որքանով ինձ է հայտնի , Հայաստանում վիճակն աղետալի է: Արդյունքում, եթե որևէ համոզված ռոմանտիկ գիրք է գրել, նա իր կամ հովանավորի միջոցներով տպում է այդ գիրքն ու մնում տպաքանակի ձեռքին շիվար: Որովհետև նույն մարդը միանգամից չի' կարող լինել և' գրող, և' գրքի պատվիրատու, և' գովազդարին գործակալ, և' սեփական գիրքը հատ- հատ վաճառող: Մի մարդը չի կարող իր վրա վերցնել պետության ֆունկցիաները «գրող –գիրք- ընթերցող» կապն ապահովելու համար: «Անհատների պայքարը վեհ է, գեղեցիկ , անձնազոհ և ... իզուր»:
Իսկ թե մեր երկրում ի՞նչու չկա այդ պետական աջակցությունը, դա լրիվ ուրիշ ու ոչ միանշանակ թեմա է:
Հիմա բերածս բաղկացուցիչները համադրելով նայեք, թե Հայաստանում պրոֆեսիոնալ քանի՞ գրող կա:

[dionisos-88]

"Ով գոնե մեկ անգամ իր մեջ տեսավ ու հասկացավ մարդուն, նա կհասկանա ամբողջ աշխարհը",-ասում էր Ցվեյգը: Գրողի պրոֆեսիոնալ դառնալու նախապայմաններից է հասկանալ մարդկանց, լինել անկեղծ` առաջին հերթին ինքդ քեզ հետ ու չխաբել ընթերցողիդ... Դրան գումարած պիտի ունենաս աստվածատուր շնորհք ու աշխատասիրություն,,,,,

[Rhayader]

Պրոֆեսիոնալ գրողը նա է, ով գրելը պրոֆեսիա է դարձրել, այսինքն դրանով փող է աշխատում: Իսկ պրոֆեսիոնալ գրողը լավ գրողի հետ համեմատական չէ

Իրականում ես դեռ ոչ մի դիլետանտ գրող չեմ տեսել, որ առանձնապես կարդալու արժանի լինի կամ էլ՝ պարզապես չեմ հիշում:
Պրոֆեսիոնալ է այն գրողը, որը գրելու նկատմամբ պրոֆեսիոնալ, հետևողական մոտեցում է ցուցաբերում: Ով գրելուն վերաբերվում է որպես մասնագիտություն, ոչ թե հոբբի: Պրոֆեսիոնալն այս կոնտեքստում դա է նշանակում:

---------- Ավելացվել է՝ 12:30 ---------- Սկզբնական գրառումը՝ 12:27 ----------

"Ով գոնե մեկ անգամ իր մեջ տեսավ ու հասկացավ մարդուն, նա կհասկանա ամբողջ աշխարհը",-ասում էր Ցվեյգը: Գրողի պրոֆեսիոնալ դառնալու նախապայմաններից է հասկանալ մարդկանց, լինել անկեղծ` առաջին հերթին ինքդ քեզ հետ ու չխաբել ընթերցողիդ... Դրան գումարած պիտի ունենաս աստվածատուր շնորհք ու աշխատասիրություն,,,,,

Ֆիգնյա: Չկա նման բան: Ես կասեի՝ գրողի գլխավոր ձիրքերից մեկն ընթերցողին լավ խաբելն է որ նա հավատա (ինչպես կասեր Գեյմանը):
Իսկ այ, աշխատասիրություն պետք է:
Աստված, աստվածատուր շնորհք մի ծիծաղեցրու ինձ նման ռոմանտիկ զեղումներով: Ստեղծագործ սկիզբ: Կա գրեթե ցանկացած մարդու մեջ:

[dionisos-88]

Հավատա, քեզ ծիծաղեցնելու ցանկություն չունեմ: Սա պարզապես իմ կարծիքն է: Իսկ թե բոլորս էդպիսի ստեղծագործ սկիզբ ունենք, ապա ինչու չենք դառնում մեծ գրողներեր, նկարիչներ, դերասաններ և այլն??? Իսկ խաբելը լավ բան չէ, ու եթե ունթերցողը /նույնիսկ 1 հոգի/ հասկանում է, որ իրեն խաբում են շաաաաաաաաաաատ է հիասթավում ետ գրողից ու իր ստեղծածներից , և այլևս չի կարդում նրա գործերը............... / դա նման է դերասանի խալտուրային, որ ինքը կարող է մտածել, թե հանդիսատեսը չի հասկանում, բայց եթե դահլիճում գոնի 1 բանիմաց մարդ կա ու հասկացել է, որ իրեն խաբեցին..արդեն իսկ շատ վատ է դերասանի համար: Նրան էլ չեն վստահի/:

[Rhayader]

Հավատա, քեզ ծիծաղեցնելու ցանկություն չունեմ: Սա պարզապես իմ կարծիքն է: Իսկ թե բոլորս էդպիսի ստեղծագործ սկիզբ ունենք, ապա ինչու չենք դառնում մեծ գրողներեր, նկարիչներ, դերասաններ և այլն???

Իմ ասածը հենց այն է, որ նախասկիզբ բոլորն էլ ունեն: Դա մարդու որոշիչ գիծն է: Էսթետիկա ստեղծելն ու ընկալելը: Իսկ այ պրակտիկայի վրա արտահայտվում է ոչ միշտ:
Ինչևէ, ի՞նչ ասել է՝ մեծ գրող: Չգիտեմ: Բայց հենց այս պահին այն երկրներում, որտեղ կա կայացած գրական դպրոց, բազմաթիվ պրոֆեսսիոնալ գրողներ կան: Հայաստանում գրեթե չկան գրողներ, որոնց գրածը ես կցանկանայի կարդալ: Ու շատ քիչ են պրոֆեսսիոնալները:

Իսկ խաբելը լավ բան չէ, ու եթե ունթերցողը /նույնիսկ 1 հոգի/ հասկանում է, որ իրեն խաբում են շաաաաաաաաաաատ է հիասթավում ետ գրողից ու իր ստեղծածներից

Բոլոր գրողներն էլ խաբում են: Եթե չխաբեն, գրվածքը կդառնա վավերագրական: Կամ այլաբանական: Կամ այլ անհետաքրքիր բան:
Տոլկիենը պատմում է էլֆերի, օրկերի, հոբբիթների մասին: Մի՞թե նրանք իրականում կան: Ամեն խելքը գլխին ընթերցող էլ գիտի, որ չկան: Տոլկիենը փչում է: Ոգեշնչված ստում է: Սուտլիկ որսկանի մասին հեքիաթի նման:
Եթե նա բավականաչափ լավ է խաբում, որ ընթերցողը նրան հավատում է, ապա նա լավ գրող է:
Լավ էլի: Գեղարվեստական գրականության գործը հանդիսացել է գոյություն չունեցող մարդկանց ու իրադարձությունների մասին պատմելը: Դյուման այնպես էր բռնաբարում Ֆրանսիայի պատմությունը, որ էլ դու սուս: Ու ի՞նչ էր նա ասում այդ մասին:
«Այո, ես բռնաբարում եմ պատմությունը: Բայց խոստովանեք՝ դրանից շատ մռութ երեխաներ են ծնվում»:

և այլևս չի կարդում նրա գործերը............... / դա նման է դերասանի խալտուրային, որ ինքը կարող է մտածել, թե հանդիսատեսը չի հասկանում, բայց եթե դահլիճում գոնի 1 բանիմաց մարդ կա ու հասկացել է, որ իրեն խաբեցին..արդեն իսկ շատ վատ է դերասանի համար: Նրան էլ չեն վստահի/:

Եթե ես իմանամ, որ գլխավոր դերակատարը Համլետի բեմականացման ժամանակ իսկապես մեռնելու է, ես կմտածեմ, որ բեմադրիչներն աննորմալներ են ու ամեն բան կանեմ՝ խեղճին փրկելու համար: Եթե բեմականացման ժամանակ ես նկատեմ, որ բեմին ոչ թե Համլետն է մահանում, այլ ինչ-որ դերասան, որ Համլետի մահն է խաղում, դուրս կգամ դահլիճից:

[impression]

Իրականում ես դեռ ոչ մի դիլետանտ գրող չեմ տեսել, որ առանձնապես կարդալու արժանի լինի կամ էլ՝ պարզապես չեմ հիշում:

ոնց, բա ե՞ս

նու սա իհարկե կատակ էր, իսկ իրականում ասեմ, որ Ռուֆի հետ համաձայն եմ, օրինակ՝ Սագանի առաջին անփորձ գործը նրա հետագա պրոֆեսիոնալ ոչ մի գործի հետ չեմ փոխի:

[Ֆրեյա]

Ասելով պրոֆեսիոնալ,հասկանում են, որ մարդն ընտրել է գրելը որպես մասնագիտություն, եւ որոշակի արհեստավարժության է հասել այդ բնագավառում: Չէ որ, չենք ասում՝ տաղանդավոր, հանճարեղ... գրող, ասում ենք՝ պրոֆեսիոնալ: Դա նշանակում է, ոռ անկախ իր շարադրած մտքերի արժեքի, գոնե տեխնիկական առումով տեքստը խնդիրներ չունի, շարադրանքը սահուն է, նորմալ ընթեռնելի: Այսինքն՝ չկան սկսնակին բնորոշ խնդիրներ: Իսկ դա նվաճվում է փորձի շնորհիվ, հետո դառնում պրոֆեսիոնալիզմ:

Ինչքան էլ հանճարեղ լինի սիրողական գրողը, հաստատ ամեն հաջորդ գիրքն ավելի սահուն է ստացելու, խոսքն ավելի պարզ ու հղկված:
Իսկ թե դա ինչ համամարդկային արժեք կունենա, պրոֆեսիոնալ բառը չի պարտադրում:

[Hab]

Կարծում եմ գրողի դեպքում պրոֆեսիոնալ բառը այնքան էլ չի սազում, որովհետև կան պարզապես սկսնակ, երիտասարդ կամ ուղղակի գրողներ դա էական չէ: Բայց եթե ասում ենք գրող, նշանակում է, հասկանում ենք, որ նա տվյալ գործի վարպետն է: Դե իհարկե, ժամանակն էլ իր հերթին կապացուցի` ով է մնում: Ընդհանուր առմամբ, գրողը աճպարարի նման է: Խաբում է գեղեցիկ, անկաշկանդ ու արագ...