Լեռներ
Ազնավիր լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, Գանձակ գյուղից 4 կմ արևելք: Սակավ բուսականությամբ լեռ է և ծովի մակարդակից ունի 2878 մ բարձրություն:
Ալանգյազ լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, Մեսրոպական գյուղից 2 կմ.արևմուտք, Մեսրոպյան գետի ձախ կողմում: Լերկ քարաժայռերով և սակավ բուսականությամբ լեռ է , ծովի մակարդակից ունի 2369 մ բարձրություն:
Ալմասու (Խնձորուտ) լեռ – գտնվում է Շահապոնք գավառամասի հյուսիս-արևմտյան մասում, պատմական Արմավաշեն (այշմ` Ներքին Ռամեշին) գյուղից մոտ 2 կմ արևելք, Կուքի գետի աջ կողմում: Սակավ թփուտներով լեռ է և ծովի մակարդակից ունի 2150 մ բարձրություն:
Աղամար լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, Ագուլիս քաղաքի հարավ-արևելյան լեռնագաղաթներից է: Լերկ է ու բուսականությունից զուրկ: Գտնվում է Գինդար լեոից մոտ 2 կմ. հարավ:Ծովի մակարդակից ունի մոտ 1260 մ բարձրություն: Լեռնաշղթան ձգվում է մինչև Նուսնուս գյուղի լեռնախմբերը: Այս լեռան փեշին է գտնվում Ագուլիւփ Մեծ Աստվածին վանքի համալիրը:
Աղսալ լեռ - գտնվում է Շարուր գավառի հյուսիս-արևելյան մասում՝ ՀՀ և Նախ. Հանրապետության սահմանագոտում: Սակավ բուսականությամբ լեռ է և ծովի մակարդակից ունի 1824 մ բարձրություն:
Անապատ լեռ – գտնվում է Նախճավան գավաոի հյուսիս-արևմտյան մասում, Ազնաբերդ գյուղից 3—4 կմ հյուսիս-արևելք: Ծովի մակարդակից ունի 2081 մ բարձրություն:
Ասադկաֆ լեռ — գտնվում է Նախճավան գավառում, այժմյան Կահաբ գյուղից 6—7 կմ հարավ-արևելք: Ծովի մակարդակից ունի 1865 մ րարձրություն:
Արաժին լեռ - գտնվում է Շահապոնք գավառամասի արևեյան մասում, պատմական Քրտն (այժմ Քեչիլ) գյուղից 6-7 կմ հարավստևելք՝ Նախ. Հանրապետության և Սիսիանի շրջանի սահմանագոտում: Թեքաղիր լանջերով, բուսածածկ ու թփուտներով լեռ է, ծովի մակարդակից ունի 3071 մ բարձրություն:
Արտեմ լեռ – գտնվում է Գողթն գա¬վառում, Փաոակա գյուղից 2 կմ արևելք: Սակավ բուսականությամբ լեո է և ծովի մակարդակից ունի 2784 ս՝ բարձրություն:
Արսու լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, Վերին և Ստորին Ագուլիսների միջև, Ագուլիս գետի աջ կողմում: Լերկ և սակավ բուսականությամբ լեո է, ծովի մակարդակից ունի 1404 մ բարձրություն:
Բաջմառի լեռ — գտնվում է Գողթ գավառում, Տրունյաց ձորի ամենավերին մասում: Զանգեզուրի լեռնաշղթայի գագաթներից է: Թեքադիր և բուսապատ լանջերով լեռ է, ծովի մակարդակից ունի մոտ 3000 մ բարձրություն: Այս և մերձակա լեռնեոի ձորակներից սկիզբ է առնում Տրունյաց գետը:
Բերդիկ լեռ – գտնվում է Երնջակ գավառում, Երջակ գետահովտի վերին հոսանքում՝ Երնջակ գետի ձախ կողմում, Շահկերտ գյուղից 7 կմ հարավ֊արևելք՝ Ներքին Անկուղիք գյուղատեղի մոտ: Սակավ բուսականութայմբ և զառիթափ լանջերով լեո է և ծովի մակարդակից ունի 2069 մ բարձրություն: Այս լեոան փեշին է գտնվել Երնջակ գավառի Բերդիկ գյուղը, որը կոչվել է նաև. Քարատակի գյուղ:
Բզգով լեռ— գտնվում է Ճահուկ գա֊վառում, Ճահուկ գետահովտի վերին մասում՝ Վերին Բզգով գյուղից 2 կմ հյուսիս– արևմուտք: Սակավ բուսականությամբ և ծովի մակարդակից 2475 մ բարձրություն ունեցող լեռ է:
Բոլու սար - գտնվում է Երնջակ գավաոում, Նորաշեն և Ապարաններ գյուղերի միջև, Երնջակ գետի աջ կողմում: Սակավ բուսականությամբ և ծովի մակարդակից մոտ 1560 մ բարձրություն ունեցող լեռ է: Այս լեոը երբեմն շփոթել են Օձասարի հետ: XVII դ, պատմիչ Ա. Դավ֊րիժեցու վկայությամբ Ավետիք Աստա– պատցին (մականունով Ալթուն) այդ սարի վրա Ապարանների կաթոլիկ հայերի պահած ս. Հոիփւփմեի մասունքները վերցնելով տանում է Նսխճավան գավառի Քյուլթափա գյուղը և այդտեղ կառուցում ս. Հոիփսիմեի անունւտվ մի եկեղեցի: Լեռան վրա կառուցված է եղել «Կուսանաց» փոքրիկ մատուռ: սրբավայրը: Այս լեռը շրջակա բնակչությունը կոչե՚լ է նաև «Հարս ու փեսի» սար:
Գաբաղ սար–գտնվում է Շարուր գավառի հյուսիսային մասում` Ախուրա և Վերին Յայջի գյուղերի միջև, նրանցից 3-4 կմ հեռավորության վրա: Շարոիրից դեպի Սևանի ավագա՚նր բարձրացող երթուղու աջ և Արփա գետի ձախ կողմում գտնվող այս լեռը ծովի մակարդակից ունի 1824 մ բարձրություն:
Գաձանալեռ – գտնվում է Գողթն գավաոում, Նախիջևանի և Մեղրու շոջանի սահմանագլխում: Կոչվում է նաև Սարիդարա: Ծովի մակարդակից ունի 3858 մ բարձրություն: Քարքարոտ ու բուսականությունից սակավ լեո է:
Գալիս եմ, գալիս եմ լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում՝ Մեսրոպական գյուղից մոտ 2-3 կմ հարավ-արևմուտք, Մես– րոպական գետի աջ կողմում: Քարաժայռերով ու բուսականությունից զուրկ լեո Է, ծովի մակարդակից ունի 2187 մ բարձրություն: Ավանդության համաձայն այս լեուսն ստորոտում գյուղ Է եղել, որի բնակիչները բարոյապես վատ համբավ են ունեցել: Լեռը գյուղի բնակիչներին կարգի հրավիրելու համար 3 անգամ ձայնելով զգուշացրել է`«գալիս եմ, գալիս եմ…»: Բայց նրանք ոչ մի ուշադրություն չեն դարձրել և շարունակել են իրենց վարքագիծը: Այդ ժամանակ քարաժայռը փլվելով գյուղը ավերել է:
Գայլաբլուր սար – գտնվում է Գողթն գավառում, Տրունյաց գետի միջին հոսանքում, Տանակերտ գյուղից 2 կմ հյուսիս-արևմուտք: Բուսապատ լանջերով և ծովի մակարդակից 1438 մ բարձրության վրա գտնվող լեո է:
Գավակ լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, Նավիշ գյուղատեղից 4 կմ արևմուտք, Գիրան գետի ձախ կողմում: Սա¬կավ բուսականությամբ յեռ է և ծովի մակարդակից ունի 2987 մ բարձրություն:
Գարագուշ լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, պատմական Տևի (այժմ՝ Թիվի) գյուղից 5 կմ արևելք, Գիրան գետի աջ կողմում: Թեքադիր լանջերով ու մանր ձորակներով խազատված, բավականին բուսածածկ այս լեոը ծովի մակարդակից ունի Ց147 մ բարձրություն: Լեոան լան¬ջերի ժայռերի և քարակառկառների վրա կան մ. թ. ա. III-I հազարամյակների մի շարք ժայռապատկերներ:
Գարագռիշ լեռ – գտնվում է Նախճավան գավառում, Ազնաբերդ գյուղից 7—8 կմ հյուսիս: Փոքրիկ ձորակներով խազատված լեռ է և ծովի մակարդակից ունի 2600 մ բարձրություն: Այս լեռից ոչ հեռու գտնվել է Նախճավան գավառի Գարագուշ գյուղը:
Գերան լեռ - գտնվում է Շարուր գա¬ռում, այժմյան Դիգա գյուղից 3 կմ հյու¬սիս, Արփա գետի ձախ կողմում: Ծովի մակարդակից ունի 1132 մ բարձրություն: Այս լեռան վրա գտնվում է Շարուրից դեպի Արփայի հովտով բարձրացող Դվին-Պարտավ երթուղու վրա մ. թ. ա. II-I հազարամյակներում կառուցված բերդի ավերակները:
Գինդար լեռ – գտնվում է Գողթն գավառում, Ագուլիս քաղաքի արևելյան լեռնագագաթներից մեկն է: Ծովի մակարդակից ունի մոտ 1210 մ բարձրություն: Բուսականությունից զուրկ լեռ է: Այս լևոան արևմտյան փեշին բազմել է Ագուլիս քաղաքի ս. Քրիստափոր կամ Մայր եկեղեցին:
Գինդար լեռ — գտնվում է Նախճավան գավառում, Ագուլիս քաղաքի արևելյան լեռնագագաթներից մեկն է: Ծովի մակարդակից ունի 1210 մ բարձրություն: Բուսականությունից զուրկ լեռ է: Այս լեռան արևմտյան փեշին բազմել է Ագուլիս քաղաքի ս. Քրիստափոր կամ Մայր եկեղեցին:
Գինդար լեռ – գտնվում է Նախճավան գավառում, այժմյան Կահաբ գյուղից մոտ 2 կմ հարավ-արևևլք: Ծովի մակարդակից ունի 1089 մ բարձրություն:
Գինձակ սար – գտնվում է Գողթն գավառում, Ագուլիսի ձորի գագաթներից մեկն է: Քաղաքի հյուսիս-արևելյան և Ագուլիս գետի աջ կողմում գտնվող այս սարը ևս ունի սակավ բուսականություն և ծովի մակարդակից բարձր է 1200 մ:
Գողթնասար — գտնվում է Գողթն գավառում՝ Զանգեզարի լեռնաշղթայի հարավում, Գանձակ գյուղից 5 կմ արևելք: Լանջերը զառիթափ են և պատած մերձալպյան բուսականությամբ: Ծովի մակար¬դակից ունի 3143 մ բարձրություն:
Դահնա սար – գտնվում է Շարուր գավառում, Շարուրի դաշտի հյուսիս-արևմտյան մասում: ժայռապատ ու հորստաձև բլուր է և ծովի մակարդակից ունի 1154 մ բարձրություն: Կոչվում է նաև Գայլի դրունք սար:
Դարու(Լացնանիստ) լեռ – գտնվում է Երնջակ գավառում, Երնջակ ե Գիրան գետերի ջրբաժան մասում՝ Զուղայից արևելք: Վարդագույն երանգներով, զառիթափ լանջերով և սակավ բուսականությամբ լեռ է: Ծովի մակարդակից ունի 1923 մ բարձրություն: Ստ. օրբելյանի վկայությամբ I–IV դդ. եղել է կրոնասերների ճգնարան լեռ: Այս լեոան լանջերի վարդագույն և դեղներանգ շերտերից ջուղայեցիները կտրում էին Ջուղայի հռչակավոր գերեզմա նատան խաչքարերի քարերը: Այս պատճառով էլ այն կոչվել է նաև Ջուղայի ջրաղացքարի սար:
Դամիր (Երկաթասար) լեռ –գտնվում է Գողթն գավառում, Երնջակի Լաքաթաղ դյուղատեղիից 9—10 կմ արևելք: Զանգեզուրի լեոնաշղթայի բարձունքներից է և համարվում է Նախ. Հանրապետու¬թյուն և ՀՀ սահմանային լեռնագագաթ¬ներից մեկը: Զառիթափային է և պատած մերձալպյան բուսականությամբ: Ծովի մակարդակից ունի 3385 մ բարձրություն:
Դեղին սար - գտնվում է Գողթն գավառում, Վերին Ազա գյուղից արևմուտք, Նախիջևան—Մեղրի խճուղու ձախ կողմում: Բոաականությունից զուրկ, դեղներանգ, մոտ 1150 մ բարձրության լեո է:
Դուջդաղ լեռ - գտնվում է Նախճավան գավառում, Նախիջևան քա¬ղաքից 10—12 կմ հյուսիս-արևմուտք: Բուսականությունից զուրկ է և աղակալած շերտով պատած: Ծովի մակարդակից ունի 1172 մ բարձրություն: Հնուց ի վեր այս լեռը հայտնի է իր նշանավոր աղա¬հանքով, որը նոր քարեդարից շահագործվում է մինչև, օրս:
շարունակելի...
Էջանիշներ