Ժպիտը և ծիծաղը ճապոնական կուլտուրայում
Մենք սովոր ենք, որ մարդ ժպտում կամ ծիծաղում է, երբ իրեն հաճելի է կամ լավ, ուրախալի բան է պատահել։ Ճապոնացիները բացառություն են։
Հայտնի ճապոնագետ, ամերիկացի լրագրող Լակֆադիո Հերնը (1850—1904), իր «Ճապոնական ժպիտ» աշխատության մեջ պատմում է, թե ինչպես է երիտասարդ ճապոնացի ծառա կինը, իր արտասահմանցի տիրուհուն ժպիտով պատմում իր ամուսնու մահվան և թաղման մասին, որը եղել էր մոտ օրերս։ Տիրուհին ապշած էր, թե ինչու է կինը ժպիտով խոսում այդպիսի ողբերգական թեմայի մասին։ Հերնը նշում է, որ տիրուհին չհասկացավ, որ ժպիտը ճապոնացիների համար նրբանկատության դրսևորում է, որոնք փոքրիկ ժամանակվանից սովորում են, որ չի կարելի սեփական դժբախտությունով կամ պրոբլեմներով ազդել ուրիշների տրամադրության վրա։
Ճապոնացիների յուրահատկությունը նրանում է կայանում, որ նրանք ունենում են խորը հոգեկան ապրումներ, սակայն նույնիսկ ամենացավալի լուրը ընդունում են ժպիտով։ Օրինակ՝ երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, երբ նրանք ստանում էին սև թուղթ, այդ նորությունը ընդունում էին ժպիտով։
Իսկ Ռյունոսուկե Ակուտագավան իր «Թաշկինակ» պատմվածքում գրում է, թե ինչպես է համալսարանի դասախոսին մոտենում այդ դասախոսի սիրած ուսանողներից մեկի մայրը և հայտնում, որ իր տղան մահացել է։ Պրոֆեսորը ապշում է, որ մայրը իր տղայի մահվան մասին հայտնում է ժպիտով։ Պրոֆեսնորն այնքան շփոթված է լինում, որ ձեռքից գցում է գրիչը և երբ կռանում է, որ բարձրացնի, նկատում է, թե այդ ուսանողի մայրը ինչպես է ներվայնությունից սեղմում և տրորում ձեռքում եղած թաշկինակը։ Ամեն բան հասկանալի է. կինը ժպտում է, բայց իր սրտում տիրում է անասելի վիշտ։ Նրա երեսը ծիծաղում էր, իսկ սիրտը՝ լացում։ Ահա սա է Ճապոնիան և այսպիսին են ճապոնացիները։
Ուրիշ են, էլի...
![]()
Էջանիշներ