Սևակի «Քիչ ենք, բայց հայ ենք» ստեղծագործության վերլուծություն, քննարկում

[Արէա]

Երկու օրինակներիս էլ ոչ բավարար պատասխաններ ես տվել:

Ի՞նչը չի բավարարում, ասա, ավելի մանրամասնեմ:

Բայց ես շատ օրինակներ ունեմ, արխային: Սրանց ո՞նց կպատասխանես.

Նորից չեն սիրում, սիրում են կրկին

Լավ, արի Բյուրակն աղջիկ:

Արի մի հատ հասկանանք ինչ են նշանակում կրկին ու նորից բառերը, Սևակը սիրում էր մաքրել բառերը երկար օգտագործելուց առաջացած կեղտից ու ժանգից, էսօր նորիցն ու կրկինը մեզ համար նույն բառերն են, բայց ի՞նչ են նշանակում իրականում:

Նորից - նոր ից, հինը չկա, հինը մոռանում ենք ու սկսում ենք նոր ից, յանի հինը չի էլ եղել, նոր սեր ենք սկսում, հնի հետ կապ չունեցող, նոր, նորից, թազա:

Կրկին - կրկին անգամ, էլի նույնը, կրկնում ենք արդեն եղածը, չենք հորինում ոչինչ ավելին ինչ մի անգամ արդեն հորինել ենք, կրկին ենք սիրում, կրկնում ենք նույն սերը:

Սևակի նմաններն անկարող են ջնջել անցյալն ու սկսել նորից, նրանք ինչ էլ անեն, կրկնելու են արդեն մի անգամ իրենց հետ կատարվածը: Հասկանալի ա, թե՞ չէ: Պա՞րզ ա թե Սևակն ինչի նորից սիրել չի կարող, որ նա քանի անգամ էլ սիրի կրկին է սիրելու, կրկնելու է իր սերը:

Մի ազգ մեռավ, բայց չմահացավ

Էլի բռնաբարված բառերի շարքից:

Մեռնել - ֆիզիկական գոյության վերջ:

Մահանալ - մահ + անալ վերջածանց, որը նշանակում է ինչ-որ բան դառնալ, ինչ-որ ձևի փոխակերպվել՝ մեծանալ - մեծ դառնալ, փոքրանալ - փոքր դառնալ, սևանալ - սև դառնալ և ուրեմն մահանալ՝ մահ դառնալ: Իսկ ինչ կարող է նշանակել մահ դառնալը՝ չքվել, անհետանալ, էլ չլինել:

Այսինքն եթե մեռնելը միայն ֆիզիկական գոյության վերջն է, ապա մահանալը վերջն է ամեն տեսակի գոյության, որովհետև այն փոխակերպում է մահվան: Պա՞րզ է:

Այ էսքան հետաքրքիր ու խորն են մեր բառերը: Սևակը սիրում էր բառերից քամել խորքում թաքնված իմաստները, էն իմաստները, որոնք արտաքինից չեն երևում, բայց որոնք կան: Ու հենց սա էլ Սևակի արժանիքներից մեկն է, որը դու իբրև թերություն ես ներկայացրել:

[Շինարար]

Տենց մի ասա Շին ջան, վերլուծությունն ըստ էության բոլորովին էլ չի նշանակում "կռահել" կամ հասկանալ թե ինչ ա ուզեցել գրողն ասել… կամ էլ որոշել թե գործը լավն ա թե վատը… իրականում վերլուծությունը նշանակումա գրական գործը տառացիորեն "հերձել" ու նայել դրան ժամանակի, մշակույթի ու հոգեբանական ու տվյալ ժամանակի ընկալումների լույսի տակ… իհարկե գրական գործը հավանելու համար պարտադիր չի անցնել էս ամենի միջով. բավական ա կարդալ ու որոշել քեզ համար լավնմ է թե վատը… վերջ… բայց վերլուծությանը անհրաժեշտ բան ա… մարդկությունը միշտ էլ ուզում ա անալիտիկ մոտենալ իր ցանկացած գործունեությանը…

Մեֆ ջան, ես մի թեթև գիտեմ, թե ինչ ա նշանակում գրականություն վերլուծել ու խի են դա անում: Գրականագետներին հաստատ չէի ուզում նեղացնեմ, գրականությունը, իհարկե, պետք է ուսումնասիրել, որ հասկանանք ուր ենք գնում, ինչի ա տանում մեզ մեր էսօրը: Էդ ամեն ինչը գրականության մեջ մի քիչ ավելի շուտ ա արտահայտնված լինում: Մենք մեզ համար ընթերցող ենք, կարդում ենք, հավանում, չհավանում, գուցե հա, մեր տեսած կյանքի հետ նաև ինչ-որ զուգահեռներ տանում, մեզ համար ինչ-որ բան հասկանում, ճիշտ չի մեզանից ասելիքի բացահայտում պահանջել: Գրականագիտությունն էն ա, ոնց որ Սևակն ա Վարուժան ու Սայաթ-Նովա ուսումնասիրել: Մեր մասին, այո, հենց շատ բան կարանաք գտնենք նաև Սևակի "Քիչ ենք, բայց հայ ենք"-ի մեջ: Կարանք տարբեր կերպ վերաբերվենք, համաձայնենք, կամ չէ, ինչն էլ 10 էջ ա՝ արդեն անում ենք:

Շին, ամբողջ հարցն էն ա, որ սևակասերներն են պնդում, որ Սևակը խորը փիլիսոփայական ա, որ ամեն մարդ չի հասկանում, որ ով քննադատում ա, ուրեմն չի հասկանում, և այլն:

Դե ես տենց բան երբեք չեմ ասել կարծես թե

[StrangeLittleGirl]

Ի՞նչը չի բավարարում, ասա, ավելի մանրամասնեմ:



Լավ, արի Բյուրակն աղջիկ:

Արի մի հատ հասկանանք ինչ են նշանակում կրկին ու նորից բառերը, Սևակը սիրում էր մաքրել բառերը երկար օգտագործելուց առաջացած կեղտից ու ժանգից, էսօր նորիցն ու կրկինը մեզ համար նույն բառերն են, բայց ի՞նչ են նշանակում իրականում:

Նորից - նոր ից, հինը չկա, հինը մոռանում ենք ու սկսում ենք նոր ից, յանի հինը չի էլ եղել, նոր սեր ենք սկսում, հնի հետ կապ չունեցող, նոր, նորից, թազա:

Կրկին - կրկին անգամ, էլի նույնը, կրկնում ենք արդեն եղածը, չենք հորինում ոչինչ ավելին ինչ մի անգամ արդեն հորինել ենք, կրկին ենք սիրում, կրկնում ենք նույն սերը:

Սևակի նմաններն անկարող են ջնջել անցյալն ու սկսել նորից, նրանք ինչ էլ անեն, կրկնելու են արդեն մի անգամ իրենց հետ կատարվածը: Հասկանալի ա, թե՞ չէ: Պա՞րզ ա թե Սևակն ինչի նորից սիրել չի կարող, որ նա քանի անգամ էլ սիրի կրկին է սիրելու, կրկնելու է իր սերը:



Էլի բռնաբարված բառերի շարքից:

Մեռնել - ֆիզիկական գոյության վերջ:

Մահանալ - մահ + անալ վերջածանց, որը նշանակում է ինչ-որ բան դառնալ, ինչ-որ ձևի փոխակերպվել՝ մեծանալ - մեծ դառնալ, փոքրանալ - փոքր դառնալ, սևանալ - սև դառնալ և ուրեմն մահանալ՝ մահ դառնալ: Իսկ ինչ կարող է նշանակել մահ դառնալը՝ չքվել, անհետանալ, էլ չլինել:

Այսինքն եթե մեռնելը միայն ֆիզիկական գոյության վերջն է, ապա մահանալը վերջն է ամեն տեսակի գոյության, որովհետև այն փոխակերպում է մահվան: Պա՞րզ է:

Այ էսքան հետաքրքիր ու խորն են մեր բառերը: Սևակը սիրում էր բառերից քամել խորքում թաքնված իմաստները, էն իմաստները, որոնք արտաքինից չեն երևում, բայց որոնք կան: Ու հենց սա էլ Սևակի արժանիքներից մեկն է, որը դու իբրև թերություն ես ներկայացրել:

Գույնի պահով էդպես էլ չհիմնավորեցիր, թե ինչպես կարող է անունը գույն ունենալ: Դե մենք քիչ ենք-ի մասին էլ ասում ես քո սիրած գործերից չի:

Արէա, շատ խնդալու ա, որովհետև էդ բառերը չունեն էդ իմաստը: Էդ իմաստները հետո են հորինվել Սևակին պաշտպանելու համար: Նորից-ի ու կրկին-ի ուրիշ տարբերություններ եմ լսել, որ իբր նորից-ը վերստինն ա մի քանի անգամ, իսկ կրկինը կրկնակին ա, այսինքն` միայն ու միայն երկրորդ անգամ: Այ էդպես ա Սևակը խաբել բոլորին: Գրել ա բառեր, որոնք նույն իմաստն ունեն, ու մարդիկ կուտը կերել են: Փոխանակ ընդունեն, որ նույնիմաստ բառերը երկու անգամ օգտագործելով անկապ բառախաղ ա ստեղծել` փորձում են էդ բառերին իմաստներ տալ, որոնք գոյություն չունեն:

Ինչևէ, իմ սիրտը խառնում ա արդեն էս բանավեճից: Էկեք թարգը տանք:

Հ.Գ. Շին ջան, էս մի հարցում երջանիկ բացառություն ես: Տեսա՞ր, որ վերևում արդեն մեռնել ու մահանալ, նորից ու կրկին բառերը տարբեր իմաստներ ստացան, բանաստեղծություններն էլ դարձան խորը փիլիսոփայական:

[Rhayader]

կետադրությունը մի կողմ…



էս փիլիսոփայությունն ինքնին արդեն սխալ ա… ես կարծում եմ ու կարամ վիճեմ

Կարաս վիճես կարա և սխալ լինի: Բայց կա ու գեղարվեստական առումով լավ է ներկայացրած:

[StrangeLittleGirl]

Կարաս վիճես կարա և սխալ լինի: Բայց կա ու գեղարվեստական առումով լավ է ներկայացրած:

Իմ ամբողջ վեճն էլ ստեղ էդ ա, որ Սևակը մենակ գեղարվեստական առումով լավ ա ներկայացնում, բայց էդ ներկայացրածը ոչ այլ ինչ ա, եթե ոչ անիմաստ բառակույտ, որի մեջ փիլիսոփայություն են փնտրում մարդիկ:

[aragats]

Իմ ամբողջ վեճն էլ ստեղ էդ ա, որ Սևակը մենակ գեղարվեստական առումով լավ ա ներկայացնում, բայց էդ ներկայացրածը ոչ այլ ինչ ա, եթե ոչ անիմաստ բառակույտ, որի մեջ փիլիսոփայություն են փնտրում մարդիկ:

Ամեն ինչի մեջ կա փիլիսոփայություն, նույնիսկ քարերի, պարզապես մարդու մոտ այդ ինֆորմացիան որոշակի ձեւով ընկալելուց ա կախված:
Հեռադիտակը երկու կողմից էլ կարելի է օգտագործել, մեկը ցույց է տալիս շատ մոտիկ, մյուսը շատ հեռու, դու ստեղծագործություններին հակառակ կողմից ես նայում:
Կարող ա՞ այդ թեմայով գիտական աշխատություն ես գրում...

[Արէա]

Գույնի պահով էդպես էլ չհիմնավորեցիր, թե ինչպես կարող է անունը գույն ունենալ: Դե մենք քիչ ենք-ի մասին էլ ասում ես քո սիրած գործերից չի:

Գույնի պահով հիմնավորել եմ, Մենք քիչ ենք-ի ստեղծման դրդապատճառների մասին էլ եքա բան եմ գրել

Արէա, շատ խնդալու ա, որովհետև էդ բառերը չունեն էդ իմաստը: Էդ իմաստները հետո են հորինվել Սևակին պաշտպանելու համար:

Դու էլի՞ էիր լսել էս իմաստների մասին
Ախր ես սա քո գրառումը կարդալուց հետո եմ վերլուծել, իսկ մինչ այդ նման վերլուծություն որևէ մեկի մոտ չեմ հանդիպել:
Իսկ բառերն էդ իմաստներն ունեն՝ կազմությունը վկա, այլ հարց է, որ մենք այլ իմաստով ենք օգտագործում

Նորից-ի ու կրկին-ի ուրիշ տարբերություններ եմ լսել, որ իբր նորից-ը վերստինն ա մի քանի անգամ, իսկ կրկինը կրկնակին ա, այսինքն` միայն ու միայն երկրորդ անգամ:

Սխալ են ասել Բյուր ջան, նորիցը նորն ա՝ հնի հետ կապ չունեցողը, կրկինը՝ նույնի կրկնությունը: Ախր տարրական հայոց լեզու ա, ի՞նչ կա չհասկանալու:

Այ էդպես ա Սևակը խաբել բոլորին: Գրել ա բառեր, որոնք նույն իմաստն ունեն, ու մարդիկ կուտը կերել են: Փոխանակ ընդունեն, որ նույնիմաստ բառերը երկու անգամ օգտագործելով անկապ բառախաղ ա ստեղծել` փորձում են էդ բառերին իմաստներ տալ, որոնք գոյություն չունեն:

Է, այ սա արդեն իրոք խնդալու ա ախր ես ապացուցում եմ, որ նույն իմաստը չունեն, դու նորից քոնն ես պնդում:

Ինչևէ, իմ սիրտը խառնում ա արդեն էս բանավեճից: Էկեք թարգը տանք:

Լավ չի Բյուր, հեչ լավ չի նման կերպ արտահայտվելը: Ինչի՞ց ա սիրտդ խառնում, որ հիմնավոր վերլուծությո՞ւն ես տեսնում:

[Rhayader]

Իմ ամբողջ վեճն էլ ստեղ էդ ա, որ Սևակը մենակ գեղարվեստական առումով լավ ա ներկայացնում, բայց էդ ներկայացրածը ոչ այլ ինչ ա, եթե ոչ անիմաստ բառակույտ, որի մեջ փիլիսոփայություն են փնտրում մարդիկ:

Իմ բերած օրինակն անիմաստ բառակու՞յտ էր ինքը մեծ պոեմից հատված էր, ու ահագին լավ պոեմից, ասեմ:

Հետո, բանաստեղծը պարտավոր չի «բացարձակ ճշմարտություններ» շաղ տալով ման գա (նամանավանդ որ անձամբ ես «բացարձակ ճշմարտության» գոյությանը չեմ հավատում): Սևակը որպես փիլիսոփա՝ bitch please, Շոպենհաուերի, Պլատոնի, Սոկրատեսի, Նիցշեի ու նույնիսկ Կանտի կողքը չի երևա: Որպես բանաստեղծ, որը հաճախ փիլիսոփայական թեմաներ ա շոշափում, ու լավ սուր ա շոշափում ու լավ ներկայացնում, ու կարևորը՝ լավ գեղարվեստական աշխատանքներ ա գրել, ինքը հայերենում գրեթե անգերազանցելի ա:

[Շինարար]

Առաջին անգամ եմ Ռայադերին ոչ թե դատափետողի, այլ պաշտպանի դերում:

[Եկվոր]

Առաջին անգամ եմ Ռայադերին ոչ թե դատափետողի, այլ պաշտպանի դերում:

Իսկ ես կյանքումս առաջին անգամ Ռայադերին շնորհակալություն հայտնեցի

[Հայկօ]

Հիմա կարևորը էն ա, թե ով ա գրու՞մ, թե՞ ինչ ա գրում: Գրողի դեպքում էլ, քննադատի դեպքում էլ:

[Շինարար]

Առաջին անգամ եմ տեսնում Ռայադերին ոչ թե դատափետողի, այլ պաշտպանի դերում:

տեսնում բառը բաց եմ թողել, ներողություն եմ խնդրում:

[Տրիբուն]

Իմ բերած օրինակն անիմաստ բառակու՞յտ էր ինքը մեծ պոեմից հատված էր, ու ահագին լավ պոեմից, ասեմ:

Հետո, բանաստեղծը պարտավոր չի «բացարձակ ճշմարտություններ» շաղ տալով ման գա (նամանավանդ որ անձամբ ես «բացարձակ ճշմարտության» գոյությանը չեմ հավատում): Սևակը որպես փիլիսոփա՝ bitch please, Շոպենհաուերի, Պլատոնի, Սոկրատեսի, Նիցշեի ու նույնիսկ Կանտի կողքը չի երևա: Որպես բանաստեղծ, որը հաճախ փիլիսոփայական թեմաներ ա շոշափում, ու լավ սուր ա շոշափում ու լավ ներկայացնում, ու կարևորը՝ լավ գեղարվեստական աշխատանքներ ա գրել, ինքը հայերենում գրեթե անգերազանցելի ա:

Պիտի վերևը գրածների հետ համաձայնվեմ. շատերի սրտով ես գրել: Ու զարմանալիորեն մոտավարապես նույն բանը ուզում էի ես գրել, համարյա նույն անուններով: Ծիպա սենց էլի. «Այ մարդ, Սևակը պոետ էր, փիլիսոփա չէր: Որ ուզենար, կամ կարանար Կանտի ու Հեգելի պես փիլիսոփա լիներ, փիլիսոփայան տրակտատներ կգրեր բանաստեղծությունների փոխարեն»:

[StrangeLittleGirl]

Արէա, նորից եմ ասում (կրկնում եմ)` դու էդ բառերին առանձին իմաստ ես տվել Սևակին արդարացնելու համար, մինչդեռ նորից ու կրկին բառերն իրար հավասար են, լրիվ նույն իմաստն ունեն: Նույնիսկ եթե արմատների հետևից ընկնենք, ապա նորից կնշնականի մի բան, որը նորովի է տեղի ունենում, իսկ կրկին` մի բան, որը երկրորդ անգամ է տեղի ունենում: Ըստ էության, դառնում է նույն բանը, ուղղակի նորովին պարտադիր չէ երկրորդ անգամ լինի, կարող է երրորդ, չորրորդ, հինգերորդ անգամ լինել: Չնկատեցի, բայց ես էլ նույն հիմար բացատրությունը տվեցի, ինչ նախկինում ուրիշից լսել էի: Ինչևէ, իմ համոզմամբ (ու նաև բառարաններում) նորից, կրկին, վերստին, դարձյալ բառերը նույն իմաստն ունեն, ու ավելորդ խորություն պետք չէ փնտրել:

Սիրտս խառնեց, որովհետև յոթ կողմից հազար հոգի հարձակվում է, ու իմ ներվերը չեն դիմանում, որ ամեն մեկին հատ-հատ պատասխանեմ:

Սիրտս խառնեց, որովհետև եթե Սևակը ձեր բոլորի սիրելի գրողն ա, ուրեմն ինքը պիտի կատարյալ լինի, ամեն ինչի համար արդարացում գտնում եք: Իսկ ես ասում եմ` Հեմինգուեյն իմ սիրելի գրողն ա, բայց լիքը տեղ տուֆտել ա, չեմ վախենում քննադատելուց: Եկեք օբյեկտիվ լինենք էլի նույնիսկ էն բաների նկատմամբ, որոնք սիրում ենք:

Հ.Գ. էս էլ հատուկ ժառանգականություն մեջբերողների համար:

[Տրիբուն]

Հ.Գ. էս էլ հատուկ ժառանգականություն մեջբերողների համար:

Վայ, էս էն աղջիկն ա գրել, որ Շանթով նոր տարուն տոլմա էր փաթաթում ? Մալադեց: