Միջազգային հանրության ազդեցությունը Հայաստանի վրա

[Բիձա]

Ժպտալս որն է, ծիծաղել է պետք:
Փառք ծիծաղին:
Փառք, փառք:

[Mephistopheles]

Իզուր ես տենց քվեարկել: Լևոնի () «Պատերազմ և Խաղաղություն» մարտավարական ակնարկը կարդացե՞լ ես: Էնտեղ օրինակ Լևոնը ասում է, որ՝
ստատուս քվոն երկար ժամանակով պահպանել հնարավոր չէ, որովհետեւ դա թույլ չեն տա ո՛չ միջազգային հանրությունը, ո՛չ էլ Հայաստանի տնտեսական կարողությունները.
Իսկ էս վերջին ելույթը (մարտի մեկի) կարելի է ասել նվիրված էր միջազգային հանրության ցանկություններին ու կրքերին:

Վիշ ապեր, կարող ա՞ սխալ ա ասել… կարող ա՞ Հայաստանը փակ սահմաններով տնտեսապես զարգանալու ա կամ զարգացել ա վրեքներս խաբար չկա, թե՞ միջազգային հանրությունը ստատուս քվոյի հետ խնդիր չունի… լավ էլ ունեն ու մեր ամբողջ տնտեսական հզորությունը միջազգային վարկերն ու արտագնա աշխատողների վրա ա… սրան տնտեսություն չեն ասում…

[Վիշապ]

Վիշ ապեր, կարող ա՞ սխալ ա ասել… կարող ա՞ Հայաստանը փակ սահմաններով տնտեսապես զարգանալու ա կամ զարգացել ա վրեքներս խաբար չկա, թե՞ միջազգային հանրությունը ստատուս քվոյի հետ խնդիր չունի… լավ էլ ունեն ու մեր ամբողջ տնտեսական հզորությունը միջազգային վարկերն ու արտագնա աշխատողների վրա ա… սրան տնտեսություն չեն ասում…

Հա՛ Մեֆ, չոտկի ասիր: Ուրեմն Հայաստանը փակ սահմաններով զարգացել ա, ու շատերի վրեն խաբար չկա: Այսինքն դու գուցե իսկապես խաբար չես, իսկ ով էլ որ խաբար ա, աշխատում ա ընենց ցույց տա, յանի խաբար չի: Էն մարդիկ, ովքեր որ կասեն, թե չի զարգանում, ապա իրենք ըստ երևույթին Հայաստանի տեղը իրենց նկատի ունեն: Ստեղ պարզապես ընդհանուր շահը կիսելու բազառ է, ուղղակի հո միանգամից այդպես չե՞ն ասի, կասեն Ղարաբաղի հարց, միջազգային հանրություն, տարանցիկ գոտի, լո լո լո... Իսկ ինչ էլ որ խանգարում է Հայաստանի զարգացմանը, էդ լրիվ ներսի պրոբլեմներ են: Հայաստանը միջազգային վարկեր էլ է ստանում, մի հատ նավթի տրուբա քաշելու համար է՞ էս սաղ: Նավթի տրուբեն ուրիշ ուղղությամբ վաղուց քաշել են, գնացքը գնացել է, ուրի՞շ: Որ Թուրքիայի սահմանը բացվի, Սերժի կառավարությունը կարող ա մասքային հարկերը պակասեցնի՞: Հայաստանում կարող ա օֆիսների տեղը գործարաններ սարքե՞ն, հողը ավելի էֆֆեկտիվ կմշակե՞ն, տուպոյ նախարարների տեղը խելոք մարդկանց կնշանակե՞ն, էդ սաղ Թուրքիայի սահմանի հետ է կապված հա՞:

[Երվանդ]

Հա՛ Մեֆ, չոտկի ասիր: Ուրեմն Հայաստանը փակ սահմաններով զարգացել ա, ու շատերի վրեն խաբար չկա: Այսինքն դու գուցե իսկապես խաբար չես, իսկ ով էլ որ խաբար ա, աշխատում ա ընենց ցույց տա, յանի խաբար չի: Էն մարդիկ, ովքեր որ կասեն, թե չի զարգանում, ապա իրենք ըստ երևույթին Հայաստանի տեղը իրենց նկատի ունեն: Ստեղ պարզապես ընդհանուր շահը կիսելու բազառ է, ուղղակի հո միանգամից այդպես չե՞ն ասի, կասեն Ղարաբաղի հարց, միջազգային հանրություն, տարանցիկ գոտի, լո լո լո... Իսկ ինչ էլ որ խանգարում է Հայաստանի զարգացմանը, էդ լրիվ ներսի պրոբլեմներ են: Հայաստանը միջազգային վարկեր էլ է ստանում, մի հատ նավթի տրուբա քաշելու համար է՞ էս սաղ: Նավթի տրուբեն ուրիշ ուղղությամբ վաղուց քաշել են, գնացքը գնացել է, ուրի՞շ: Որ Թուրքիայի սահմանը բացվի, Սերժի կառավարությունը կարող ա մասքային հարկերը պակասեցնի՞: Հայաստանում կարող ա օֆիսների տեղը գործարաններ սարքե՞ն, հողը ավելի էֆֆեկտիվ կմշակե՞ն, տուպոյ նախարարների տեղը խելոք մարդկանց կնշանակե՞ն, էդ սաղ Թուրքիայի սահմանի հետ է կապված հա՞:

Հա շատ ուժեղ ա զարգացել, «Կովկասյան վագր» Վարդան Օսկանյանի ականջը կանչի, ես զարգացում տեսնում եմ մենակ ներմուծման վրա, ասենք առաջ մաուքսյոն բոմբաներկա էին բերում հիմա Մոցարտ ու Ջուլիան են բերում համ էլ, եթե լուրջ Հայաստանի զարգացումը էղել ա էնքան որ երևի նույնքան կլիներ ու նույնիսկ ավել եթե նախագահ ու կառավարություն չլիներ, հիմանականում պայմանավորված ա արտաքին տրանսֆերներով, իրական տնտեսությունը զարգանում է երբ քո մոտ ավելանում է արդյունաբերությունը ու արտահանումը, արտահանման ավելացմանը սահմանի բացում կարա նպաստի:
Հ.Գ
Վիշ աշխատավարձդ աչքիս ավելացրել են

[Վիշապ]

Հա շատ ուժեղ ա զարգացել, «Կովկասյան վագր» Վարդան Օսկանյանի ականջը կանչի, ես զարգացում տեսնում եմ մենակ ներմուծման վրա, ասենք առաջ մաուքսյոն բոմբաներկա էին բերում հիմա Մոցարտ ու Ջուլիան են բերում համ էլ, եթե լուրջ Հայաստանի զարգացումը էղել ա էնքան որ երևի նույնքան կլիներ ու նույնիսկ ավել եթե նախագահ ու կառավարություն չլիներ, հիմանականում պայմանավորված ա արտաքին տրանսֆերներով, իրական տնտեսությունը զարգանում է երբ քո մոտ ավելանում է արդյունաբերությունը ու արտահանումը, արտահանման ավելացմանը սահմանի բացում կարա նպաստի:
Հ.Գ
Վիշ աշխատավարձդ աչքիս ավելացրել են

Եր, էդ Մոցարտ ու Ջուլիան առնող կա հա՞, որ բերում են։ Ուրեմն էն որ տնտեսության վրա նստած են իմ նման կենդանիները՝ իմա վիշապները, ապա դա ներքին խնդիր է Եր ջան, էդ խնդիրը եթե Ղարաբաղի հարցը լուծվի, Թուրքիայի սահմանն էլ բացվի, մեկա մնալու է։ Բայց որոշ դեմագոգներ էդ խնդրի լուծման ճանապարհ տեսնում են Հայաստանի կապիտուլյացիան ու դեռ միջազգային հանրության արևով էլ երդվում են։

[Chuk]

Եր, էդ Մոցարտ ու Ջուլիան առնող կա հա՞, որ բերում են։ Ուրեմն էն որ տնտեսության վրա նստած են իմ նման կենդանիները՝ իմա վիշապները, ապա դա ներքին խնդիր է Եր ջան, էդ խնդիրը եթե Ղարաբաղի հարցը լուծվի, Թուրքիայի սահմանն էլ բացվի, մեկա մնալու է։ Բայց որոշ դեմագոգներ էդ խնդրի լուծման ճանապարհ տեսնում են Հայաստանի կապիտուլյացիան ու դեռ միջազգային հանրության արևով էլ երդվում են։

Հնարում ես
Կամ էլ պարզապես չես հասկանում, թե կողքիններն ինչից են խոսում:

[Երվանդ]

Եր, էդ Մոցարտ ու Ջուլիան առնող կա հա՞, որ բերում են։ Ուրեմն էն որ տնտեսության վրա նստած են իմ նման կենդանիները՝ իմա վիշապները, ապա դա ներքին խնդիր է Եր ջան, էդ խնդիրը եթե Ղարաբաղի հարցը լուծվի, Թուրքիայի սահմանն էլ բացվի, մեկա մնալու է։ Բայց որոշ դեմագոգներ էդ խնդրի լուծման ճանապարհ տեսնում են Հայաստանի կապիտուլյացիան ու դեռ միջազգային հանրության արևով էլ երդվում են։

Առնող կա քանի որ տարեկան 1.5 միլիարդ դոլար դրսից մտնում ա Հայաստան, մարդիկ աշխատում ուղարկում են, ես երբեք չեմ էլ պնդել որ տնտեսության էս վիճակը միայն արտաքին խնդիրներով ա պայմանավարոված, ես ուղղակի ահավոր համաձայն չէի էն մտքիդ որ տնտեսությունը զարգացել ա, ինչ որ չափով իհարկե, բայց ասում եմ եթե կառավարություն չլիներ էլ էտ նույն չափով ու նույնիսկ ավել հաստատ կզարգանար, մոնոպոլիան վերացնելը իհարկե շատ լավ բան ա, բայց էտ մոնոպոլիստները ներմուծման վրա են հիմնականում, իսկ մենակ ներմուծումով բանականաբար տնտեսություն չի զարգանա, մեզ պետք ա բաց սահամաններ որ կարողանանք խթանենք արտահանումը, եթե ստացվի լավ եթե չէ սենց մի կերպ կշարունակենք, ուզում եմ ասեմ մեկը ես կողմ չեմ բաց սահմանների դիմաց լուրջ զիջումներ անելուն, բայց ժխտել որ բաց սահմանը մեր տնտեսությանը թափ կհաղորդի իմաստ չունի:

[Վիշապ]

Առնող կա քանի որ տարեկան 1.5 միլիարդ դոլար դրսից մտնում ա Հայաստան, մարդիկ աշխատում ուղարկում են, ես երբեք չեմ էլ պնդել որ տնտեսության էս վիճակը միայն արտաքին խնդիրներով ա պայմանավարոված, ես ուղղակի ահավոր համաձայն չէի էն մտքիդ որ տնտեսությունը զարգացել ա, ինչ որ չափով իհարկե, բայց ասում եմ եթե կառավարություն չլիներ էլ էտ նույն չափով ու նույնիսկ ավել հաստատ կզարգանար, մոնոպոլիան վերացնելը իհարկե շատ լավ բան ա, բայց էտ մոնոպոլիստները ներմուծման վրա են հիմնականում, իսկ մենակ ներմուծումով բանականաբար տնտեսություն չի զարգանա, մեզ պետք ա բաց սահամաններ որ կարողանանք խթանենք արտահանումը, եթե ստացվի լավ եթե չէ սենց մի կերպ կշարունակենք, ուզում եմ ասեմ մեկը ես կողմ չեմ բաց սահմանների դիմաց լուրջ զիջումներ անելուն, բայց ժխտել որ բաց սահմանը մեր տնտեսությանը թափ կհաղորդի իմաստ չունի:

Ուրեմն էդ որ մարդիկ գնում են, աշխատում են, ուղարկում են, դա արտահանում է, Հայաստանը արտահանում է աշխատուժ։ Ուրիշ բան որ դա լավ չի նայվում։ Բայց ամեն դեպքում տնտեսության ցուցանիշը Համախառն Ներքին Արդյունքն է, եթե դու վստահ ես, որ Հայաստանի Համախառն Ներքին Արդյունքը վերջին ասենք 10 տարիներին չի աճել, կամ աճել է գրոշներով, ապա ես խիստ կասկածում եմ։ Համենայն դեպս ընդդիմությունը նման բան չի ասել։

[Mephistopheles]

Հա՛ Մեֆ, չոտկի ասիր: Ուրեմն Հայաստանը փակ սահմաններով զարգացել ա, ու շատերի վրեն խաբար չկա: Այսինքն դու գուցե իսկապես խաբար չես, իսկ ով էլ որ խաբար ա, աշխատում ա ընենց ցույց տա, յանի խաբար չի: Էն մարդիկ, ովքեր որ կասեն, թե չի զարգանում, ապա իրենք ըստ երևույթին Հայաստանի տեղը իրենց նկատի ունեն: Ստեղ պարզապես ընդհանուր շահը կիսելու բազառ է, ուղղակի հո միանգամից այդպես չե՞ն ասի, կասեն Ղարաբաղի հարց, միջազգային հանրություն, տարանցիկ գոտի, լո լո լո... Իսկ ինչ էլ որ խանգարում է Հայաստանի զարգացմանը, էդ լրիվ ներսի պրոբլեմներ են: Հայաստանը միջազգային վարկեր էլ է ստանում, մի հատ նավթի տրուբա քաշելու համար է՞ էս սաղ: Նավթի տրուբեն ուրիշ ուղղությամբ վաղուց քաշել են, գնացքը գնացել է, ուրի՞շ: Որ Թուրքիայի սահմանը բացվի, Սերժի կառավարությունը կարող ա մասքային հարկերը պակասեցնի՞: Հայաստանում կարող ա օֆիսների տեղը գործարաններ սարքե՞ն, հողը ավելի էֆֆեկտիվ կմշակե՞ն, տուպոյ նախարարների տեղը խելոք մարդկանց կնշանակե՞ն, էդ սաղ Թուրքիայի սահմանի հետ է կապված հա՞:

Վիշապ ջան, ապեր, 80% փակ սահմաններով երկիրը տնտեսական զարգացում չի կարող ունենալ… երկիր որը տարանցիկ չի, գտնվում է տնտեսապես ոչ շահավետ վիճակում, նամանավանդ այնպիսի երկիր ինչպիսին Հայաստանն է, որը որևէ էական ռեսուրս չունի… ու զարգացող տնտեսության ժամանակ հարստության, կամ շահույթի բևեռացում չի լինում, ճիշտ հակառակը, երբ կա բևեռացում դա միանշանակ տնտեսական անկման նշան է… իսկ Հայաստանի դեպքում դու ինձնից լավ պիտի իմանաս թե օլիգարխներն իրենց շահույթնրը որտեղից են ստանում… ու եթե բազառը էդ "ընդհանուր շահը" կիսելն է, ապեր, ուրեմն ստեղ տնտեսության զարգացման մասին ընդհանրապես խոսք չկա… ես դա հասկանում եմ ժողովրդից գողացածը կիսել…

Ինչ վերաբերվում է բաց սահմաններին, ապա ասեմ, Վիշապ ջան, ես միշտ էլ ասել եմ. էս պայմաններում՝ Սերժով Մկով լֆիկով դոդով, նախ սահմանը չի բացվի և երկրորդ եթե բացվեց ապա ոչ մի տարբերություն էլ չի լինելու, կարող է մի քիչ լավ լինի, բայց հաստատ Հայաստանի հնարավոր պոտենցիալից շատ ցածր կլինի… վերջում էլ ավելացնեմ որ փակ սահմանները ավելի խթանում ու նպաստում են մենաշնորհների զարգացմանը, ես կասեի պատճառներից մեկն է… Սահմանը Սերժը չպիտի բացի, այլ պիտի բացի Լեգիտիմ (իմա արտաքին լծակներից հնարավորինս զերծ) իշխանությունները, որպեսզի մենք կարողանանք բաց ու փակ սահմանների տարբերությունը զգանք… Ցանկացած հայրենասեր ու պրագմատիկ ղեկավար պիտի փորձի Ղարաբաղի հարցը կոմպրոմիսով լուծել ու սահմանները բացել, միայն այդ դեպքում Հայաստանը կարող է իսկապես զարգանալ ու հզորանալ… եթե ուզում եք հակառակն ապացուցել՝ խնդրեմ…

Մի խոսքով, Վիշապ ջան, ապեր… փակ սահմաններով երկիրը չի կարող զարգանալ այնպես ինչպես բաց սահմաններով երկիրը… սա բանականությանը հակառակ է… ու չարժի հակառակը պնդել… մի հատ տնտեսագետ բերեք թող ապացուցի ես էլ համոզվեմ… այ էս լո լո ա ապեր… լո լոների Բիթլզն ա …

Վիշապ ջան, բանավեճը շատ սրտիդ մոտ մի ընդունի… քննարկում ենք ընգեր

[Երվանդ]

Ուրեմն էդ որ մարդիկ գնում են, աշխատում են, ուղարկում են, դա արտահանում է, Հայաստանը արտահանում է աշխատուժ։ Ուրիշ բան որ դա լավ չի նայվում։ Բայց ամեն դեպքում տնտեսության ցուցանիշը Համախառն Ներքին Արդյունքն է, եթե դու վստահ ես, որ Հայաստանի Համախառն Ներքին Արդյունքը վերջին ասենք 10 տարիներին չի աճել, կամ աճել է գրոշներով, ապա ես խիստ կասկածում եմ։ Համենայն դեպս ընդդիմությունը նման բան չի ասել։

Դա շատ վատ արտահանում է, դե նույն ա որ ապրանք արտահանես ու փողիդ կեսը չտան, էտ քո արտահանած աշխատուժի որակյալ մասը մնում ա դրսում ընդմիշտ հետո էլ ընտանիքն ա տանում, մի քիչ Քոչին հիշեցրիր, որ ասում էր՝ լավ ա դուրս են գնում մեր Սփյուռքն ա զատո հզորանում, կրկնում եմ, ես չեմ ասել որ համախառն ներքին արդյունքը չի աճել, ես ասել եմ իրական աճի էտ տեմպը կլիներ նույնիսկ էն դեպքում եթե կառավարությունը չլիներ, էտքան դժվար բան եմ ասում չեմ հասկանում?: Իսկ էն վագրային թռիչքներով Համախառն ներքին արդյունքի աճը որ երկնիշ թիվ էր , հիմանականում պայմանավորված էր շինարարության ոլորտով ու լավ ուռճացված էր, ու նույնիսկ էտ ուռճացված տարբերակով արդյունաբերության ու արտահանման աճը միշտ էլ շատ ցածր ա էղել ՄԻՇՏ , այսինքն քո տնտեսությունը ոչ թե զարգացել ա այլ ուղղակի իներցիայով առաջ ա գնացել հիմնականում դրսի տրանսֆերների ու շինարարության հաշվին, իսկ ընդիմությունը ինչ ա ասում կամ չէ ես վաղուց չեմ հետաքրքրվում ցավոք սրտի:

[Mephistopheles]

Ուրեմն էդ որ մարդիկ գնում են, աշխատում են, ուղարկում են, դա արտահանում է, Հայաստանը արտահանում է աշխատուժ։ Ուրիշ բան որ դա լավ չի նայվում։ Բայց ամեն դեպքում տնտեսության ցուցանիշը Համախառն Ներքին Արդյունքն է, եթե դու վստահ ես, որ Հայաստանի Համախառն Ներքին Արդյունքը վերջին ասենք 10 տարիներին չի աճել, կամ աճել է գրոշներով, ապա ես խիստ կասկածում եմ։ Համենայն դեպս ընդդիմությունը նման բան չի ասել։

Վիշ ապեր, ոնց որ նայվում ա տենց էլ կա… ու Հայաստանն առաջին դեպքը չի, մեր հարևան Մեքսիկոյից էլ են գալիս, ամբողջ կենտրոնական ամերիկայից… ու բոլորս էլ գիտենք թե դրանք ինչ "լավ" երկրներ են… երբ երկիրն էժան աշխատուժ ա արտահանում, դա չեմ կարծում լավ ցուցանիշ ա երկրի տնտեսական զարգացման համար

[Վիշապ]

Մեֆ ջան, կներես հիմա շատ ժամանակ չունեմ քննարկելու, բայց ասեմ համառոտ՝ 20% բաց սահմաններով Հայաստանը հիմա հնարավորություն ունի ամեն ինչ ներմուծելու ու ամեն ինչ արտահանելու, ուրիշ բան որ թանկ է նստում։ Բայց ամենակարևորը՝ հիմա քեզ առաջարկում են բաց սահմաններ, որի դիմաց պահանջում են կապիտուլյացիա դրանից բխող հետևանքներով։ Ադրբեջանն ու Թուրքիան փոխզիջումների համաձայն են, Հայաստանն էլ պոչ է՞ խաղացնում հա՞… դե դավայծե սաղ հանձնենք Ադրբեջանին, թող ղարաբաղցիներին էլ մի հատ թարս էթնիկ զտում անեն, էդ ժամանակ տեսնեմ Հայաստանի տնտեսությունը ոնց է զարգանում։

[Վիշապ]

Դա շատ վատ արտահանում է, դե նույն ա որ ապրանք արտահանես ու փողիդ կեսը չտան, էտ քո արտահանած աշխատուժի որակյալ մասը մնում ա դրսում ընդմիշտ հետո էլ ընտանիքն ա տանում, մի քիչ Քոչին հիշեցրիր, որ ասում էր՝ լավ ա դուրս են գնում մեր Սփյուռքն ա զատո հզորանում, կրկնում եմ, ես չեմ ասել որ համախառն ներքին արդյունքը չի աճել, ես ասել եմ իրական աճի էտ տեմպը կլիներ նույնիսկ էն դեպքում եթե կառավարությունը չլիներ, էտքան դժվար բան եմ ասում չեմ հասկանում?: Իսկ էն վագրային թռիչքներով Համախառն ներքին արդյունքի աճը որ երկնիշ թիվ էր , հիմանականում պայմանավորված էր շինարարության ոլորտով ու լավ ուռճացված էր, ու նույնիսկ էտ ուռճացված տարբերակով արդյունաբերության ու արտահանման աճը միշտ էլ շատ ցածր ա էղել ՄԻՇՏ , այսինքն քո տնտեսությունը ոչ թե զարգացել ա այլ ուղղակի իներցիայով առաջ ա գնացել հիմնականում դրսի տրանսֆերների ու շինարարության հաշվին, իսկ ընդիմությունը ինչ ա ասում կամ չէ ես վաղուց չեմ հետաքրքրվում ցավոք սրտի:

Լավ համաձայն եմ։ Բայց որ մեկը գա ասի եկեք իշխանությունը փոխենք, որ Ղարաբաղի հարցը լուծենք սահմանները բացվեն, դրան քուանշած ունեմ մի ուրիշ ձևի։ Միջազգայինների արևով երդվողներին էլ վաաբշե սրած ունեմ։

[Chuk]

Համենայն դեպս ընդդիմությունը նման բան չի ասել։

Սա մեջբերում եմ իմիջիայլոց, ցույց տալու համար, որ ընդդիմությունը նման բան ասել է.

ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանն այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանն անդրադառնալով Հայաստանի տնտեսական ցուցանիշներին` ասաց. «Այս տարվա 2 ամսվա համար գրել են 3.1 տոկոս աճ: Նախ հարց է ծագում` այս մարդիկ գրո՞ւմ են, թե՞ այդպես էլ կա: Ամեն անգամ ոնց գցում ես` ոտքի վրա են կանգնում: Ի դեպ, այդ հատկությունը շատ հանրապետականներ են ձեռք բերել»:

Ըստ Բագրատյանի` վերջին 10 տարիներին երկրում արձանագրված տարեկան 4-7 տոկոս աճը ներկայացվել է 12-17 տոկոս: ՀՆԱ-ի թիվը, ըստ Բագրատյանի, կարելի է տարեկան 3-5 տոկոս խաբել, սակայն երբ 5 տոկոսը կուտակվում է 10 տարվա ընթացքում, ստացվում է՝ Հայաստանի ՀՆԱ-ի մի զգալի մասը «փուչիկ» է:

tert.am

Բագրատյանը ՀՆԱ-ի աճի փուչիկ լինելու մասին մեծ ու համակողմանի հոդված էլ ուներ, ափսոս չեմ հիշի թե որտեղ, հավանաբար Առավոտում, բայց թե երբ էր, չեմ հիշում: Ինչևէ, ինտերնետը քեզ օգնական՝ եթե հետաքրում է ու ուզում ես ծանոթանալ այդ տեսակետին:

[Տրիբուն]

Ախպեր, ի՞նչ գռդոնչի: Մեր հոգևոր պապաշան ա

Հոգևոր պապաշը Լևոնն ա - մենքկ ինքը տոշնի գիտի թե միջազգային հանրությունը ոնց ա Հայաստանի վրա ազդում, դեսպան ա ընդունում-ճանապարհում, ԵԽԽՎ փաստեր ա ուղարկում: