Ալեքսանդր Պուշկին. «Տազիտ»

[Chuk]

Չէ Ջուկ ջան, էստեղ հարցն այլ է: Գործն ինքը շատ-շատ քչերին է ծանոթ և ցավալի փաստ է այն , որ արտահայտությունը «ինքնուրուն կյանքով է ապրում» :Խոսքը ռչ թե ստեղծագործության մեջ արտահայտության սխալ մեկնաբանությանն է վերաբերում , այլ պարզապես զրպարտության:Ցավալի կլինի , եթե այդ կարծիքը գերակշռող լինի հայերիս մեջ,իսկ էդպես կարող է լինել, քանի որ կրկնում եմ, շատ նեղ շրջանին է հայտնի ,որ պոեմի հերոսն է ասում դա:

Այս թեմայի առաջին գրառումը ես հավանել եմ, ինձ հետաքրքրել է, շնորհակալություն եմ տվել, որտև իսկապես ցանկացած բան իմանալը լավ է:
Բայց քո ասածի մասին. համաձայն չե՞ս, որ այդ դեպքում պետք էր ընդամենը ասել, որ դա հեղինակի խոսքերը չեն, այլ նրա հերոսներից մեկի ու դրանով սահմանափակվել:

Էլ չասած, որ եթե անգամ հեղինակը նման բան ասած լիներ, դա ոչինչ չէր նշանակի


հ.գ. Ի դեպ Չուկ, ոչ թե Ջուկ

[Sphinx]

Նախ ներողություն վրիպակի համար , իսկ նյութի վերաբերյալ՝ էստեղ արդեն ես քեզ հետ լիովին համաձայն եմ:

[Արևածագ]

Իսկապես պետք է իմանալը...հարցն այդքան կոմպլեքսները չեն որքան տեղեկատվությունը...Անցած թեամյում նշվել էր, որ ադրբեջանցիները անընդհատ մեջբերում են այդ արտահայտությունը, ավելին քան կարևոր է տեղյակ լինելը և գլուխը կախեկու փոխարեն պարզաբանելը...

Ես այս գրառումն ի նկատի ունեի՝ ադրբեջանցիների մասին խոսելիս: «Կռվի մեջ փլավ չեն բաժանում» ու «Շունը հաչում է, քարավանը՝ գնում»:
Վերևում արդեն մի քանի անգամ գրվել է, որ պետք չէ գրական հերոսների բերանով ասվածն անպայման վերագրել հեղինակին, ու դրանով էլ՝տառապանքների մեջ ընկնել՝ սիրե՞լ է, թե՞ չի սիրել: Ուրիշի սիրե՞լ- չսիրե՞լը մեզ համար ի՞նչ նշանակություն ունի: Ամերիկացիներին ո՞վ է սիրում: Բայց ո՞վ համարձակություն ունի նրանց կարծիքը հաշվի չառնել: Ցավոք՝ Ամերիկայի հետ ոտք մեկնողներից չենք, բայց էնպիսի ազգից, որպիսին հրեաներն են, սովորելու շատ բան ունենք: Մերոնցից՝ Շիրվանզադեն էլ «Ջհուդի ականջը» անունով պատմվածք ունի, երևի այնպիսի ազգային գրականություն չլինի, որ հրեաներին «կպնողական» մի քանի տող գրված չլինի: Հրեաները դրանք ազգային վրեժխնդրության թիրախ չեն դարձրել, նրանց պետությունը մերինից էլ փոքր է, բայց նայեք աշխարհում պայմաններ թելադրելու նրանց ու հայերիս դիրքերի տարբերությանը:

[SSS]

Հարցը ուրիշների սիրելը կամ չսիրելը չէ...հարցն այն է ,որ մենք ի ցույց ենք դնում մեր անգրագիտությունը ,իսկ ով ասաց թե ադրբեջանցիները կամ աստված գիտի որ ազգը չգիտի ինչ կոնտեքստում է այդ արտահայտությունը գրվել? Ամեն դեպքում եթե որևէ օտարազգի ինձ նման մեջբերում բերի, ես մեծագույն վսահությամբ կմեկնաբանեմ այն ,ոչ թե գլուխս կկախեմ

[Chuk]

Հարցը ուրիշների սիրելը կամ չսիրելը չէ...հարցն այն է ,որ մենք ի ցույց ենք դնում մեր անգրագիտությունը ,իսկ ով ասաց թե ադրբեջանցիները կամ աստված գիտի որ ազգը չգիտի ինչ կոնտեքստում է այդ արտահայտությունը գրվել? Ամեն դեպքում եթե որևէ օտարազգի ինձ նման մեջբերում բերի, ես մեծագույն վսահությամբ կմեկնաբանեմ այն ,ոչ թե գլուխս կկախեմ

Ես էլ գլուխս չեմ կախի, այլ վրան կծիծաղեմ ու կասեմ. «Դու հո աննորմալ չե՞ս, ասենք թե Պուշկինը մեզ տենց ա ասել, հետո ի՞նչ»
Որ պահից, որ դու սկսում ես դրան լուրջ վերաբերվել, այսինքն հնարավոր ասվածը (կարևոր չի, եղել ա թե չէ) մոտ ընդունել ու սկսում ես «արդարանալ», էդ պահից ցույց ես տալիս քո կոմպլեքսավորվածությունն ու թուլությունը:

[SSS]

Ես էլ գլուխս չեմ կախի, այլ վրան կծիծաղեմ ու կասեմ. «Դու հո աննորմալ չե՞ս, ասենք թե Պուշկինը մեզ տենց ա ասել, հետո ի՞նչ»
Որ պահից, որ դու սկսում ես դրան լուրջ վերաբերվել, այսինքն հնարավոր ասվածը (կարևոր չի, եղել ա թե չէ) մոտ ընդունել ու սկսում ես «արդարանալ», էդ պահից ցույց ես տալիս քո կոմպլեքսավորվածությունն ու թուլությունը:

Դու' միգուցե, բայց բոլորը չէ որ այդպես կանեին...դա արդարացում չէ,ի սեր աստծո, դա պարզաբանում է ընդամենը' ուրիշ ոչինչ

[Chuk]

SSS ջան, կոնկրետ հարց եմ տալիս.
Եթե Պուշկինը անձամբ մեզ ինչ-որ հրապարակախոսական հոդվածով անվանած լիներ «վախկոտ ազգ», դու գլուխդ կախելու՞ էիր:

[SSS]

SSS ջան, կոնկրետ հարց եմ տալիս.
Եթե Պուշկինը անձամբ մեզ ինչ-որ հրապարակախոսական հոդվածով անվանած լիներ «վախկոտ ազգ», դու գլուխդ կախելու՞ էիր:

Իհարկե ոչ, բայց ես վերը նշված դեպքի հետ կապված կոնկրետ օրինակներ ունեմ, որ իրոք կախել են...Եթե այս ստեղծագործության մեջ էլ ուղիղ իմաստով գրված լիներ չէի կախի, գլուխ կախելը ոչ թե Պուշկինի գրվածինա վերաբերվում, այլ նրան որ ես անտեղյակ եմ...

[Chuk]

Իհարկե ոչ, բայց ես վերը նշված դեպքի հետ կապված կոնկրետ օրինակներ ունեմ, որ իրոք կախել են...Եթե այս ստեղծագործության մեջ էլ ուղիղ իմաստով գրված լիներ չէի կախի, գլուխ կախելը ոչ թե Պուշկինի գրվածինա վերաբերվում, այլ նրան որ ես անտեղյակ եմ...

Իսկ հիմա ավելի պարզ ասեմ: Այս թեման քննարկման առարկա դարձնելով շահարկելու տեղ եք տալիս: Պետք է պարզապես բանի տեղ չդնել ու վերջ: Եթե կա գլուխ կախող, պետք է նրան բացատրել, որ ոչ մեկի քո մասին հնչեցրած միտքը քո գլուխ կախելու պատճառ չի, այլ ոչ թե բացատրել, որ տեսեք-տեսեք, Պուշկինը սենց բան չի ասել: Պուշկինը հրաշալի գրող էր, բայց կներեք, մեղմ ասած թքած ունեմ, թե Պուշկինը հայերի մասին ինչ է մտածել կամ ինչ է ասել երբևէ. ուզում է դրական, ուզում է բացասական: Հասարակ կոմպլեքս է ինչ-որ հայտնի գրողի կարծիքը քո ազգի մասին սենց քննարկման առարկա դարձնելը:

Իսկ երբ դու սկսում ես «արդարանալ» (որը հուշեմ, որ չակերտների մեջ էի գրել), կամ պարզաբանել, ինչպես դու ես ասում, դա դիմացինիդ հնարավորություն է տալիս քննարկման մեջ մտնելու, սկսելու հիմնավորել, որ չէ, գիտես, Պուշկինը այդտեղ ուզել է իր վերաբերմունքը ցույց տալ, և այնտեղ գծիկ բնավ պետք չէր, որ հասկացներ, որ հենց վախկոտ է համարում: Իսկ մի՞թե մեզնից որևէ մեկը կասկածում է, որ ցանկացած ստեղծագործություն կարելի է հազար ձևի մեկնաբանել: Էն պահից, որ դու սկսում ես էս մտքին ուշադրություն դարձնել ու պարզաբանել, էդ պահից դու ՓԱՍՏՈՒՄ ԵՍ, որ քո համար կարևոր է Պուշկինի կարծիքը ու դիմացինիդ տալիս հնարավորություն խաղալու դրա վրա, դու ցույց ես տալիս քո թույլ կողմերից մեկը՝ ուրիշի կարծիքից կախված լինելը, կոմպլեքսը

[SSS]

Ես ընդամենը ուզում եմ ասել,որ պետք է իմանալ, տեղեկացված լինել...ուզած չուզաշ էտ կոմպլեքսը կա 'իմ քո և ուրիշների մեջ...Կարող ես իմանալ և իրոք հակահարված չտալ' մտածելով "ինչ ուզում է թող մտածի", բայց ախր անգամ մենք" հայերս ենք առանց իմանալու նման կերպ մեկնաբանում, իսկ սա իրոք այն դեպքնա , ուր այլ մեկնաբանություն չի կարող լինել...որքան էլ խորանաս

[ars83]

Պուշկինը հրաշալի գրող էր, բայց կներեք, մեղմ ասած թքած ունեմ, թե Պուշկինը հայերի մասին ինչ է մտածել կամ ինչ է ասել երբևէ. ուզում է դրական, ուզում է բացասական:

Արտ ջան, ինձ համար նույնպես չափանիշ չէ որևէ մարդու արտահայտած կարծիքը մի ամբողջ ազգի վերաբերյալ, քանի որ ազգային մակարդակով ընդհանրացումներ կատարելը սխալ եմ համարում: Բայց հարցն այստեղ դա չէ. խոսքը ճիշտ և ստի մասին է, անկախ նրանից, թե որ ազգին է վերաբերում: Քերականական վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ հեղինակը չի վերագրել նշված հատկությունները նշված ազգի ներկայացուցչին (հատուկ ընդհանուր եմ գրում): Եթե դիմացինը ցուցաբերում է (կամա թե ակամա) ռուսաց լեզվի չիմացություն՝ այդ լեզվով գրված ստեղծագործություն վերլուծելիս, իսկ դու գիտես, թե իրականում ինչպես է դա մեկնաբանվում տվյալ լեզվի քերականական կանոնների համաձայն, ապա կարող ես բացատրել դա դիմացինին՝ կանխելով թյուր մեկնաբանությունները:

Էն պահից, որ դու սկսում ես էս մտքին ուշադրություն դարձնել ու պարզաբանել, էդ պահից դու ՓԱՍՏՈՒՄ ԵՍ, որ քո համար կարևոր է Պուշկինի կարծիքը ու դիմացինիդ տալիս հնարավորություն խաղալու դրա վրա, դու ցույց ես տալիս քո թույլ կողմերից մեկը՝ ուրիշի կարծիքից կախված լինելը, կոմպլեքսը

Դե ուրեմն ոչ մի ստեղծագործություն, որը, հնարավոր է, տհաճ մեկնություններ ունի՝ մեր ազգի կամ անձի համար, պետք չէ՞ քննարկել: Այն փաստը, որ կատարում եմ այս ստեղծագործության տվյալ հատվածի լեզվական կամ պատմաքաղաքական հանգամանքենրի վերլուծությունը, կարող է ցույց տալ իմ հետաքրքրությունը ռուսաց լեզվի, գրականության, մշակույթի, Պուշկինի ստեղծագործության նկատմամբ. բնավ պարտադիր չէ, որ ես կարևորեմ հեղինակի տեսակետները կամ հայացքները:

[Sphinx]

ժող ջան, կարևորն այն է, որ մենք ու Պուշկինը միմյանց ճիշտ հասկանանք ...Պուշկինը կլինի, Կիրակոսը թե Մարտիրոսը մարդուն ճիշտ հասկանալը կարևոր հանգամանք ա, դրա համար տեղեկացված պետք է լինես և օգնես մյուսներին տեղեկանալու:Իսկ թե հարևանները ինչ կասեն, կասեն թե չեն ասի,բա որ Պուշկինը ասած լիներ՝ դրանք բոլորովին այլ հարցեր են:Ես գտնում եմ, որ տեղեկատվությունը անհրաժեշտ էր, բայց քննարկումը թեմայի հետ բոլորովին կապ չունի:

[Ուլուանա]

Համաձայն եմ Sphinx–ի հետ. իսկապես շատ ավելի կարևոր է, որ Պուշկինին սխալ չմեկնաբանենք ու ըստ այդմ նրա՝ հայերի հանդեպ վերաբերմունքը սխալ չգնահատենք, ոչ թե այն, որ մի հոգի էլ գտնվեց, որ մեզ վատ է վերաբերվում։
Բայց մի հարց էլ կա. ընդհանրապես մենք բոլորս միշտ էլ այս կամ այն հարցում կարևորում ենք մեզ համար հեղինակավոր մարդկանց խոսքը, կարծիքը։ Ի վերջո, շատ գաղափարական հարցերում մեր տեսակետին ավելի մեծ ուժ ու համոզչականություն տալու համար հաճախ մեջբերում ենք այս կամ այն մեծի խոսքը, քանի որ համարում ենք, որ տվյալ մարդը, շատերի համար լինելով որոշակի հեղինակություն, կարող է իր խոսքով ինչ–որ կերպ ազդել մարդկանց վրա։ Էս առումով Պուշկինն էլ, լինելով որոշակի հեղինակություն՝ կարող է, չէ՞, ազդել շատ մարդկանց վրա, թեկուզ ինչ–որ չափով, թեկուզ ենթագիտակցության վրա, որը հետագայում կարող է ավելի լուրջ վերաբերմունքի վերաճել։ Հա, վճռորոշ դեր դժվար թե ունենա, բայց ամեն դեպքում հեղինակությունների շուրթերից հնչած խոսքը միշտ էլ ավելի ազդեցիկ է լինում, քան պատահական մարդու ասածը։ Էնպես որ դրան զրոյական նշանակություն տալն էլ եմ ծայրահեղություն համարում։ Ուրիշ բան, որ համաձայն եմ, որ դրա պատճառով գլուխ կախել կամ կոմպլեքսավորվել չարժե։

[Հարդ]

Էստեղ կարևորը ոչ թե ադրբեջանցու կարծիքն է , այլ մեր կարծիքը գրողի վերաբերյալ:Երբ փորձում են համոզել, որ Պուշկինը հայերին տանել չի կարողացել և վկայակոչում են այս արտահայտությունը և մի քանիսն էլ զարմացած լսում են ու ընդունում ՝ ես գնահատում եմ դա իբրև զրպարտություն գրողի նկատմամբ, որի պատճառը պարզապես անտեղյակ լինելն է :Դա անարդարացի մեղադրանք է գրողի հասցեին ...խնդիրը դա է, իմ կարծիքով:

Միթե նույն Պուշկինը չէր, որ մեկ գրչի հարվածով (մի քիչ շատ) Սալիերիին դարձրեց Մոցարտասպան...? Այսօր շատերը հենց Սալիերիին են մեղադրում Մոցարտի մահվան մեջ, սակայն ոչ ոք չունի փաստեր, իսկ եթե ունեն, դա միայն Պուշկինի պոեմով: Իսկ ով չգիտի թե այդ տեղեկությունը որտեղից՝ ուղղակի մեղադրում ա Սալիերիին: Բայց իմ կարծիքով Սալիերին չի սպանել Մոցարտին, ես ունեմ հիմնավորումներ դա համար, սակայն դա արդեն ուրիշ թեմա է:

[Lion]

Ես մենակ մի բան չեմ հասկանում: Դիցուք ինչ-որ մեկը այս խոսքերն այլ կերպ է մեկնում, որպես հային «կպնող բան», հետո ի՞նչ:
Այ մարդ, թողեք էդ կոմպլեքսները

Համաձայն չեմ և ապրի հեղինակը, որ բացեց այս թեման: Թե չէ բանը հասել է նրան, որ նույնիսկ բավականին կրթված մեր հայրենակիցներն են սխալ հասկանում ու կիրառում այս արտահայտությունը, հենց թեկուզ այս ֆորումում...