Ինչպե՞ս պայքարել հայի բարոյական արժեքները փոխող օտար պրոպագանդայի դեմ:

[razmik21]

Ավելի ուշ կուզենայի իմ տեսանկյունը ցույց տայի, բայց քանի որ հարց ունես չեմ կարող անպատասխան թողնեմ:
Իհարկե բարոյականություն ասվածը դժվար է հստակ սահմանել: Կոնկրետ այս թեմայում ես նկատի ունեմ չափից ազատ ապրելակերպը, որի դրսևորվումներից է երիտասարդների մոտ նախաամուսնական սեռական հարաբերությունները, թմրամոլության աճը, ընտանեկան սխալ ոչ ճիշտ հարաբերությունները և այլ ածանցյալ դրսևորումներ, որ օտարածին են կամ ավելի շատ զարգացել են գլոբալիզացիայի հետևանքով:

Իսկ ինչու՞ այս բաժինը: Կպատասխանեմ մի փոքր ուշ…

[Ձայնալար]

Հին ժամանակներում ոտնահարված, իրավազուրկ, խոսքի իրավունք չունեցող հայ կնոջ մասին հեքիաթները արդեն հոգնեցնում են: Եթե կինը ամուսնանում ա, ապա անիմաստ ա խոսել ազատությունների ու անազատությունների մասին, որովհետև կնոջ ազատությունների սահմանը ամուսինն ա որոշում, ոչ թե թոռը: Եթե կինը մտածում ա, որ ամուսնանալով ոտնահարվելու ա ու իրավունքներից զրկվելու ա, ապա կարող ա ուղղակի չամուսնանալ ու ապրել ազատ:

Իսկ ամուսինը անազատ հասարակությունում առաջնորդվում ա հասարակական կարծիքով ու շատ դեպքերում ալարում ա շարիկները պտտի տենա բայց ախր դրա մեջ իսկականից վատ բան կա՞ թե՞ չէ: Իսկ եթե հանկարծ պտտի ու տենա որ չկա, ինքն ա քննադատվելու: Օրիանակ ես դեմ չեմ, որ իմ կինը կարճ շրջազգեստ հագնի, բայց եթե իրա հետ գնանք ինչ-որ գյուղ, կասեմ չհագնի, որովհետև զարմացած հայցքներին ներվերս չի դիմանա:

[Արիացի]

Իսկ ամուսինը անազատ հասարակությունում առաջնորդվում ա հասարակական կարծիքով ու շատ դեպքերում ալարում ա շարիկները պտտի տենա բայց ախր դրա մեջ իսկականից վատ բան կա՞ թե՞ չէ: Իսկ եթե հանկարծ պտտի ու տենա որ չկա, ինքն ա քննադատվելու: Օրիանակ ես դեմ չեմ, որ իմ կինը կարճ շրջազգեստ հագնի, բայց եթե իրա հետ գնանք ինչ-որ գյուղ, կասեմ չհագնի, որովհետև զարմացած հայցքներին ներվերս չի դիմանա:

Հասարակության ազատ կամ անազատ լինելը կապ չունի: Ազատ հասարակությունում էլ են շատերը առաջնորդվում հասարակական կարծիքով: Ուղղակի ավելի ճիշտ ա, որ մարդն առաջնորդվի ոչ թե հասարակական կարծիքով, այլ սեփական բարոյական նորմերով (որոնց ձևավորման վրա, ինչ խոսք, ազդում է նաև հասարակությունը): Օրինակ, եթե ես դեմ չլինեմ որ իմ կինը կարճ շրջազգեստ հագնի, ապա դրան դեմ չեմ լինի անկախ նրանից գյուղում եմ գտնվում, թե ամենազարգացած քաղաքում:

[Sophie]

Հին ժամանակներում ոտնահարված, իրավազուրկ, խոսքի իրավունք չունեցող հայ կնոջ մասին հեքիաթները արդեն հոգնեցնում են: Եթե կինը ամուսնանում ա, ապա անիմաստ ա խոսել ազատությունների ու անազատությունների մասին, որովհետև կնոջ ազատությունների սահմանը ամուսինն ա որոշում, ոչ թե թոռը: Եթե կինը մտածում ա, որ ամուսնանալով ոտնահարվելու ա ու իրավունքներից զրկվելու ա, ապա կարող ա ուղղակի չամուսնանալ ու ապրել ազատ:

Կներես Արիացի իսկ ո՞վ ասաց, որ կնոջը հարցնում էին ամունանալ կամ չամուսնանալ: Եթե կնոջը 17 տարեկանում ամունացնում էին ինքն ինչ էր իմանում իրավունքնեի ոտնահարությունների մասին, որ մի հատ էլ հակառակ որոշում կայացներ: Հա ի դեպ ասեմ, որ այդ քո ասած սահմանը ոչ միայն ամուսինն է որոշում այլև սկեսուրը, սկեսրարը:

[Արիացի]

Կներես Արիացի իսկ ո՞վ ասաց, որ կնոջը հարցնում էին ամունանալ կամ չամուսնանալ: Եթե կնոջը 17 տարեկանում ամունացնում էին ինքն ինչ էր իմանում իրավունքնեի ոտնահարությունների մասին, որ մի հատ էլ հակառակ որոշում կայացներ: Հա ի դեպ ասեմ, որ այդ քո ասած սահմանը ոչ միայն ամուսինն է որոշում այլև սկեսուրը, սկեսրարը:

Քո ասածը խիստ մասնավոր դեպք ա, որը ընդհանուր պատկերի հետ քիչ կապ ունի: Օրինակ իմ երկու տատիկներն էլ ամենաերջանիկ ձևով են իրենց կյանքը անցկացրել:
Իսկ էն, որ սկեսուրն ու սկեսրարն են սահմանը որոշում, տենց բան չի կարող լինել: Իհարկե, եթե տղան առանձին տուն չունի ու ապրում է մոր ու հոր հետ, ապա թե՛ տղան, թե՛ կինը պարտավոր են հարգել ու ընդունել ծնողների որոշումները, այն պարզ պատճառով, որ ապրում են նրանց տանը: Բայց առանձին ապրելու դեպքում սկեսուրն ու սկեսրարը ընդհանրապես չեն խառնվում այդ ընտանիքի գործերին:

[Sophie]

Քո ասածը խիստ մասնավոր դեպք ա, որը ընդհանուր պատկերի հետ քիչ կապ ունի: Օրինակ իմ երկու տատիկներն էլ ամենաերջանիկ ձևով են իրենց կյանքը անցկացրել:
Իսկ էն, որ սկեսուրն ու սկեսրարն են սահմանը որոշում, տենց բան չի կարող լինել: Իհարկե, եթե տղան առանձին տուն չունի ու ապրում է մոր ու հոր հետ, ապա թե՛ տղան, թե՛ կինը պարտավոր են հարգել ու ընդունել ծնողների որոշումները, այն պարզ պատճառով, որ ապրում են նրանց տանը: Բայց առանձին ապրելու դեպքում սկեսուրն ու սկեսրարը ընդհանրապես չեն խառնվում այդ ընտանիքի գործերին:

Երկու տատիկ էլ ես եմ ունեցել իրանք ամենադժբախտ ամուսնական կյանքն են ունեցել: Բայց իմ տեղեկություններն իհարկե իրենց անձնական օրինակներով չեն սահմանափակված այլ բազմաթիվ այլ, որոնք չեն կարող սուտ լինել: Այդ վատ սովորություներից շատերը նույնիսկ հիմա որոշ ընտանիքներում պահպանված են: Ինձ ամենուր պատմում են, թե գիտես բա առաջ հո սենց չէր առաջ բա մենք իրավունք ունեինք սենց անեինք, նենց անեինք:

[Լուսաբեր]

Ինձ ամենուր պատմում են, թե գիտես բա առաջ հո սենց չէր առաջ բա մենք իրավունք ունեինք սենց անեինք, նենց անեինք:

Երկու սերունդ հետո դու/մենք էլ ես ասելու տենց, սկի հիմա ենք մենք էսքան երիտասարդ եկող սերնդի երեխեքին թերագնահատում կամ փնովում ենք հաճախ կամ էլ համեմատում ենք մեզ հետ:

[Tig]

Բարոյական արժեքների անկման հիմնական պատճառը,/ ու կապ չունի հայի բարոյականություն, թե չինացու,/ իմ կարծիքով անազատությունն է և ազատություն բառի սխալ ընկալումը: Էսօրվա չտեսությունը գալիս է երեկվա անազատությունից դուրս պրծնելու հնարավորությունից: Մի կողմից մարդը ձգտում է ազատության, իսկ մյուս կողմից ինչ-ինչ ձևերով փորձում է այն սահմանափակել, քանի որ զգում է, որ ազատությունը կամաց հավասարվում է լկտիության ու անարխիայի աստիճանին: Էս սահմանը մի քիչ դժվարա պարզ ուրվագծել, քանի որ սա անհատական խնդիրա: Օրինակ՝ մարդուն հետաքրքրումա թե ինչ բանա թմրանյութը ու նա ազատ ընտրության հնարավորություն ունենալու դեպքում, կամ թաքուն, օգտագործումա այն, զուտ իր հետաքրքրությունը բավարարելու համար: Ու դրանից հետո կա երկու ճանապարհ, եթե մարդը այնաստիճան գիտակից է, որ հասկանում է դրա վնասակարությունը, թե իր, թե իր շրջակատի համար, և սահմանումա իր համար դրա անիմաստությունը, ապա նա փորձելուց հետո հրաժարվումա այն իր ապրելակերպի մեջ ներառելուց, իսկ եթե մարդը կարծումա որ դա ինչ-ինչ հարցերում օգնումա իրան, օրինակ շրջապատում օրիգինալ երևալու հարցա լուծում, կամ թվացյալ հանգստությունա բերում, ապա նա դա դարձնումա իր առօրեայի մի մասնիկը: Այստեղ խնդիրը հանգում է գիտակցության աստիճանը բարձրացնելուն: Ծնողի հետ զրույցի միջոցով, դպրոցներում համապատասխան թեմանոր քննարկելով, երեխայի մոտ պիտի ձևավորել այն վիճակը, որ դա նույնիսկ չհետաքրքի իրան ու փորձելու ցանկություն էլ չառաջանա մոտը: Իսկ եթե առաջացել է, ապա նա կարողանա այդ ցանկության մեջ ճիշտ կողմնորոշվելու ճանապարհը գտնի…
Նույնն էլ սեռական հարաբերությունների խնդիրնա: Բոլորին էլ դա հետաքրքրումա ու բոլորի մոտ էլ բնական ցանությունա առաջանում, դրա համար ոչ թե պետք լռել, այլ խոսել դրա մասին, գոնե բացատրության մակարդակով երեխան, պատանին պիտի բավարարի իր այդ ցանկությունը: Մինիմալ գիտելիքներ ունենա, սեռական կյանքի ու դրա լավ ու վատ հետևանքների մասին: Մեկա նա գիտակցորեն կամ ենթագիտակցորեն փնտրելույա ուղիներ այդ ցանկությունը ու հետաքրքրությունը բավարարելու համար: Ու ավելի լավա այդ ուղին տանի դեպի հասուն ու գիտակից մարդու մոտ, օրինակ հանձինս ծնողի, կամ ուսուցչի, քան թե փողոց՝ հանձինս մարմնավաճառների և այլն…
Այլ հարցա, որ այսօր թե ծնողների, թե ուսուցիչների մեծամասնությունը կամ խուսափում են նման թեմաներից, կամ էլ ուղղակի մինիմալ գիտելիքներ չունեն երեխայի հարցերին պատասխանելու համար…

[Sophie]

Երկու սերունդ հետո դու/մենք էլ ես ասելու տենց, սկի հիմա ենք մենք էսքան երիտասարդ եկող սերնդի երեխեքին թերագնահատում կամ փնովում ենք հաճախ կամ էլ համեմատում ենք մեզ հետ:

Իմ ասածը փնովելուն չէր վերաբերվում, այլ հակառակը: Չնայած որ շատերը թեև տուժած դրանից, իսկապես փնովում են: Իմ ասածն այն է, որ նրանք երանի են տալիս նոր սերունդին որնք զրկված չեն այն բաներից ինչից իրենք Էին զրկված:

[Լուսաբեր]

Իմ ասածը փնովելուն չէր վերաբերվում, այլ հակառակը: Չնայած որ շատերը թեև տուժած դրանից, իսկապես փնովում են: Իմ ասածն այն է, որ նրանք երանի են տալիս նոր սերունդին որնք զրկված չեն այն բաներից ինչից իրենք Էին զրկված:

իսկ ես միայն փնովելու մասին չէի, դրա համար կամ-երով անջատել եմ, ասածս էն էր, որ մարդը միշտ էլ իրեն համեմատության մեջա դնում եկող սերնդի հետ, դրա համար էլ միշտ <հայր և որդիներ> խնդիրը գոյությունա ունենալու:
Բայց ես օրինակ երանի չեմ տալիս եկող սերնդին այն առումով, որ չնայած իրենք մեզնից շատ ավելի տեղեկացված են, բայց ռոբոտացված վիճակները ավելի շատա: Ոչ մի երեխա չես տեսնի բակում ազատ խաղա հողերի հետ կամ գոնե ընկերներով ինչ-որ հետաքրքիր բակային խաղ խաղան ու դաստիարակվեն դրանից, փոխարենը բոլորը հեռախոսներ ունեն, որով հեշտությամբ կարան օդնո մտնեն կամ կիսամերկ աղջիկների նկարներ նայեն: Բա մանկությունը?
էլ չեմ ասում մնացած բաները........

[Հարդ]

Էհ, խոսում եք էսօրվա մասին, բայց գիտեք, թե առաջ (էն ավելի առաջը, քան սովետը) ինչեր ա կատարվել?
Նեյկայացնեմ դասախոսիս պատմածը, որ իրան մի գյուղացի ծեր կին ինչեր ա պատմել.
Ուրեմն, նոր ամուսնացած զույգ ու ամուսինն էտ գիշեր տուն չի եկել, մեկ էլ հարսը զգացել ա, որ սկսեսրարը էկել մտել ա ծոցը, բայց ձեն չի հանել: Նույն վիճակ, ու տեքրն ա նույն բանն արել, բայց էլի հարսը ձեն չի հանել:
Մարդու կնիկը գնացել ա դավաճանելու, մարդն իմանալով ձեն չի հանել: Իսկ գյուղերում «սեր անելը» շատ հեշտ ա: Շուրջբոլորը բարձր խոտ:
Հիմա որ ժամանակում ա բարոյական նորմերը խախտված, երբ են ճիշտ վարվել?

[Vook]

իսկապես ովքե՞ր են բարոյական չափանիշներ սահմանողները:

ԻՐեՆՔ մեր մոտից չեն երևում։

Ո՞վ ասաց, որ կանանց ծխելը անբարոյական է:

Նաև ես կասեի։
Կամ էլ կարելի է սուպեռդեմագոգի դիմակ հագնել ու հարցնել ՝
իսկ ո՞վ ասաց, որ կանանց հարբեցողությունն ու թմրամոլությունը անբարոյական է։
Ով ասաց, թէ մերկ ման գալը անբարոյականություն է։
և վերջապես, ով ասեց թէ մարմնավաճառությունը անբարոյականություն է։

[Sophie]

իսկ ես միայն փնովելու մասին չէի, դրա համար կամ-երով անջատել եմ, ասածս էն էր, որ մարդը միշտ էլ իրեն համեմատության մեջա դնում եկող սերնդի հետ, դրա համար էլ միշտ <հայր և որդիներ> խնդիրը գոյությունա ունենալու:
Բայց ես օրինակ երանի չեմ տալիս եկող սերնդին այն առումով, որ չնայած իրենք մեզնից շատ ավելի տեղեկացված են, բայց ռոբոտացված վիճակները ավելի շատա: Ոչ մի երեխա չես տեսնի բակում ազատ խաղա հողերի հետ կամ գոնե ընկերներով ինչ-որ հետաքրքիր բակային խաղ խաղան ու դաստիարակվեն դրանից, փոխարենը բոլորը հեռախոսներ ունեն, որով հեշտությամբ կարան օդնո մտնեն կամ կիսամերկ աղջիկների նկարներ նայեն: Բա մանկությունը?
էլ չեմ ասում մնացած բաները........

Ես չեմ հասկանում թե ինչն էք սխալ գտնում ու փորձում հակադրել: Միթե՞ ես այդ իրողությունները ժխտել եմ: Ի՞նչն էք փորձում հակառակ ապցուցել չեմ հասկանում:

[Լուսաբեր]

Էհ, խոսում եք էսօրվա մասին, բայց գիտեք, թե առաջ (էն ավելի առաջը, քան սովետը) ինչեր ա կատարվել?
Նեյկայացնեմ դասախոսիս պատմածը......

Դրա համար էլ մամայիս տատը ասում էր, ինչ առաջ թաքուն ծպտված էին անում, հիմա լրիվ դառելա ափաշկյարա

[Հարդ]

Դրա համար էլ մամայիս տատը ասում էր, ինչ առաջ թաքուն ծպտված էին անում, հիմա լրիվ դառելա ափաշկյարա

Չեմ կարծում, իր հիմա անբարո կյանքի էտ աստիճանն ա: