Տասը Պատվիրանները

[Leo Negri]

Հա, երևի լավ չձևակերպեցի

Չէիր էլ կարա լավ ձևակերպեիր:
Բանն այն է, որ Հիսուսը ադամական մեղքի կոնցեպցիայի մասին չի խոսացել: Խոսացելա սեփական մեսսիայի ստատուսի մասին, ասելա թե Իսրայելի ազգի փրկչի: Ադամական մեղքի գաղափարը հորինելա Պողոսը՝ Հիսուսի մահը արդարացնելու նպատակով /հո իզուր չի մեռել՝ պարզվումա սաղիս ադամական մեղքիցա ազատել/: Թե ինչ հակաճառություններ են ստեղծվում Հին Կտակարանի հետ, կրոնամոլ Պողոսին նուրբ ասած չի հետաքրքրել:

այլ նորովին բացվեց ճանապարհ դեպի դրախտ:

Եթե մարդիկ Հիսուսից առաջ կարաին ընկնեին դրախտ, ապա ումա պետք զոհը?
Եթե չէին կարա՝ ապա ուր են մարգարեները?
Թե մարգարեները ծանոթով դրախտ են ընկել, իսկ մնացած մարդկանց պետք էր շտապ փրկել միակ որդուն զոհաբերելով?

Ի՞նչ ես փրփուրներից կախվում: Դասական հունարենի զետայի հնչողությունը անորոշ է, իսկ ժամանակակից հունարենում այն հնչում է «զ»:

Սեպտուգիանտան ժամանակակից հունարենով չի գրվել: "ձիլոտիս" թարգմանությունը արդեն ոչնչացնումա օրիգինալ բառի իմաստների մեծ մասը՝ նամանավանդ հաշվի առնելով հետագա կոնտեքստը /մինչը չորրորդ սերունդ գլուխները ուտել և այլ ձևերով պատժելու մասին տողերը էդքան էլ չեն բռնում "ջանասեր" ու "նախանձախնդիր" բնորոշումներին/:

[Moonwalker]

Ինչևէ, էս «զրույցը» (գոնե իմ մասով) ուզում եմ փակել աստվածաշնչյան մեջբերմամբ (քո ասելով՝ «պատճենմամբ»).
«Բայց յիմար եւ անմիտ վէճերից խուսափի՛ր. իմացի՛ր, որ դրանցից կռիւներ են ծնւում։» - Ա Տիմոթեոս 2: 21
Ուղղակի շարունակելու իմաստ չեմ տեսնում:
Առողջ եղիր:

[Leo Negri]

Ինչևէ, էս «զրույցը» (գոնե իմ մասով) ուզում եմ փակել աստվածաշնչյան մեջբերմամբ (քո ասելով՝ «պատճենմամբ»).

Քո մասով 90 տոկոսը բաղկացածա քոփիփեյսթերից, ինչը հատկանշականա, ու ալոգիկ, իրար հակաճառող մտքերից /այդպես, մի գրառման մեջ պնդում ես, որ Հիսուսից առաջ ոչ մեկ դրախտ չի ընկել ճանապարհի փակ լինելու պատճառով, մեկ այլ գրառման մեջ հակառակն ես պնդում/: Մտքերի ու փաստարկների նման կառուցվածքը սպասելիա կրոնական ուժեղ համոզմունքներ ունեցող, սակայն տրամաբանության տարրական կանոնները անտեսող անձանցից:

«Բայց յիմար եւ անմիտ վէճերից խուսափի՛ր. իմացի՛ր, որ դրանցից կռիւներ են ծնւում։» - Ա Տիմոթեոս 2: 21

Եթե հերթական մեջբերումն էր, պետքա նշել, որ կռիվներից մենակ թուլամորթ մարդիկ են վախենում: Ինչ վերաբերվումա վիճաբանության անմիտությանը ու հիմարությանը՝ զարմանալի չի, հաշվի առնելով, որ վիճաբանությունը կրոնական համոզմունքները տրամաբանությունից վեր դասող մարդու հետ է:

Առողջ եղիր:

Շնորհակալություն:

[ars83]

մի նախանձոտ Աստուած.

Առանց մեկնաբանության:

Ի՞նչն է զարմանալի այստեղ: Սա ընդամենը այն փաստի արձանագրությունն է, որ Աստված չի հանդուրժում իր ուսմունքի համատեղումն այլ ուսմունքների ու սկզբունքների հետ: Թերևս մեկ այլ ձևակերպմամբ՝ «ի՞նչ միաբանութիւն Քրիստոսի եւ Բելիարի միջեւ» (Բ Կոր. Զ 16): Լինելով անհամատեղելի ժամանակի այլ ազգերի սովորույթների և սկզբունքների հետ՝ միանգամայն հասկանալի և հիմնավորված է հնչում, կարծում եմ:

[Leo Negri]

Ի՞նչն է զարմանալի այստեղ:

Շնորհակալություն հասուն գրառման համար:

Ես չեմ գրում, որ զարմանալի բան կա: Սովորաբար երբ ինչ որ բան թողնվումա առանց մեկնաբանության` նշանակումա, որ ոչ մի զարմանալլի բան չկա:
Այդպես և այստեղ, հրեա քոչվորների, ստրուկների ու հովիվների աստծո նախանձոտության մեջ ոչ մի արտասովոր բան չեմ տեսնում: Ինչպիսին հովիվներն են, տենցն էլ աստվածնա` ասելա թե ցանկացած աստված կրում է իրան հորինած մշակույթի, ժողովրդի, պայմանների դրոշմը: Զարմանալի չի, որ հրեաների կողմից հորինած աստված կրումա էդ ժամանակվա ու էդ ազգի բնորոշ հատկանիշները` որոնք և գրի են առնվել հրեական Տորայի համապատասխան մասում, իսկ հետո անցել Հին Կտակարան:

Որպես օրինակ, կարող ես համեմատել ասենք վիկինգների Ամենայն Հայրի /Օլֆադիր` Օդինի կոչումներից մեկը/ հետ` հավաստիացնում եմ, վերջինս արտացոլումա արդեն վիկինգների մշակութային իդեալները, ու մինչև չորրոդ սերունդ ոչ մեկին չի եղեռնում ուրիշ աստվածներին հավատալու համար: Իսկ այ երդումը չպահած մարդկանց կամ մարտի դաշտից փախածներին խեղդումա: Օսիրիսը մարմնավորումա եգիպտական հասարակարգի էդ ժամանակվա իդեալները, Սեթը` մեկ այլ եգիպտական ժամանակահատվածի /հիքսոսների զավթման/ իդեալները /այդպեսօրինակ երբ Սեթը մորթումա Օսիրիսին` դա ընդամենը նշանակումա, որ մի իդեալների հավաքածուն վարիա տալիս մեկ այլ հավաքածուի, դինամիկան, քաոսը վարիա տալիս իրերի բնականոն ընթացքին/:Հիսուսը` մ.թ. առաջին էրկու իրեք դարի քրիստոնյա ցածր խավերի իդեալները /թուշ դեմ տալ, գոհ լինել կյանքից, սուսուփուս հույս ունենալ որ էն մի կյանքում ամեն ինչ լավ կլինի/: Ալլահը` արաբների միջնադարյան իդեալները /ագրեսիա, դաժանություն, քաջություն, սեփական գերակայության զգացում` ասելա թե թեորետիկ առումով նույն Միակ Աստվածը լինելով, պրակտիկ առումով ահագին տարբերվումա/:

Ավելին` նույն աստվածը կարա լռիվ տարբեր լինել տարբեր մշակույթներում: Օրինակ Հիսուսը: Սևամորթները իրան սևամորթ են պատկերում, չինացիք` չինացի /չինարեն աստվածաշնչի թարգմանությունը ընդհանրապես շատ հետաքրքիր բանա/: Միջնադարյան Ճապոնիայում, երբ միսսիոներները քրիստոնեություն էին քարոզում, "մոռանում" էին ասել, որ Հիսուսը խաչվելա ամենավերջին ավազակների հետ: Մի պարզ պատճառով` ճապոնացիք ուղղակի չէին ընդունի հնարավոր ամենաանպատիվ մահի առժանացած աստծո: Փոխարենը ճապոնիայում կենտրոնանում էին Հիսուսի արքայական ատրիբուտների վրա` էդ ճապոնացիք շատ լավ հասկանում ու ընդունում էին: Ճապոնական քրիստոնյաները մինչև այսօր շատ դժվարությամբ են ընդունում խաչվելու փաստը: Նույնը սկանդինավյան ազգերի մոտ` նրանից հետո, երբ առաջին միսիոներներին մորթեցին /նրա համար, որ սկանդինավյան աստվածներին դևերի հետ էին համեմատում` տարածված միսիոներական հնարք/, հետո էկած միսիոներները հնարամտորեն սկսին նույնացնել Յահվեին Օդինի, իսկ Հիսուսին` Բալդրի հետ:

Նենց որ կրկնվեմ` հրեա հովիվների Յահվե անունով աստծո նախանձոտության մեջ անձամբ ես ոչ մի արտասովոր բան չեմ տեսնում:

[Leo Negri]

ars83-ին


Գրեցի պրծա, ու հենց նոր ռաստ էկա իմ կողմից ահագին սպասվելիք Ջամմարիայի գրքի հենց այսօր առցանց հրապարակված գլխին, որում գրեթե իմ գրածնա ասվում` բայց արտահայտված մի քանի կարգ բարձր ու բարդ մակարդակով, ու ավելի թեիստիկ տեսակետից: Քանի որ շատ հետաքրքիր զուգադիպություն էր, որոշեցի տալ հղումը` որպես իմ միտքը մեկ այլ տեսակետից արտահայտող:

http://www.hermeticsociety.ru/researches/Giammaria2.htm

[ars83]

Ես չեմ գրում, որ զարմանալի բան կա:

Փորձում էի հասկանալ՝ ինչ էիր ուզում հասկացնել մեջբերելով այդ հատվածը: Եթե ճիշտ եմ հասկանում հիմնավորում էիր հետևյալ հատվածը. «հայրերի մեղքերի համար պատժում եմ որդիներին, ինձ ատող մարդկանց նոյնիսկ երրորդ ու չորրորդ սերնդին, իսկ ինձ սիրող ու իմ հրամանը կատարող մարդկանց մինչեւ հազարերորդ սերնդին ողորմում եմ» (Ա Կոր. Թ 20-22)` որպես նախանձի դրսևորում:
Զուտ մաթեմատիկական տեսակետից, +1000 + (-4) > 0, այսինքն՝ Աստծուն «սիրող ու նրա հրամանը կատարող մարդիկ» կարող են ապահով զգալ իրենց՝ ժառանգների հաշվով: Այս դրույթը, սակայն, անձամբ ես համարում եմ պատկերավոր փոխաբերություն, որի նպատակն է ցույց տալ, որ Աստված խստորեն է մոտենում իր պատվիրանների կատարմանը, սակայն ավելի հակված է օրհնելու և բարիք գործելու մարդկանց նկատմամբ: Թվաբանության՝ արտահայտչականության միջոց լինելու մասին խոսում է նաև Եզեկիելի մարգարեությունը, որտեղ, մասնավորապես, ասվում է՝ «Երբ ես արդարին ասեմ՝ ապրելով ապրելու ես, իսկ նա էլ, յոյսը դնելով իր արդարութեան վրայ, անօրէնութիւն գործի, - նրա բոլոր արդար գործերը չեն յիշուելու, այլ իր կատարած անօրէնութեան համար մեռնելու է։ Իսկ երբ ես ամբարշտին ասեմ՝ հաստատ մեռնելու ես, բայց նա յետ կանգնի իր մեղքերից, իրաւ դատաստան եւ արդար գործ կատարի, պարտապանին յետ տայ գրաւը, վերադարձնի յափշտակածը, ընթանայ կեանքի պատուիրաններով, անիրաւութիւններ չգործի, - հաստատ ապրելու է ու չի մեռնելու։ Նրա գործած բոլոր մեղքերը չեն յիշուելու, որովհետեւ իրաւ դատաստան ու արդար գործ է կատարել, դրա համար էլ ապրելու է»։ (ԼԳ. 13-16) Այստեղ արդեն չի խոսվում հայրերի մեղքերի կամ հնազանդության հաշվին պատժի կամ ներման մասին. ամեն ինչ անհատական է:
Ստացվում է, որ երկու մեջբերած հատվածները (Ելից և Եզեկիելի մարգարեություն) հակասում են միմյանց, եթե նայենք զուտ թվաբանության տեսանկյունից: Միևնույն ժամանակ, պարզ է, թր Եզեկիելը տեղյակ էր, թե ինչ է ասվում Ելիցում և չէր կարող ասել մի բան, որը կհակասեր դրան, այլապես դա հրեաների ականջին խորթ և անհավատալի կթվար: Ուստի, կարծում եմ, հարկ է կարծել, որ հրեաները թվերն ու ժամանակահատվածները այս խոսքերում ընդունում էին որպես փոխաբերություն, ոչ բառացի: Տրամաբանական հակասություն այդ դեպքում, կարծում եմ, չկա:
Սա՝ «սերունդներ պատժելու» իմ պատկերացումը:

Միջնադարյան Ճապոնիայում, երբ միսսիոներները քրիստոնեություն էին քարոզում, "մոռանում" էին ասել, որ Հիսուսը խաչվելա ամենավերջին ավազակների հետ: Մի պարզ պատճառով` ճապոնացիք ուղղակի չէին ընդունի հնարավոր ամենաանպատիվ մահի առժանացած աստծո: Փոխարենը ճապոնիայում կենտրոնանում էին Հիսուսի արքայական ատրիբուտների վրա` էդ ճապոնացիք շատ լավ հասկանում ու ընդունում էին: Ճապոնական քրիստոնյաները մինչև այսօր շատ դժվարությամբ են ընդունում խաչվելու փաստը:

Այո, սրա մասին պատմում է Պողոս առաքյալը ևս. «Հրեաների հետ եղայ ինչպէս հրեայ, որպէսզի շահեմ հրեաներին։ Եղայ օրէնքի տակ, ինչպէս օրէնքի տակ եղածները. ոչ թէ նրա համար, որ օրէնքի տակ էի, այլ որպէսզի շահեմ նաեւ նրանց, որ օրէնքի տակ են։ Օրէնքի տակ չեղողների հետ եղայ ինչպէս օրէնքի տակ չեղող մարդ, ոչ թէ նրա համար, որ Աստծու օրէնքին ենթակայ չէի, այլ՝ Քրիստոսի՛ օրէնքի տակ էի, որպէսզի շահեմ օրէնքի տակ չեղողներին։ Եղայ տկարների հետ ինչպէս տկար, որպէսզի շահեմ տկարներին։ Բոլորի հետ ամէն ինչ եղայ, որպէսզի թերեւս փրկեմ ոմանց։» (Ա Կոր. Թ 20-22)
Բայց մատուցման ձևը, տվյալ ժողովրդի մշակութոյին առանձնահատկությունները հաշվի առնելը, ինչքանով կարող եմ դատել, չի փոփոխում քրիստոնեության հիմնական դրույթները:

Հիմա գանք տասնաբանյային. արդյո՞ք դու համարում ես, որ այն մեր ժամանակներում կորցրել է իր արդիականությունը, նշանակությունը և բացասաբար է ազդում անհատի կամ հասարակության զարգացման վրա:

[Leo Negri]

Փորձում էի հասկանալ՝ ինչ էիր ուզում հասկացնել մեջբերելով այդ հատվածը: Եթե ճիշտ եմ հասկանում հիմնավորում էիր հետևյալ հատվածը. «հայրերի մեղքերի համար պատժում եմ որդիներին, ինձ ատող մարդկանց նոյնիսկ երրորդ ու չորրորդ սերնդին, իսկ ինձ սիրող ու իմ հրամանը կատարող մարդկանց մինչեւ հազարերորդ սերնդին ողորմում եմ» (Ա Կոր. Թ 20-22)` որպես նախանձի դրսևորում:

Նախանձի ու խանդի: Նախանձամտություն էդքանը հաստատ չի:

Զուտ մաթեմատիկական տեսակետից, +1000 + (-4) > 0, այսինքն՝ Աստծուն «սիրող ու նրա հրամանը կատարող մարդիկ» կարող են ապահով զգալ իրենց՝ ժառանգների հաշվով: Այս դրույթը, սակայն, անձամբ ես համարում եմ պատկերավոր փոխաբերություն, որի նպատակն է ցույց տալ, որ Աստված խստորեն է մոտենում իր պատվիրանների կատարմանը, սակայն ավելի հակված է օրհնելու և բարիք գործելու մարդկանց նկատմամբ:

Իրեն հավատացող հրեաների նկատմամբ: Տորան, եթե չգիտեիր, գրվելա հրեաների կողմից հրեաների համար: Մնացած մարդիկ ըստ Տորայի հեղինակների գոիմ են, անհավատ, ու առժանի չեն մինչև 1000րդ սերունդ ողորմության: Մի պարզ պատճառով` Յահվեի ընտրյալ ազգը իրանք չեն:

Մի կողմ թողնելով էն փաստը, որ սիրելը ու ողորմելը տարբեր բաներ են:

Այս դրույթը, սակայն, անձամբ ես համարում եմ պատկերավոր փոխաբերություն, որի նպատակն է ցույց տալ, որ Աստված խստորեն է մոտենում իր պատվիրանների կատարմանը, սակայն ավելի հակված է օրհնելու և բարիք գործելու մարդկանց նկատմամբ:

Իսկ ես այդ դրույթը անձամբ համարում եմ ևս մի պատճառ` նման աստվածից հեռու մնալու համար:

«Երբ ես արդարին ասեմ՝ ապրելով ապրելու ես, իսկ նա էլ, յոյսը դնելով իր արդարութեան վրայ, անօրէնութիւն գործի, - նրա բոլոր արդար գործերը չեն յիշուելու, այլ իր կատարած անօրէնութեան համար մեռնելու է։ Իսկ երբ ես ամբարշտին ասեմ՝ հաստատ մեռնելու ես, բայց նա յետ կանգնի իր մեղքերից, իրաւ դատաստան եւ արդար գործ կատարի, պարտապանին յետ տայ գրաւը, վերադարձնի յափշտակածը, ընթանայ կեանքի պատուիրաններով, անիրաւութիւններ չգործի, - հաստատ ապրելու է ու չի մեռնելու։ Նրա գործած բոլոր մեղքերը չեն յիշուելու, որովհետեւ իրաւ դատաստան ու արդար գործ է կատարել, դրա համար էլ ապրելու է»։ (ԼԳ. 13-16) Այստեղ արդեն չի խոսվում հայրերի մեղքերի կամ հնազանդության հաշվին պատժի կամ ներման մասին. ամեն ինչ անհատական է:

Փոխվելա հասարակարգը, փոխվելա և աստվածը:

Ստացվում է, որ երկու մեջբերած հատվածները (Ելից և Եզեկիելի մարգարեություն) հակասում են միմյանց, եթե նայենք զուտ թվաբանության տեսանկյունից: Միևնույն ժամանակ, պարզ է, թր Եզեկիելը տեղյակ էր, թե ինչ է ասվում Ելիցում և չէր կարող ասել մի բան, որը կհակասեր դրան, այլապես դա հրեաների ականջին խորթ և անհավատալի կթվար: Ուստի, կարծում եմ, հարկ է կարծել, որ հրեաները թվերն ու ժամանակահատվածները այս խոսքերում ընդունում էին որպես փոխաբերություն, ոչ բառացի: Տրամաբանական հակասություն այդ դեպքում, կարծում եմ, չկա:

Խորթ չի թվացել մի պարզ պատճառով` իրանք արդեն ուրիշ կերպ էին մտածում, էլ էն հին վախտվա քոչվորները չէին: Ավելի զգույշ էին: Պիտի որ իմանաս, Բաբելոնում գերիների կարգավիճակի էին:
Իսկ հիմա ինքդ քեզ հարց տուր` Նավուխոդոնոսոր արքան ինչպես կվերաբերվեր նրան, եթե իրա տիրությունների կենտրոնում մեկ էլ հրեաները սկսեին բացահայտ քարոզել, որ Յահվեին չհավատացող մարդիկ մինչև չորրորդ սերունդ պատժվելու են: Հաշվի առնելով էն փաստը, որ ոչ արքան, որ իրա մոտիկները, ոչ իրա հպատակների ճնշող մեծամասնությունը հեթանոս էր ու Յահվեին չէր հավատում:

Հենց այդ պատճառով էլ մեջբերված հատվածը շատ ավելի հղկվածա, քան Ելք-ինը:

Այո, սրա մասին պատմում է Պողոս առաքյալը ևս. «Հրեաների հետ եղայ ինչպէս հրեայ, որպէսզի շահեմ հրեաներին։ Եղայ օրէնքի տակ, ինչպէս օրէնքի տակ եղածները. ոչ թէ նրա համար, որ օրէնքի տակ էի, այլ որպէսզի շահեմ նաեւ նրանց, որ օրէնքի տակ են։ Օրէնքի տակ չեղողների հետ եղայ ինչպէս օրէնքի տակ չեղող մարդ, ոչ թէ նրա համար, որ Աստծու օրէնքին ենթակայ չէի, այլ՝ Քրիստոսի՛ օրէնքի տակ էի, որպէսզի շահեմ օրէնքի տակ չեղողներին։ Եղայ տկարների հետ ինչպէս տկար, որպէսզի շահեմ տկարներին։ Բոլորի հետ ամէն ինչ եղայ, որպէսզի թերեւս փրկեմ ոմանց։» (Ա Կոր. Թ 20-22)

Ի դեպ, հրեաների հետ երբ հրեա էր, ձև չէր թափում, ինքը իրոք հրեայա էղել: Ու նաև միակ առաքյալը, որը կենդանի Հիսուսին ոչ տեսել էր, ոչ լսել /տեսիլքները մի կողմ թողած/:

Բայց մատուցման ձևը, տվյալ ժողովրդի մշակութոյին առանձնահատկությունները հաշվի առնելը, ինչքանով կարող եմ դատել, չի փոփոխում քրիստոնեության հիմնական դրույթները:

Սենց ասենք` դրույթները չեն փոխվում, դրույթները ժամանակավոր խմբագրվում են` քանի դեռ դա օգնումա քրիստոնյաներին տվյալ մշակույթի ներքո իշխանություն ձեռք բերել:
Օրինակ Հիսուսին սկանդինավյան Բալդրին նույնացնելը, ինչա էրկուսն էլ հարություն են առնում, հակասումա ցանկացած քրիստոնեական դրույթի:

Հիմա գանք տասնաբանյային. արդյո՞ք դու համարում ես, որ այն մեր ժամանակներում կորցրել է իր արդիականությունը, նշանակությունը և բացասաբար է ազդում անհատի կամ հասարակության զարգացման վրա:

Կախվածա անհատից:
Եթե անհատը բավականաչափ հասուն լինելով հասկանումա, որ անտեղի մարդ սպանելը լավ բան չի, ու ինքնուրույն տարբերումա չարն ու բարին, իրան պատվիրաններ պետք չեն սեփական էթիկ կանոնները պահելու համար:
Իսկ այ եթե անհատին` մարդ չսպանելու համար անպայման պետքա ապագա գոյություն չունեցող դժոխքում աստվածային պատժի հեռանկար` ապա իհարկե, նման մարդկանց պատվիրաններ պետք են:

[luys747]

Ինքը այդ անում էր, որպեսզի թերևս փրկի ոմանց:
Ոմանց մեծ մասը հետագայում հռոմեական արենաներում արյուծի կեր դառավ` փոխարենը վաստակելով հոգու հիպոթեթիկ փրկություն:

Փրկության շատ տեսակներ կան, որոնց մասին ինձ թվում է, որ չգիտես:Իմանալու դեպքում այդպես չէիր արտահայտվի: ՈՒրիշ բան է, որ մեկնաբանությունների հետ համաձայն չլինես: Դա քո իրավունքն է, Խնդրիր, մի գուցե Աստված քեզ ավելի լավ կբացատրի, բայց Աստծո Խոսքի նկատմամբ զգույշ եղիր: Վերջապես, եթե քեզ հայ էս համարում, մենք քրիստոնյա ենք, պաշտում եվ սիրում ենք Հիսուս Քրիստոսին:

[Leo Negri]

Փրկության շատ տեսակներ կան, որոնց մասին ինձ թվում է, որ չգիտես:

Իմ փրկությունը մենակ իմ ձեռքերումա

Վերջապես, եթե քեզ հայ էս համարում, մենք քրիստոնյա ենք, պաշտում եվ սիրում ենք Հիսուս Քրիստոսին:

Այսինքն հայ լինելու անհրաժեշտ նախապայմաններից մեկը մոտ 2000 տարի առաջ մեռած հրեային պաշտելնա ու պարթևի կողմից Հայաստան բերած հրեական ծագում ունեցող կրոնին հետևելը?

[ars83]

Կախվածա անհատից:
Եթե անհատը բավականաչափ հասուն լինելով հասկանումա, որ անտեղի մարդ սպանելը լավ բան չի, ու ինքնուրույն տարբերումա չարն ու բարին, իրան պատվիրաններ պետք չեն սեփական էթիկ կանոնները պահելու համար:

Տաս պատվիրանները, իմ կարծիքով ուղղված են առաջին հերթին հասարակական կյանքն ու հասարակական էթիկան մշակելու համար (Վելվետը խոսել է այս մասին, եթե չեմ սխալվում): Հասարակական հարաբերությունների կարգավորման հարցում տասնաբանյան արդյունավետ համարո՞ւմ ես:

Իսկ այ եթե անհատին` մարդ չսպանելու համար անպայման պետքա ապագա գոյություն չունեցող դժոխքում աստվածային պատժի հեռանկար` ապա իհարկե, նման մարդկանց պատվիրաններ պետք են:

Տասնաբանյան ու նրան հարող հատվածները (Ելք, Ի; Բ Օրինաց, Ե) դժոխքի մասին ոչինչ չեն ասում:

[Leo Negri]

Տաս պատվիրանները, իմ կարծիքով ուղղված են առաջին հերթին հասարակական կյանքն ու հասարակական էթիկան մշակելու համար (Վելվետը խոսել է այս մասին, եթե չեմ սխալվում): Հասարակական հարաբերությունների կարգավորման հարցում տասնաբանյան արդյունավետ համարո՞ւմ ես:

Հրեաների հասարակական հարաբերությունների կարգավորման համար, հրեաների հասարակական էթիկան մշակելու համար միգուցե, ինչպես նաև Հին Կտակարանի մնացած թվով 613 հատ պատվիրանը: Թե Հին Կտակարանի 10 պատվիրանը ընդունելիա հասարակական կյանք կարգավորելու համար, իսկ մնացածը ընդունելի չի? Եթե ընդունելի չի` էդ ինչու? Դու ես որոշում, Հին Կտակարանի որ մասնա ընդունելի, իսկ որը` ոչ? Թե քեզ իրավունք ես վերապահում ընդունելու մենակ քեզ հարմար Հին Կտակարանի հատվածները, իսկ մնացածը անտեսում? Թե սկսենք կոշերային սնունդ ընդունել, ինչա աստվածաշնչումա տենց գրած?

Տասնաբանյան ու նրան հարող հատվածները (Ելք, Ի; Բ Օրինաց, Ե) դժոխքի մասին ոչինչ չեն ասում:

Մի պարզ պատճառով` հուդաիզմը ենթադրումա, որ մինչև ահեղ դատաստան մարդիկ մնալու են Շեոլում, ասելա թե գերեզմանում: Շեոլը շատ քիչ ընդհանուր բան ունի քրիստոնեական դժոխքի հետ` վերջինս ավելի շուտ սխալ թարգմանության արդյունքա, երբ Սեպտուգիանտայի թարգմանիչները Շեոլ բառը թարգմանեցին որպես Հադես, իսկ Գեհեննա հրեական տեղանունը ընդունեցին որպես Դժոխքի էպիտետ: Ինչից հետո պարզվեց, որ հավատացյալներին շատ հարմարա դժոխքով վախացնել, ու դժոխքի գաղափարը ամուր արմատներ թողեց քրիստոնեության մեջ:

http://en.wikipedia.org/wiki/Sheol

Բայց դե բանն այն է, որ ժամանակակից քրիստոնյաների մեծ մասը դրա մասին չգիտի, ու շարունակում է վախենալ հորինած դժոխքից:

[ars83]

Հրեաների հասարակական հարաբերությունների կարգավորման համար, հրեաների հասարակական էթիկան մշակելու համար միգուցե, ինչպես նաև Հին Կտակարանի մնացած թվով 613 հատ պատվիրանը:

Միայն հրեաների՞: Երևի աշխարհի բոլոր երկրների սահմանադրություններում էլ քիչ թե շատ քանակությամբ այս տասն ամրագրված են: Սխալվո՞ւմ եմ: Ստացվում է, որ ունիվերսալ բնո՞ւյթ ունեն:

Թե Հին Կտակարանի 10 պատվիրանը ընդունելիա հասարակական կյանք կարգավորելու համար, իսկ մնացածը ընդունելի չի? Եթե ընդունելի չի` էդ ինչու?

Մնացածների զգալի մասն էլ է ընդունելի, իմ կարծիքով:

[Leo Negri]

Միայն հրեաների՞: Երևի աշխարհի բոլոր երկրների սահմանադրություններում էլ քիչ թե շատ քանակությամբ այս տասն ամրագրված են: Սխալվո՞ւմ եմ: Ստացվում է, որ ունիվերսալ բնո՞ւյթ ունեն:

Խնդրում եմ թվարկել սահմանադրությունների ցուցակը, ըստ որոնց Յահվեն համարվումա միակ աստված, այլ հավատալիք ունենալը պատժի առժանիա համարվում,Յահվեի անունը արգելվածա բարձրաձայն անտեղի տալը ու Շաբաթ օրով արգելվածա ցանկացած աշխատանք անելը: Թե քիչ թե շատը 10-ից 5-նա? Թե ասենք սպանել չի կարելի, իսկ տանջել կարելիա, ինչա պատվիրանները դրա մասին լռում են?

Մնացածների զգալի մասն էլ է ընդունելի, իմ կարծիքով:

Մենակ չասես, որ ամեն առավոտ ու իրիկուն Շմա Իշրաել ես կարդում, միսը կաթի հետ չես ուտում, խոզի խորոված չես ուտում, ու համարում ես, որ արձան կերտելը մեղքա, կամ որ աղջկան բռնաբարած պիղծը պետքա համապատասխան պատիժ ստանալու փոխարեն ընդամենը ամուսնանա էդ աղջկա հետ:
Թե Աստվածաշնչի զգալի մասը ընդունում ես, իսկ էն ոչ զգալի մասի վրա թքած ունես ու չես ընդունում?

[ars83]

Խնդրում եմ թվարկել սահմանադրությունների ցուցակը, ըստ որոնց Յահվեն համարվումա միակ աստված,

Այդպիսի սահմանադրություն այսօրվա օրով ինձ հայտնի չէ: Բայց կան սահմանադրություններ, որոնք ամրագրում են միաստվածության սկզբունքը: Օրինակ սա:

այլ հավատալիք ունենալը պատժի առժանիա համարվում,

Նույն Սաուդյան Արաբիան:

Յահվեի անունը արգելվածա բարձրաձայն անտեղի տալը

«Անտեղի բարձրաձայնելը» ժամանակակից ձևակերպմամբ կարելի է հասկանալ որպես վիրավորանք/հայհոյանք ընդդեմ կրոնի: Քրեական պատիժ է նախատեսում, օրինակ, Պակիստանի օրենքը: Ցուցակը ներառում է մի շարք այլ երկրներ:

Շաբաթ օրով արգելվածա ցանկացած աշխատանք անելը:

Ժամանակակից տարբերակով՝ 35 ժամից բաղկացած աշխատանքային շաբաթ: Օրինակ՝ Ֆրանսիայում:

Թե քիչ թե շատը 10-ից 5-նա?

Տվյալ դեպքում՝ 1-ից 10 ցանկացած բնական թիվ:

Կարող ես ասել, որ ես փորձում եմ հարմարեցնել ներկա օրենքները տասնաբանյայի դրույթներին, բայց, քանի որ երկուսս էլ ընդունում ենք, որ որևէ կրոն, տարբեր հասարակություններին մատուցվելիս, կրում է ձևային փոփոխություններ, պատվիրանների վերաձևակերպումը ժամանակակից տարբերակով իմաստազուրկ չէ:

Թե Աստվածաշնչի զգալի մասը ընդունում ես, իսկ էն ոչ զգալի մասի վրա թքած ունես ու չես ընդունում?

«Ոչ զգալի» (ավելի ճիշտ կլինի ասել՝ ոչ էական) մասը կազմում են մի շարք սովորույթները, որոնք առկա են Հին Ուխտում, բայց չեն պարտադրվում Նորով. օրինակ՝ թլփատումը կամ խոզի միս չուտելը: Դրանց չեմ հետևում:

Ես չեմ պնդում, թե աշխարհում ինչ օրենք ու դրական երևույթ կա, նկարագրված է տասնաբանյայում: Իմ ասածն այն է, որ տասնաբանյան ոչ մի արգելք չի ներկայացնում ժամանակակից հասարակությունների զարգացմանը, պարունակում է հիմնարար դրույթներ՝ հասարակական հարաբերությունների կարգավորման և էթիկական համակարգերի մշակման համար: